i 'Brussel' wil 2 procent hogere landbouwprijzen D Geen loonsverhoging Hoogovens verlengt werktijdverkorting Woonruimte voor de kust Dollar verder in herstel Ruim de helft van researchkosten Shell voor olie- en aardgas oerenorganisaties 'betreuren' voorstellen Evenals Philips in Terneuzen Bouwondernemers: Kostenstijging tóch ai 7 procent Groenendijk zorgt dot het er komt^ baat Duisenberg: geen hoge rentestand Verschijnselen van democratisering bij belastingdienst CÉrDAG 10 DECEMBER 1977 FINANCIËN EN ECONOMIE Trouw/Kwartet 35 fan een onzer verslaggevers irUSSEL De Europese boeren zullen de prijzen voor hun produkten in het komende seizoen iet niet meer dan gemiddeld twee procent zien stijgen, indien de ministers van landbouw van de legen akkoord gaan met de prijsvoorstellen van de Europese Commissie. Voor de Nederlandse oer komen de voorstellen zelfs neer op een stijging van hun prijzen met 1,8 procent. Het voedsel i Europa zal er 0,5 procent duurder door worden en de kosten van levensonderhoud zullen in de G met gemiddeld 0,1 procent toenemen. lat de Nederlandse boer lager ult- omt dan zijn gemiddelde Europese nllega is een gevolg van het feit, dat e Europese Commissie (volgens vorstellen van oktober), de zoge- aamde „monetaire compenserende ïdragen" (MCB's) aan het begin an de volgend jaar startende cam- ggnes al met éénzevende wil afbre- en. Na afloop van zeven jaar wil de uropese Commissie die bedragen leffingen en subsidies om in de jidbouwhandel het flink ultcenlo- en van de waarde der negen natio- ale betaalmiddelen te compense ert) afgeschaft hebben. oor de Beneluxlanden is de hoogte »n de MCB's nu nog 1,4 procent, oor Nederland moet dus éénzeven- e van die 1.4 procent worden af ge ien (0.2%), hetgeen de gemiddel- reële prijsverhoging voor de Ne- lerlandse boer op 1,8 procent irengt. Voorstellen De prijsvoorstellen voor produkten die vooral voor de Nederlandse boer van belang zijn, luiden als volgt: Melk: de richtprijs voor melk gaat met 2 procent omhoog. Daarvan moet voor de Nederlandse melk veehouder, dus 0,2 procent worden afgetrokken zodat 1,8 procent res teert. Van dit percentage gaat nog eens 1,5 procent af, omdat de „mede- verantwoordelij kheidsheffing'blijft gelden, volgens welke de boeren 1,5 procent van de melkprijs moeten inleveren. Deze maatregel is geno men om de veel te grote melkpro- duktie in de EG af te remmen. De Nederlandse melkproducenten zul len dus voor hun melk slechts 0,3 procent prijsverhopging krijgen. De richtprijs (tussen haakjes) is een the oretische prijs, waarvan „Brussel" vindt, dat die op de vrije markt gere aliseerd dient te worden teneinde de boer een redelijk inkomen te ver schaffen. Om die prijs te realiseren bedient „Brussel" zich van hieron der vaker genoemde interventie prijzen. Als de marktprijs van een landbouwprodukt beneden de vast gestelde interventieprijs daalt dan Van een onzer verslaggevers IJMUIDEN Hoogovens zal met ingang van 18 december verlenging van de werktijdverkorting aanvragen voor een perio de van zes weken. In totaal betreft de aanvraag ongeveer 17.000 personeelsleden voor gemiddeld 27 procent. )e huidige periode van werktijdver- ;orting heeft betrekking op circa 1700 man voor gemiddeld 20 procent. de week van 25 tot en met 31 lecember zullen ruim 15.000 perso- leelsleden van Hoogovens bij de perktijdverkorting betrokken aken. )e bij de industriebonden NKV en NVV georganiseerde werknemers v<sss Hoogovens zijn in overgrote meerderheid akkoord gegaan met de C40-voorstellen voor 1978. In het ader daarvan zullen zij, zoals ge- neld, volgend jaar maximaal l'/« pro- aat van hun loon afstaan in ruil een arbeidsplaatsenovereen- tomst van de vakbeweging met loogovens. Vierhonderd van de ongeveer dui zend werknemers van Philips in Ter en zullen voor de derde achter eenvolgende periode van zes weken korter gaan werken. De arbeidstijd verkorting heeft betrekking op de afdelingen waar flltslampjes worden gemaakt. De omzet hiervan loopt terug in verband met de toenemende belangstelling voor elektronenflit sers. De directie van Philips zou vergaan de plannen hebben voor een nieuw produkt. De vakbonden hopen in dti verband dat het aantal personeelsle den in Terneuzen, dat in het afgelo pen jaar door natuurlijke afvloeiing met ongeveer 120 man is vermin derd, niet verder zal worden inge krompen. De directie van de Cokesfabriek in Sluiskil heeft voor éénderde van de 400 personeelsleden werktijdverkor ting aangevraagd. De bonden zijn in verband met de teruglopende afzet van cokes aan de Belgische en Fran se staalfabrieken in overleg getreden met de Belgische vakbonden. Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Olie en aardgas nemen nog steeds ruim de helft van de totale uitgaven aan re search (onderzoek) en ontwik keling van de Koninklijke/ Shell Groep voor hun rekening. Daarbij tekent zich een duide lijke ontwikkeling af, waarbij de research ten behoeve van opsporing en winning toe neemt en die ten behoeve van verwerking en verkoop afneemt. Dit zei ir. K. Swart, directeur van de Koninklijke Nederiandsche Pe troleum Maatschappij en van de Groep, tijdens een lezing voor leden ran de Vereniging van Beleggings- analisten. Hij zei, dat veel onderne mingen tegenwoordig huiverig zijn te investeren in op innovatie (ver nieuwing) gerichte research, omdat de „kans op commerciële misluk king is toegenomen, terwijl de kans np een rendabele en door octrooi rechten beschermde exploitatie is dgenomen" Kolen De heer Swart constateerde, dat de Groep een omvangrijk kolenre- rearch-programma in uitvoering weft, waarbij het onderzoek zich voornamelijk richt op verbetering van transport, opslag en verwerking "t op de aanvaardbaarheid voor het milieu. Shell is al vergevorderd met ren researchprogramma voor de om- retting van steenkool in gas. Over ®kele maanden zal op de raffinade- van de Deutsche Shell in Ham burg een proeffabriek met een capa- titeit van 150 ton per dag in bedrijf •orden genomen. Sprekende over de vooruitzichten '»n de reeks alternatieve energievor men zei de heer Swart dat het nog 'de jaren zal duren voordat zij een •oenlijke bijdrage aan de energie voorziening zullen geven. „Wind- en Mfkracht. oceaanwarmte, kernfu- mis6chien wordt het ooit wat, maar dan wel in een ver verschiet, grijpt „Brussel" in door dat produkt uit de markt te nemen en te vernieti gen (doordraaien) of op te slaan (ber gen en plassen worden dan groter). Die Interventieprijs kan worden ge zien als garantie-inkomen voor de boer. Boter: de interventieprijs stijgt met 1,9 procent (Nederlandse boter dus 1,7 procent). Magere melkpoeder: Interventie prijs stijgt 1,6 pet (Nederlandse melkpoeder dus met 1,4 pet. Ook voor bovengenoemde produkten blijft de medeverantwoordelijk heidsheffing van toepassing. Rundvlees: de interventie- en richtprijzen stijgen met 1,25 pet (Ne derland 1,05 pet). Varkensvlees: de interventieprijs gaat met 3 (2,8 voor Nederland) omhoog. Granen (voor Nederland gaat 0,2 van het percentage af): de richtprijs voor harde tarwe moet dalen met 2,59 pet. Voor zachte tarwe geldt: verhoging van de richtprijs met 2,72 pet en verhoging van de interventie prijs met 1,26 pet. Voor gerst gaat de richtprijs met 1,56 pet omhoog en de interventieprijs met 1.26 pet. De richtprijs voor rogge daalt met 0,3 pet en de Interventieprijs voor dit produkt zakt met 1,52 pet. De inter- ventievoorraden zijn te hoog, aldus Gundelach, Europees landbouw commissaris, die overigens wel een restitutie voor broodrogge in het vooruitzicht stelde. De minimum prijs voor suikerbieten zal met 1,16 pet stijgen, evenals de Interventie prijs voor witte suiker. Bij lange na want ofwel de technologie staat nog lang niet vast of de kosten zijn on voorstelbaar hoog en ik moet het eerste bedrijf nog zien dat een groot deel van zijn research- en ontwikke lingsbudget in dergelijke ongewisse projecten steekt". Drs. D. de Bruyne, president-direc teur van de Koninklijke Nederiand sche Petroleum Maatschappij en di recteur van de Groep, wees erop, dat naar verwachting de kapitaaluitga ven van Shell-Maatschappijen bui ten Noord-Amerika in 1978 zullen stijgen tot ongeveer 1,6 miljard pond sterling (een kleine 7 miljard gul den). Dat is bijna éénderde meer dan in 1977 en bijna drie keer zoveel als in 1974. Het grootste deel van deze uitgaven zal weer bestemd zijn voor de win ning van olie en gas. waarmede vol gend jaar naar schatting ongeveer 750 miljoen pond (ruim 3 miljard gulden) zal zijn gemoeid. Volgens de heer De Bruyne zal driekwart hier van worden besteed aan de Noord zee. Hij wees erop, dat de olie-indu strie nog wel enkele jaren zal blijven worstelen met het probleem van overcapaciteit, vooral op het gebied van de tankertonnage en primaire destillatiecapaciteit. Landbouwcommissaris Gundelach gaf toe, dat zijn prijsvoorstellen bij lange na niet de kostenstijgingen dekken. Zou hij dekostenstijgingen geheel in de prijsvoorstellen hebben verwerkt, dan zou hij zijn uitgeko men op een prijsverhoging van ge middeld 4,2 procent. Maar Gunde lach verklaarde rekening te willen houden met andere factoren dan kostenstijgingen. Zo heeft een rol gespeeld, dat de reële inkomsten in de landbouw, tussen 1968 en 1976, meer gestegen zijn dan in andere economische sectoren. Bovendien, zo voerde Gundelach aan, de land bouw is veel beter beschermd tegen de gevolgen van de economische re cessie dan andere economische acti viteiten. Hij vond ook, dat de landbouw niet los kan worden gezien van de rest van de economische ontwikkeling. Daarom is rekening gehouden met specifieke problemen zoals de over schotten aan suiker, boter, magere melkpoeder, vlees, wijn en olijfolie. De Europese Commissie heeft becij ferd, dat de prijsvoorstellen en de daarmee gepaard gaande voorstel len de EG rond de 33 miljoen gulden per jaar kunnen besparen. De prijs voorstellen van „Brussel" worden overigens pas in maart volgend jaar door de negen ministers van land bouw van de EG-lidstaten aangeno men of gewijzigd. Eigenlijk te laag In een commentaar zei drs P. Buk man, voorzitter van de Christelijke Boeren- en Tuinderbond (CBTB) en voorzitter van het Landbouwschap, de prijsvoorstellen „uitermate te be treuren". Hij herinnerde aan de Europese landbouworganisatie, de COPA, die een verhoging van de landbouwprijzen met 4,7 pet heeft gevraagd. De Nederlandse land bouworganisaties vonden deze ver hoging eigenlijk te laag, om de kos tenstijging bij te benen, maar zijn uiteindelijk akkoord gegaan. Ook kan Bukman niet inzien hoe de landbouw een bijdrage kan leveren aan de slechte economische ontwik keling in de EG. Volgens hem leiden de voorstellen van „Brussel" ertoe, dat aan een aantal kreupele bedrijfstakken nog een bedrijfstak (de landbouw en veeteelt) wordt toe gevoegd. Hij vindt met name. dat de richtprijzen onvoldoende zijn ver hoogd en dat de interventieprijzen daar nog eens bij achter blijven. Dit betekent, zei hij, dat het garantiebe standdeel van het agrarische inko men zal teruglopen. (S 4 Van een onzer verslaggevers UTRECHT De Stevin Groep heeft gisteren het plan aangekondigd voor de kust van het Westland (tussen Kijkduin en Hoek van Holland) een stuk land op te spuiten, waarmee de historische kustlijn wordt hersteld. Op dit stuk landaanwinning in zee van ongeveer 1.300 hectare, kunnen zo'n 20.000 huizen worden gebouwd. Het bouwconcern heeft dit plan aangeboden aan de betrokken overheidsinstanties, als een moge lijke oplossing voor het gebrek aan uitbreidingsmogelijkheden in de regio Den Haag. Het plan heeft de voorlopige naam „Nleuwduinen" gekregen. De uitvoeringstijd van de land aanwinning is zes jaar. De 20.000 huizen en de daarbij behorende voorzieningen kunnen in tien jaar worden gerealiseerd. Met de bouw van woningen kan, aldus de 8tevin Groep, al een Jaar of drie/vier nadat met de landaanwinning is begon nen, worden gestart. De jaarlijkse bouw zou 2.000 huizen kunnen zijn. De kosten voor het opspuiten zul len binnen „aanvaardbare" gren zen blijven. Kostenbesprarend zou daarbij kunnen zijn het gebruik van zand dat elders bijvoorbeeld In de geul op de Noordzee wordt gewonnen. Anderzijds zijn met het project kosten gemoeid voor kustbescher- ming, infrastructuur en openbaar vervoer, welke, zo wordt veronder steld, wellicht geheel of gedeelte lijk uit de algemene middelen kun nen worden gefinanceerd De kosten van het ophogen van het gebied worden geraamd op 600 miljoen. Van het nieuw gewonnen land van zo'n 1.300 hectare, is 240 hectare gedacht als duingebied. De kosten van de „kustverdediging" worden geschat op 450 miljoen. Waarbij nog een dikke 100 mil joen komt voor het ophogen van het duingebied. Van onze redactie economie DEN HAAG De werkgevers in de bouw vinden het voor volgend jaar noodzakelijk, dat géén op geld waardeerbare wijzigingen van de cao voor het bouwbedrijf worden vastgesteld. Dat komt er op neer dat: geen loonsverhoging zal worden gegeven, behalve de prijscompensatie; geen andere wijzigingen die geld kosten in de collectieve arbeidsovereenkomst kunnen worden doorgevoerd. Dit blijkt uit de nota, die het Alge- mies, promoties enz. op 7 tot Th meen Verbond Bouwbedrijf (AVBB) procent. Dat is het uiterste, zo voegt heeft samengesteld, ter voorberei- hij hieraan toe. de stijging zou terug- ding van de gesprekken met de gedrukt moeten worden tot 6 5 6, bouwbonden over de bouw-cao 1978. procent In dit stuk wordt vastgesteld, dat de Daarbij komt nog dat door een ver bouw in toenemende mate de gevol- schuiving van de bouwbehoefte van gen ervaart van een verslechterende kwantiteit naar kwaliteit, de vraag economische situatie. De werkge- naar bouwproduktie gevoeliger zal vers in de bouw zijn daarom van werden voor de prijs. Ongunstige menihg, dat een verbetering van het kostenontwikkelingen zullen daar economisch klimaat alleen kan wor den bereikt via een duidelijke mati ging van de loonkostenstijging en een beperking van de stijging van de collectieve uitgaven. Onverteerbaar Een te sterke loonkostenstijging wordt voor de bouwnijverheid een onverteerbare zaak genoemd. Dit geldt voor alle sectoren: de grond-, water- en wegenbouw (waar de over heid vrijwel alleen als opdrachtgever fungeert), de utiliteitsbouw (waarin bij een verslechterende economie opdrachten van particulieren én overheid zullen teruglopen), en ten slotte ook voor de woningbouw. Zonder een „echte" loonsverhoging zullen de kosten in de bouw tóch al te sterk stijgen, zo blijkt uit een toelichting van het hoofd van de afdeling sociale zaken van het AVBB, mr Van Rooy. Hij schat de loonkostenstijging voor volgend jaar als gevolg van de prijscompensa tie. de verhoging van de sociale pre- (ADVERTENTIE) Transport Verhuur Onze vrachtauto's zijn speciaal gemaakt voor het vervoer van: keet- en salonwagens, compressoren, bouwmachines. kontainersen kontainerunits, k caravans, auto's en boten Wij verhuren schaft-en directiewagens* magazijn - en was/ toiletwagens. kantoor-en kantine-units, opslag- en magazijn kontamers (ook in het buitenland) I groenendijk verhuur bv Hordijk 56 Rotterdam-3026 Tel 010-824955 Telex 28675 Tarieven? Mogelijkheden? Neem vrijblijvend kontakt met ons op. door, meer dan voorheen, de produk- tie van de bouw in ongunstige zin kunnen beïnvloeden. DEN HAAG Hoewel de laatste weken duidelijk sprake is van een rentestijging op zowel geld- als kapi taalmarkt kan volgens minister Dui senberg van financiën niet gespro ken worden van een hoge rente stand. Dit blijkt uit het antwoord op schriftelijke vragen van de Tweede- Kamerleden Van Dijk, Beumer en Van der Mei (allen CDA) Na de drie discontoverlagingen in de eerste helft van 1977, onder invloed van de sterke positie van de gulden in de valutamarkt, bevonden de ta rieven van De Nederiandsche Bank zich op één van de laagste niveaus sedert 1964, aldus minister Duisen berg. Ook Indien de huidige renteta rieven in verhouding worden gezien met het inflatiepeil alsmede met de rente in de omringende landen komt de kwalificatie van een „hoge rente stand" de bewindsman overdreven voor. Voor wat betreft de betalingsbalans deelde minister Duisenberg mee, dat de achteruitgang van die balans naar het zich laat aanzien thans niet van dien aard is dat met een funda mentele omslag naar tekorten wordt rekening gehouden. Verwacht wordt nog steeds dat de positie van de lopende rekening voor de komende Jaren betrekkelijk sterk zal blijven. De huidige, tijdelijk scherpe ver mindering van het overschot op de lopende rekening behoeft derhalve niet tot neerwaartse herziening van het maximaal toelaatbare begro tingstekort te leiden, aldus de minis ter in zijn antwoord aan de CDA- Kamerleden. Het wordt door de bouwwerkgevers dan ook van groot belang geacht, de stijging van de bouwkosten af te remmen. Loonkostenstijgingen kun nen als vanouds minder dan in ande re bedrijfstakken worden gecompen seerd door een verhoging van de produktiviteit. Discrediet In de nota staan nog diverse sociale aspecten, die de bouwondernemers met de bouwbonden willen doorne men. Een van die punten is, dat topmensen uit het politieke leven en uit vakbonden, zoals AVBB-voorzit- ter 8. van Eijkelenburg onlangs in een toespraak zei. een sterk verte kend beeld naar voren brengen, alsof het in de bouw zo veel slechter met de sociale aspecten is gesteld dan in andere bedrijfstakken. Ten aanzien van het personeelsbeleid worden studies gedaan, op grond waarvan de bouwondernemers volgend Jaar met concrete voorstellen zullen komen. Van de bouwbonden wordt de toe zegging verwacht, dat zij met een positieve instelling deze voorstellen zullen willen bespreken. Voorts wordt van de werknemersor ganisaties verlangd, dat zij zich uit spreken over de vraag of zij bereid zijn, samen met de bouwonderne mers, bij de overheid een „duidelijke schoning" van het bestand van bouwwerklozen te bewerkstelligen. Controleurs Het steeds smaller draagvlak van actieven, die de kosten voor het steeds groeiende aantal niet-actle- ven moeten opbrengen, heeft kriti sche grenzen bereikt, menen de werkgeveTs. Daarom wordt de werk nemersorganisaties voorgesteld het aantal controleurs met opsporings bevoegdheid bij het Sociaal Fonds Bouwnijverheid, dat momenteel vol strekt onvoldoende wordt geacht, sterk uit te breiden Andere punten die In het komend overleg door de ondernemers aan de orde worden gesteld zijn met name een kwestie met de malafide onder aanneming („het kwaad van de ma lafide onderaanneming moet met ui terste spoed de kop worden inge drukt") en een zegelvervangend sys teem voor loonderving over nlet-ge- werkte dagen en betaling van vakan tietoeslag. Dit systeem wordt volle dig uit de tijd geacht. Bankpresidenten in Bazel Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM - De dollar zette ook gisteren het herstel op de voornaamste Europese valutamarkten voort. In Frankfort werd DM 2.1915 ge noteerd, tegen een slot van DM 2,1765 op donderdag. De verbetering werd ten dele toege schreven aan uitlatingen van de pre sident van de Duitse centrale bank. Otmar Emmlnger, dat de bank zal doorgaan met het opkopen van dol lars teneinde zo de kosgs te steunen In Amsterdam ging het eveneens wat beter met de Amerikaanse munt. Genoteerd werd 2,3670, te gen de vorige dag 2,3545. In Frankfort daalden gisteren de koersen van de Belgische frank en van de Noorse kroon ten opzichte van de Duitse mark zo ver. dat ze buiten de „slang" dreigen te gera ken. De Deense kroon wist zich iets boven de bodem ervan te handha ven. De Duitse centrale bank be perkte zich niet tot het opkopen van dollars om zo de koers ervan te steunen, maar kocht ook Noorse kronen op. De koers van de gulden steee In Frankfort van 92,23 mark per honderd gulden tot 92,59. In het weekeinde komen in Bazel bij de Bank voor Internationale Beta lingen de presidenten van de centra le banken van de voornaamste lan den ter wereld bijeen voor hun maandelijkse gedachtenwisseling Aan deze bijeenkomst wordt dit maal grotere betekenis dan anders toegekend, hoewel naar het er op het moment uitziet Arthur Burns, voorzitter van de Amerikaanse Fe deral Reserve Board (het centrale bank-systeem van de V8) niet aan wezig zal zijn. Zoals bekend gaan de Amerikanen ervan uit. dat de waar deverminderlng van de dollar, waar van de laatste tijd sprake is, niet in overeenstemming is met de interna tionale economische realiteit Geheim bezoek In Londen verluidt, dat de Ameri kaanse minister van financiën. Blu menthai. en zijn staatssecretaris voor monetaire aangelegenheden. Solomon, tijdens het afgelpen week einde een geheim bezoek aan Euro pa (Parijs) zouden hebben gebracht om te praten over de aanhoudende daling van de dollar. Dit wordt uit gelegd als een bewijs van toenemen de ongerustheid in de VS over de aan de gang zijnde ontwikkelingen Het is niet bekend, of zij ook aan andere Europese hoofdsteden be zoeken hebben gebracht. In Bonn is categorisch tegengesproken dat bei dc Amerikanen daar zouden zijn geweest. Inmiddels groeit het aantal van de genen. die menen dat de Amen kaanse regering zo langzamerhand niet meer afwijzend kan staan te genover een gezamenlijke internati onale operatie om het vertrouwen in de dollar te herstellen. In dit licht wordt vooral naar „Bazel" gekeken, waar mogelijk dit weekeinde beslui ten in die richUng zullen worden genomen. Ook wordt gespeculeerd op een be sluit tot heiziening van de in het kader van de monetaire „slang" (de Europese valuta-overeenkomst) be staande onderlinge spilkoersver houdingen van Duitse mark, gulden. Belgische en Luxemburgse franken en de kronen van Noorwegen en Denemarken. Herziening van deze verhoudingen kan alleen in onder ling overleg gebeuren. LEIDEN De ontluistering van ons belastingstelsel heeft zulke vormen aangenomen, dat de belastingdienst niet meer in staat is zijn taak rede lijk uit te voeren. Daardoor treden bij de dienst verschijnselen van de- moralisering op. De nieuwe Leidse hoogleraar dr. J. F M. Giele heeft dit gezegd ln zijn intreerede De juridische foefjes, gericht op be lastingbesparing van veelal aanzien lijke omvang, maken voor grote groepen Nederlanders een normaal onderdeel uit van hun verkeer met de fiscus. 8oms lokt de belasting wetgeving zelf tot fraude uit De harde fraude vormt in een niet on aanzienlijk aantal gevallen het nor male sluitstuk van de belastingbe sparing, aldus prof. Giele. De belastingplichtige neemt ln de belastingrechtspraak vaak een te zwakke positie ln, zei prof Giele verder onder meer. Het belasting recht sluit te weinig aan op de eigen, gemeenschappelijke gezichts punten. die ln grote groepen belas tingplichtigen voor waar worden ge houden. Er dient een geheel nieuwe belastingwetgeving tot stand te worden gebracht, die is afgestemd op de leef- en ervaringswereld van de ondernemende, de loonverdie- nende en de vermogensbeleggende mens. Dit zal echter vele jaren ver gen. Voor de „kleine" loontrekker en de „kleine" zelfstandige zullen op korte termijn specifieke maatrege len moeten worden genomen, meen de Giele.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 35