Menten rekent op vrijspraak Wel een lady, nog geen kampioen KSH mag toch afval lozen op 'smeerpijp' 'Officier in hinderlaag gelopen' 'Neuscorrectie' fef«reT^.dkr"n5evai;.^r« Vergunning slechts tijdelijk van aard Duitsers beperken exportgaranties Vakbeweging Rij 25 km méér per volle tank. M@bilD de olie die benzine bespaart. Crisis bij gesprek over grondstoffen Ij vh I 1.25 ELSEVIERS WEEKBLAD DONDERDAG 1 DECEMBER 1977 BINNENLAND door Leo Kleyn AMSTERDAM Pieter Menten twijfelt er niet aan dat hij zal worden vrijgesproken van de hem ten laste gelegde oorlogsmis drijven, wanneer de bijzondere strafkamer van de Amsterdamse rechtbank op 14 demver uitspraak zal doen. De 78-jarige ver dachte, die vorige maand levenslange gevangenisstraf tegen zich hoorde eisen, zei dit gisteren op de 25e en laatste zittingsdag van het tegen hem gevoerde proces. Van het recht op het laatste woord maakte hij gebruik door zich bijna vijf uur lang te ver weren tegen de beschuldiging dat hij nauw betrokken is ge weest bij in 1941 gehouden massa-executies in de vroegere Poolse dorpen Podhorodce en Urycz. De essentie van zijn be toog was dat niet de Duitsers, in wier dienst hij zou hebben gestaan, maar de Oekraïners zich aan die executies hebben schuldig gemaakt, en dat het openbaar ministerie zich een rad voor ogen heeft laten draai en door de Russische en Poolse justitie. Ingaand op het requisitoir, wees hij erop dat de officier van justitie heeft gesteld dat na 36 jaar niet meer kan worden nagegaan welke rol Menten precies heeft gespeeld. Hij vroeg zich af hoe die uisprak te rijmen valt met de eis. Naar zijn mening had de officier, mr A. F. J. C. Habermehl, met zijn 'verkapte eis om vrjspraak' een 'noodsignaal' gegeven: 'Ik hoor hem zeggen: Menten, begrijp me toch. Ik ben in een Russische hin derlaag gelopen'. Eerder had hij de officier van justi tie ervan-beschuldigd elk middel goed genoeg te achten om het 'klei ne restant' van zijn leven te 'vernie tigen'. In het requisitoir ('waarin de veronderstellingen en vooronder stellingen welig tieren') had naar zijn mening 'de vooringenomenheid het gewonnen van een objectieve benadering'. Hij verweet de officier over de feiten en bewijzen te zijn 'heengewandeld' en zich te hebben verlaten op Pools en Russisch, dus onbetrouwbaar, bewijsmateriaal. Op 22 november heeft een non, die anoniem wil blijven, tegenover de rijksrecherche verklaard dat Menten in november 1948 in het Westeinde- ziekenhuis in Den Haag een „neus correctie" heeft ondergaan, waardoor zijn profiel veranderd is. Zij werkte als verpleegkundige op de afdeling waar Menten toen lag, met zijn neus in het verband. Menten, die eerder van een „komisch verhaal" had ge sproken, liet de rechtbank gisteren bij monde van zijn verdediger weten dat hij wel in 1948 in een Haags ziekenhuis heeft gelegen, maar niet om zijn neus te laten veranderen. Hij was in de Ursula-kliniek in Wasse naar uit een raam gesprongen, bij wat hij beschouwde als een moordaanslag door twee rechercheurs. Daarbij was hij onder meer aan zijn gezicht ge wond geraakt. De neus van Menten is van belang, omdat een getuige a décharge heeft verklaard dat op een foto in het dos sier van de rechtbank, van een man in een Duits uniform, Menten niet staat afgebeeld, omdat de vorm van diens neus anders is dan die van de gefoto grafeerde. De raadsman van Menten zei zich met de directie van het zie kenhuis in verbinding te zullen stel len, om te achterhalen welke behan deling zijn cliënt daar in 1948 heeft ondergaan. Ze begon met „Je bent niet hip, je bent niet vlot", ze participeerde in tal van stukiokoortjes, ze richtte de Rotterdamse rockband Heart op, en nu ligt er alweer haar tweede solo-album „The lady is a champ" (EMI), een wat voorbarige titel gezien de kwaliteiten die Patricia Paay tot nu toe aan de dag heeft gelegd. Muziekpers en discjockeys mogen dan bij tijd en wijle verblind zijn door haar schoonheid, feit is dat ze met wat routine en een gespierde stem als artistieke bagage nog steeds op zoek is naar een eigen stijl, zoals genoemde lp onverbiddelijk aantoont. De elf liedjes geven de indruk bij elkaar gescharreld te zijn. Een artistieke lijn is nergens te vinden. Naast een viertal nietszeggende disco-hitjes laat de plaat heus nog wel interessanter materiaal horen, zoals bijvoorbeeld „The love of a woman" van Barry Gibb, maar vaak leidt Patricia's snierende zang tot wat ze in de filmwereld „over-acting" noemen: veel drukte om niets dus. De enige tekst waarbij zo'n voordracht past is van Neil Sedaka's „The world I threw away". De rest is behelpen. Van haar vorige lp „Beam of light"het liedje „Sebastian" overgeheveld („op veler verzoek") en is zelfs ter aanvulling zijn een aantal oudjes als „Jolene" en „Everlasting love" in een nieuw jasje gestoken. Verrassend is alleen nog het liedje „love takes up my mind", het enige waar ze compositorisch zelf de hand in had. Zoiets zou een aardig uitgangspunt zijn om door te gaan, maar dan Trouw/Kwartet P 9 - RHS 13 Patricia Paay Heddy Lester niet als kampioen, want dan kun je alleen nog maar terug. Een heel ander genre, maar wel degelijk hard werkend aan een eigen stijl. Dat kan gezegd worden van Heddy Lester, die met „Deel van m'n bestaan (Arlola) duidelijk maakt dat het met „De Mallemolen" destijds een tikje uit de hand is gelopen. De twaalf liedjes Op deze lp ademen tenminste aanzienlijk meer kwaliteit, zowel in de teksten als in de muziek, die voor een groot deel door haar broer Frank Affolter werd gecomponeerd. De enige missers zijn in mijn ogen een geforceerde vertaling van Barbara's chanson „Rome", een misplaatst arrangement van „Ik kan geen keuze maken" (Torned between two lovers) en het karige „De allereerste". De overige liedjes voldoen aan hoge normen, zoals „Zondagochtendland" (prima arrangement), Voorjaarsdag van Pieter Ooemans en de tragiek van een late liefde in „Laatste kwartier". Fijntjes. Over naar het buitenland, naar Neil Diamond, zo ongeveer de best betaalde popartiest ter wereld. Nadat het Amerikaanse MCA-concern in de loop der jaren miljoenen aan hem verdiend had, werd hij enkele jaren geleden door CBS weggekocht voor een bedrag van vijf miljoen dollar. Zijn eerste plaatprodukt voor deze maatschappij (Jonathan Livingstone Seagull) haalde meteen een miljoenenverkoop, maar daarna ging het bergafwaarts. De koek van De president van de rechtbank bracht Post is Menten niet afkomstig uit een Diamond lijkt op. Het niveau van „Stones" (1971) en ..Moods" (1972) lijkt niet meer haalbaar, getuige het tegenvallende „Beautiful Noise" (1976) en nu weer zijn nieuwste lp „Tm glad you're here with me tonight "(CBS). De plaat bevat tien zouteloze songs waaronder een niet om aan te horen versie van „God only knows" en verder veel werk dat refereert aan de weinig creatieve capriolen op „Beautiful Noise". Een omvangrijk symfonie-orkest en een enkel vrouwelijk vocaaltje kan de misère niet verhullen. Diamond moest zijn notenfabriekje maar sluiten. Van zangeres Cleo Laine verscheen een nieuw live-album („Return to Carnegie"— RCA) waarop haar vijfde optreden in Carnegie Hall vooral in technisch opzicht minutieus is vastgelegd. De plaat heeft de kwaliteit van een studio-opname en bevat songs als „Streets of Londen", ,3orn on a friday" en een tweetal medley's. Het orkest (waaronder trompettist Clark Terry) staat uiteraard weer onder leiding van haar echtgenoot John Dankworth. Zeer kort ha het verschijnen van hun debuutalbum is er alweer een tweede lp van het duo Billy en Bobby Alessi. getiteldAll for a reason" (A&M). Een uitgesproken hit als „Oh Lort" staat er niet, maar daarentegen wel onmisbaar vakwerk dat gekenmerkt wordt door een constante kwaliteit vanaf de eerste toten met de laatste groef. Een ambitieus project, dit album. Alle tien songs zijn weer door Alessi zelf geschreven, de plaat is in vier verschillende studio's opgenomen, en er werkte een keur van sessie-muzikanten aan mee. In afwachting van een nieuw album van Paul Simon verscheen er alvast een verzamel-lp onder de merkwaardige titel „Greatest Hits. Etc. "(CBS). De grap is namelijk dat er twee gloednieuwe songs op staan. Mocht blijken dat die ook op zijn nieuwe plaat te horen zullen zijn. dan heeft de koper van dit album alle reden om boos te zijn. Kort wil ik zijn over een man die onlangs in deze krant nog uitgebreid aan bod kwam: Harry Belafonte met zijn gloednieuwe lp „Turn the world around" (CBS), waarlijk een prachtplaat die zo ongeveer het complete ritmische palet van West-Indië in zich draagt. Verder een 21 man sterk orkest en heel geroutineerde koorpartijen. Naar analogie van de televisie-serie „All you need" over de geschiedenis van de populaire muziek is niet alleen een boek. maar nu ook een serie van vier langspeelplaten verschenen. Phonogram gaf ze de volgende titels mee: „Glamour and glitter"met zeer uiteenlopende artiesten als Sammy Davis, James Last en Peter and Gordon; „Rockin' into the 60s" meto.a.The Righteous Brothers. The Shadows. Fats Domino en The Beatles; „Rockin' into the 70 s "met 10 CC. Rod Steward. The Osmonds en James Brown; en tenslotte „Jazzgiants "met onvergetelijke stukken van Miles Davis. Ella Fitzgerald, Louis Armstrong en Oscar Peterson en vele anderen. Polydor brengt op het Pablo-label een zestal platen uit met live-opnamen van het jazzfestival in Montreux 77. Eén wil ik er slechts noemen: „The Jam Sessions "waarop Dizzy Gillespie, Count Basie, Oscar Peterson. Joe Pass en Milt Jackson elkaar het vuur aan de schenen leggen. Ter gelegenheid van honderd jaar fonografie verscheen tenslotte nog de verzamelplaat „Edison and all the Jazz"(Polydor) met o.a. Miles Davis, Jimmy Smith. Modern Jazz Quartet, Art Blakey en Charley Parker. Tot de volgende keer. Strohalm Ook de rijksrecherche, met name commissaris G. G. J. Peters, en ge- heeft gesproken, tuige-deskundige A. J. van der Leeuw, wetenschappelijk medewer ker van het Rijksinstituut voor oor logsdocumentatie („verlengstuk van de officier" en „dagdromer"), werden door Menten van gebrek aan objecti viteit beschuldigd. Ze hadden, zei hij. slechts pogingen gedaan „om zwart wit te krijgen, en omgekeerd". vermogende en invloedrijke familie uit Roermond, maar uit een arme familie uit een gehucht bij Geleen. Menten had steeds beweerd te stam men uit de Roermondse familie, die onder anderen een deken van Maas tricht en een directeur van de Shell heeft voortgebracht. Volgens de pre sident is komen vast te staan dat Menten wat dat betreft onwaarheid met zijn eis de Russen een grote dienst heeft bewezen. Een proces als het onderhavige, voerde hij aan, holt de rechtsstaat uit. Menten had ook geen goed woord over voor de getuigenverklaringen, die volgens hem „van leugen en be drog aan elkaar hangen". „Het is verschrikkelijk," verzuchtte hij. Uit voerig analyseerde hij de volksaard •van de Oekraïeners. Hij hield de Techtbank voor dat ze een „ongebrei delde fantasie" en „behoefte aan mystiek" hebben. In dat licht gezien zou het te verklaren zijn dat ze bewe ren Menten op de plaats van de executies hebben gesignaleerd ter wijl die executies niets anders waren dan „progroms" en „primitieve ra zernij-aanvallen van de Oekraïense dorpsbevolking". Langdurig stond Menten ook stil bij de zogeheten kelderstukken, brie ven en andere papieren die in zijn vroegere woning in Krakau zijn ge vonden, en waaruit blijkt dat hij hartelijk met de Duitse bezetters heeft samengewerkt. Hij heeft al vele malen eerder betoogd dat de door hem geschreven brieven ver valsingen zijn. Gisteren kwalificeer de hij ze als „de laatste strohalm" van de officier van justitie. Hij deed ze af als „erbarmelijk geknoei" Uit een van deze kelderstukken blijkt volgens Menten zonneklaar dat hij zich ook na de oorlog voor de NSDAP heeft ingezet. Een notaris, meende hij. zou er geen enkele waar de aan hechten. „Je kunt er geen hond mee achter de kachel vandaan halen, laat staan een rechtbankpre sident In zijn urenlange redevoering stelde Menten dat het tegen hem gevoerde proces terecht is gekomen „in een n^eras van leugen en bedrog". Hij bestreed de opvatting van de offi cier dat niemand belang bij deze zaak had. Naar zijn mening had zo wel Haviv Kanaan, door wiens toe doen hij in de cel is gekomen, als de gewezen hoofdredacteur van het weekblad Accent, Hans Knoop, be lang bij zijn vervolging. „Kanaan is nu een topjurnalist. En Knoop, van wie nog nooit iemand had gehoord, is nu schatrijk." Menten beklaagde zich erover dat hij zich als gevolg van zijn gevan genhouding niet goed had kunnen verdedigen. Naar zijn mening kan daarom ook niet van een eerlijk pro ces worden gesproken. De vloer van zijn verblijf in het gevangeniszie kenhuis in Scheveningen is naar zijn zeggen bezaaid met papieren, waar in hij slechts met de grootste moeite zijn weg kan vinden. „Het is soms om in huilen uit te barsten." Bitter zei hij: „Vanuit een dwangbuis kan men zich niet verdedigen." Aan het slot van zijn betoog vroeg hij de rechtbank: „Maak een einde aan deze vertoning." Hij hield de drie rechters voor dat met het pro ces tegen hem „het Russische paard van Troje binnen de grenzen is ge haald" en dat de officier van justitie Statenloos Nadat Menten was uitgesproken, kreeg de officier van justitie gele genheid te reageren op het pleidooi van de raadsman, mr L. van Heijnin- gen. Hij zei niet te willen ingaan op wat Menten te berde had gebracht, „omdat daar toch niet over te pra ten valt." Wel memoreerde hij even de bewering van Menten dat hij nooit met Duitsers heeft gecollabo reerd heeft, in strijd is met diens veroordeling in 1949 wegens collabo ratie. In zijn repliek stelde de officier dat Menten mogelijk een „soort rollen spel" speelt, en daarin zo verstrikt is geraakt dat hij zelf is gaan geloven wat hij beweerd. Daarnaast meende hij dat Menten de gebeurtenissen uit het verleden wellicht verdrongen heeft. In aansluiting op de dupliek vanzijn verdediger, merkte Menten nog op dat hij eerder onjuiste verklaringen over zijn nationaliteit had afgelegd. Na beweerd te hebben dat "hij de Poolse nationaliteit bezat (en dat zijn Poolse paspoort was ingemet- vftftF Z -Afl*lka seld in een muur van zijn huis in Ierland), verklaarde hij halverwege het proces plotseling dat hij geen Pools, maar Nederlands staatsbur ger was. Gisteren kwam hij ook daarop terug. Nu zei hij afstand te hebben gedaan van de Poolse natio naliteit en statenloos te zijn ge worden. Van onze parlementsredactie DEN HAAG De drie fabrieken van Koninklijke Scholten Honig (KSH) in het Groningse Foxhol mogen toch afvalwater lozen op de „smeerpijp" in de Eems. Het provinciaal bestuur krijgt toestemming de KSH-fabrieken aan te sluiten op deze afvalwaterleiding, zo heeft minister Westerterp (verkeer en wa terstaat) gisteren meegedeeld. Het gaat om een tijdelijke vergun ning, namelijk geldend tot 1 augustus volgend jaar. Westerterp heeft de voorwaarde ge steld, dat de bedrijven in de regio samen niet meer dan 75 ton aan vuil per dag mogen lozen op de smeer pijp. Eerder had hij gesproken over 90 ton. Drs. J. L. Bartels, lid van Gedeputeerde Staten van Gronin gen, noemde het gisteren jammer dat er niet meer dan 75 ton geloosd mag worden. De stankoverlast, die nu veroorzaakt wordt door lozingen op provinciale wateren, neemt daar door minder af dan Bartels gehoopt had. Westerterp heeft lang getwijfeld of hij wel een tijdelijke vergunning zou verlenen. Pas in de loop van novem ber is hij tot de slotsom gekomen, dat er „voldoende zekerheid" be staat over zuiveringsplannen van KSH en de financiering daarvan. Aan Westerterps beslissing is „uit- Van Heijningen liet de rechtbank nog weten dezer dagen naar Zwitser land te zullen reizen om daar te spreken met iemand die volgens een Zwitserse advocaat een „belangrij ke verklaring" over Mente kan afleg gen. Als die verklaring inderdaad op zienbarend is, bestaat volgens de president van de rechtbank, mr. J. A. Schröeder de mogelijkheid dat op 14 december een tussenvonnis zal worden gewezen. BONN De Westduitse regering heeft besloten voor lang lopende za ken die Westduitse ondernemingen met Zuid-Afrika sluiten, geen ex portkredietgaranties meer te ver strekken. Garanties voor zaken met een korte en middellange looptijd zullen nog worden verstrekt tot een maximum van vijftig miljoen mark. Tot nu toe gold een maximum van honderd miljoen mark. Regeringswoordvoerder Armin Gru- enewald zei dat het besluit was ge nomen in verband met de politieke en economische ontwikkelingen in Zuid-Afrika. Hij voegde er overigens aan toe dat uitzonderingen zullen worden gemaakt wanneer er bijzon dere belangen voor de Bondsrepu bliek op het spel staan. voerig overleg" met onder meer het provinciaal bestuur en KSH zelf vooraf gegaan. Westerterp meent dat de kwaliteit van het Eems-water aanvaardbaar blijft nu ook de KSH-fabrieken hun afvalwater gedeeltelijk mogen lozen op de „smeerpijp". Een definitieve vergunning kan pas gegeven worden als vast staat hoe groot de vuillast aan het eind van het volgend jaar zal zijn. KSH zal aan strenge voorwaar den moeten voldoen om blijvend te mogen lozen op de „smeerpijp", meent de demissionaire bewinds man. Voor de tweede maal in enkele maanden heeft Westerterp zich de wrevel van Kamerleden op de hals gehaald met uitspraken over de KSH-lozingen. Nadat eerder Kamer leden van WD en CDA hem tegen strijdige uitspraken hadden verwe ten toonde gisteren D'66 zich er on gelukkig over, dat Westerterp niet eerst in eigen land, maar in Duits land mededelingen heeft gedaan over de vergunning van KSH. Wes terterp heeft deze week de regerin gen van de Bondsrepubliek en de deelstaat Nedersaksen Ingelicht. D'66-Kamerlid mevrouw Lambers- Hacquebard vraagt zich af wat de bewindsman met zijn Duitse colle ga's heeft afgesproken over milieu problemen rond de Eems-Dollard. Ons commentaar staat op pag. 5 Verder nieuws over de toekomst van KSH op de pagina economie. Vervolg van pagina 1 Ook het binden van de sociale uitke ringen aan de prijsstijgingen waardevast maken is volgens deze vakcentrale in strijd met de nu be staande koppeling aan de lonen, waardoor de uitkeringen welvaarts- vast zijn. „De door de heer Wiegel gegeven uitleg valt niet af te leiden uit de tekst van het akkoord en 2et bovendien de hele systematiek van de aanpassing van de sociale uitke ringen op losse schroeven," aldus het CNV. Het CNV vindt het onaanvaardbaar dat zaken van een dergelijk ingrij pend belang niet in de tekst van een regeerakkoord worden vastgelegd, maar pas naderhand via persoonlij ke mondelinge toelichting aan de orde worden gesteld. „Wanneer de tekst door de opstellers ervan inder daad zo wordt uitgelegd, krijgt het geheel een zodanig karakter, dat het vertrouwen in een nieuw kabinet al bij voorbaat ernstig wordt onder mijnd." zo laat het CNV weten. Ten slotte dringt het CNV er bij de be trokken partijen met klem opaan zo spoedig mogelijk duidelijk te ma ken welke waarde mag worden ge hecht aan de tekst van het regeerak koord en in moeverre nadere toe lichtingen van de opstellers daaraan afbreuk kunnen doen. Volgens FNV-voorzitter Kok biedt het kabinet Van Agt-Wiegel de vak beweging geen enkel uitzicht op de totstandkoming van haar verlan gens. Als voorbeelden van die ver langens noemde hij de vermogens- aanwasdeling, de grondpolitiek, de wet investeringsregeling en de wet op de ondernemingsraden. „Dit CDA-WD kabinet biedt de vakbe weging nauwelijks kans om zich re delijk op te stellen," zei hij. Maatschappijvisie Kok sprak gisteren op een NW- vergadering. die de afsluiting zal vormen van het zich over jaren uit strekkend discussieproject, waarin het NW zijn maatschappijvisie vaststelt. In een later stadium zal deze visie worden samengevoegd (ADVERTENTIE) met het NKV-visieprogram tot één FNV-visieprogram. In het NW-visieprogram staat het streven naar zelfsturende onderne mingen onder een parlementaire controle centraal. De parlementaire besluitvorming over de produktie moet uiteindelijk waarborgen dat goederen en diensten worden „gele verd", waaraan de samenleving de meeste behoefte heeft. Andere be langrijke punten zijn uitbreiding van de bevoegdhedeh van de onder nemingsraad en invloed van de werknemers op de samenstelling van de raad van commissarissen. Uiteindelijk zullen deze twee insti tuten moeten uitgroeien tot een door de werknemers gekozen alge meen bestuur van de onderneming. Over het maatschappij-hervormend karakter van het visieprogram zei Kok dat de vakbeweging méér wil dan alleen meer tegenwicht bieden tegen een machtige ondernemers- dom en de doffe ellende van een rechts kabinet, „hoezeer dat reeds een rechtvaardiging van ons be staan zou zijn". „Wij willen, aldus Kok, hervorming van de maatschappij omdat wij be wogen zijn met mensen, hun gebrek aan kansen, hun onvrijheid, de on eerlijkheid waarmee ze worden weg gedrukt door degenen die toevallig de macht hebben. Maar ook om de manier waarop ze in hun ontplooi ingsmogelijkheden worden beknot, de angst die zij moeten hebben om zulke eenvoudige dingen als hun be staanszekerheid en hun werk, die door deze 'rimboe van het kapitalis me' worden afgepakt. Van een medewerker GENEVE Het overleg in Geneve over een gemeenschappelijk fonds voor de financiering van grondstof- fenvoorraden is in een crisis beland. De groep van „zevenenzeventig" (in middels meer dan honderd ontwik kelingslanden) heeft verklaard, dat de conferentie wat hen betreft nu kan worden afgebroken. Sommige rijke landen, aldus hun verklaring, zijn niet bereid, zelfs de meest we zenlijke uitgangspunten voor een gemeenschappelijk fonds te aan vaarden. Zolang de ontwikkelde lan den niet de noodzakelijke politieke wil hebben getoond, is verder onder handelen nutteloos, aldus de groep van 77. Minister Pronk van ontwikkelings samenwerking die gisteren in Genè- ve aankwam, achtte voor de rijke landen nu het oment gekomen om te tonen, dat zij emst maken met hun pogingen ontwikkelingsvraagstuk ken op te lossen. Het gemeenschap pelijk fonds is daarvan een belang rijk aspect. Wanneer het vandaag niet mogelijk zal blijken, alsnog vooruitgang te boeken binnen de groep van ontwik kelde landen, de zogenaamde B- groep, dan zal Nederland deelnemen aan een afzonderlijke verklaring van gelijk gezinde, meer vooruitstre vende landen, die de bereidheid uit spreken om een gemeenschappelijk fonds in te stellen. (ADVERTENTIE) i ?59 2=1 Isimpkins j;2 A /cV tCPIS LlJ- „Die wijzer gaat wel erg hard, me vrouwtje on^an genredeoi „otWb«»«u,aeercê'oc' Bejaarden vitaler door peppü? EW cn vele andere onderwerpen van deze week. Kort en bondig geschreven informatie over bedrijfsleven en maatschappij. ♦met honderden betere banen in de NationaJe Personeelgids

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 13