ortugese
in
Je problemen
Frankrijk levert
Zd-Afrika geen
oorlogsschepen
Algerije vreest
oorlog Marokko
Venezuela schakel tussen Noord-Zuid
Meir ziet niets in
Palestijns thuisland
Franse bakkers boos
fier socialisten stappen op
Ook Israël houdt zich aan embargo
Lufthansa
Vliegt niet
op Algerije
Zweden wil nauwere
banden met EG
,,Te gevaarlijk voor Israël"
Franse Cessna's
voor Rhodesië
Weer magnaat
in Italië
ontvoerd
Olie en democratie rijkste bezit
ENSDAG 9 NOVEMBER 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
7
BS
_t an een medewerker
[SSABON Alsof het afgesproken werk was, kwamen dinsdag
gelijkertijd moeilijkheden binnen de twee grootste partijen
in Portugal tot een uitbarsting Vier parlementsleden van de
ocialistische Partij van Mario Soares zeiden hun lidmaatschap
terwijl de voorzitter van de sociaal democratische partij PSD,
rancisco sa Carneiro zijn functie ter beschikking stelde.
e vier parlementsleden die uit de van de socialistische partij, die op
aeiolicilcnhn norfii oiin iractanf diitr rlif mnmont pon minHorhoiricroirp.
''Jocialistische partij zijn gestapt, zijn
iden van de Fraterindade Operaria,
[tewel arbeidersbroederschap. On-
ider hen bevindt zich de vroegere
ndbouwminister Antonio Lopes
loso. Op een persconferentie
lakte de Fraternidade Operaria
gekend alle vertrouwen in de leiding
dit moment een minderheidsrege
ring vormt, te hebben verloren.
De arbeidersbroederschap steunt de
beweging die door dissidente partij
leden in Coimbra, 250 in getal, is
opgezet voor de vorming van een
nieuwe politieke partij van ex-leden
van de socialistische partij. De ex-
partijleden uit de universiteitsstad
Coimbra zijn voor het overgrote deel
in de arbeidersbroederschap georga
niseerd. Zij hebben een commissie
gekozen die onder leiding van Lopes
Cardoso een nationale bijeenkomst
zal organiseren van democratisch en
socialistisch links.
Op deze bijeenkomst, die waar
schijnlijk in januari plaats vindt, zul
len de statuten voor een nieuw op te
richten partij besproken worden.
Het aantal socialistische partijleden
dat Mario Soares en zijn regerings-
politiek nu de rug toekeert, zal naar
schatting zo'n duizend zijn. Maar
e( schappij Lufthansa heeft gis- volgens Lopes Cardoso hebben in-
nj teren haar vlucht op Algiers middels al veel meer teleurgestelde l
'afgelast omdat er geen bevre- leden zonder veel ophef de partij
Hdigende oplossing is gevonden "or,oton
PARIJS/PRETORIA (Reuter, UPI) Frankrijk zal twee onder
zeeboten en twee korvetten, die in aanbouw zijn voor Zuid-
Afrika, niet afleveren. Parijs houdt zich daarmee aan het verbod
van de Verenigde Naties wapens te leveren aan Zuld-Afrika.
jlBONN (Reuter, UPI, AP) - De
„Westduitse luchtvaartmaat-
voor de wens van de bondsre
publiek de anti-kapingscon-
trole in Algerije te mogen uit-
ck voeren als het gaat om Luft-
Hhansa-passagiers. Lufthansa
vliegt dinsdags en zaterdags
op Algiers.
Lufthansa-woordvoerder Helmut
j'k Kaulich deelde gisteren ook mee dat
is- ands afgelopen zaterdag een aantal
d- reserveringen voor vluchten met de
maatschappij is geannuleerd. Dit
iej gebeurde na het dreigement van het
„Commando BER" waarbij BER
n. waarschijnlijk staat voor Baader,
faVEnsslin en Raspe, de drie in gevan-
9,. genschap overleden leden van de
Rote Armee Fraktion (RAF) dat
vanaf 15 november gedurende drie
maanden elke maand een vliegtuig
van Lufthansa in de lucht zal wor
den opgeblazen. Dit uit wraak voor
de dood van het RAF-drietal.
Het dreigement wordt in West-
Duitsland hoogst ernstig genomen.
Goedingelichte kringen in Bonn
hebben bevestigd dat Lufthansa een
regeringsvoorstel bestudeert om ge
wapende politiemensen in burger
aan boord van de toestellen te plaat
sen. Het voorstel wordt vooralsnog
afgewezen door de vliegers.
Japan heeft gisteren besloten zijn
luchtvaartmaatschappij JAL dub
bele controles te laten uitvoeren op
passagiers op verscheidene buiten
landse vliegvelden. Dit naar aanlei
ding van de kaping van een Japans
toestel eind september. Vanaf nu
moeten op 13 niet met name ge
noemde buitenlandse velden passa
giers en bagage zowel in het stati
onsgebouw als naast het vliegtuig
worden ondeizocht. Ook Japan
overweegt lijndiensten te staken als
het buitenland controle weigert toe
te laten.
Landhervorming
Door het aannemen van de nieuwe
wet op de landhervorming in juli
van dit jaar waar de broederschap
principieel tegen was, kwamen de
socialistische leden van deze vereni
ging in een openlijk conflict met de
leiding. Deze keerde het optreden
van de leden van de broederschap in
alle toonaarden af. Ten slotte werd
het lidmaatschap van de partij on
verenigbaar verklaard met dat van
de arbeidersbroederschap. Maar een
onenigheid binnen de partijtop over
de te volgen tactiek, verhindert tot
nog toe het uitvaardigen van roye
menten. De weigering van het par
tijbestuur om in te gaan op het
verzoek tot het houden van een bui
tengewoon congres was ten slotte de
druppel die voor de leden van de
arbeidersbroederschap en hun sym
pathisanten de emmer deed overlo
pen. De broederschap bepleit sterk
samenwerking met de commu
nisten.
Terwijl zo de Socialistische Partij
een linkervleugel verloor, dreigt bin
nen de Sociaal Democratische Par
tij de rechtervleugel af te breken. De
voorzitter van de PSD, professor
Francisco sa Carneiro, is voorstan
der van een harde lijn tenopzichte
van de minderheidsregering van
Mario Soares. Hij hecht veel waarde
aan de band met de christen-demo
craten van de CDS en heeft deze
partij tot nog toe van de besprekin
gen over een te vormen regering niet
willen buitensluiten. Bovendien
heeft Sa Carneiro veel kritiek op
president Eanes, die hij een te tole
rante houding verwijt tenopzichte
van eerste minister Mario Soares.
Sa Carneiro bleek echter binnen het
politieke comité van de PSD geen
meerderheid te kunnen vinden.
Daarom bood hij zijn ontslag aan
als voorzitter van de partij.
De doodzieke Amerikaanse se
nator Hubert Humphrey ver
welkomt de vroegere Israëli
sche premier Golda Meir, tij
dens haar bezoek aan de Vere-
nogde Staten. Humphrey is gis
teren opnieuw opgenomen in
het zienhuis om een operatie te
ondergaan voor kanker.
BRUSSEL Zweden wil nauwer
samenwerken met de Europese Eco
nomische Gemeenschap. Het land
heeft al een bijzonder handelsak
koord met de Gemeenschap, maar
wil de betrekkingen nu ook uitbrei
den tot andere zaken. Dit heeft de
Zweedse minister van handel, Staf
fan Burenstam, gezegd tegen de
voorzitter van de Europese Commis
sie, de Brit Roy Jenkins.
WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) De voormalige Israëlische
premier Golda Meir heeft gisteren gezegd dat de vorming van
een thuisland voor de Palestijnen teveel gevaren oplevert voor
Israël. Meir sprak met verslaggevers na een ontmoeting met de
Amerikaanse president Jimmy Carter in het Witte Huis.
De oud-premier is in tegenstelling
tot de opvattingen van de Ameri
kaanse president helemaal niet over
tuigd van de noodzaak van de vor
ming van een eigen staat voor het
Palestijnse volk. „De Israëli's aan
vaarden het niet, want het is niet
NEW YORK (Reuter, DPA) Algerije Is van plan terug te slaan
wanneer Marokkaanse troepen de achtervolging van polisario-
strijders tot op zijn grondgebied voortzetten.
Polisario is de guerrillabeweging die
strijd voor de onafhankelijkheid van
West-Sahara, het voormalige Spaan
se gebied dat is verdeeld tuiten Ma
rokko en Mauretanlë. De beweging
wordt erkend en gesteund door Alge
rije.
Koning Hassan van Marokko dreig
de het afgelopen weekeinde dat zijn
troepen hun Jacht op de strijders van
het Polisario desnoods tot over de
Algerijnse grens zullen voortzetten.
De koning voelde zich kennelijk ge
sterkt door de dreigende houding die
Frankrijk ondermeer door een
troepentransport naar Senegal te
genover het PolJsario heeft aangeno
men. Frankrijk wil dat Polisario de
acht Fransen vrijlaat die zijn gevan
gen genomen bij actiea van de guer-
rilleros in Mauretanlë.
Anti-Franse betoging
De Franse politiek met betrekking
tot Noord-Afrika is voor de eerste
keer doelwit geweest van een massa
betoging in Algiers. Er namen tien
duizenden Algerijnen aan deel die
urenlang „Gis card moordenaar"
schreeuwden. De betoging was geor
ganiseerd door 's lands enige politie
ke partij tegen de „Franse interven
tiedreiging in de Magreb." (Noord-
Afrika).
nodig en het is te gevaarlijk. Het is
een bedreiging van het voortbestaan
van Israël," aldus Golda Meir, die zei
de gevoelens van het Israëlische volk
te vertolken.
De Israëlische politie heeft gisteren
ip het dorp Majd El Koeroem in
Galilea het vuur geopend op Arabi
sche dorpelingen, die protesteerden
tegen het slopen van een gebouw,
dat zonder de vergunning die nodig
is was opgetrokken. Eén Arabier
kwam om het leven en negen werden
gewond. Aan de kant van de politie
vielen 22 gewonden. Er werden 30
dorpsbewoners aangehouden.
Bij een aanslag ln een Palestijns
vluchtelingenkamp in Beiroet is
maandag Saleh Joussef Rebhi dode
lijk verwond. Dit Is bekendgemaakt
door het opperbevel van de pro-Syri-
sche vleugel van het Palestijnse be
vrijdingsleger (PLA).
Rebhi was de leider van de sectie
Libanon van de PLA-vleugel. Het
PLA viel tijdens de burgeroorlog in
Libanon uiteen in twee delen. Het
kleinste daarvan ls pro-Syrlsch, het
grootste steunt het beleid van de
overkoepelende Palestijnse bevrij
dingsorganisatie (PLO).
De korvetten, die op de marine-werf
van Lorlent bijna klaar zijn, zullen
aan de ketting worden gelegd, even
als de twee onderzeeboten in Toulon.
Vorige week had Frankrijk nog laten
weten verplichtingen tegenover
Zuid-Afrika na te komen. De Vere
nigde Staten en Groot-Brlttannlë, de
twee andere grote westerse mogend
heden ln de Veiligheidsraad hadden
al eerder een wapenembargo tegen
Zuid-Afrika ingesteld.
De Franse marine heeft berichten
tegengesproken dat een Zuidafri-
kaanse bemanning geprobeerd zou
hebben één van de korvetten de ha
ven uit te krijgen. De ruim 11 dui
zend ton metende Goede Hoop ligt
in een binnenhaven in Lorient. ach
ter een beweegbare brug. Volgens de
Zuidafrikaanse ambassade slaan de
verhalen over een „kaping" van de
Goede Hoop nergens op. „Zuld-Afri
ka is niet om de hoek zoals Israël,"
aldus een woordvoerder. Daarmee
verwijzend naar de vijf kannoneer-
boten die in 1969 door Israëli's uit de
haven van 'Cherbourg werden ge
haald, ondanks het Franse wapen
embargo tegen dat land.
De afgelopen twee jaar zouden de
wapenleveringen van Frankrijk en
Zuid-Afrika al geleidelijk zijn ver
minderd. Eens was het de grootste
leverancier van oorlogstuig aan dat
land. Tijdens een reis naar Zaïre in
1975 zei president Valéry Giscard
d'Estaing dat geen materieel meer
geleverd zou worden, behalve oor
logsbodems. Het embargo trof ver
kopen van Mirage-vliegtuigen, heli
kopters, raketten en ander tuig dat
bij de strijd tegen de guerrilla zou
kunnen worden gebruikt.
Geen wapens
Israël zal het wapenembargo van de
Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties tegen Zuld-Afrika niet schen
den, zo heeft een woordvoerder van
het ministerie van buitenlandse za
ken meegedeeld. Hij gaf opheldering
over uitlatingen van minister van
buitenlandse zaken Mosje Dayan en
zei dat „Israël zijn betrekkingen met
Zuld-Afrika op wettige gronden on
derhoudt en als er een resolutie van
de Veiligheidsraad ls, dan zal Israël
deze niet overtreden".
Zuid-Afrika is „altijd onze vriend
geweest en waarom zouden wij dat
land wegens de houding van de
Amerikaanse president Carter de
rug toekeren," zo vroeg Dayan zich
af.
De woordvoerder voegde er wel aan
DAR ES SALAAM (Reuter) Een
bestuurslid van de Franse communis
tische partij heeft in Dar es Salaam,
hoofdstad van Tanzania, gezegd, dat
Frankrijk lichte vliegtuigen van het
type Cessna levert aan Rhodesië, „in
strijd met het VN-embargo tegen dat
land". Martin Verlet, ..hoofd Afrika"
van het Centraal comité van de Fran
se communistische partij, zei dat de
toestellen in licentie worden ge
bouwd in Reims en naar Rhodesië
uitgevoerd met een etiket dat de
naam van een particuliere firma
draagt. Verlet zei niet te weten of
Cessna's worden gebruikt in de oor
log van het Rhodcsische leger tegen
zwarte nationalistische guerrillastrij
ders. Wel verklaarde hij dat In licen
tie gebouwde helikopters van de ty
pes Puma en Aiouctte, vanuit Zuid-
Afrika aan Rhodesië worden gele
verd. Wat betreft het nieuwe VN-
embargo tegen wapenleveranties aan
Zuid-Afrika, zei Verlet dat „Frank
rijk wapens aan Zuid-Afrika en Rho
desië zal blijven leveren onder de
dekmantel van particuliere firma's".
toe, dat Israël „de resolutie bestu
deert en zijn conclusies zal
trekken."
Dit kan-volgens waarnemers erop
dulden, dat Israël bekijkt of er in de
resolutie niet een „achterdeurtje" te
vinden is. waardoor Zuid-Afrika kan
voortgaan Israëlische wapens ln li
centie te vervaardigen.
MILAAN (Reuter) In de buurt van
zijn huls in Lecco ten noorden van
Milaan is gisteravond de 40-jarige
Pietro Fiocchi, directeur-bedrijfslei
der van een van de grootste wapen
fabrieken van Italië, ontvoerd.
Fiocchi werd op weg naar huls over
vallen door minstens drie gewapen
de mannen, die hem dwongen ln hun'
auto te stappen. De politie grendel
de de wegen rondom de Industrie
stad Lecco onmiddellijk af.
De betogers die stromende regen Beschieting
trotseerden, riepen anti-Franse leu- 6
zen en droegen vlaggen en portret
ten van president Hoeari Boeme-
dienne, die zij hun volledige steun ln
zijn strijd tegen Frankrijk en koning
Hassan van Marokko toezegden. Het
was de eerste anti-Franse betoging
van deze aard en deze omvang sinds
Algerije vijftien Jaar geleden onaf
hankelijk werd van Frankrijk. De
Algerijns-Franse betrekkingen wa
ren al een tijd slecht, maar niet eer
der kwam dat zo duidelijk aan het
licht.
De Israëlische stad Nahariya bij de
grens met Libanon ls gisteren op
nieuw beschoten. Hierdoor is een
persoon gedood. Vijf zijn gewond,
aldus de Israëlische radio.
Nahariya ligt ongeveer 10 km van de
Libanese grens. Er zijn tweemaal
verscheidene Katjoesja-raketten af
gevuurd. Zondagmiddag waren twee
mensen gedood door Katjoesja-ra-
ketten, eveneens afgeschoten in
Zuid-Libanon.
PARIJS (AP) De Franse hakkers steken hun woede over de nieuwe
prijsbepalingen, die vorige week door premier Raymond Barre werden aange
kondigd, niet onder stoelen of banken. Een groot aantal bakkers heeft besloten
geen croissants en andere broodjes en gebakjes te maken omdat de regering
een maximale prijs heeft vastgesteld die ónder de huidige verkoopprija ligt. In
Parijs bleven de etalages van vele bakkers leeg als protest tegen de regerings
maatregelen, die ten doel hebben de inflatie te bestrijden. „Ik maak liever geen
croissants dan dat ik er geld op moet toeleggen," zo verklaarde een bakker in de
wijk Montmartre. De gewone croissant zal vanaf dinsdag voor één franc
verkocht moeten worden. Voorheen lag de prijs op 1.30 franc.
door Herman Amelink
'De twee grote rijkdommen van
Venezuela zijn de olie en de
democratie. Door het bezit
daarvan fungeert het land als
tussen de olie produce
rende landen en het westen en
it als verbinding tussen Latijns-
Amerika en de Verenigde Sta
pten. In haar buitenlands beleid
,jgeeft de regering in Caracas er
_i blijk van zich zeer bewust te
;s<zijn van haar sleutelpositie.
Venezuela is één van de oprichters
oi van de OPEC, de organisatie van olie
(reproducerende en exporterende lan-
»e den. In grootte is Venezuela het vier-
;nde olieproducerende land ter wereld,
Het land levert vooral aan de Ver-
ei enigde Staten. Venezuela heeft een
ai vrij zware stem in de organisatie,
•o aangezien dit land het enige demo-
ii cratische geregeerde lid is. Als zoda
nig heeft het een goede ingang bij
het westen. Binnen de OPEC is Ve
nezuela regelmatig bemiddelend op
getreden om dreigende geschillen te
ondervangen. Dit voorjaar maakte
president CarloS Andres Pérez nog
een reis langs Saoedi-Arabië, Iran,
Koeweit, Qatar en de Verenigde Ara
bische Emiraten. De eerstkomende
conferentie van de OPEC, eind de-
rocember. wordt in de Venezolaanse
to|hoofdstad gehouden.
Mensenrechten
edDe betekenis van de rol van Venezu
ela in de OPEC is het afgelopen jaar
ii nog toegenomen door het aandeel
lal van dit land in de Noord-Zuid confe
rentie die in Parijs werd gehouden
De Venezolaanse minister van staat
Pérez Guerrero was mede-voorzitter
van dit overleg. Tijdens deze confe
rentie heeft Venezuela steeds na
drukkelijk bestreden dat de olie pro
ducerende landen de derde wereld
slecht zouden behandelen.
Behalve als brug tussen de OPEC en
het westen fungeert Venezuela ook
als schakel tussen de Verenigde Sta
ten en Zuid-Amerika. Caracas is het
geheel eens met de manier waarop
Washington strijdt voor het herstel
van de democratie ln de vele door
militairen geregeerde landen van het
Amerikaanse continent. De Venezo
laanse pers maakt openlijk melding
van de schendingen van de mensen
rechten in de diverse dictaturen. De
presidenten van Argentinië en Boli
via. die de afgelopen zomer een be
zoek aan Venezuela hebben ge
bracht. hebben van hun gastheer te
horen gekregen dat hij weinig Inge
nomen is met de manier waarop met
mensen gesold wordt in hun landen.
Ten tijde van de regering van Nlxon
en Ford ln de Verenigde Staten was
het oog van Washington vooral ge
richt op Brazilië. Onder president
Carter is dat anders geworden. De
Amerikaanse president, die zich er
gerde aan de praktijken van de La-
tijnsamerikaanse militairen, uitte
zijn voorkeur voor de democratie
door president Pérez als een van de
eerste Latijnsamerikaanse leiders
op het Witte Huis uit te nodigen.
Carlos Andres Péres drukt sjeik Sabah al Salem van Koeweit (rechts) de hand tijdens de rondreis van
Péres in april van dit jaar door de olielanden in het Midden-Oosten
Zwenking
Zo kon de indruk ontstaan dat presi
dent Perez zich voor het Amerikaan
se karretje liet spannen. Het land
ging steeds meer functioneren als
spreekbuis van de Amerikaanse kri
tiek op Zuidamerikaanse toestan
den. Vorige maand ls er echter een
duidelijke zwenking in het beleid
gekomen. Begin oktober deelde pre
sident Pérez mee dat er met zijn
instemming gewerkt werd aan een
Braziliaans-Venezolaans verdrag
voor de ontwikkeling van het Ama
zone-gebied. Tot oktober hadden de
Venezolanen zich steeds zeer terug
houdend betoond ten aanzien van
een dergelijk verdrag.
Venezuela heeft ook zijn verzet op
gegeven tegen de plannen voor ont
wikkeling van de kernenergie in
Brazilië. In een vorige maand gepu
bliceerd Interview ln Jornal do Bra-
sil geeft Pérez openlijke goedkeu
ring aan de nucleaire samenwerking
tussen WestrDultsland en Brazilië,
nadat hij een half Jaar daarvoor nog
een duidelijke waarschuwing had la
ten uitgaan tegen een dergelijke sa
menwerking, waarvan hij ln navol
ging van president Carter, een ge
vaar zag voor verdere verspreiding
van kernwapens ln de wereld.
Een andere aanwijzing voor een toe
nadering tussen Brazilië en Venezu
ela vormen de besprekingen over
een contract tussen een Braziliaan
se en een Venezolaanse onderne
ming over de bouw van een water
krachtcentrale. Als dat plan door
gaat. roept de oppositie, dan zal de
hele elektriciteitsvoorziening ln
Venezuela volledig ln handen ko
men van Brazilië.
Suikeroom
De rijke Inkomsten uit olie maken
het Venezuela bovendien mogelijk
te fungeren als suikeroom ln Mid
den- en Zuid-Amerika en het Cara-
ïblsch gebied. Het land biedt uitge
breide steun aan het Andes-pact,
een economische samenwerkingsor
ganisatie tussen Venezuela, Colom
bia. Ecuador, Peru en Bolivia. Ver
der steunt het Peru financieel nu dit
land ln een economische crisis ver
keert. Venezuela heeft een toene
mende belangstelling voor de ont
wikkeling van Midden-Amerika en
heeft ook de Caraïbische ontwikke
lingsbank een flinke schep uït de
oliegeldpot gegeven.
De ambtstermijn van president P6-
rez loopt eind volgend Jaar ten ein
de. De activiteiten die hij de afgelo
pen Jaren ontwikkeld heeft, wijzen
er duidelijk op dat hij de geschiede
nis wenst in te gaan als een presi
dent die veel goed gedaan heeft met
het geld dat de olie opbrengt. BIJ de
verkiezingen, die ln december vol
gend jaar gehouden worden en
waarvoor de campagne al op gang
komt, zal het buitenlands beleid
slechts een marginale rol spelen.
Veertig procent van de twaalf mil
joen Venezolanen woont ln krotten
wijken of ln arme dorpen. Meer dan
de helft van de arbeiders verdient
minder dan 150 dollar per maand,
wat al nauwelijks genoeg ls om in
leven te blijven. ZIJ kopen weinig
voor een buitenlandse politiek die
Venezuela op een sleutelpositie in
de wereld stelt
Nauwelijks baat
Het geld dat Venezuela verdient en
dat ln eigen land blijft wordt niet
besteed aan sociale hulpprogram
ma's maar aan verdere industriali
satie van het land. Rechtstreeks
hebben de Venezolaanse arbeiders
nauwelijks baat bij de uit de grond
spuitende olie. Vele kiezers zullen de
partij van president Pérez, de Acci-
on Democratlca, dan ook wel de
wacht aanzeggen. Dat betekent
waarschijnlijk dat de christen-de
mocratische presidentskandidaat.
Luis Herrera Camplns, Pérez gaat
opvolgen. De sociaal-democratische
Acclon Democratlca en de christen
democratische COPEI ontlopen el
kaar politiek nauwelijks. Veel beter
zullen de kiezers van een dergelijke
regeringswisseling dan ook niet wor
den. De partijen ter linker zijde zijn
echter zo verdeeld dat zij gezamen
lijk mogen rekenen op maximaal
tien procent van de stemmen, zodat
zij geen doorslaggevende Invloed bij
de preidensverklezlngen zullen uit
oefenen.
