Aardig filmpje
>ver kinderen
n ziekenhuis
Twee dokters
dolgedraaid
CRM heeft behoefte aan
serieuze filmadviseurs
markim
Amerikaanse
Robin Hood
Voorzichtig protest tegen nazisme
Vlam in de
pan?
ESGHER
legpuzzels
r gebeurt helemaal niets
Zeven moorden op bestelling
elektrische treinen kompleet v.o. 6975
Prolongaties en reprises
You cantake
a White Horse
anywhere
Films van Werner Hochbaum
Royal Nederland ëjjjj
1 UDAG 18 NOVEMBER 1977
i d uters die in een ziekenhuis moeten worden opgenomen, ook al
r°o iet voor een kleine ingreep, dienen begeleid te worden en dat
rpt problemen op omtrent hoe en wat.
teiarom kwam uit de dagelijkse
ren Mi* het (goede) idee. om een
aa^i te maken over kleine kinderen
oo zo'n situatie. Het initiatief werd
omen door het „Peuterfilmkol-
;ief". waartoe een filmmaakster,
atschappelijke en culturele werk-
rs en een terzake kundige moeder
wren. Voor de uitvoering zorgde
team van cineasten, met Ernie
ynen als regisseur en Rolf Orthel
ken producent. Zo ontstond „Er ge-
ige irt helemaal niets", waarin twee
iar deren, (de een alleen in het zie-
iti» ihuis. de ander ook daarvoor en
itu- arna thuis en op school) zo precies
een igelijk worden gevolgd in hun
ant en en laten, hetgeen betekent dat
ich camera praktisch constant op
i was gericht, doch daaraan wen-
dilfc zij snel.
?2 omstandigheden waren, als
n onvermijdelijke menselijke en
titutionele tekortkomingen af-
ideaal: liefhebbende, begrij-
ide ouders, een modern zieken-
waarin voor kinderen speciale
izieningen waren getroffen en de
e dag gelegenheid tot bezoek. Het
ipje is aardig om naar te kijken
ideren zijn vertederend, vooral
zij de bokkepruik ophebben) en
nmige ouders, die in het geheel
t weten hoe ze met zoiets aanmoe-
zullen er zeker baat bij vinden
ïdat er elementaire richtlijnen in
irden gegeven. Maar het werpt nog
dere vragen op dan die welke ex-
ciet worden gesteld („Kunnen de
ders niet zelf bepalen wanneer zij
hun kind moeten zijn?" „Zijn de
iders even verantwoordelijk voor
kind tijdens het verblijf in het
ikenhuis of zijn zij uitsluitend be-
eker van het kind?"). Bijvoorbeeld
ze: is het wel verstandig om als
lorbereiding een soort situatie-
hets te maken van de kamer in het
'kenhuis? Wie in de vakantie voor
t hotel van zijn keuze staat her
ent het nooit terug van de folder en
et zo'n tekening is het al niet an-
ers: de werkelijkheid lijkt er niet op
n dat wekt extra verwarring,
inmoet „Er gebeurt helemaal niets"
hotaeigend eindigen? Als de moeder
pnten van de kinderen zegt, dat
^dochtertje het blijkbaar al ver
ten is, er althans niet meer over
aat, wordt als commentaar ver-
kt dat het kind er desondanks
el wel onder kan lijden, of. nog
jer, het misschien heeft verdron-
n. Toegegeven, niemand weet pre
es wat er in die bolletjes omgaat,
aar als een kind een trauma over-
)udt aan zo'n pietsie ontwrichting,
aarbij al het mensenmogelijke is
daan om de schade tot nul te redu-
ren, wel. dan houdt het overal een
auma aan over. Sommige dingen
oeten nu eenmaal gebeuren en
en kan ook problemen scheppen
t het niets.
29 oktober j.l. is de vereniging
ind in het Ziekenhuis" opgericht,
ilt u er meer van weten dan kunt u
hrijven naar Postbus 10600 Am
sterdam. De film is te huur bij „Nati
onaal Centrum voor geestelijke
Volksgezondheid" te Utrecht;
„Rijksvoorlichtingsdienst" te Den
Haag en „Peuterkollektief' p/a Els
Tans, Amsterdam (dit laatste met
begeleiding). Steun verleend aan de
totstandkoming hebben „Het Natio
naal Comité voor Kinderpostzegels";
„Het Koningin Juliana Fonds";
„Stichting R. C. Maagdenhuis";
„Stichting Witte Bedjes Het Parool";
„Ministerie van CRM" en „Ministe
rie van Volksgezondheid en Milieu
hygiëne".
Trouw/Kwartet
15
Beeld uit „Er gebeurt helemaal niets"
Het begint tijd te worden, dat
de subsidieverleners van het
ministerie van CRM hun advi
seurs op het gebied van filmza
ken op het hart gaan binden,
hun in wezen begeleidende
taak wat serieuzer op te vatten.
Het lijkt dikwijls erop, dat als
eerste voorwaarde voor het ver
krijgen van subsidie buitenis
sigheid wordt gesteld.
ADVERTENTIE
'Dag er» Nacht. Belvedere.
Waterval. Relativiteit)^
INu b'| veel boek e>- mfflR
kunsthandels verkri|g^VKjj3v
baar waar met bel of
Schrijf REPRINTER.
Amstelkade75 AMSTELHOEK
02975 613 28
(waaralle ESCHERrepro-
dukties vandaan komen!)
Er is b.v. geen andere reden aan te
voeren voor steun als een film als „A.
P. O." van Henk Meulman, vertoond
in een demonstratie van met hulp
van het bovengenoemde ministerie
tot stand gekomen films. De film wil
een verslag zijn van niet zijnde din
gen. Je kunt ook zeggen, een verslag
van non-sens. Om daar een schijn
van gewicht aan te geven worden er
op mysterieuze toon commentaren
geleverd en dwaalt er In de film een
stel rond, dat in lachwekkend plech
tige Engelstalige dictie orakeltaal
ten beste geeft. Het enige dat aan de
film te waarderen is en dat vol
mondig is de fotografie. Een geval
van honderd procentlge „elitaire es-
tetica", al spreekt de maker over
„een abstractie van een film of een
TV-uitzending.
Bijna lijnrecht hiertegenover staat
de conventionaliteit van Jan Boons
film over het staatje Bhutan, een in
de Himalaya gelegen koninkrijkje.
De film heeft de wat pretentieuze
titel „Bhutan, tussen de oude en de
nieuwe wereld". Je veronderstelt bij
een dergelijke titel een filmische af
weging van waarden, gebruiken, si
tuaties etc. Zodat je je een denk
beeld kunt vormen van wat er in zo'n
rijkje aan de gang is. Van een derge
lijke afweging is geen sprake. De film
is helemaal gemaakt volgens het pa
troon van de toeristische sight
seeing films. Je ziet iets van de bui
tenkanten van volksleven en archi
tectuur in het staatje en je informa
ties krijg je van een commentator,
die toon en jargon van Polygoon
gebruikt. Een nette film, die groter
reclame-nut zou hebben gehad, als
Bhutan wat meer binnen het toeris-
Beeld uit Bhutan tussen de oude en nieuwe wereld.
gelegen.
vakantie-spectrum had QutlaW BlUeS
Sympathiek als poging tot het ma
ken van een film is „Wel Zijn" van
Mieke Buijs. Een film waarbij je de
beschermheren van de subsidie-ver
lening als het ware met neerbuigen
de welwillendheid ziet toekijken. In
de trant van: het is wel niet iets waar
geen touw aan vast te knopen is. er
wordt iets duidelijks bedoeld, maar
waarom dat ook niet 's een keer?
Mleke Buijs ironiseert in haar film
de heilig-verklaring van „de Arbeid".
Waarom wordt de niet-werker be
stempeld als een rampzalige? Niet
dat de cineaste het bestaat om het
verschijnsel van de werkloosheid be
lachelijk te maken, maar zij is nog
bereid om het menselijk leven te zien
als een tuin. waar men naar aard en
levenslust bezig kan zijn. Het is een
klein vlammetje film, een filmvlam
metje, zoals er in de pretentieuze
„door CRM gesubsidieerde films" te
weinig zijn.
De Franse regisseur Jacques
Rouffio heeft voor zijn uit 1975
stemmende „Sept morts sur or-
donnance" („Zeven moorden
op bestelling") een schitterend
team acteurs bijeengeharkt
(Michel Piccoli, Gerard Dépar-
dieu, Jane Birkin, Marina Vla-
dy, Charles Vanel. Michel Au-
clair, licht maar even de hoed)
doch het kader waarin hij ze
letterlijk en figuurlijk laat ope
reren hangt er rammelend bij.
bezwaard met een last van con
tradicties en ongeloofwaardig
heden.
Toch schijnt de film gebaseerd te
zijn op een ware gebeurtenis die zich.
naar verluidt, in Lyon zou hebben
afgespeeld (een poel van verderf
moet die stad wel zijn: Boisset putte
er onlangs nog uit voor zijn „Le Juge
Fayard")
Hij begint heel realistisch. Een chi
rurg krijgt vlak nadat hij geopereerd
heeft een hartaanval. Die blijkt erger
te lijken dan hij is, alras staat de
man weer zijn werk te doen. doch hij
krijgt een oude, schurkachtige colle
ga aan zijn staart, die met zijn zonen
een particuliere kliniek drijft en een
soort medische maffia heeft opge
richt. Hij moet worden weggepest uit
de stad en het lijkt best de moeite
waard om nu eens te kijken of dat zal
lukken. Doch plotseling snijdt er een
andere meneer door het beeld, hij
komt zijn fraai Ingerichte woning
binnen, wekt daarbij zijn allerliefste
kinderen die in ponnetjes komen
aankrabbelen om pappa te begroe
ten legt met zijn bovenmaats geweer
aan op hun hoofdjes en schiet
Voorwaar een schokeffect, maar wie
zou die meneer toch zijn? Vlak daar-
Michel Piccoli in „Zeven moor
den op bestelling"
op zien wij hem de gevel van een
ziekenhuis beklimmen
Warempel, 't is een flash-back en de
man eveneens een dokter, die inder
tijd door de vuige oude en zijn vale
zonen tot waanzin is gedreven. Maar
meer verklappen we niet. want het is
een soortement thriller. Misschien,
wellicht. Er valt weinig touw aan
vast te knopen. Hoewel een ronddar-
rende psychiater krampachtig poogt
alles Freudiaans te verklaren we
melt hij van de psychologische on
waarschijnlijkheden en misdaden
tegen het gezonde mensenverstand.
Het wekt opstandigheid dat het
grootste percentage van de zeven
doden wordt geleverd door arme. on
schuldige vrouwen en kinderen die
als blanke ballast worden neergek
nald wanneer pa een dolle kop krijgt.
Een curieuze film, dat wel.
Amsterdam-City 6, 16 jr.
ADVERTENTIE
De glorieuze dagen van „Easy Rider" zijn reeds lang voorbij, Peter Fonda
nadert de middelbare leeftijd en gaat een opvallende gelijkenis met Johan
van Minnen vertonen, maar hij speelt nog wel eens in de een of andere film.
Bijvoorbeeld in „Outlaw Blues" van Richard T. Heffron, een Robin Hood-
verhaal op moderne Amerikaanse leest geschoeid. Eerst lijkt het een
tranentrekker te worden (Peter Fonda, in keurig wit pak gestoken, zingt als
sympathieke bajesklant een eigengemaakt lied dat hem prompt door een
vette superster wordt afgepikt en raakt na vrijlating buiten zijn schuld weer
in de puree). Doch nee, het gaat alras de vrolijke kant op: agentje pesten,
geld uitdelen aan allerlei goede daelen, racen met auto's en boten, dat werk.
En de grote liefde ook nog, plus een gelukkig einde, het kan niet op.
Peter Fonda wordt in zijn goede en kwade werken bijgestaan door Susan
Saint James, een aardige actrice. De film zelf is ook niet onaardig, maar wel
wat stereotiep. En traag. En lang.
Amsterdam-Leidsepleintheater, 16 jr.
Providence Geniale film van
Alain Resnais over creatieve
capriolen van een oude, zieke
schrijver en de verwisselbaar
heid van menselijke relaties.
De gehele week ln Tuschinski
2, Amsterdam.
Padre Padrone Magistrale film
van de Italiaanse gebroeders
Tavlani over de macht van het
woord dat een ongeletterde
herdersjongen van Sardinië uit
zijn isolement verlost. De ge
hele week ln Cinetol 2, Amster
dam en Filmhuis 't Hoogt,
Utrecht.
l'Affiche Rouge Ontroerende
film van Frank Cassenti over
een verzetsgroep in de Tweede
Wereldoorlog, waarbij verle
den en heden vloeiend ln el
kaar overlopen. 20 nov. Inpoet,
Heerlen.
Le juge Fayard dit „Le Sheriff"
Positieve, politieke policler
van de zeer geëngageerde
Franse filmer Yves Boisset. De
gehele week ln Calypsoclub,
Amsterdam en Studio, En
schede.
Que la Fête commence Zeer in
telligente historische film met
dubbele bodem van Bertrand
Tavernier. De gehele week in
De Uitkijk. Den Haag.
Rode Psalm Een zeer eigenzin
nige, fascinerende film van de
Hongaarse grootmeester Mi-
klos Janczó. De gehele week ln
Scoop, Winschoten.
Rome, open stad Meesterwerk
van Roberto Rosselini uit 1945
over oorlog en bezetting in
Rome met Anna Magnani in de
vrouwelijke hoofdrol. De gehe
le week in Cinetol, Am
sterdam.
La Dcntellicrc Tedere liefdes
geschiedenis van de Zwitserse
regisseur Claude Goretta over
twee mensen die niet tezamen
kunnen komen omdat de woor
den hen scheiden. De gehele
week in Alhambra 2, en The
Movies, Amsterdam; Studio,
Utrecht.
Casanova Fellini plaatst ln zijn
laatste film de legendarische
vrouwenheld als een soort sex-
machine tegen een achter
grond van bizarre en barbaarse
fantasie. De gehele week ln
Rembrandt 2, Eindhoven.
Barry Lyndon Prachtige film
van meester Stanley Kubrick
over de verre, koude, vreemde
wereld van het verleden. De
gehele week in Kriterion, Am
sterdam; Studio 2000, Den
Haag, en Luxor, Nijmegen.
INWultllntrila
FINE OLD SCOTCH WHISKY
ANDRÉ KERSTENS
Het Amsterdamse Filmmuseum heeft in zijn programma een
serie films opgenomen van de Duitse regisseur Werner Hoch
baum. Het kan niet gezegd worden, dat deze naam er in de
geschiedenis van de film, voor zover zij althans in schrifturen is
vastgelegd, uit springt. In tegendee), Hochbaum is een onbe
kende.
Toch bestaat zijn nalatenschap
hij stierf dertig jaar geleden uit
het respectabele aantal van twaalf
avondvullende speelfilms plus een
drietal korte films. Bij het zien van
de films, die nu door het Filmmu
seum aan het publiek worden ver
toond, zal men in bepaald opzicht
begrijpen, dat Hochbaums werk gro
tendeels in de vergetelheid is ge
raakt. Beginnend in een sterk soci
aal gericht élan heeft Hochbaum
vermoedelijk ten gevolge van het
feit dat hij geen nazi-meeloper heeft
willen zijn maar evenmin een uitge
sproken nazi-vijandige houding
heeft willen aannemen zich ge
wend tot een meer individualistische
dramatiek. Daarin ontwikkelde hij
naast een duidelijke conventionali
teit (ln gebarenspel, in dictie, in ens
ceneringen) een zeer levendig gevoel
voor de beeldkracht van de film
kunst.
Was Hochbaums ontwikkeling voor
al gestuwd geweest door zijn oor
spronkelijke sociale bewogenheid,
dan zou zijn werk naar mijn overtui
ging aan invloed en kracht hebben
gewonnen en zou vergetelheid, naar
Werner Hochbaum.
alle waarschijnlijkheid, niet zijn deel
zijn geworden.
Hochbaums eerste film „Brüder" be
handelt een periode uit de sociale
strijd ten gunste van betere salarië
ring en betere arbeidsvoorwaarden
voor de havenarbeiders in Hamburg.
Het gaat om de geschiedenis van een
historische staking. Ook al concen
treert Hochbaum de strijd ouder ge
woonte op één enkele doortastende
figuur, die de belichaming moet vor
men van strijd en aangedaan on
recht, hij slaagde er toch in het dra
ma te verwijden tot de strijd van een
onderdrukte klasse. Zijn stellingna-
me was niet anti-kapitalistisch maar
wel vóór sociaal recht. Dit had hem
tot een voorloper kunnen maken,
wat een bevestiging kreeg in zijn
film uit 1932 „Razzia in St Pauli".
Een drama in de kringen van semi-
onderwereldfiguren. Wat hier de na
druk heeft gekregen is, de uitputten
de inwerking van het leven aan de
zelfkanten van de samenleving. Elke
illusie wordt aangegrepen ln de hoop
op minder duister bestaan, maar de
zuigkracht van de zelfkant is te
groot. Wat ook Jn deze film opvalt is,
de zuiverheid en het raken van de
milieutekeningen. De film heeft veel
in zich van de onvermijdelijke gla
mour uit de filmtijd, toen zij is ont
staan. Maar die glamour overheertst
niet. Zij vormt een wezenlijk onder
deel van de illusies waarmee de wer
kelijkheid door de wanhoopsfiguren
wordt ondergaan.
Dat geldt ook voor de andere films,
die door het Filmmuseum in de
Hochbaum-cyclus worden vertoond,
films als „Schatten der Vergangen-
helt" „Morgen beginnt das Leben"
(een film bijna zonder verhaal, volle
dig gebaseerd op de weerloosheid
van mensen tegenover trieste toeval
ligheden, waardoor rampzalige ver
wikkelingen kunnen ontstaan) en
vooral ook „Ein Mftdchen geht an
Land", een Heyermans-achtig ver
haal, maar met een eenvoud aan spel
en beeldbehandeling die je in volks
toneel en volksfilms meestal ver
geefs moet zoeken.
Wat Hochbaums wezenlijke houding
ten opzichte van het nazisme moet
zijn geweest blijkt indirect uit zijn
laatste film „Drei Unteroffizlere".
Een verhaal over typische soldaten
trouw van kameraden onderling.
Niet de discipline staat op de voor
grond, maar „de eer van het regi
ment". Het nazisme wordt met een
zeker dédain volledig verontacht-
zaamd. Misschien is dat de film
dateert uit de laatste oorlogsjaren
Hochbaums zeer voorzichtig protest
geweest tegen het nazisme, dat per
slot de fatsoenlijkheid van het Duit
se Leger bezoedelde. In de film geen
enkele verheerlijking van rijk of
Deutschtum, maar eerder van een
voudige soldateske eerlijkheid. Het
is. gezien tegen de achtergrond van
de werkelijkheid van die dagen, wat
magertjes. Maar de scheiding tussen
nazisme (S8) en leger ls duidelijk.
Voor een Duitser betekende dat in
het heetst van de oorlogsjaren toch
Iets.
ADVERTENTIE
Geluk bij een ongeluk dat een brandpolis van
Royal Nederland ook de kleinste brandjes blust
verzekering maatschappii nv
