^Avonturieren voor jongeren is er niet meer bij'
I«1
RENTE VERHOOGD T0T5'/2o/o!
BEL 020-5204911
Hardnekkig vuil
vraagt
krachtdadige
maatregelen:
Nilfisk!
JjIRÖ~fi
Jederland heeft het hoogste percentage jeugdwerkloosheid van alle EG-landen
'Een man zonder
werk staat met
twee linkerhanden
in de keuken'
OPEN NU EEN RESERVEGELD-REKENING
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS NV
Twaalf jaar cel
voor drie
overvallers
1
L
1
TER DAG 10 DECEMBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
(RUSSELInde EG hebben
n twee miljoen jongeren
Ider de 26 jaar geen werk. In
9 bedroeg dat aantal nog
D.000. Deze forse stijging
Ft tot grote ongerustheid
leid. Regeringen, vakbonden
£ide Europese Commissie
feben zich over het probleem
ogen, overigens nog zonder
wljsbaar resultaat. De
igdwerkloosheid is in 1977
ler toe dan afgenomen. Het
uidetijk, de jeugd is het
istede dupe van de
nomische recessie.
i Nederland is de situatie niet
I beter. De totale
rkloosheid mag dan deze
aand met enkele duizenden
)ijn gedaald, het aantal
erkloze jongeren blijft vrij
abiel. Bijna 100.000 mannen
t vrouwen tot 26 jaar houden
maandelijks hun hand op voor
i uitkering. Dat is bijna de
ilft van het totale aantal
klozen, dat rond de 200.000
ammelt.
„„.percentage jeugdwerklozen
jf isin Nederland het hoogst. Met
j 46,3 percent steekt Nederland
met kop en schouders uit boven
y deandere lidstaten binnen de
EG.In Duitsland is het
percentage jeugdige werklozen
1 26,6, bijna twintig percent lager.
Binnen de Europese Commissie
s het probleem van de
jeugdwerkloosheid een
Jagelijkse bron van zorg. In
)ktober bracht de commissie
ten rapport uit aan de Europese
Raad over maatregelen die in de
jemeenschap genomen kunnen
vordert. Over dit rapport
ïadden we een gesprek met Ir
i. Vredeling, oud-minister van
Nvjdefensie in het kabinet-Den liyl,
in sinds 1 januari lid van de
■uropese Commissie. Vredeling
s belast met de post sociale
laken en werkgelegenheid. Hij
_jnordt in het gesprek ter zijde
door Nel Barendregt,
die tof de Kamerverkiezingen
van25 mei deel uitmaakte van
de PvdA-fractie in de Tweede
Kamer. Zij is nu adjunct-chef
van het kabinet van Vredeling in
Brussel.
door Hanneke Wijgh
Is de stijging van het aantal werklo
zen een blijvend verschijnsel, ook
als straks de economie aantrekt?
„Een blijvend verschijnsel, laten
we dat niet hopen. Het is waar dat
de jongeren extra hard worden ge
troffen. Een aantal factoren zijn
daar debet aan. Enerzijds zijn de
vraag en het aanbod niet goed op
elkaar afgestemd. Teveel jongeren
hebben een verwachtingspatroon,
dat nog stamt uit de tijd van de
volledige werkgelegenheid. Ander
zijds is ook het klimaat binnen de
ondernemingen gewijzigd. Bij
moeilijkheden gaat men niet over
tot ontslag, maar men kiest voor de
weg van de natuurlijke afvloeiing.
Het slachtoffer van deze socialere
instellllng van de werkgever zijn de
jongeren, want nieuw personeel
wordt niet aangenomen. In norma
le tijden zorgden toch de jongeren
voor vers bloed. Als de economie
weer zou aantrekken, zullen ook de
jongeren ervan profiteren. Maar of
het afdoende geregeld kan worden,
zodanig dat alle jongeren weer aan
het werk komen, dat blijft de
vraag."
Welke andere factoren spelen een
rol?
„Een extra is dat de komende jaren
meer jongeren op de arbeidsmarkt
verschijnen dan er ouderen ver
dwijnen. Het aantal zestienjarigen
groeit met het jaar. In 1980 zullen
het er zo'n viereneenhalf miljoen
zijn. Terwijl slechts tweeënhalf mil
joen 65-jarigen het arbeidsveld zul
len verlaten. In 1982 is het verschil
het grootst: bijna 2,3 miljoen méér
dan 16-jarigen dan 65-jarigen. Pas
in 1988, dus pakweg over tien jaar,
komt er een zeker evenwicht tussen
aanbod en vertrek. De arbeids
markt blijft voorlopig overspoeld
door mensen, die werk willen heb
ben. Dan heb ik het nog niet eens
over de grote groep vrouwen, die
arbeid in loondienst willen gaan
verrichten."
Het is vreemd. De schoolopleiding
wordt steeds beter, daar worden
enorme sommen belastinggeld aan
besteed. Maar aan het einde van de
rit is er geen werk.
„Het is te demagogisch om dat zo
te stellen. Het is nog altijd zo, dat
jonge mensen met een goede vak
opleiding veel eerder werk vinden
dan zij, die geen of een onvoldoen
de vakopleiding hebben genoten."
De kneusjes worden het eerst ge
troffen?
„Nou, kneusjes, dat wil ik niet di
rect zeggen. Het zijn veelal jonge
ren die geen tijd of niet de gelegen
heid hebben gekregen om een goe
de vakopleiding te volgen. Door
allerlei omstandigheden. Sommi
gen hebben onder invloed van de
hoogconjunctuur gedacht dat een
vakopleiding niet echt nodig was.
Er zijn er ook die op school nog niet
goed wisten welk vak ze moesten
kiezen. Dat is ook moeilijk te be
slissen. Welke kant gaat de econo
mie uit? Welke vakken zullen ge
vraagd worden? Maar door de bank
genomen loopt een jongen met een
goede vakopleiding veel minder de
kans werkloos te worden. Dat is
voor jongeren een goede vingerwij
zing om inderdaad alles te doen om
een goede vakopleiding te krijgen.
Avonturieren is er niet meer bij."
Het percentage jeugwerkloosheid is
in Nederland het hoogst, 46,3 per
cent. West-Duitsland steekt daar
met 26,6 percent gunstig bij af.
„De werkloosheidcijfers in de ver
schillende EG-landen zijn op het
ogenblik niet erg goed met elkaar
te vergelijken. Dat komt omdat in
elk land weer anders wordt geregis
treerd. In het ene land gebeurt dat
al direct nadat men van school
komt. in een volgend land pas in
een later stadium. Ik weet dus niet
of Nederland het hoogste percenta
ge jeugdwerkloosheid heeft. Die
26,6 percent in West-Duitsland is
ook misleidend. Op het instituut
voor de arbeidsmarktvraagstuk
ken in Neurenberg wordt ontkend
dat de situatie in de Bondsrepu
bliek zo veel gunstiger zou zijn als
uit dit cijfer zou blijken. Ik geloof
wel dat in West-Duitsland de leer-
omstandigheden voor jeugdigen
beter zijn dan in Nederland. De
vakopleiding gebeurt er in de be
drijven zelf. Daar is ook kritiek op.
omdat je zo een grote invloed van
de werkgevers krijgt. Maar het po
sitieve effect is wel dat het aanbod
meer is afgestemd op de vraag. En
dat is weer van invloed op de
jeugdwerkloosheid. Maar dat het
verschil tussen Duitsland en Ne
derland zo groot zou zijn, daar zet
ik een groot vraagteken bij."
De vakbeweging zet zich amper in
voor de werkloze jongeren en de
vrouwen. De laatste tijd komt daar
weliswaar enige verbetering in,
maar het accent valt op diegenen die
reeds werk hebben.
Nel Barendregt: „Je kunt je zelfs
niet organiseren, als je nog geen
werk hebt."
Vredeling: „Toch moet je onder
scheid maken in de consequenties.
Die zijn voor iemand van achttien
jaar anders dan voor een huisva
der, die voor zijn gezin moet zorgen
en op straat komt te staan. Ook al
duurt het in beide gevallen twee
maanden, voor ze weer aan het
werk zijn, die twee maanden zijn
van een geheel andere sociale en
psychologische betekenis. Die ver
schillende manieren van beleven,
daar kan men niet direkt een poli
tiek op baseren. We kunnen niet
zeggen dat mannen tussen de 30 en
de 45 jaar een voorkeursbehande
ling zullen krijgen. Ik geloof niet
dat dat juist is. Maar als de politiek
van volledige werkgelegenheid,
ook voor jongeren en vrouwen, bin
nen afzienbare tijd niet tot resulta
ten leidt, moet men het werk beter
gaan verdelen. Dan krijgt men
vraagstukken als vervroegde pensi
onering, omdat het sociaal onrecht
vaardig is de lasten van de wer
kloosheid eenzijdig op de jongeren
af te wimpelen."
De Wetenschappelijke Raad voor
het Regeringsbeleid heeft in zijn
rapport „Maken wij er werk van?"
becijferd dat leerplichtverlenging tot
18 jaar een verschil geeft van 30.000
arbeidsplaatsen, dus 30.000 minder
jeugdige werklozen.
„Verlenging van de leerplicht, in de
zin van een betere vakopleiding, ik
denk dat het een hele verbetering
zou betekenen. Dan voorkomen we
dat een aantal jongeren door eigen
stommiteit of door omstandighe
den thuis een goede vakopleiding
missen."
Is het minimumjeugdloon van in-
vlqed op de jeugdwerkloosheid?
„Dat wordt in Nederland wel be
weerd, vooral van werkgeverszijde.
Maar "ik geloof niet dat het een
aantoonbare factor is. In Frankrijk
en Engeland liggen de lonen voor
de jongeren veel lager, maar de
werkloosheid onder de Jongeren is
daar minstens zo hoog als in Neder
land."
Het bedrijfsleven klaagt over onder
scholing. De beroepsopleidingen
zouden te veel algemeen gericht zijn
en te weinig op de praktijk zijn
afgestemd.
„Daar kon wel eens iets van waar
zijn. Ja. In Duitsland, waar de vak
opleiding deels in bedrijven plaats
vindt, is er zoals ik al zei, een betere
aansluiting op de praktijk."
Moet het Duitse opleidingssysteem
wofden overgenomen?
„Wellicht met vermijding van de
fouten. Maar dat is mijn eerste in
druk. Hier is nog weinig onderzoek
naar gedaan. Een van de voorwaar
den zou moeten zijn dat de jonge
ren niet gebruikt worden als goed
kope arbeidskrachten."
Aan de andere kant is er ook sprake
van overscholing. Iemand met een
mavo- of lts-opleiding wil geen onge
schoold werk meer doen.
„Wij hebben dat vraagstuk een
beetje kunnen.ontlopen in het ver
leden omdat we gemakkelijk kon
den putten uit het arsenaal gastar
beiders. Daardoor kon het loon
voor handarbeid betrekkelijk laag
gehouden worden. Maar daarnaast
is er sprake van onderwaardering
van de handenarbeid in verhou
ding tot de hogere beroepen. Socio
logen en andere welzijnswerkers
kunnen mooi praten over de her
waardering van de handarbeid. In
feite komt het er op neer dat we
meer zullen moeten gaan betalen
voor dat soort werk."
Zou er daarnaast een betere sprei
ding moeten komen van onaantrek
kelijk werk?
„U bedoelt dat een Europees com
missaris ook eens bij de reinigings
dienst moet gaan werken? Dat zou
wel eens heel goed kunnen zijn
voor die Europees commissaris. Ik
ben daar eigenlijk niet op tegen."
Dus u zou bij de reiniging willen
werken?
„We leven in een boze wereld, dat
kan ik tegen een blad als Trouw wel
zeggen. Ik denk niet dat de mensen
hiertoe zijn over te halen. Maar dat
deze dingen er in gehamerd moeten
worden dat het allemaal niet zo
normaal is, dat je de happy few
hebt, een klein groepje gelukkigen,
dat werk doet wat leuk is en daar
nog fors voor betaald wordt, terwijl
de anderen altijd schobberdebonk-
achtig blijven. Maar onmiddellijk
de straat opvliegen als een bedrijf
gesloten wordt. Dat is een volko
men onacceptabele situatie om op
die manier verschil tussen mensen
te maken. Onze maatschappij is
Ik vind dat iemand, of het nu
y y een 'hij' of een 'zij' is, zelf
moet kunnen bepalen of hij
In loondienst wil gaan werken.
Aan de andere kant is het wel
zo, dat in onze maatschap
pij. zoals die reilt en zeilt, de gevol
gen voor een getrouwde vrouw, die
werkloos wordt, minder erg zijn
dan voor een man in die positie.
Minder dramatisch, omdat zij al
tijd op het huishouden kan terug
vallen. Die uitspraak zal me wel
niet in dank worden afgenomen,
maar het is de realiteit dat in het
rollenpatroon van onze maatschap
pij het hwshouden tot de taak van
de vrouw wordt gerekend. Een man
zonder werk staat met twee linker
handen in de keuken. Hij is tot
volstrekt nietsdoen gedoemd. Een
vrouw niet. die kan de afwas doen
of gaan strijken.
Het huidige rollenpatroon is nu
eenmaal gebaseerd op een beetje
uitbuiting van de vrouw. Dat is zo.
en dat kun Je niet van de ene dag
op de andere dag veranderen. Vrou
wen zijn nu eenmaal veel elasti
scher, ze zijn niet zo gauw voor een
gat te vangen. Daaruit mag men
niet de conclusie trekken dat dus
vrouwen minder actief hoeven te
zijn op de arbeidsmarkt. Een vrouw
die van het huishouden baalt, heeft
precies even veel recht op werk als
een man. De categorie ongetrouw
de vrouwen, ouderen, alleenstaan
den, wordt doorgaans eenzijdig ge
troffen.
Voor hen geldt de problematiek
van de werkloosheid even flfl
sterk als voor de jongeren. J J
nog niet ingesteld op een rigide
vorm van regelend optreden, maar
dat we er meer naar toe moeten, is
alleen al uit rechtvaardigheid een
noodzaak."
Welke maatregelen worden vanuit
de Europese Commissie gestimu
leerd?
„Een andere opzet van de vakoplei
dingen. Na een theoretische onder
bouw zal meer op de praktijk ge
richt onderwijs moeten worden ge
geven. Dat project willen we met
geld vanuit het Sociaal Fonds gaan
stimuleren. Daarnaast het schep
pen van werkgelegenheid door
middel van premies aan bedrijven.
En het creëren van arbeidsplaatsen
in de overheidssector, bijvoorbeeld
in de bejaardenzorg. Deze publieke
sector hebben we met name ge
noemd, omdat daar een ontstellend
gebrek aan personeel is. Overigens
kunnen wij de lidstaten niets dwin
gends opleggen, we kunnen alleen
stimuleren."
Extra werk in de publieke sector
betekent automatisch een verhoging
van de collectieve uitgaven. Het
CDA-VVD-kabinet, dat aanstonds in
Nederland zal gaan opereren, zal
voor een dergelijke verhoging weinig
voelen.
„Dat zou mij van het CDA ver
schrikkelijk tegenvallen, als dat nu
plots met de WD niet meer kan."
In hoeverre wofdt de verantwoorde
lijkheid van de afzonderlijke rege
ringen inzake de jeugdwerkloosheid
afgeschoven op de Europese Com
missie?
„De neiging bestaat een enkele
keer dat de lidstaten zeggen: de
Europese Commissie moet het pro
bleem maar oplossen. In sommige
gevallen is dat terecht, als de pro
blematiek, zoals in de staalsector,
internationaal is. Maar het werk
van de Europese Commissie mag
door geen enkele regering als alibi
worden gebruikt om zelfs niets aan
de Jeugdwerkloosheid te doen.
Daarvoor is het probleem te ern
stig."
De Duitse schrijver Günther Grass
heeft in een interview met de NRC
gezegd dat naar zijn mening het
probleem van de jeugdwerkloosheid
met voorrang moet worden opgelost.
Hij zei letterlijk: „Wanneer ze het
over wegbereiders van het terroris
me hebben, kan ik alleen maar zeg
gen, dat dit de ondernemers zijn, die
weigeren gebruik te maken van de
gelegenheid om nieuwe werkgele
genheid voor jongeren te scheppen."
„Ik ben altijd huiverig om één cate
gorie klip en klap tot duivels te
verklaren. In dit geval de onderne
mers. De rest zou bestaan uit blan
ke engelen met witte vleugels. Je
zou net zo goed de vakbeweging de
schuld kunnen geven, omdat die
het vraagstuk al te lang heeft ver
waarloosd."
Als we de schuldvraag even terzijde
laten.
„Ik weet niet of bij volledige werk
gelegenheid het terrorisme zal ver
dwijnen. Ik waag het te betwijfe
len. Het terrorisme in de Bondsre
publiek kan men niet wijten aan
die jongeren, die gedreven door de
werkloosheid tot wanhoopsdaden
overgaan. De terroristen daar ko
men uit geheel andere milieus."
Kent u een werkloze jongere in uw
omgeving?
„Nee. in de familie zit iedereen nog
in de leerplichtige leeftijd. Het pro
bleem speelt nog niet."
Bent u ooit zelf werkloos geweest?
„Ja. ik heb een paar maanden bij
het afbeidsbureau ingeschreven ge
staan. Maar dat bezorgde me geen
naar gevoel. Ik wist dat ik een baan
zou vinden. Het maakt een heel
verschil met als ik nu opeens werk
loos zou worden."
(ADVERTENTIE
COED BANOUE NIEUWS
met ingang van 16 decembera.s.
Dit zijn alle voordelen:
5'A% rente m.i.v. 16 december (was 5%)
13e maand (extra) rente, gerekend vanaf
1 januari 1978, voor alle trouwe spaarders
geen opnamekosten of boete
tot f 5.000,- per maand direkt opvraagbaar,
daarboven geldt één maand opzegtermijn
U kunt sparen via uw eigen bank-, post-
of gemeentegirorekening
een rekening kan telefonisch worden
geopend
AFDELING TÉLÉBANQUE
en open een reservegeld-rekcning of vraag
een folder aan. U kunt ook terecht bij een van de
onderstaande kantoren.
PARIBAS
IhW
AMSTERDAM ARNHEM BREDA DORDRECHT EINDHOVEN ENSCHEDE - GRONINGEN DEN HAAG
Z HAARLEM HEI RI.EN HENGELO - MAASTRICHT-NIJMEGEN - ROERMOND-ROTTERDAM UTRECHT - VENLO-WEERT
MOORDRECHT (ANP) - Het ge
rechtshof in Den Haag heeft vrijdag
in hoger beroep drie Jongelui uit
Moordrecht wegens een gewapende
overval op een postkantoor in Nieu-
werkerk aan den IJssel veroordeeld
tot in totaal twaalf jaar gevangenis
straf met aftrek van voorarrest.
De 20-jarige J. U. kreeg met vijf Jaar
de hoogste straf. Hij was samen met
de 23-jarige L. M., die vier jaar opge
legd kreeg na een eis van vijf jaar.
op 27 april het postkantoor binnen
gegaan. Terwijl de klanten met een
pistool in bedwang werden gehou
den. werd de loketbediende een klei
ne 20.000 afhandig gemaakt. Ook
werd van een bezoeker de tas leegge
schud en meegenomen. De 21-jarige
O. T., die drie jaar gevangenisstraf
kreeg, wachtte hen voor het post
kantoor in een auto op, waarmee ze
vertrokken. De drie wisten zich na
de overval nog maanden schuil te
houden.
De officier van justitie was in beroep
gegaan omdat hij de totaal opgeleg
de straf van acht jaar te laag vond.
ADVERTENTIE
Ongeëvenaarde
schoonmaakkracht.
Eén van de véle
redenen om Nilfisk
in huis te halen.
De stoere stofzuiger uit Denemarken
Nilfisk b v - Diemen. Tel. 020 - 99 43 01. toestel 113
