Herbebossing enorme kluif
tekening van een lezer
rouw
commentaar
~^|agiairs
>6
Littekens nog jaren zichtbaar in bosbrandgebied Arnhem
nfortuinlijke treinpassagiers in ,val'
- Ifet helpt
j al jaren
Tij hoest?
PDTTER'SJgf
UN IA
Uw rijst is helemaal weg
van schelvisroUen met ananas.
Guur met storm
ïa's, opa's en kleinkinderen
grapje
dienstbode
grafstem
puzzelaar
IAG 15 NOVEMBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
ijks lopen zo'n honderddui-
jongeren stage bij bedrijven
(stellingen. Op zichzelf is dat
goede zaak. Tijdens hun stage
ien leerlingen kennis maken
het latere beroepsleven. De
tussen school en praktijk
t er kleiner door. Om die re-
:ou je wensen dat alle leerlin-
x>k die van mavo-havo-v.w.o.,
tijd stage zouden lopen.
üg
as zijn niet alle stages even
il. Veel stagiairs worden mis-
;t als goedkope arbeidskrach-
Ze helpen bij gezinnen in de
touding. ze dweilen de vloeren
kenhuizen. ze knappen in fa-
;en de klusjes op en draaien in
naatschappclijk werk mee als
n ze gediplomeerde krachten.
siert de ministers Boersma en
Kemenade dat ze in het voor
iet hun stage-nota een poging
agd hebben hier verbetering in
frengen. Ze willen de stage tot
onderdeel van het leerproces
■Tkn. De stagiair is dan niet lan-
rerknemcr. maar gewoon leer-
W En dus heeft hij geen recht op
Wl,, rergoeding.
iLitten wel een paar haken en
^4 aan dit plan. Om te beginnen
in veel bedrijven en insteliin-
ioeilijk de stage zo te organise-
*tyat de leerling buiten het eigen
arbeidsproces blijft. En het is
aag of dat gewenst is, want het
ekkelijke van stages is juist
dan je zo kennis maakt met de echte
beroepspraktijk.
Een tweede probleem is de finan
ciering. Stageplaatsen kosten geld,
zeker als de begeleiding van stagi
airs beter wordt. Omdat bedrijven
wel enig voordeel van stagiairs heb
ben is het niet onredelijk dat zij
daar zelf aan meebetalen. Maar kan
de overheid onbeperkt onderwijs
kundige eisen stellen aan stagever-
lenende bedrijven zonder zelf finan
cieel verder over de brug te komen?
Tenslotte is er het probleem van de
stage-vergoeding. Bij de meeste sta
ges (niet alle) zal de leerling ook
enig economisch nuttig werk doen.
Mag hij daarvoor een beloning ont-
vangen? De regering meent dat pro-
duktieve arbeid van stagiairs wel
betaald moet worden, maar dan
niet rechtstreeks aan de stagiair. De
beloning van de produktieve arbeid
zou gestort moeten worden in een
stagefonds, waaruit dan onderwijs
kundige voorzieningen ten behoeve
van alle stagiairs betaald kunnen
worden.
Het is begrijpelijk dat werkende
jongeren bang zijn dat de stage zo
toch weer ontaardt in een vorm van
gratis arbeid. Behoort het niet tot
de kennismaking met de praktijk
dat zij voor hun arbeid ook enige
beloning ontvangen? Niet zoveel als
volleerde arbeidskrachten, geen
echt minimum-loon, maar toch iets
meer dan het zakcentje waarmee nu
steeds meer werkgevers hun stagi
airs afschepen?
door Jac Lelsz
LINGEN (ANP) - Twin-
treinreizigers en een hoofd-
iducteur van de Nederland-
Spoorwegen zijn de maan-
igochtend, gisteren, zeer on-
rtuinlijk begonnen. Zij vie-
n gezamenlijk in een ruim
Er*n meter diep gat, dat was
maakt op het perron van-
d arlingen. Over het gat lag
(eliswaar een vlonder, maar
begaf het onder het ge-
icht van de reizigers.
et incident gebeurde om on
eer half acht in de morgen.
vlak nadat de trein uit Leeu
warden in Harlingen was bin
nengelopen. Op het perron was
het tamelijk druk met de in- en
uitstappende reizigers.
Volgens een woordvoerder van
de spoorwegen heeft het slech
te weer van de afgelopen da
gen voor het gebeuren gezorgd.
Regen zou het zand, waarop de
vlonder rustte, hebben wegges
poeld.
Slechts een vrouwelijke reizi
ger liep lichte verwondingen
op aan haar enkel.
JS
ARNHEM Met het herstel
van het landschap ten noorden
van Arnhem, dat juli 1976 door
een van de grootste bosbran
den werd geteisterd die ooit in
Nederland plaatsvonden, staan
de bosbouwers voor een enor
me kluif. Zij worden geconfron
teerd met een kaal gebied van
vierhonderd hectare, waar een
ontbladeringsoorlog lijkt te
hebben gewoed en waar voor
de herbebossing een aantal
zeer ongunstige omstandighe
den zal heersen.
De factoren, die het er voor de bos
bouwers niet eenvoudiger op maken,
zijn: extreme klimatologische om
standigheden, een voedings- en
vochtarme bodem, gevaar van ver
wildering, de invloed van water/
wind/erosie en het optreden van de
zogenaamde koffievuurtjeszwam.
Bovendien zal de hand-op-de-beurs
min of meer als parool gelden, an
ders gezegd: zowel voor herbebos
sing als toekomstig onderhoud is eis
dat de kosten acceptabel behoren te
zijn.
Ook met het oog op het laatste zal de
bebossing grotendeels bestaan uit
houtsoorten, die onder de gegeven
omstandigheden een redelijke kans
hebben tot wasdom te komen. Dat
houdt in dat de komende tientallen
jaren het bos voor het overgrote deel
zal bestaan uit grove den en in min
dere mate uit uitheemse soorten, on
der meer lariks.
Na een of meer generaties zulleb de
pinus-soorten voor een belangrijk
deel door andere houtsoorten kun
nen worden vervangen. Inbeperkte
mate, namelijk op minder arme
groeiplaatsen zal de inlandse eik nu
al worden aangeplant. Op wat rui
mere schaal is er plaats voor de berk.
Sommige struiksoorten, zoals lijster
bes, zullen er in beperkte hoeveelhe
den komen. De bedoeling is om op
basis van geleidelijkheid te komen
tot een gedifferentieerd half-natuur-
lijk milieu. Het gebied zal voor 25
procent bestaan uit open heide ter
reinen, waartoe de loofhoutopslag
stelselmatig wordt verwijderd. On
geveer 75 procent van de ruimte is
bestemd voor gesloten bos. Een ter
rein van vier hectare is gereserveerd
voor spontane bosontwikkeling.
Een deel van het enorme gebied dat herbebost moet worden.
Droogte
De bosbrand die vorig jaar op de
morgen van de zevende'juli bij het
Roosendaalse Veld ontstond (waar
van de oorzaak niet is komen vast te
staan, er werd ook rekening mee
gehouden dat deze was aangestoken)
was aanvankelijk van beperkte om
vang. Zij had echter desastreuze ge
volgen. Dat kwam door het uitzon
derlijk droge zomerweer, waarmee
op de fatale dag zich een harde oos
tenwind paarde.
Er was zo'n geweldige hitte-ontwik-
keling dat grote hoeveelheden lucht
werden aangezogen. De vlammen
bereikten hoogten tot veertig meter.
„Vuurbollen" sprongen zonder aan
wijsbare oorzaak telkens tientallen
meters vooruit. Roetwolken waren
tot op honderd kilometer afstand
zichtbaar. Voor dit geweld vormde
de rijksweg Arnhem-Apeldoorn geen
enkele barrière.
Toch was men het vuur om vier uur
die dag al meester. Dankzij de inzet
van zeer vele brandweerkorpsen, mi
litairen en burgers en dankzij het feit
dat de wind ging liggen. Dankzij ook
een tachtig hectare grote stormvlak-
te, die het vuur grotendeels insloot.
Intussen was vierhonderd hectare
natuurschoon in een trieste, zwarte
vlakte herschapen, waarin duizen
den boomstammetjes zich geblakerd
en grotesk aaneenrijden. De bodem
die zich sedert de heide-ontginnin-
gen had hersteld en verrijkt, verloor
overwegend zijn strooisellaag en ge
deeltelijk zijn humus. De aan het bos
aangepaste flora en fauna zijn niet
terug te vinden. Opstanden van zes
tig jaar werden in enige minuten
vernield. Het was een ramp waarvan
nog tientallen jaren de littekens
zichtbaar zullen blijven. Er gaan ook
jaren overheen voordat het grof wild
zich weer in deze contreien zal ver
tonen.
Burgemeester en wethouders van
Arnhem gaven inmiddels de Heide
Maatschappij Nederland BV op
dracht voor het maken van een her
inrichtingsplan. Er werd een werk
groep opgericht, waarin ook Staats
bosbeheer, CRM (het rijk is de be
langrijkste subsidie-verstrekker) en
de recreatiegemeenschap Veluwe
zijn vertegenwoordigd. De maatrege
len. die uit de bus kwamen, zijn
gericht op een harmonische aanslui
ting bij de vele aangrenzende na
tuurgebieden. Het streven is door
houtproduktie van bij voorkeur in
heemse soorten de kosten van in
standhouding te bestrijden. Er zul
len gelegenheden worden geschapen
voor rustige vormen van recreatie,
zoals wandelen, fietsen en paard
rijden.
De klimatologische omstandigheden
van de brandvlakte beperken de mo
gelijkheden voor aanplant sterk. Op
de kale vlakte zal zich eik noch beuk.
maar ook geen naaldhout-bomen als
douglas of fijnspar kunnen handha
ven. Voor het overgrote deel kan
alleen gedacht worden aan grove
den en berk. De rest zou te veel te
lijden hebben van wind. droogte,
vorst en hitte.
Een van de natuurlijke vijanden,
waarmee de bosbouwers ook te ma
ken kunnen krijgen, is de koffie
vuurtjeszwam. Dat is een opvallende
schimmel, die massaal na bosbrand
kan optreden. De zwam ontwikkelt
zich uit sporen, die door vruchtlicha
men in voorafgaande jaren werden
afgestoten. De kieming vindt plaats
na een temperatuurschok van 35 tot
45 graden Celsius. Jong boompjes
sterven er massaal door af. Dat wil
zeggen: als het terrein geïnfecteerd
is.
ADVERTENTIE
Of het nu een schaal aardappelen
is of een schaal rijst. Macaroni of
aardappelpuree... Zo gauw
ie kennis hebben gemaakt
met vis is er geen
houden meer aan.
Toscaanse makreel
of makreel in 't groen. Gebakken
schelvisfilet met gember of wijting
op z'n Italiaans. Kabeljauwfilets
a la douce France of makreel
Hawaii. Gekookte
schelvisrolletjes met
peterseliesaus of
gegrilde schol...
als ze eenmaal verkikkerd
zijn op vis, dan is er geen houden
meer aan. En geef ze eens ongelijk.
Doe meer met vis, omdat't zo lekker is.
Produktschap voor Vis en Visproduktcn, Javastraat 2b, Den Haag.
•keningen, bij voorkeur in liggend formaat.
Naam en adres aan achterzijde
sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus 859,
vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon.
HET^ WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
Zaterdagmiddag om vier uur
kwamen de prognosekaartjes
van Bracnell. Van die kaarten
viel af te lelden, dat zich dins
dagmorgen vroeg een uit Labra
dor afkomstige depressie bij
zuidwest-Noorwegen zou bevin
den, uitgediept tot 954 millibar.
Tegelijkertijd zou zich op de
Oceaan een hogedrukgebied
van 1033 millibar bevinden van
het zeegebied ten westen van
Portugal tot ten westen van
Groenland. Aangezien de Engel
se computers bepaald niet dom
zijn, heb lk enkele contactperso
nen, met name geïnteresseerden
in het storm(vloedjonderzoek
daarvan op de hoogte gesteld.
Waterstaatman Folkert IJnsen
in Stiens en uw weerman kwa
men tot de conclusie, dat er voor
de eerste dagen van „volgende
weekeinde" met name dinsdag,
wel wat te gebeuren stond. Het
weertype met hogedrukcentrum
op circa 45 graden noord, 17
west bij gelijktijdig lagedruk
van betekenis op weg van de
Shetlands, richting zuid-Zwe
den is een van de 13 luchtdruk-
patronen die de Duitse onder
zoeker H. Rodewald selecteerde
als zijnde „Potentieel gevaar
lijk" met het oog op een storm
vloed in de Noordzee.
Dit onderzoek strekte zich uit
sedert 1881 en de bestudering
omvatte 74 gevallen van storm
vloeden. De publikatie hierover
geschiedde ln het blad „Die
Küste", 1965, jrg. 13, onder de
titel „De voorgeschiedenis van
stormvloedweertypen ln de
Noordzee". Een drukverdeling
als de huidige deed zich eerder
voor op 7 april 1912, 11 Januari
1916 (Marken zwaar over
stroomd) 31 januari 1935 en 16
oktober 1936. Er was dus echt
wel iets aan de knikker om alert
te blijven. De ontwikkelingen
tot en met gisteren volgden in
grote trekken dit computersche
ma goed.
Vóór een koufront, dat door een
golf erin bij Landsend niet snel
doorkwam, bleef het gisteren
vanuit zuidwest tot west nog
betrekkelijk rustig waaien, ech
ter wel met enkele zware buien
ln de ochtend ln Roosenburg en
in de vooravond over Friesland
vergezeld van knallend onweer
Vandaag en morgen echter lig
gen wij meer onder het vuur van
stormbuien uit west tot noord
west en dan zal ongetwijfeld het
Noordzeewater teruggejaagd
worden naar onze kusten. Met
name zal dat zo zijn in zuidwest-
Nederland en België, (dus in de
trechter van de Noordzee).
Maandag was de wind al bijzon
der sterk boven het westelijk
deel van de Britse eilanden met
topscorer het vliegveld Prest-
wick waar de wind 78 knopen
behaalde zijnde 140 kilometer
per uur. In onze omgeving zal
met name ln de kustgebieden en
buitengaats de wind het hevigst
tekeer gaan in buien met kop
pen van 7500 tot 8000 meter.
Deze komen veelvuldig voor in
een gebied dat de Britse eilan
den in de Noordzee beslaat. Een
strakke noordwestelijke tot
noordelijke stroming van Arcti
sche lucht is er verantwoorde
lijk voor en kijk dus niet op van
hagel en sneeuw.
Blijkens de nieuwste Bracknell-
prognosekaarten wordt het
stormminimum woensdag met
958 millibar boven het Kattegat
verwacht en donderdag met 965
millibar boven Finland. Maar
dan zijn we er nog niet. Vanuit
het westen nadert wel een uitlo
per van het Azorenhogedrukge-
bied, maar bij zuidoost Groen
land zal donderdag vroeg alweer
een nieuw minimum van 992 tot
ontwikkeling komen, dat geka
rakteriseerd wordt als „a break
away centre": een doorbraakfi-
guur, meteorologisch gezegd
een afsplitsing. Dit wijst erop,
dat de fase van enkele dagen
met winterse buien later zal wor
den gevolgd door hernieuwde
bewolking en neerslag (regen
eventueel voorafgegaan door
sneeuw) bij een aanwakkerende
zuidwesten wind. l'histoire se
repete.
Weer
Max
Neerslag
temp
7-19 uur
regenbui
12
S
regenbui
12
5
onweer
II
6
regenbui
10
14
regenbui
12
4
regenbui
12
9
regenbui
12
3
regenbui
11
11
geheel bew.
13
2
regen
14
4
regenbui
7
0,2
regen
20
0.6
zwaar bew
16
0
regen
6
3
geheel bew
15
e
zwaar bew
12
i
motregen
8
s
regen
5
14
zwaar bew.
5
0.1
2
regen
5
geheel bew
4
0
zw aar bew
7
onbewolkt
17
0
licht bew
11
0
regen
10
6
licht bew.
18
0
onbewolkt
27
0
ha li bew
21
0
zwaar bew,
8
zwaar bew
17
0
regen
5
3
geheel bew
15
0.2
hall bew
19
0
zwaar bew
19
0
zwaar bew.
5
02
zwaar bew.
10
0
regen
5
7
zwaar bew.
20
0
Ucht bew
24
0
onbewolkt
onbewolkt
22
0
Ucht bew
20
0.2
HOOGWATER, dinsdag 15 november Vlis-
unfen 18-16 42 HanngvUeUlutzen 4 43 18 58.
Rotterdam 6 28-18.58. Scheventngen 531 17 50
IJmuiden 8.11-18.30. Den Helder 10 14-22 49
Harlingen 0 14-12 30. DeliüJI 2 13-14.47
's en oma's? Dat zijn beverige,
behoevende mensen, die de
dag achter het raam tussen de
niums door zitten te koekeloe-
Zo denken kinderen maar zij
alleen vaak over oudere
Het Jeugd Rode Kruis
:rt wat meer begrip tussen
en oud te kweken. Vorig jaar
(te het een muurkrant (samen
|de Nederlandse Federatie voor
lenbeleid) die „kinderen zijn
en ouderen te oud" genoemd
en als onderwerp de weder-
4e manier van denken over el-
f had. Dit jaar is er weer zo'n
irkrant „foto's kijken met
en oma" bedoeld om de
op de scholen aan het
en denken te krijgen. Een
vol bruine foto's van oma en
kind en zwarte van kinde
en met een oma en opa die
over de Jeugd van tegen-
Ee*oig praten.
*r Raderend ln hun eigen foto-
begint opa bijvoorbeeld
.en o,
doleren
ir *n en
*)t' VOl
over het uiterlijk van zijn kleinkin
deren: „Het zijn toch net wilden!
En allemaal dezelfde kleren, zo'n
broek, een spijkerbroek". Waarop
oma terugkaatst: „Dan ben je ze
ker vergeten hoe het was toen jij
jong was. Heb ik je niet eens horen
vertellen over dat matrozenpak?"
En als opa dat toegeeft: „Zie je nu
wel. Dat wilde Jij ook. Want dan
hoorde je er pas echt bij. Zo is het
met die kinderen ook. Ze willen net
zulke kleren als hun vriendjes. Dat
is nog altijd hetzelfde. Er is niet
zoveel veranderd".
En zo keuvelen ze over zakgeld en
speelgoed, clubs, de brutaliteit van
sommige kinderen, de ontevreden
heid. de t,v.. de school, allemaal
dingen die vroeger heel anders of er
helemaal niet bij waren. Over oma,
die op haar dertiende al achter de
wastobbe stond en op d'r vijftiende
een dienstje had van 's morgens
acht tot 's avonds zeven, en daarna
thuis nog eens de handen uit de
mouwen moest steken. Over opa.
die uit een gezin van veertien kin
deren komt, een gezin dat
's avonds nog spelletjes deed: „Dat
was toch hardstikke gezellig.
Televisie was er nog niet. Die echte
vreugde is weg. Dat mis ik nou in
het hele leven. Het komt allemaal
door die technische vooruitgang
Oma denkt meestal milder over de
jeugd dan opa. Dat komt misschien
nog wel doordat zijn vaders handen
nogal los zaten: „Als iets hem niet
beviel, dan kon je een mep krij
gen". Hoe ze er over denken is
eigenlijk niet zó belangrijk. Het
gaat er om dat kinderen in de klas
er over aan de praat raken Mis
schien lijken deze opa en oma wel
op hun eigen grootouders. Of mis
schien juist niet. De muurkrant
die besteld kan worden bij het
Jeugd Rode Kruis. Prinsessegracht
27, Den Haag, tel. 070-469595 -
geeft allerlei suggesties voor zo'n
gesprek, bijvoorbeeld: ben Je het
met deze opa en oma eens? Worden
kinderen tegenwoordig echt zo ver
wend? Waren de dingen vroeger
beter of slechter? De kinderen kun-
nen eens over zulke dingen gaan
praten met hun grootouders of met
andere oudere mensen. Ze kunnen
er ook een opstel over maken, of
een tekening, of een opa of oma
uitnodigen om er ln de klas Iets
over te vertellen.
Tot slot; wat die opa en oma van de
muurkrant te zeggen hebben is niet
bedacht door de samenstellers. Er
hebben ook bewoners van Huize
Bernard us in Amsterdam aan mee
gewerkt en hun gedachten en me
ningenzullen zeker in de muur-
krant terug te vinden zijn.
De dienstbode werkte in oma's
jeugd (minstens) van acht uur 's
morgens tot 's avonds seven uur. En
xo zag ze er uit: met een kraakhelder
schortje en idem mutsje. (Een illu
stratie uit de muurkrant foto's kij
ken met opa en oma").
Het Ierse plaatsje New Ross stond
dit weekend op z'n kop: mevrouw
Lillian Carter, de 79-jarige moeder
van Amerika's president, zou op
bezoek komen. Nu ze toch tien da
gen ln de Ierse republiek rondreist,
wilde ze in één moeite door het huis
van John F. Kennedy's voorvade
ren bekijken en een kopje thee blij
ven drinken.
De notabelen van het dorp hadden
zich dus op de grote dag in het
beste hotelletje opgesteld, keurig
opgedoft en met een fraaie toe
spraak in de hand of het hoofd. Op
het pleintje stond de fanfare met
glanzend opgepoetste instrumen
ten klaar om een muzikale hulde te
brengen. De dominee en de pastoor
hadden hun preekgewaad aange
trokken en de politiechef had zijn
belde veldwachters wat veilig
heidsmaatregelen ln het hoofd ge
pompt Een comité zou een pas
send geschenk aanbieden: een
handgebreld, echt Iers wollen Jasje,
want het is ln deze contreien voor
oude dames frisjes ln deze tijd van
het Jaar. En de hotelhouder had
met z'n witste tafellakens gedekt
en de beste spijzen en dranken la
ten aanrukken. Uit de wijde omge
ving was het publiek toege
stroomd.
En zo wachtte ledereen ademloos
op de dingen die komen gingen.
Maar er kwam niets, in elk geval
geen mevrouw Carter. Een paar te
lefoontjes brachten de oplossing:
mevrouw Carter zat een eind ver
derop rustig bij haar gastheer tele
visie te kijken en wist niets van een
ontvangst in New Ross. De man die
haar komst zogenaamd namens de
Ierse VW telefonisch had aange
kondigd, had kennelijk een grap
willen uithalen, die bijna geslaagd
was. Want nu het toch al zo'n bee
tje feest was, moest het maar ge
vierd worden ook, vond de hotel
houder en trakteerde iedereen op
gratis consumpties. En hoewel het
natuurlijk een hele eer geweest zou
zijn om de oude dame te ontvan
gen, was het zo eigenlijk nog veel
leuker, vonden de notabelen.
zal dat overigens niet gaan, want
de maker had zeil al uitgerekend
dat de kampioen daar toch zeker
drie tot vier maanden voor nodig
zal hebben. Henri Blaise komt nu
in elk geval in het beroemde Guin
ness recordboek.
Net op het moment dat hij op het
punt stond wereldberoemd te wor
den, is de Belg Henri Blaise in zijn
woonplaats Luik overleden. De
Belg had juist dezer dagen de laat
ste hand gelegd aan 's werelds
grootste kruiswoordpuzzel: acht
jaar had hij er over gedaan om een
puzzel van 25.000 vakjes in elkaar
te zetten. Het raadsel is 1.10 bij 1.70
meter groot geworden; de 7748 om
schrijvingen van de in te vullen
woorden beslaan een boekje van
170 pagina's. De komende donder
dag zou Blaise het wereldkampi
oenschap puzzelen hebben geo
pend, waar de deelnemers moeten
proberen zijn levenswerk binnen de
kortste keren op te lossen. Zo snel
.Dit het een zootje is op Hilversum
3 weten we nu zo langzamerhand
wel. Eén ding ergert me echter ln
het bijzonder en dat zijn de regel
matig terugkerende nieuwsuitzen
dingen en verkeersberichten, die
door hun stijl van presentatie vol
komen uit de toon vallen bij het
karakter van de zender. Op uiterst
saaie wijze, liefst met een zo gedra
gen mogelijke stem, worden deze
berichten naar de luisteraars ge
slingerd. Het wordt de hoogste tijd
dat aan stijl en presentatie van
deze programma-onderdelen eens
gesleuteld wordt De kroon wordt
echter gespannen door het dage
lijkse programma „De vacature
bank". waarin.roet een grafstem de
diverse banen ln den lande worden
opgesomd. Als Je het probleem van
de werkloosheid wil aanpakken,
doe het dan in elk geval niet op
deze manier. De presentatie van
het programma schrikt Je al af om
op een van deze banen te sollici
teren."
(Mening van Robert Briel, eindre
dacteur van de omroepgids Veroni
ca, in zijn eigen blad).