Vakbeweging wil meer invloed in ontwikkelingsmaatschappij Renteverhoging bij de RPS per 1 december 1977 71% 71% 71% 84% 81% 71% 71% 8% U 'Kweekreactor kan wel degelijk barsten' NU, MET f50-VOORDEEL postgiro en rijkspostspaarbank Uit brieven van lezers Spaardeposito's Beleggingsbewijzen Bonden botsen met NOM zakelijk én ideologisch 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar (was 6H%) (was T/%) (was TA%) (was TA%) (was 8%) 3 jaar 4 jaar 5 jaar (was 7%) (was 7%%) (was TA%) Conclusie in rapport LEK: Onbekende Molukse groep stelt harde eisen aan regering Geheel in kleur onder het tientje Nederlands populairste hobbyset, B/ack Ei Decker. 4 DONDERDAG 1 DECEMBER 1977 BINNENLAND Trouw/Kwartet P 6 - RHS 15 door Jan Sloothaak GRONINGEN De Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) is regelmatig in opspraak. De meningsverschillen over deze maatschappij, die de zwakke noordelijke regio wat op moet krikken, namen dusdanige vormen aan dat vakbondsvertegen woordiger Henk Muller (FNV) zijn werk als NOM-commissaris onlangs opschortte. Voor een deel van de vakbeweging is NOM-directeur ir. H. A. Wisman de gebeten hond. Achter dit „spelen op de man" gaat echter heel wat meer schuil. De vakbeweging beraadt zich op de principiële vraag of men wel mee kan blijven doen. De NOM is niet de enige regionale ontwikkelingsmaatschappij. Verge lijkbaar Zijn de LIOF in Limburg, de OOM in Gelderland en de OOM in Overijssel, die echter minder be voegdheden hebben dan de NOM. Deze noordelijke ontwikkelings maatschappij kan naast zaken als acquisitie, ontwikkelingsprojecten, financiering en dergelijke in nood lijdende bedrijven deelnemen met risicodragend kapitaal. De NOM koopt dan onder bepaalde voorwaar den aandelen, met als doel dat het bedrijf op den duur weer zelfstandig (rendabel) kan functioneren. ADVERTENTIE De ontwikkelingen op de kapitaalmarkt maken het de RPS mogelijk de rente op nieuwe spaargelden met vaste looptijd met ingang van 1 december 1977 als volgt te verhogen: Minimum storting f 1.000,-. Elk deposito komt na de looptijd automatisch vnj. De rente is jaarlijks beschikbaar. Tussentijds opnemen toegestaan voor aankoop eigen woning in Nederland. VASTE RENTE A1A/ Coupures vanf 1.000,-enfS.000,-. Ukrijgt rente-op-rente: aan het einde van de looptijd ontvangt u automatisch uw aankoopbedrag plus de totale rente. Tussentijds opnemen toegestaan voor aankoop eigen woning in Nederland. LOOPTIJD VASTE RENTE De rente op reeds gestorte spaardeposito's en reeds afgegeven beleggingsbewijzen blijft ongewijzigd, evenals de rente op onze avenge spaarvormea Meer informatie: de folders "Spaardeposito's" en "Beleggingsbewijzen" zijn verknjgbaar op het postkantoor. U kunt de folders ook aanvragen met de bon, via tel. 0017 (gratis) of via tel. (020)58931 37. Bon voor meer informatie Stuur mij de folders "Spaardeposito's" en "Beleggingsbewijzen". Naam: Adres: Plaats: Deze bon in een envelop zonder postzegel sturen naar Rijkspostspaarbank, afd voorlichting, Van Baerlestraat 27. 1071 AN Amsterdam Joop ter Horst, hoofdbestuurslid van de FNV, zou het liefst zien dat alle ontwikkelingsmaatschappijen gelij ke bevoegdheden krijgen, inclusief de landelijk (bedrijfstaksge wijze) opererende stichting NEHEM (Ne derlandse Herstructureringsmaat schappij). Belangrijkste wens is ech ter meer invloed voor de vakbewe ging. De vraag die de vakbeweging steeds weer opwerpt ls of de NOM en de andere ontwikkelingsmaatschap pijen niet nog meer kunnen doen voor behoud (of liever nog het schep pen) van werkgelegenheid. Tussen twee vuren De vakbeweging zit tussen twee vu ren. Aan de éne kant verwachten én de minister van economische zaken als enige aandeelhouder én de direc tie van de NOM NV dat de commis sarissen de NOM-belangen beharti gen. De door de vakbonden aange wezen commissaris Henk Muller deed dit echter steeds met een blik achterom naar zijn achterban. Hij zag de vakbondsleden en met name de werknemers van met ondergang bedreigde bedrijven als zijn eerste verantwoordelijkheid. De NOM-dl- rectle verwachtte van Henk Muller dat hij als rechtgeaard NOM-com missaris eventuele impopulaire maatregelen zou verdedigen. Henk Muller bevocht ze daarentegen juist omdat hij zijn werk als commis saris zag in het kader van zijn vak bondswerk. Dat bracht hem op ge spannen voet met NOM-directeur Wisman, die meende dat er op die manier geen vertrouwensbasis meer aanwezig was. Henk Muller schortte zijn werk op, in afwachting van wat er op landelijk niveau zou worden beslist. „De beslissingen van de NOM hebben onmiddellijke conse quenties voor je eigen mensen", zo zegt hij. Afgezwakt Gezien tegen deze achtergrond ls de zienswijze interessant van ir. J. Bos- ma, oud-werkgeversvoorzitter (VNO) en president-commissaris van de NOM. „De NOM neemt de vakbewe ging het werk uit handen", zo zei hij ons. Als vakbonden en bedrijven rechtstreeks onderhandelen en de vakbonden bevechten het behoud van meer arbeidsplaatsen dan de directie wil, kan men met dat succes naar zijn achterban stappen. In de ogen van Bosnia wordt dit vak bondswerk sterk afgezwakt wanneer een ontwikkelingsmaatschappij als tussenschakel gaat functioneren. Over de NOM-plannen wordt nu be slist door een raad van commissaris sen waarin ook een werkgever en vertegenwoordigers van de overheid zitten. De vakbondsman zit daar als eenling en heeft zich maar neer te leggen bij de meerderheid. De direc te vakbondsinvloed is in deze situa tie veel minder en dat moet voor de bonden wel frustrerend zijn. In kringen van de vakbeweging on derschrijft men deze zienswijze ove rigens niet. „Wij hebben via het mi nisterie van economische zaken in een aantal gevallen bijsturing van ondeugdelijke NOM-plannen kun nen afdwingen", aldus Jan Cuperus, districtsbestuurder NW. Het CNV maakt sinds de breuk met NW/NKV aanspraak op een eigen NOM-com missaris, eèn claim die tot nu toe niet is gehonoreerd. Thomas Swart, CNV-bestuurder in Groningen en Drente, zet zich ook af tegen de opvatting van ir. Bosma. Het blijft uiteindelijk aan de vakbeweging om de NOM-plannen op him waarde te schatten. Bovendien behoort een on derneming de vakbonden ook recht streeks in te lichten, althans als er ontslagen zullen vallen. Die verplichting valt overigens ge makkelijk te ontduiken, wanneer een bedrijf zegt zelf niet te kunnen beoordelen of ontslagen nodig zijn. Men klopt dan alleen bij de NOM aan en als die uiteindelijk met zijn plannen bij de raad van commissa rissen komt, zitten eventuele ontsla gen daar al bij Ingebakken. Het CNV vindt overigens dat het niet eerlijk ls de heer Wisman erop aan te kijken. „De NOM heeft verschillende goede dingen gedaan. Op de feiten kun Je de NOM niet aanvallen. Je moet zo eerlijk zijn dat te erkennen. Waar het om gaat is dat de taakomschrijving van de NOM ruimer zou moeten zijn en dat moet je vla politieke kanalen proberen te bereiken." Andere structuur De vakbonden dringen sterk aan op een structuurwijziging. Omdat ze daarover geen afgerond oordeel naar bulten brengen, blijft echter onduidelijk hoe die andere struc tuur er dan uit zou moeten zien. De FNV heeft wel een interne nota maar hoofdbestuurder Joop ter Horst weigert die ter Inzage te ge ven. Men zegt de voorkeur te geven aan een structuur of dat nu een NV, stichting of gemeenschappelij ke regeling ls waarin de vakbewe ging meer invloed kan uitoefenen. Hét verschil van Inzicht tussen NOM-dlrectie en vakbeweging is deels zakelijk en deels Ideologisch. De bonden zien de NOM niet als een „normale" NV maar als een (poli tiek) instrument ten behoeve van de werkgelegenheid. De NOM zou In deze visie wat meer risico's kunnen nemen dan de „gewone" op winst Jagende N.V.'s. Wisman daarentegen ziet de NOM als een maatschappij die weliswaar is ingesteld vanuit een politieke ver antwoordelijkheid (van de minister van economische zaken), maar die zelf niet politiek te werk kan gaan. Er is bewust voor de NV-vorm geko zen en dan moet Je Je ook aan de regels daarvan houden. In de statuten (artikel 2) wordt be houd van de werkgelegenheid waarop de vakbonden steeds hame ren in één adem genoemd met de verbetering van de sociaal-economi- sche structuur van het noorden. En in de ogen van de heer Wisman kun je op de lange duur de werkgelegen heid alleen veilig stellen als Je eerst die sociaal-economische structuur verbetert. 'Rendabel' Voor hem betekent dit dat je alleen die bedrijven moet helpen die te zijnertijd weer rendabel kunnen draaien. Andersom werken zou vol gens hem zelfs een verzwakking van de sociaal-economische structuur betekenen. Ir. Wisman vindt dat hem niet een te starre houding ver weten mag worden. Van de ruim twintig ondernemingen met vijfdui zend werknemers, waarin de NOM thans met honderddertig miljoen gulden deelneemt, ls er slechts één (Halbertsma, Groningen) die weer rendabel draalt. De anderen maken een goede kans dit in de toekomst te doen. De vakbeweging vindt echter dat ook de bedrijven die er wat slechter voor staan een kans moeten hebben. Dat leidde tot bezettingsacties bij de Noord Nederlandse Machlnefa- Van onze redacteur wetenschappen DEN HAAG Het is wel degelijk denkbaar dat een snelle kweekreactor zoals we die in Kalkar aan het meebouwen zijn, op een kwaad moment als een kleine atoombom uit elkaar barst en een gebied van de orde van grootte van de hele Bondsrepubliek met zijn radioactieve inhoud onbewoonbaar maakt. Deze stel ling gaat het Landelijk Energie Komitee aanvoeren in de proces sen die in Duitsland tegen de bouw van de SNR-300 worden gevoerd, en voorleggen aan minister Lubbers en de deskundigen van het Energie-onderzoekcentrum Nederland. briek ln Winschoten, Werkland te Nieuw Weerdinge en de stoomketel- fabriek Ten Hom in Veendam. In alle drie gevallen hechtte minister Lubbers overigens zijn goedkeuring aan de NOM-opvatting. De woede van de vakbonden liep hoog op. De industriebond NKV noemde de NOM zelfs een Noordelijke Ontman- tellngsmaatschappij en de Indus triebond NW beweerde dat Wisman pas tevreden zou zijn als alle bedrij ven winst maakten, ook al was er nog maar één werknemer ln dienst Hoekig Van Ir. Wisman wordt gezegd dat hij zich ook nogal „hoekig" kan uitla ten. Zo beweerde hij dat werkne mers het liefst in dezelfde straat werken waar ze wonen en zijn afwij zende houding tegenover het sociaal statuut ln de Eemsmond ls hem ook niet ln dank afgenomen. Zijn lid maatschap van de WD ls in vak bondskringen ook al geen pré. Aan de andere kant moet gezegd worden dat de heer Wisman ook niet schroomt de werkgevers te hekelen. Zo heeft hij gezegd het management ln het noordelijke bedrijfsleven maar zwak te vinden. Jan Cuperus van de industriebond NW voert aan dat van de bedrijven waarin de NOM deelneemt slechts een deel „spontaan" tot stand is gekomen, dat er in veel gevallen druk moest worden uitgeoefend om een positieve beslissing af te dwin gen. Ook vindt hij dat de NOM te traag werkt, veel te voorzichtig en bangelijk en dat daardoor sommige bedrijven voortijdig afhaken. In'dit verband noemt hij de pottenfabriek ADCO in Groningen. Het LEK publiceerde gisteren een uitvoerig technisch rapport van de Amerikaanse natuurkundige dr. Ri chard E. Webb, die op dit terrein onderzoek doet aan de universiteit van Massachusetts. Webb meent dat de ongevalsanalyses die nu door de autoriteiten worden gehanteerd, twee mogelijkheden buiten beschou wing laten en daardoor blijven ste ken bij een veel te lage schatting van de explosieve verschijnselen die zich bij een ernstige bedrijfsstoring ln het hart van de reactor kunnen voor doen. Het gaat om de moeilijk te voorspel len gebeurtenissen nadat de koeling zou zijn weggevallen en de radioac tieve brandstofstaven gedeeltelijk gesmolten. Een deel van de brand stof zou dan door dampvorming kun nen worden weggeslingerd, tot daar gaan de analyses gelijk op. Maar volgens Webb zou dat deel na con tact met overgebleven koelvloeistof door een dampexplosie weer ln de hoofdmassa teruggekwakt kunnen worden. De snelheid waarmee dat zou gebeuren, zou aanleiding zijn voor een volwassen kernexplosie. Volgens Webb worden zijn bereke ningen in wezen bevestigd door een officiële Amerikaanse studie van het Argonne National Laboratory, die het echter niet verder heeft gebracht dan tot de status van intern rapport. In een poging om de discussie wat meer naar buiten te brengen, publi ceerde hij zelf vorig Jaar een boek bij de University of Massachusetts Press (The Accident Hazards of Nu clear Power Plants). In Amerika heeft Richard Webb bij de autoriteiten weinig voet aan de grond gekregen. Zijn subsidieaan vraag voor verder onderzoek werd vorig jaar afgewezen. Een deel van dat onderzoek heeft hij nu in op dracht van het LEK en samenwer kende Duitse actiegroepen uitge voerd, zodat het gisteren gepubli ceerde rapport nog een tweede „ver waarloosde" explosiemogelljkheid beschrijft, waarbij de reactorkern na een storing aan de rand zijdelings ln elkaar gedrukt wordt tot een kritisch punt wordt overschreden. Hoe de theorieën van Webb bij Ne derlandse deskundigen aankomen zullen we binnenkort weten; de Ka mervragen zijn al bijna onderweg, verklaarde desgevraagd Van der Lek (PSP). Het rapport is verkrijgbaar bij het Landelijk Energie Komitee, Tweede Weteringplantsoen 9. Am sterdam. DEN HAAG (ANP) Een onbeken de groepering met de naam „Zuid- molukse ondergrondse linkse Jonge ren beweging" heeft een aantal ei sen gesteld aan de Nederlandse re gering. Als die niet ingewilligd wor den voor 31 december beschouwt de groep zich „in oorlog met de Neder landse staat". Dit staat in een brief die per expres se bezorgd werd bij de Radionieuws dienst van het ANP in Hilversum. De brief bevat een aantal eisen over de Zuidmolukse zaak. maar ook over de Rote Armee Fraktion. De „ZOLJ" eist erkenning van het recht op zelfbeschikking voor Zuid- Molukken. Daarnaast wil de groep dat de 21 veroordeelden van de gij zelingsacties in Wijster, Amster dam, De Punt en Bovensmilde groepsgewijs worden onderge bracht. elk op één afdeling, in één gevangenis in het noorden van het land. (Reeds in een deel van onze oplage van gisteren geplaatst, red.) Plasticon Het meest opvallende vindt hij de gang van zaken met Plasticon N.V. te Delfzijl (plastic bekleding van ke tels). De NOM wilde geen hulp verle nen en het moederbedrijf in Hengelo sloot de fabriek in Delfzijl om ver volgens een nieuw bedrijf aan te kopen in Duitsland. Een moeilijkheid is dat de vakbewe ging moeite heeft haar standpunt hard te maken met concrete voor beelden waaruit de foute benade ring door de NOM aantoonbaar blijkt. Om met dlstrictstbestuurder Ton de Hoog (industriebond NW) te spreken: „Ons hardste gegeven is dat we niets hard kunnen maken. Daarvoor weten we als vakbeweging te weinig van wat er gebeurt.' Ir Wisman vindt het „unfair" hem persoonlijk aan te vallen. „Als men het anders wil, moet men de regels gewijzigd zien te krijgen". Op lande lijk niveau praten minister Lubbers en de vakbonden daar nu over. ADVERTENTIE Groten van alle tijden Schitterende softcover- serie over beroemde figuren. Tot nu versche nen: Rembrandt/ Columbus/Napoleoir/ Rubens. Wereld In kleur. Informatief. Voor jong en oud. Verschenen zijn: Vogels - Katten - Jonge dieren - Postzegels - Schelpen - Mythen en mysteries uit de Bijbel - Wijn - Oceaanleven - Griekse Mythologie. 72 bladz. per deel. geheel in kleur f 9.95 van Amsterdam Boek - nu te koop In uw boekhandel Deze rubnek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op In deze krant gelezen berichten, artikelen en commentaren, en niet voor gedichten, open brieven, oproepen o< reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te worden). De inzendingen voor deze rubriek dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Het is ons helaas niet mogelijk over elk geval van bekorting of nietplaatsing (doorgaans een gevolg van een te groot aanbod) te corresponderen. Brieven adresseren aan: Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus, 859, Amsterdam. Bij publicatie worden naam en woonplaats van de schrijver vermeld Ecuador Op zaterdag 19 november publiceer de u een artikel over recente ontwik kelingen ln de vakbeweging van Ecuador. We hebben er behoefte aan op de inhoud enige correcties aan te brengen. Toen in 1976 binnen de CLAT-organisatie van Ecuador, CE- DOC, een scheuring ontstond, er kenden uiteindelijk alle CLAT-orga- nisatles in Latijns-Amerika de CE- DOC onder leiding van Cuisana. De uitgetreden leden o.l.v. Velasco, vormden een nieuwe organisatie die de naam CEDOC bleef voeren. Deze centrale werd, zoals u meldt, door de regering erkend. Niet vermeld wordt dat van de boerenorganisatles de bij CLAT aangesloten organisatie FE- NOC werd erkend. Op haar laatste congres in augustus bleek dat maar liefst 123 nieuwe organisaties zich het afgelopen Jaar bij haar hadden aangesloten. Uw artikel wekt de suggestie dat énkel de CEDOC-Ve- lasco opkomt voor de arme platte landsbevolking en dat de CEDOC- CLAT een behoudende koers volgt en zelfs aansluiting zoekt bij groot grondbezitters. Deze ernstige be schuldiging tegen een beweging die sinds 1960 strijd heeft gevoerd tegen het grootgrondbezit, hetgeen in de loop der jaren het leven kostte van honderden van haar leden, wordt door geen enkel feit gestaafd. Nog deze week ontving CLAT-Nederland Informatie van de CEDOC-CLAT over arrestaties en militaire aanval len op honderden boeren die aan een landbezetting deelnamen. Niet de mate van radicaliteit maar een politiek geschil ligt ten grond slag aan de splitsing die zich ln 1976 voordeed. Immers een Jaar eerder kozen zowel Cuisana als Velasco tij dens een CEDOC-congres gezamen lijk voor een radicale koers en werd Cuisana tot voorzitter verkozen. CLAT en Cuisana hebben zich van het optreden van Velasco c.s. gedis tantieerd op het moment dat marx- istisch-leninistlsche groepen ln de CEDOC trachtten te Infiltreren. Het duidelijkste bewijs hiervoor ls een nieuwe splitsing ln de CEDOC-Ve- lasco die nu uiteengevallen is ln een Moskou- en Peking-gezinde groepe ring. Het gaat hier om groepen stu denten, intellectuelen, linkse pries ters, die door middel van eenJinks" paternalisme en zonder werkelijk contact met de basis van een vakbe weging, hun ideologie trachten op te leggen. Helaas slagen zij er soms ln grote verwarring te zaaien bij de leden van democratische bonden, maar in Eucuador wijzen de feiten op een groeiend vertrouwen ln de CEDOC-CLAT. CLAT wijst de door deze marxls- tisch-leninistische groepen gehan teerde voorhoedestrategie af, omdat niet enkele leiders maar de leden zelf het ln de vakbond voor het zeggen moeten hebben. Utrecht Kees van Kortenhoef stafmedewerker CLAT-Nederland Vrouw-man-kerk In Trouw/Kwartet van 24 november wordt melding gemaakt van de in stallatie werkgroep Raad van Ker ken die zich zal bezighouden met de positie van de vrouw in dé kerk. Het wordt volgens dit verslag als een fundamenteel onrecht ervaren dat mannen en vrouwen geen gelijke verantwoordelijkheid dragen. Het ls duidelijk uit het scheppingsverhaal, dat de positie in het leven van man en vrouw, naar Goddelijk oorsprong en bedoelen, verschillend ls; wel ge- zamelijke verantwoordelijkheid, maar geen gelijke. Dat houdt tevens ln dat ook ieders rechten en plichten ln alles niet gelijk zijn, maar ln aard en opdracht van elkaar verschillen. Wat de positie van de vrouw met name ln de kerk betreft, geeft Pau- lus duidelijke richtlijnen. Zie Co- rinthe 14 met name vers 34-36 en Timotheüs 2 vanaf vers 9. Al hoeven we. krachtens eigentijdse opstelling hiervan, die lijnen misschien niet al te letterlijk op te vatten, de hoofdge dachte daarin, namelijk: de vrouw niet op de voorgrond, zullen we toch ln acht moeten nemen, temeer wan eer we letten op zijn motivering. Timotheüs 23 vanaf vers 9; dat niet eigentijds is, maar waarin hij terug wijst naar schepping en zondeval, wat zowel voor heden geldt als voor toen. Winterswijk E. H. te Winkel Nu de WD (19) Wat willen Aantjes en dwarsliggers nu eigenlijk wel? Ga uit het CDA, heer Aantjes, en richt een nieuwe partij op; er zijn 13.000 voorkeurs stemmen, doe er voordeel mee. Heer Van Agt heeft beter verdiend. Nu de VVD (20) Sommige CDA-stemmers voelen zich bedrogen, nu onderhandeld wordt met de VVD. Ik zie daar geen aanleiding voor en zou hun willen vragen: Welke stap had het CDA verder nog kunnen zetten om de beoogde coalitie met de PvdA moge lijk te maken? Was het niet zo dat de socialisten eerst programmatisch het CDA tot het uiterste dwongen, vervolgens ln strijd met de verkie zingsuitslag een forse meerderheid voor zich opeisten, daarna t.a.v. de invulling der ministersposten maar liefst drie „personele veto's" opwier pen en tenslotte bij de wel goedge keurde CDA-kandldaatministers (waaronder één vrouw!) een waak hond met ver strekkende bevoegd heden geplaatst wensten te zien? Als een CDA-PvdA kabinet alleen mogelijk bleek wanneer christende mocraten opnieuw bereid waren zich tot ln het stof te vernederen, dan kan toch niet anders dan gecon cludeerd worden dat met de PvdA niet te regeren valt Wateringen L. Dijkstra (ADVERTENTIE) Bekend van radio TV kompleet met hulpstuk \lakschuurhulpstuk 2-toeren klopboormachine Samen in solide houten kanvet 10mm/ 370Watt cirkelzaag^* kistanf247, nüvoor im vakgereedschap voor hobbyprijzen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 15