Is akkoord met de VVD minder
aanvaardbaar dan met de PvdA?
Slim bedacht
door Ton Hydra
Sint treft het.
MAANDAG 28 NOVEMBER 1977
TV-COMM ENTAAR
Slim bedacht van de AVRO om
zaterdagavond meteen twee delen
te vertonen van de kostbare
televisieserie Hollands Glorie.
Daarmee heeft men zich
ongetwijfeld verzekerd van een flink
kijkersbestand voor de komende
afleveringen. Niet alleen zijn vrijwel
alle sleutelfiguren geïntroduceerd,
ook is de kijker zover binnen het
zeemansleven van zo'n zeventig Jaar
geleden gesleept, dat hij ook de rest
wil meemaken Want het is, heoe Je
het ook bekijkt, een Intrigerende
zaak dat het vaak ruige binken zijn
die het vaderland aan wat glorie
helpen.
De visualisering van de eerste drie
hoofdstukken van Jan de Hartogd
nu al vijfendertig Jaar oude
bestseller gaf een aantal pluspunten
te zien. Dat is zeker het geval
wanneer we deze moeilijkste „klus"
van regisseuc Walter van der Kamp
vergelijken roet andere Nederlandse
televisie series. Het filmen in open
zee bijvoorbeeld zal de cineasten
voor grote en ongekende problemen
hebben gesteld. Fysiek was het, ook
voor de acteurs, evenmin een
lolletje.
Filmtechnisch mag het resultaat
van de pnspannlngen uitstekend
worden genoemd. Er zitten
prachtige zeetaferelen in de start
van de niwuwe serie. De toestanden
aan boord van de verwaarloosde
sleepboot zijn dermate suggestief
opgenomen, dat de leek ze voor
authentiek houdt. Het blijft dan
heel goed mogelijk dat de
typeringen hier en daar afwijken
van het geen Jan de Hartog destijds
voor ogen heeft gehad. Ook kunnen
de oudste zeeslepers zeggen dat de
werkelijkheid soms anders was.
Maar ik vermoed dat ze in het
gefilmde voldmende zullen
herkennen om de serie acceptabel te
vinden.
Misschien maken de oude
zeebonken een uitzondering voor de
a
RADIO EN TELEVISIE
Trouw/Kwartet
taal die de acteurs bezigen en voor
hun uitspraak, want de
werkelijkheid zal dikwijls nog wel
een gTaadje rauwer zijn geweest.
Mogelijk is kapitein Sjemonow niet
helemaal levensecht, maar Coen
Flink zorgt in die rol wel voor
sappige scènes. Hugo Metsers
schildert hoofdpersoon Jan
Wandelaar iets te ouwelijk, hoewel
hij een paar voortreffelijke
momenten realiseert, onder andere
in het kantoor van zijn reder (goed
gekarakteriseerd door Lou
Steenbergen).
Tot zover Hollands Glorie, want ik
heb beslist nog enige ruimte nodig
om uw belangstelling te wekken
voor een improvisatiespel. Het
wordt vanavond door de NCRV via
Hilversum II uitgezonden als
sluitstuk van een serie luisterspelen
over het thema werk. Voor „Een leeg
bestaan", dat een pakkende en
informatieve schets is van de
problemen van de werkloze
academicus, werd geen regel dialoog
geschreven. Rudolf Geel zette
slechts een beschrijving van de
personen en hun situatie op papier,
maar voor hun gesprekken en
emoties waren de spelers op eigen
fantasie aangewezen.
Om de sfeer zo echt mogelijk te
treffen, zijn de verschillende scènes
op natuurlijke locaties (dus buiten
de studio) opgenomen. Ik heb de
registratie van spanningen in het
gezin Buys meegemaakt en met
grote verbazing geluisterd naar de
wijze waarop Onno Molenkamp en
Els Buitendijk als de ouders en
Nookie den Exer Blokland en Olaf
Wijnands als hun kinderen, zonder
tekst een familie met problemen
realiseerden. Hun inleving is zo
sterk, dat het resultaat totaal niet
op acteren lijkt. In de persoon van
de dochter kondigt zich zelfs een
opmerkelijk talent aan. Regisseur
Johan Walder mag dik tevreden zijn
over de prestaties en de grote mate
van natuurlijkheid die in dit
experiment werd bereikt.
Mr Gerrit C. van Dam
Van vele kanten wordt storm
gelopen tegen het regeerak
koord. dat de fractievoorzitters
van het CDA en de WD de
heren Van Agt en Wiegel, heb
ben opgesteld en aan hun frac
ties hebben voorgelegd. De kri
tiek van links wekt natuurlijk
geen verbazing. Daarin zit ook
een deel frustratie vanwege de
van die kant gemaakte fouten
en angst voor de gevolgen
daarvan.
Opvallender is de systematische kri
tiek uit de AR-hoek. Trouw „is daar
voor de spreekbuis en doet in redac
tionele artikelen daar lustig aan
mee". Bij elkaar begint het te veel op
een hetze tegen het akkoord en te
gen de opsteller van die CDA-kant,
Van Agt, te lijken. Binnen een week:
een vraaggesprek met Den Uyl, een
vraaggesprek met Aantjes („afschu
welijk"), een hoofdartikel („kamer
tjeszonde"). een artikel van Goud
zwaard („akkoord CDA-WD spaart
kool en geit"), een hoofdartikel, een
artikel van de onderwijsredactie
(CDA-kritiek op onderwijs, waarin
de AR-staatssecretaris drs. K. de
Jong Ozn zijn kritiek op het akkoord
spuit"), een artikel van Johan van
Workum („CDA-filosofie smolt finaal
in VDD zon") en een artikel van P.L.
van Enk („Van Agt in hevig conflict
met zijn eigen aanhangers").
Niemand mocht verwachten, dat het
akkoord met de WD kritiekloos
door de CDA-fractie zou worden aan-
HET WEER door Hans de Jong
Het was ook te erg die uitvoerige
dag-ln-dag-uit-regens op een mo
ment dat de Sint Nicolaas-activitei-
ten naar een hoogtepunt groeiden:
zegt u nou zelf, Koog aan de Zaan
190 millimeter novemberregen, Hui
zen 178, Rozenburg 223 millimeter.
Daar moest iets aan worden gedaan,
en daar is en daar wordt iets aan
gedaan. Er is met ingang van giste
ren overal droger weer gekomen en
de zon legt een verblijdende ijver
aan de dag dank zij aanvoer van
drogere lucht uit Scandinavië.
Die lucht is uiteraard koud en zo
doende is het vriesmechanisme in
de nacht van zaterdag op zondag
voor het eerst in beweging gekomen:
in het binnenland werd toen -2 tot -5
graden bereikt op normale waarne
mingshoogte van anderhalve meter
Voor Denemarken werd in de afgelo
pen nacht -3 tot -10 graden in uit
zicht gesteld, nota bene bij een aan
vankelijk straffe noordoostenwind.
Dat het de betere kant is uitgegaan
was later op donderdag en vooral op
vrijdagmorgen te voorzien. Er vorm
de zich toen boven de Britse eilan
den een hogedrukgebted met zwaar
tepunt bij Schotland. Gistermiddag
lag het maximum tussen Schotland
en het Skagerrak met 1029 millibar.
Dat het maximum over zoveel adem
beschikt, was eigenlijk wel min of
meer een verrassing. Dat werd pas
goed duidelijk van de zaterdagse
hoogtekaarten. Op een niveau van
onder meer 5.000 meter kon toen
boven de Britse eilanden een afzon
derlijk hogedrukgebied worden ge
tekend met hogere temperaturen (-
19 graden) dan eromheen zelfs bo
ven de oceaan (-20 ft -23, Berlijn -30
graden). Warmte relatief gespro
ken in de bovenlucht bevordert
de stabiliteit Vandaar, dat de re
gens plotseling ophielden (zaterdag
waren er nog wel enkele natte
sneeuwbuien en gistermiddag viel er
motsneeuw in noordoost-Gronin-
gen) en het allemaal fleuriger leek.
Het toestromen van de wat koudere
Scandinavische lucht werd bevor
derd door een depressie, die op een
Radio vandaag
HILVERSUM 1 (298 m cd FM-ksnslen)
TROS 7 00 Nieuw; 7 02 (S) Rustic bijko
men 730 nieuws. 7.41 Aktua-ochtendeditie.
8 30 Nieuws 8 36 Gymnastiek voor de huis
vrouw 8 45 (S) Kom er maar eens by: ge
sprek 10.00 (S) Een oude hit in nieuwe snit
10 30 Nieuws. 10 33 (S) Kleutertijd 10.45 (S)
Week in week uit. informatief program
ma rondom thuis. 11.40 R.V.U.: Kunnen we
er doorheen zien* Serie uitzendingen over
reclame <41 VPRO: 12.00 Het VPRO-Forum.
12 26 Mededelingen voor land- en tuinbouw
1230 Nieuws 1141 Antwoord, reacties van
luisteraars 13 00 D Collet* 14 00 Embargo,
informatief programma. 15.00 Radio Vrij
Belgié 15 30 Nieuws. 15.» Het VPRO-hoor-
spel Hypnose. EO: 18 15 (S) Licht en uit
richt. 17.00 CS) Eigen wijs, kJeuterprogram-
mi 17 20 OVERHEIDSVOORLICHTING
Gesprekken met vrouwen 1730 Nieuws.
1732 (S) Klankbord: Actualiteiten, informa-
ongewone plaats, namelijk boven de
Karpaten en de Oekraïne flink uit
diepte tot onder 985 millibar. In een
eerder stadium had die depressie
zeer slecht weer in Italië en Joego
slavië gebracht. In Bologna en om
geving viel ongewoon veel sneeuw.
De natuur zal in de eerste helft van
deze week het weer met vaste hand
verder blijven regeren en er is dan
ook geen enkel gevaar voor storm
meer. Het blijft op de meeste plaat
sen droog en vrij zonnig met in de
nacht en ochtend lichte vorst tussen
-2 en -5 graden (het ijs zat en bleef
gisteren in het noordoosten op de
sloten). Waar overdag wolkenvelden
overdrijven wordt het niet warmer
dan om het vriespunt, elders wordt
het circa vier graden. Oceaande
pressies hebben er voor het ogenblik
geen zin meer in. Zij hebben niet
terug van deze Europese hogedruk-
voorstelling en ballen nu op grote
afstand hun vuisten.
En de verdere toekomst? Zoals ge
zegd ln de eerste helft weinig veran
dering. in de tweede helft van de
week een overgang naar geleidelijk
aan wat zachter weer. Het maxi
mum verplaatst zich namelijk in de
richting van Midden-Europa. Dins
dag is het centrum ergens boven
noordwest-Frankrijk te vinden,
woensdag zal het boven Zwitserland
liggen met een nog blijvende uitlo
per naar de Lage Landen en zuid-
oost-Engeland en verder over de
Noordzee (een frappante overeen
komst met de vorige week vrijdag
uitgegeven vijfdaagse prognose van
Washington!).
tic. commentaar en muziek. 18.19 P.P.: Uit-
zending van de PPR. 18.30 Nieuws. 18.41
Daar waar de molens staan. 19.00 (S) Ron
duit 100 honderduit, jongerenprogramma.
19 40 (S) De Bijbel open 20.00 <S) EO-Regio.
20 10 <S) Ga er eens voor zitten, gevarieerd
programma. 20 40 (S) Adam of aap? 20.55
(S) Tenslotte NOS 21 05 <S) Hobbyscoop.
2130 Voor blinden en slechtzienden. 21.40
Open School. 22 25 BOND ZONDER
NAAM. 2230 Nieuws 22.50 Boerenbont
VOO; 22.55 (S) Informatieshow met actuali
teiten. 2335-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II (482 m en FM kanalen)
NCRV 7 00 Nieuws. 7.11 Ochtendgymnas
tiek. 7 20 NCRV-lied. 7 24 Het levende
Woord. 739 Te Deum Laudamus. 7.54 Op de
man af. 8.00 Nieuws 8.11 Hier en nu. 8.25
Vandaag maandag: informatie en mu
ziek. 9.00 Plein Publiek: gesprekken. (9.35
Waterstanden). 11.00 Nieuws. 11.03 School
radio 11.13 Muziek in uw straatje 12.00 Het
nuttigen van etenswaren is toegestaan,
lunchprogramma. 13.00 Nieuw». 13.11 Hier
vaard. Een groep politici, die vijf
maanden achtereen de formatiepro-
dukten van formateurs en informa
teurs van voor naar achter en van
achter naar voor heeft zitten bekij
ken en talrijke versies onder ogen
heeft gehad, benadert een nieuw pro-
dukt natuurlijk extra kritisch.
Is het akkoord met de WD voor het
CDA nu echt minder aanvaardbaar
dan dat met de PvdA? Ik moet mij
beperken tot enkele punten.
Eén van de hoofdaanvallen richt
zich op de matiging van de inko
mens. Die zou in het akkoord met de
WD beperkter zijn dan in dat met
de PvdA. En dat wordt in strijd
geacht met de hoofdlijn van het
CDA-program „niet bij brood al
leen", dat op een sobere nieuwe le
vensstijl is gericht „CDA-filosofie
smolt rinaal in WD-zon", aldus één
van de conclusies,
in deze voorstelling van zaken
wordt een terecht gewenste versobe
ring in ons rijke westen wel erg
gemakkelijk vereenzelvigd met een
om nationaal economische redenen
noodzakelijke inkomensmatiging.
Bij deze laatste gaat het om een
korte termijn probleem, waaraan de
concrete noodzaak van beperking
van kosten voor bedrijfsleven en
overheid ten grondslag ligt. Het
gaat om handhaving van de be
steedbare inkomens op hetzelfde
peil.
De vraag is, tot welk inkomensni
veau die koopkracht handhaving
kan worden gerealiseerd. Het ak
koord met de PvdA sprak van 45.000
50.000 gulden, het akkoord met de
WD spreekt over twee maal mo
daal, wat neer komt op ongeveer
56.000 gulden.
Inkomens die boven deze bedragen
uitgaan zullen in beide gevallen in
bestedingsmogelijkheid er op
achteruit gaan. Wie op grond van dit
verschil concludeert, dat de CDA-
filosofie is gesmolten in de WD-zon'
is niet met een objectieve beoorde
ling bezig.
Een ander punt, waarop het ak
koord met de WD wordt aangeval
len is dat van de grondpoiitlek. Het
verzet richt zich tegen de in het
akkoord opgenomen regeling van de
onteigeningsvergoeding op basis
van de in het voorjaar door de CDA-
fractie ingediende amendement De
Bekker. Dat nam de in de onteige
ningswet neergelegde werkelijke
waarde als uitgangspunt. De rege
ling in het akkoord met de PvdA
ging uit van de gebruikswaarde. De
gebruikswaarde was door het CDA
ais uitgangspunt aanvaard om mei
de PvdA, die dit niet wenste te veria
ten. tot overeenstemming te komen
De kabinetscrisis kwam toch. inclu
sief alle verkettering van de toenma
lige minister van justitie en CDA
lijsttrekker Van Agt. In het regeer
akkoord met de PvdA werd terwille
van de overeenstemming, opnieuw
door het CDA de gebruikswaarde
aanvaard.
Het ligt voor de hand, dat het CDA
in het akkoord met de WD tot zijn
eigen uitgangspunt, neergelegd in
zijn program, terugkeert Dat het
amendement Bekker het CDA-pro-
en nu. 1330 Onder schoolUjd. NOS: 14.30
Open School NCRV: 15.15 Allegro con spiri-
to: muziek en meditatie. 16.00 Nieuws. 16.03
Rozegeur en prikkeldraad, reportages. 17.55
Mededelingen 18.00 Nieuws. 18.11 (S) Hier
en nu. 18.40 (S) Muziek in vrije tijd. 19.30 (S)
Onderwijzen kunst of kunde? 19 50 (S)
Psalm van de week. 20.00 Nieuws. 20.05 (S)
Das ewig Weibliche zieht uns hinan, portret
serie van Franz LiszL 21.09 (S) Instrumen
taal ensemble: oude muziek. 21.35 (S) Lite-
rama: kroniek over boeken, schrijvers en
toneel. 22.20 (S) Werk, hoorspelserie. NOS:
23.00 (S) Met het oog op morgen. (23.05
Actualiteitenoverzicht Radio-TV; 23.10 De
krant van morgen; 23.20 Den Haag van
daag: 2332 Yoga) 23.55-24 00 Nieuws.
HILVERSUM III (445 m en FM-kanalen)
KRO: 7.02 (S) Drie op je boterham. AVRO:
9.03 (S) De Beukers Show. 10.03 (S* M)
Arbeidsvitaminen. 11.03 Radiojournaal.
11.06 (S) Verzoekplatenprogramma. 12.03
(S) Joost mag niet eten 14.03 Radiojournaal.
gram weergeeft heeft deze dagen de
AR en CDA-specialist prof. De Haan
nog weer eens uitdrukkelijk verze
kerd.
Wie nu doet alsof de gebruikswaar
de de juist vertolking van het CDA-
program is en op dit grond het ak
koord met de VVD afwijst, doet de
objectiviteit geweld aan.
Een derde punt terwille van de
kortheid het laatste van kritiek is
het abortusonderdeel. De onderde
len in beide akkoorden zijn woorde
lijk hetzelfde. Critici van het ak
koord met de VVD verwijten nu de
CDA-onderhandelaar dat hij mee
werkt aan het ontstaan van de mo
gelijkheid dat de bestaande wetge
ving in stand blijft. Dat is wel een
heel vreemd verwijt in het licht van
de inhoud van het akkoord met de
PvdA. dat de mogelijkheid inhield,
dat. gepaard gaande met een kabi
netscrisis, een volslagen liberalise
ring van de abortus zou kunnen wor
den doorgevoed.
Ik herhaal de vraag: Is het akkoord
met de VVD voor het CDA nu echt
minder aanvaardbaar dan dat met
de PvdA? Het antwoord moet mijns
inziens ontkennend zijn. Na enige
noodzakelijke correcties en aanvul
lingen zal het akkoord met de VVD
dichter bij het CDA-program komen
dan bij dat van de PvdA.
Ook wat de uitwerking betreft zal
dat het geval zijn, omdat het ak
koord met de WD meer ruimte laat
voor de eigen verantwoordelijkheid
zo men wil. de soevereiniteit in
eigen kring van de samenleving.
Het is opvallend, dat tijdens de on
derhandelingen met de PvdA de
openbare kritiek vanuit de CDA-
fractie zeer beperkt, zo niet afwezig
was. Tijdens de onderhandelingen
met de VVD kent de kritiek, met
name vanuit de AR-gelederen, haast
geen grenzen. Op de AR partijraad
van 7 mei jl. zei Aantjes toch: „Ook
voor de ARP is er geen ander CDA
dan het CDA met Van Agt"? Ik
neem aan dat dat ook geldt als Van
Agt gedwongen is een akkoord met
de WD te sluiten.
Mr.Gerrit C. van Dam is lid van de
Tweede-Kamerfractie van de CDA
(ARP).
1238: „Maar ik wil helemaal geen
bosgeheimen weten," zei smidje
Verholen. „Ik heb een vriend, ziet U.
een zekere Gozewijn
van Uylen," vulde het kaboutertje
aan. „Ik weet er alles van. Hij was
als een idioot aan het zoeken naar
de voormalige Uylenborgh." „Hoe
wéét U dat in vredesnaam alle
maal?" vroeg de smid verrast.
„Wij weten ólles wat er in het bos
gebeurt," legde de kabouter uit.
„Maar wij mogen de geheimen niet
verklappen. Jammer, maar niets
aan te doen." „Nou moet ik tóch
even een tegenwerping maken," zei
smidje Verholen. „Die vosseklem
van Peer den Bonk, die wist U toch
maar niet. Als ik er toevallig niet
langs was gekomen, dat zat U er nu
nóg in." „Eén-nul voor jou, Verho
len," zuchtte de kabouter. „En nou
vind jij zeker, dat ik uit dankbaar
heid maar eens moest vertellen waar
de Uylenborgh heeft gestaan. Dat
zou ik trouwens best kunnen, hoor.
Ik zou je er zelfs heen kunnen bren
gen met behulp van het stuifmeel-
poeder van de pimpelpaarse bostij-
loos. Pak dat blikje eens even i
kast. Ja dat pimpelpaarse
je." Smidje Verholen haaldi i
aangeduide blikje uit de kast e
het aan de kabouter. „Kijk .c
deze, het blikje plechtig opei fl
„Als je dit pimpelpaarse stuifi
poeder inademt, dan A
HATSJOEÜ!" - Een ent
niesbui maakte aan zijn intere g
te betoog voorlopig een einde ei n
wolk van pimpelpaars stuifmee ;r
der onttrok de aanwezigen aarL
oog
FERD'NAND
Tl
Speciaal vandaag
De VARA vertoont een film
over de snel in aantal teruglo
pende Orang oetan. Alleen in de
dichte regenwouden van Bor
neo en Sumatra komt deze
mensaap voor.
Ned. 1 19.04
„In de schaduw van de
macht" is een coproduktie van
de VARA en de Finse televisie
over Zuid-Amerika.
Ned. 1 22.40
Over gezinsleven voor ver
standelijk gehandicapten gaat
het in Plein Publiek.
Hilv. 2 09.00
14.06 (S) Pop-Kontakt I 15.03 (S) Pop-kon-
takt II. 16.03 (S) Cees van Zijtveld met o.a.
de telefoon-top-5. (17 03-17.06 Radiojour
naal) NOS: 18.03 De vakaturebank. 18.10 (S)
NOS-Maal AVRO: 19.02 (S) Het Steenen
Tijdperk. 20 02 Radiojournaal. 20.05 (S) Su
perclean Dream machine. 21.02 (S) (S) De
negen-uur-jazz-show. 22.02 RadiojournaaL
22.05 (S) Pirn Jacob's Platenscala. 23.02 (S)
Candlelights how. KRO: 1.02-7.00 (S) KRO-
op-drie.
HILVERSUM IV (FM-kanalen) VARA: 7.00
Nieuws. 7.02 (S) Groot en klein, Kamer- en
orkestmuziek. 9.00 Nieuws. 9.02 Kinderen
een kwartje? 9.30 Wonen, verschil tussen
huis en thuis 9.50 (S) Schoolradio. 10.00 (S)
Pianoconcert. 10.50 (S) Radio Kamerorkest
en fluit Klassieke en moderne muziek. 1X00
(S) Het Amsterdams Nonet Oude en heden
daagse muziek. 13.10 (S) Le baiser de la fée,
ballet van Stravinsky. 14.00 Nieuws. 14.02
Keuren en kiezen. 14.30 Europa-Quo vadis?
Kritische analyse. 15.00 (S) Jazz en de kla-
sieken. 15.45 (S) Het Praags Strijkkwartet
16.15-17.00 (S) Zo klonk het vroeger.
1904 VARA: Orang Oetan w
20.00 Uadtaa van da houdt grond
20.40 VARA-ws*
23 24-23.49 NOS: Journaal
NEOCRLANO I
10.45 NOS: Paspoort mtorrmtte «oor
20.25 KRO: De terugkeer van de wreker».
10.00-12.00 NOS/NOT:!
10.19 TllEAC: Nucfioing Murtsen. iee 2
18 45 NOS: De Fabotyeskrert
18.55 Journaal
21.50 VARA: Lord PaiarWWnaay. datactiva aana
2X40 Zuid Amerika, werelddeel in bewagmg.
1635 NOS: Journaal
10.05 KRO: VMcky da viking
19 25 Oe Kris Pusaka. jeugdserie
2X20 SYMBIOSE
21.15 De Muppet-show
21.45 Santorden Zoon. comedy-eerie
2X10 Brandpunt
22.50 In gesprek met de bisschop
23.15 Verwachting
23.25-23.30 NOO: Journaal
- 151
Zwijgend keek Paul naar de foto's,
de ene een bruin geworden kiekje,
genomen in de rozentuin, de andere
een atelier-foto genomen tijdens de
huwelijksreis in Parijs. Hij gaf ze
Simon terug: „De entourage doet er
geen cent toe; jullie lijken op elkaar
als twee erwten, uiterlijk en inner
lijk". Zwijgend legden zij het laatste
stuk van de rit af.
HOOFDSTUK NEGENTIEN
Simon en Rachel bleven tot het be
gin van de zomer in het dal; Paul
was blij dat zij weg waren voor de
crisis van Miinchen iedereen op
schrikte. De een na de ander kwam
bij hem zeggend, dat hij zich vergist
had. maar toen Chamberlain wui
vend met zijn papieren terugkwam
juichten zij mee in het koor, dat hem
bejubelde als de man die „de vrede
gered had". Hun voldoening ergerde
hem, al liet hij dat niet blijken. Hij
was ervan overtuigd, dat het alleen
maar uitstel betekende, tenzij al die
aanhangers van Chamberlain bereid
waren zich zonder slag of stoot aan
het nazisme over te geven. Dat zou
het einde betekenen van alles waar
voor hij zich zoveel jaren had
ingezet.
De hele winter moest hij naar opti
mistische geluiden luisteren, maar
toen Hitler in het voorjaar Tsjecho-
slowakije bezette en Mussolini Alba
nië inpalmde, kwamen zij weer bij
hem en toen groeide opnieuw het
gevoel van kameraadschap en vast
beradenheid, dat hij zo hard nodig
had.
Henry Pitts was de eerste van de
verloren zonen, die terugkeerden:
„Het wordt tijd dat wij een eind
maken aan het gedoe van die smeer
lappen". Harold Codsall was de vol
gende: die stuurde zijn zoon met de
oplegger naar Paxtonbury om zo
veel kunstmest te kopen als hij
maar kon krijgen. In De Raaf ver
klaarde Smut op een avond, dat
alleen „de baas en zijn zoon" gelijk
hadden gehad met hun voorspellin
gen over wat er na München zou
gebeuren. Ds. Horsey vertelde dit de
volgende dag aan Paul; ook hij was
overtuigd dat zij iets moesten doen
om Hitler op zijn nummer te zetten,
hoe vreselijk hij dat ook vond. Maar
het meeste plezier deed hem een
mededeling van Claire, toen zij op
een avond bij de haard zaten: „Ter
wijl hij weg was heb ik twee van
onze schoondochters aan de tele
foon gehad".
„O, hadden zij nog iets nieuws?"
vroeg hij ongeïnteresseerd.
„Ja. en misschien begrip jij er meer
van dan ik of Monica en Margaret
Die waren alletwee overtuigd, dat
De Boekerij Baarn
hun mannen stapelgek waren ge
worden. Zij hebben zich gemeld
voor de RAF".
Hij liet zijn boek vallen en sprong
op: „Wat hebben zij gedaan?"
„Nou ja, zij hebben zich niet gemeld
voor volledige dienst, maar voor een
soort reserve en nu moeten zij alle
twee veertien dagen opkomen voor
oefening. Zij schijnen geïnstrueerd
te worden voor iets dat met de af
weer te maken heeft, vliegende bal
lonnen of zo".
„De ballonversperring?"
„Jal zo noemde Margaret het".
„Als je me nou toch! Zij zijn de
laatsten van wie ik zo iets verwacht
zou hebben". Hij begon te lachen.
„Ik lach hen niet uit, maar ik denk
aan wat oom Franz daarvan zou
hebben gezegd. Ik hoop dat hij van
de plaats waar hij nu is, niet kan
zien, hoe zij met ballonnen spelen in
een tijd, waarin de prijs van schroot
omhoog vliegt".
„Wat is die ballon versperring eigen
lijk?"
Hij legde het haar uit en voegde er
aan toe. dat alleen het feit dat een
stel amateurs als de tweeling was
aangenomen bewees, dat er ergens
iemand zat, die de ernst van de zaak
gelukkig ook inzag..
„Je doet er nogal opgewekt over",
zei zij. Hij antwoordde, dat hij zich
ook opgelucht voelde, want dat zelfs
een oorlog beter was dan een lang
zaam opslokken van Europa door
het fascisme en dat je beter kon
vechten dan Je als een willoos
schaap tot slaaf laten maken.
„Zo heb je er nooit over gedacht,
Paul. Je bent altijd fel tegen oorlog
geweest, zelfs in 1914, toen iedereen
hier ervan bezeten was."
„Toen lag de zaak heel anders; ik
begrijp niet dat niet iedereen dit
inziet. Ik geloof nog altijd dat de
laatste oorlog een uiting van krank
zinnigheid was van alle partijen,
maar dit stel psychopaten moet ver
nietigd worden. Zij hebben niets ge
meen met de kliek rond de Kaiser.
Als wij in 1914 of '15 de oorlog had
den verloren, zou dat niet leuk ge
weest zijn, maar dan hadden wij
toch op de een of andere manier een
aanvaardbare vrede kunnen sluiten
en zouden wij dat nu al lang v
ten zijn." Hij boog zich naar hai
en zei, bijna smekend: „Zeg|
eerlijk, Claire, beschouw je i
een zenuwpees van een oudl
omdat ik al die voorbereidingef
getroffen? Als je dat vindt, zd
dan en geef me een kans je tel
tuigen."
Kalm zei zij: „Nee. ik geloof,
weet wat je doet. Je weet altijl
je doet, als het om het dal ga
„Dan hoor je tot de kleinst mo
ke minderheid", zei hij opgei
„tot nog toe heeft alleen de v
van Smut me gelijk gegeven,
heb jij nooit gedaan, waarom
Ik zou dat hebben gewaardeei
„Laat me een vrouw met zoons
die wil toegeven, zelfs tege
zichzelf, dat de kans bestaat da
zoons hetzelfde moeten doom
als jullie destijds. Nee Paul,
geeft een vrouw niet toe; Je kl
je vast aan de illusie dat hé
nare droom is, die voorbij is zoi
wakker wordt. Dat heb ik a
gedaan, vanaf het ogenblik, dl
mon in Spanje ging vechten."
Wordt ven®,
Even puzzelen
Horizontaal. 4, borstwering, S
neelspelen, 6. eerzucht. 7. inlei
Verticaal. 1. letsel, 2. bouwsij
samenvoegen.
Oplossing vorige puzzel
Hor 1 panne. 5. els. 8. Orel, 9 fc
10. kim, 11 larie. 12 Aegir. 13. JT
el. 18. reder. 20 teder. 22.
edel. 25 mede. 26. rak. 27.
Vert. 1 pok. 2. aria. 3 nemen,#
5. eer, 6. leis, 7 sleep, 9 kar. li l.
14. meter, 15. rebel. 17. Leda, l£
19 rede. 21. dek, 23. set. 25. t
