'Repressie is vorm van gewenning'
Trouw
commentaar
'Schriftelijke beslissing in
zaak-Menten bestaat niet'
Onvoorstelbaar
Oscar van Alphen fotografeerde onvermogen van de Duitsers
Lekkere jongens
Landsadvocaat in kort geding:
politiek is ook vrouwenzaak
pardon, ken ik u soms?
stuur een brief
appelmelk
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1977
IHIglJUflFiMI»
Trouw/Kwartet
Hel onvoorstelbare is geschied: hel
tweede kabinet Den Uyl dat op niet mis
te verstane aanwijzing van de kiezers
had moeten worden gevormd, lijkt defi
nitief onmogelijk te zijn geworden. Na
de natie vijf maanden lang te hebben
verveeld en allengs meer en meer gcCr-
gerd door hun slopend geworstel om
milimeters. hadden de betrokken partij
en tenslotte een redelijk lot goed re
geerprogramma en een werkbare zetel
verdeling voor het toekomstige kabinet
ontworpen. Dat het uiteindelijk op de
keus van de kandidaat-ministers is afge
sprongen is beschamend en onverant
woordelijk.
Hoofdschuldigen aan deze enormiteit
zijn formateur Den Uyl en de PvdA: de
53 partijraadsleden die 25 oktober de
formateur en hun bestuurders hebber
doen schrikken door de zetelverdeling
af te wijzen, de heer Den Uyl die zich
daardoor klaarblijkelijk heeft laten op
jagen. het congres van vandaag in Den
Haag dat zich zonder een mooi ..pro
gressief plaatje" niet zou laten vermur
wen. Het heeft geen zin en het is in
zeker opzicht zelfs niet terecht, te sma
len over de regels van interne partijde
mocratie binnen de PvdA; Den Uyl en
zijn fractie te kritiseren omat zij zonder
het consent van de organen van hun
partij geen deel willen hebben aan het
bestuur van het land.
Via dat consent van de PvdA zou een
kabinet Den Uyl immers of: hopelijk
een verankering in de basis van de
samenleving krijgen die bij het uitzetten
en uitvoeren van ongemakkelijk beleid
van onschatbare waarde kan zijn.
Maar het is zowel de heer Den Uyl als
de leiding van de PvdA zwaar aan te
rekenen dat zij hun partijkader in zwe
verige zorgeloosheid en dromerij heb
ben laten zwemmen. In het denken en
doen van de partij organen van de PvdA
zijn discipline en verantwoordelijkheids
besef sinds jaar en dag ver te zoeken. De
heer Den Uyl heeft zich op groezeUge
golven van illusies en grootspraak naar
macht laten voeren, maar hij heeft ver
zuimd. vervolgens zijn thuisbasis van
domheid en modieuze rimram te zui
veren.
Het is zover gekomen dat de PvdA de
belangen van de samenleving, nota bene
in tijden van crisis en werkloosheid, laat
lopen terwille van de hersenschim en de
zogeheten ..meerderheidsstrategie".
Het is zover gekomen dat de heer Den
Uyl zich vroom en vrijwillig heeft ge
voegd naar de struikelgang van de
PvdA-kaderieden achter het gepijp van
de heer Reckman. de nieuwste droom-
koning in de rij van vormingswerkers die
sinds enige tijd het socialisme bestieren.
Het tweede kabinet-Den Uyl zou tot
stand zijn gekomen indien de formateur
op economische zaken de KV P-er Lub
bers in plaats van de KVP-er Andries-
sen had mogen voordragen. Op grond
waarvan wordt de eerste progressiever
geacht dan de laatste? Het is een groot
raadsel. Als het beleid van het kabinet-
Den Uyl maatstaf zou mogen zijn. dan
komt de heer Lubbers er niet in alle
opzichten zo best af. De formateur weel
beter dan wie ook hoezeer deze minis
ter intern moeite heeft gehad met het
sociaal-economisch beleid van het kabi
net. En op het conto van mr. Andries-
sen mag worden geschreven dat hij het
kabinetsbeleid vier jaar lang op een
belangrijke post heeft helpen dragen.
De gemankeerde kandidaat heeft tegen
belangrijke paragrafen van het regeer
akkoord gestemd zeker, maar dat
heeft PvdA-kandidaat Duisenberg ook
gedaan. Waarom heeft, anders dan
Duisenberg, Andricsscn de kans niet
gekregen, dit te rectificeren?
Overigens getuigt het ook tegen de
CDA-fractie dat de aanleiding tot de
breuk zo luttel was. Is Andriessen niet
minder progressief" dan Lubbers.
Lubbers is zeker niet minder christen
democratisch dan Andriessen.
Toen de CDA-fractie eenmaal ten on
rechte voor het blok van de formateur
was geplaatst, had zij beter gedaan,
haar gram verstouwend, met zijn uitein
delijke voorstel in te stemmen. Voor de
heer Andriessen was dat een bittere pil
geweest, maar dat is een minder kwaad
dan de chaos die ons thans mogelijk
wacht.
De heer Andriessen had trouwens een
koninklijk gebaar gemaakt wanneer hij
eigener beweging zou zijn teruggetre
den om de coalitie mogelijk te maken.
Dat heeft hij niet kunnen opbrengen.
Aan de sfeer van verzieking waarin dit
alles mogelijk respectievelijk onmoge
lijk werd, hebben beide partijen overi
gens min of meer gelijkelijk bijgedra
gen. Het was gisteren een zwarte dag
voor de parlementaire democratie in
Nederland. Alles wat men nu nog kan
hopen is dat alle betrokkenen zich beij
veren, zelfbeheersing te betrachten om
de toestand niet erg te maken dan hij al
door Leo Kleyn
AMSTERDAM - Hoewel
vrienden en bekenden („dat
lukt Je nooit"; hem voor gek
verklaarden, vatte de Amster
damse fotograaf Oscar van
Alphen begin vorig Jaar het
plan op door middel van een
reportage vast te leggen waar
toe repressie leiden kan. Daar
toe trok hij van tijd tot tijd
naar West-Duitsland, waar hij
in bijna twee jaar tijd vele hon
derden foto's maakte. Met een
keuze daaruit stelde hij de ten
toonstelling „Het rijke onver
mogen, een fotoreportage over
Duitsland" samen. Tot eind
volgend Jaar zullen de foto's in
verschillende plaatsen geëxpo
seerd worden.
Repressie, door Van Dale omschre
ven als „onderdrukking, inzonder
heid met betrekking tot massaal op
tredende verschijnselen, bewegin
gen, stromingen enz.", beperkt zich
niet tot West-Duitsland. Toch Heeft
Oscar van Alphen (51) zijn werkter
rein daar gezocht, omdat hij met zijn
fotoreportage mede heeft willen
waarschuwen voor het „besmet
tingsgevaar" dat Nederland loopt.
Het drukke lm- en exportverkeer
tussen belde landen strekt zich over
meer dan louter handelsgoederen
uit.
Volgens Van Alphen zou zelfs een in
repressie geïnteresseerde fotograaf
ook al in Nederland heel wat, van zijn
gading kunnen vinden. Er zou alleen
wat langer gezocht moeten worden,
omdat hier meer versluierd wordt.
De Duitsers gaan aanzienlijk minder
verhullend te werk, zoals bijvoor
beeld blijkt uit de zogeheten Berufs-
verbote. „Daarmee hebben ze, tus
sen aanhalingstekens, heel goed
werk gedaan," zegt Van Alphen.
Boeman
Het beeld van de Bondsrepubliek
dat uit de tentoonstelling oprijst, is
weinig opwekkend. De samensteller
schrijft in een toelichting dat „wie
ogen heeft om te zien," zonder veel
inspanning „de intolerantie, de inti
midatie, het geweld" ontwaart. Toch
is het, zegt hij enkele malen met
nadruk, volstrekt niet zijn bedoeling
geweest West-Duitsland in een
kwaad daglicht te stellen.
Aan de mode Duitsland als de grote
boeman af te schilderen, heeft hij
niet willen meedoen, al lijkt zijn ex-
Een van de „Duitse" foto's van Oscar van Alphen.
positie daar juist wel een schepje
hovenop te doen. Het is ook enigs
zins misleidend dat van „een fotore
portage over Duitsland" gesproken
wordt, waar het niet om dat land.
maar om de daar heersende onder
drukking te doen is. Een reportage
over Duitsland, erkent ook Van Alp
hen onmiddellijk, levert natuurlijk
niet uitsluitend afschrikwekkende
beelden op.
Ook in ander opzicht heeft Oscar
van Alphen bewust een eenzijdige
reportage gemaakt. De onderdruk
king waaraan de Duitse overheid
zich schuldig maakt, en die bij de
Bild verslindende spitsburgerlijke
Duitsers in maar al te goede aarde
valt, heeft natuurlijk veel, zo niet
alles, te maken met de terreur van
de Rote Armee Fraktion, waarvan
de leden niet minder „Duits" zijn
dan degenen door wie ze te vuur en
te zwaard bestreden worden. Dat
aspect wordt in de fotoreportage
niet belicht. Van Alphen zegt daar
van te hebben afgezien, omdat hij
slechts een boodschap aan de reac
tie op de terreur, aan de repressie,
wilde hebben.
HET WEER door Hans de Jong
De depressies hebben er zin in. Ze
Jagen met een krachtige westelijke
hoogtestroming snel over de oceaan
van Canadag of het oosten van
Noord-Amerika naar West-Europa.
Waar men dan ook op moet rekenen
is een voortduren van het wisselval
lige herfstweer. Vooruitzichten voor
de komende twee tot drie dagen: Nu
en dan regen of buien en periodiek
uit de band springende wind tussen
west en zuid. Volgens de Engelse
computers zal er vandaag een de
pressie van 987 millibar ten westen
van Schotland arriveren, om daana
af te buigen naar de Shetlands. Zon
dag trekt een volgende uitdiepende
depressie afkomstig van Straat Da-
vis naar het zeegebied ten zuiden
van IJsland om daar zeer diep te
worden te weten 956 millibar (maan
dag) en zich weinig meer verplaat
send daarna. Lekkere jongens dus.
die niet echt gaan inbreken In het
Noordzee-gebied, zodat de scherpste
kantjes ons misschien bespaard
blijven.
Het paraplu- en regenjasweer zal
denkelijk ook maandag en dinsdag
voortduren vooral ook in verband
met aanhouden van de westelijke
circulatie over de hele oceaan en
West-Europa. Een grondige wijzi
ging van de weerstoestand komt
niet zomaar in een handomdraai tot
stand.
Gisteren scheen de zon vooral in de
ochtend volop maar dan wel plaat
selijk. Er waren ook streken in Ne
derland waar de ene bui de andere
volgde en zo'n buienstraat levert in
plaatsen die onder zo'n trein liggen
natuurlijk (vrij) veel regen op.
Zwijndrecht was zo'n station met 14
millibar neerslag waaronder hagel
en begeleid dbor onweer van elf uur
's morgens tot half twee 's middags.
Tegelijkertijd scheen in Hardlnx-
veld— Giessendam de zon vrijwel
doorlopend. Men kon daar fraai de
stoet buien met valstrepen in noor
delijke richting zien passeren.
Verder In dit praatje nog meer wate
rig nieuws. Hoe de oktoberhoeveel-
heden neerslag over Nederland ver
deeld zijn geweest, kunt u afleiden
uit het volgende overzicht, resultaat
van aftappingen door onze eigen
mensen. Het meeste werd gevangen
op Vlieland met 101 millimeter, het
minste in Doetinchem te weten 21
millibar. Daartussen in klasseerden
zich Hazerswoude 87, Alkmaar en
Ulrum 77, Emmen 75, Stroet 66,
Tëxel 64, Santpoort en Bavlo 63,
Wagenborgen en Bilthoven 57, Uit-
huizermeeden en stad Groningen 56,
Ten Post en Marken 55, Siddeburen
en Hulzen 54, Musselkanaal 52,
Zwijndrecht en Oud Beierland 51.
Hardinxveld-Giessendam 50, Oos
terbeek 46, Losser 45, Rozenburg en
Rossendaal 44, Scheveningen,
Brunssum en Ede 42, Bussum 41,
Herwijnen en Oostkapelle 40, Kam
pen 39, Nunspeet 38, Arnhem 36 tot
38, IJsden 36, Fijnaart en Nijmegen
34. Deurne bij Eindhoven 28, Melis-
kerke 27, Aalten 26, Dinxperloo 24,
Hoog-Keppel 23 mm (normaal is 55
mm in noord Limburg tot 90 mm in
noordwest Nederland).
In hetzelfde kader past in zekere zin
een belangwekkende bijdrage van
onze medewerker in Oud Beierland
over de regen in één van 's werelds
natste oorden; Cherrapunjl In India.
Gemiddeld in één Jaar valt daar
11.437 mm regen. De winter is er de
droge tijd. In de afgelopen winter
viel er 62 mm, wat 4 mm onder het
gemiddelde bleef. Vanaf de lente
sprong Pluvlus uit de band: Maart
'77: 657 mm (478 mm te veel) April:
1480 mm (875 te veel), mei: 1869 mm
164 mm te veel). Het totaal in het
voorjaar was 4006 mm neerslag, 1517
te veel, oftewel twee maal de norma
le jaarhoeveelheid voor Nederland
te veel.
Over het natste jaargetijde de zo
mer zijn nog niet meer gegevens
bekend dan dat er normaal 7557 mm
regen „behoort" te vallen.
HOOOWATER zondag 9 november, Vllsslngen
8 24-21.57. HarlngvlleUlulzen 9.31-22.10. Rotter
dam 11.10. Scheveningen 10.31-23.11, IJmulden
11.15-23.55. Den Helder 1 30-14.39. Harlingcn
3.52-17.13, Delfzijl 610-19.23.
HOOOWATER maandag 7 november. Vllssln
gen 10.29-23.07, Harlngvlletslulzen 10.51-23.19.
Rotterdam 0.13-12.33. Scheveningen 11.52. IJ
mulden 12.31. Den Helder 2.56-10.06, Harlingen
5.15-18.36. Delfzijl 7.40-20.41.
„Ik schuw het niet om een positie in
te nemen. Objectieve beelden be
staan niet. Elk beeld is gekleurd. En
met vage, nietszeggende toestanden
schiet ook niemand wat op. Natuur
lijk, de extremen raken elkaar er
gens. De RAF is ook door en door
Duits. De hele ontwikkelingsgang
van de RAF, wat er van Ulrike Mein-
hof geworden is, dat is een tragische
gang van zaken. Maar ik ben van
mening dat de manier waarop daar
tegen wordt opgetreden, dat het
langs deze weg niet moet. Zo moet
het in elk geval niet."
Genot
Aan het vooroorlogse Duitsland,
waarmee volgens sommigen de
Bondsrepubliek een angstaanjagen
de gelijkenis vertoont, heeft Oscar
van Alphen slechts vage herinnerin
gen. Hij kwam er wel eens met zijn
ouders, en het staat hem nog bij dat
er veel gezongen en veel gewandeld
werd. Misschien, maar dat weet hij
niet zeker, was het wel de Hitlerju-
gend die hij toen in actie zag.
Ondanks zijn kritiek op het tegen
woordige Duitsland, vindt hij het
„volstrekt onzin" te beweren dat het
daar nu dezelfde kant opgaat als in
de jaren dertig. Een politiestaat,
zegt hij, is Duitsland niet. Hij is „wel
van mening dat de Duitsers toch
moeite hebben met het karakter van
de democratische samenleving, zo
als wij dat beleven."
„Repressie kan in Duitsland op een
goeie ontvangst rekenen. De Duit
sers zijn al te snel bereid afwijkende
meningen, vooral naar links toe,
voor misdadig te houden. Ze kunnen
niet relativeren. Je krijgt de indruk
dat ze aan dat terrorisme ook een
zeker genot beleven. Ik ben bij die
begrafenis in Stuttgart geweest (van
Baader, Raspe en Ensslin, red.), en
daar werd intensief gecontroleerd.
Elke auto werd aangehouden. De
gretigheid waarmee de Duitsers zich
daaraan onderwierpen, dat is zeer
opvallend. In Nederland zou'je dat,
hoe je ook verder over de RAF zou
denken, vervelend vinden."
Toch is er, vindt hij, allerminst re
den te denken dat het „Modell-
Deutschland" de grens niet zal over
schrijden. „De voorsprong kan ge
makkelijk worden ingelopen. Als Je
nou denkt aan de Molukkers, hoe
daarop Ingeramd werd. Als je liet
merken dat Je dat niet Juist vond.
nou. dan werd Je hier ook al gauw als
een buitenbeen beschouwd. Repres
sie is een vorm van gewenning. Het
is een verschijnsel dat zit ingebak
ken in elke maatschappij, in elk
gezin."
Dat de Duitsers er zo vatbaar voor
zijn, is volgens Van Alphen mede te
wijten aan de westerse mogendhe
den. die hebben verhinderd dat na
de Jongste wereldoorlog het roer
werd omgegooid. „Tijdens de oorlog
zijn er ook in Duitsland kernen van
verzet geweest, met name In het
Roergebied. De arbeiders in de fa
brieken daar hebben na de oorlog
pogingen gedaan over te schakelen
op vredesproduktie. Nou. die plan
nen zijn radlkaal om zeep gebracht
door de Amerikanen. We hebben
niet veel moeite gedaan de Duitsers
die de goeie kant op wilden, daarbij
te helpen. Alle ouwe figuren werden
weer snel in het zadel geholpen."
Het lijkt veeleer mededogen met de
Duitsers dan haat tegen Duitsland
te zijn die Oscar van Alphen ertoe
bewogen heeft de tragiek vast te
leggen van een land dat enerzijds
machtig en welvarend is. maar er
aan de andere kant geen kans toe
lijkt te zien met zijn verleden af te
rekenen.
Tragiek daarvan mag je ook wel
spreken bij het verhaal over twee
Duitse hulsvrouwèn dat hij vertelt.
Die vrouwen uit een voorstadje bij
Bremen hadden de bank beroofd,
om het tekort aan huishoudgeld aan
te vullen. Enige tijd eerder was er
ook een bankoverval gepleegd, en
de kranten hadden daarvan vol ge
staan. Op de vraag of die verhalen
haar op een idee hadden gebracht,
antwoordde een van de vrouwen:
„Nee. want de krant mag ik niet
lezen van mijn man".
Dc tentoonstelling „Het rijke onver
mogen" wordt vanmiddag geopend in
het Stedelijk museum ..liet Cnthari-
na-Gasthuis" in Gouda, waar de foto
reportage tol 5 december te bezichti
gen is. Daarna gaat de expositie naar
achtereenvolgens Amsterdam (Ste
delijk museum), Hilversum (De
Vaart), Utrecht ('t Hoogt), Schiedam
(Stedelijk museum). Den Bosch
(Kruithuis), Breda (Cultureel cen
trum de Bcycrd"), Emmen (Brug-
gebouw). Eindhoven (Technische ho
geschool) en Enschede (Technische
hogeschool Twcnthc).
Tragiek
Aan waarnemingen als deze ont
leent Oscar van Alphen de overtui
ging dat in Duitsland de repressie
meer kansen krijgt dan in Neder
land. „Ieder land", zegt hij, „krijgt
de wetten die het verdient." Hij
denkt dat de Nederlanders zich min
der gemakkelijk zouden neerleggen
bij allerlei beperkende wetten, zoals
die op het ogenblik door de Bonds
dag gejaagd worden.
DEN HAAO (ANP) „De minister van Justitie heeft mijn cliënt
een eerlijke berechting toegezegd. Dat betekent, dat de verdedi
ging ook die stukken moet krijgen die voor de verdediging nodig
zijn." Dit zei gisteren mr. L. van Heijningen, die namens Pieter
Menten een kort geding tegen de staat had aangespannen om
inzage van een aantal documenten uit 1950, 1951 en 1952 te
krijgen.
De raadsman van Menten. die zelf
het kort geding niet bijwoonde,
toonde zich gisteren gebeten op het
openbaar ministerie in Amsterdam,
dat zich volgens hem „zeer onbe
hoorlijk" gedraagt. Hij kondigde aan
met zijn cliënt meteen de zaal te
zullen verlaten, „als de stroom van
persoonlijke opmerkingen en aantij
gingen weer een aanvang neemt".
Maandag zal de officier van Justitie
zijn requisitoir tegen Menten
houden.
In zijn pleidooi zei Van Heijningen
dat hij te elfder ure in het bezit is
gekomen van enkele stukken die
voor zijn cliënt zeer ontlastend zijn.
Op een Russische lijst met namen
van 160 oorlogsmisdadigers, die heb
ben geopereerd in de streek waar
Menten zijn misdaden zou hebben
gepleegd, komt diens naam volgens
zijn verdeldlger niet voor. Ook zou
de naam van Menten ontbreken in
een Russisch geschiedenisboek uit
1975, waarin verslag wordt gedaan
van „een grondig onderzoek naar dc
feiten in die streek".
De raadsman van Menten was het
vooral te doen om een schriftelijke
ministeriële beslissing uit 1952,
waarin van verdere vervolging van
Menten wordt afgezien. Ook wilde
hij Inzage van nota's en rapporten
van ambtenaren ^an de minister
over deze zaak.
Landsadvocaat mr. E. Drooglever
Fortuijn liet weten dat er geen
schriftelijke beslissing uit 1952 be
staat. „De toenmalige minister van
Justitie, mr. L.A. Donker, heeft de
heer Menten destijds in 1952 in een
Rersoonlljk gesprek meegedeeld, dat
ij had besloten hem niet te vervol
gen". aldus Fortuijn. Ook achtte de
landsadvocaat het niet Juist dat de
nota's en adviezen van ambtenaren
aan de minister over deze zaak als
nog aan de verdediging ter hand
worden gesteld.
Van de achttien documenten waar
van Van Heijningen Inzage vroeg,
zijn er volgens Fortuijn al een aantal
in zijn bezit. Van Heijningen, die dit
moest toegeven, veizuchtte dat hij
#ook niet meer precies weet wat hij
'wel en niet in zijn bezit heeft. For
tuijn gaf hem daarop de raad voort
aan wat langer te wachten met het
aanspannen van een tijdrovend kort
geding.
De landsadvocaat vroeg de presi
dent van de Haagse rechtbank, mr.
J.H. Blaauw, voor wie het kort ge
ding diende, de vordering af te wij
zen. De president zal op 11 november
vonnis wijzen.
De Nederlandse Vereniging voor
Vrouwenbelangen, een voortzet
ting van de Vereniging voor Vrou
wenkiesrecht van 1894, heeft zich
altijd tot taak gesteld vrouwen
meer politiek bewust te maken.
Vroeger ging het de vereniging om
het vrouwenkiesrecht, en nu pro
beert ze vrouwen te stimuleren om
zelf aan de politiek mee te doen. Zo
heeft Vrouwenbelangen met het
oog op de laatste Kamerverkiezin
gen onder het motto „Er zijn meer
bekwame vrouwen dan u denkt" de
aandacht gevestigd op het kleine
aantal vrouwen in de tweede ka
mer. en ook, de actie „Stem eens op
een vrouw" kwam van deze vereni
ging. Bovendien heeft Vrouwenbe
langen het initiatief genomen tot
politieke scholingscursussen voor
vrouwen, die nu door negen vrou
wenverenigingen georganiseerd
worden.
En helpt dat nu allemaal? Een
beetje wel. maar niet veel: „Helaas
blijkt steeds weer dat voor veel
vrouwen de stap om actief in de
politiek mee te gaan doen, te groot
is", zegt Vrouwenbelangen. En dus
houdt ze stug vol, want „politiek is
ook een vrouwenzaak". Het hoofd
bestuur heeft nu een brief gestuurd
aan de politieke partijen en aan de
bij de Nederlandse Vrouwenraad'
aangesloten verenigingen. Daarin
wordt de politieke partijen ge
vraagd het de vrouwen wat makke
lijker te maken om mee te doen
door rekening te houden met hun
vaak geringe financiële armslag en
met de tijden waarop huisvrouwen
beschikbaar zijn. Voor de vrouwen
verenigingen is een stencil bijgeslo
ten met adviezen over de manier
waarop je meer vrouwen kunt wer-
ven voor gemeenteraad en de Sta
ten. waarvoor volgend Jaar nieuwe
leden gekozen moeten worden.
Hetv eerste advies: zelf lid worden
van een politieke partij. „Het kie
zen van een partij betekent het
kiezen van de minste uit enige kwa
den, waarbij het niet lid zijn van
een partij in ieder geval het ergste
kwaad is". En daarna begint het
meedraaien: je gaat naar alle le
denvergaderingen, bestudeert hoe
de gang van zaken in elkaar zit,
zoekt contact met de vrouwelijke
medeleden. „Maak vrouwen die
nog steeds de vergaderingen van
een politieke partij niet durven be
zoeken om daar hun woordje te
doen. duidelijk dat 'afgaan' in het
openbaar ook de beste wel eens
overkomt en dat ledereen zo'n ge
beuren na een week vergeten is".
Vervolgens is het een kwestie van
het bestuur er van doordringen dat
er voldoende vrouwen op de advies-
kandidatenlijst moeten voorko
men. Wordt die lijst definitief vast
gesteld. „trommel dan zoveel mo
gelijk bevriende stemgerechtigde
leden op. Druk de vrouwelijke le
den op het hart zich vooral over de
vergaderzaal te verspreiden en in
geen geval in clubjes bij elkaar te
gaan zitten. Niets strijkt het man
volk zo tegen de haren als groeps
vorming bij vrouwen, zodra die het
uitwisselen van cakerecepten en
breipatronen te boven gaat".
Dit alles kan er toe bijdragen,
meent Vrouwenbelangen. dat op
den duur. niet in de laatste plaats
bij vrouwen zelf. de mening „vrou
wen zijn bekwaam" een vanzelf
sprekendheid wordt.
Deze klant in een supermarkt in dc Amerikaanse stad Cincinnati is niet
iemand, tegen wie je gauw zal zeggen: hebben wij elkaar niet al eens eerder
ontmoet? Hij (of zij, dat mag desnoods ook) heet Sam, weegt 1G0 pond, is
anderhalve meter long in heeft een groot, kogelrond hoofd zonder ogen of
oren. Sam Is een robot die best z'n mondje kan roeren in dc winkel, want hij
heeft een woordenschat van 4600 woorden (op een bandje) meegekregen.
Daarmee brengt hij het tot eenvoudige gesprekken: zijn ingebouwde compu
tertje is in staat sleutelwoorden op te pikken uit zinnen die voor zijn
(ontbrekende) oren bestemd zijn, en zo kan Sam daar tamelijk zinnige
antwoorden op geven. Dc robot kost tegen dc honderdduizend gulden, maar
zijn makers verwachten binnen een paar jaar robots van een kleine
tienduizend gulden te kunnen leveren. Die kunnen natuurlijk nooit zo
onderlegd zijn als dc intelligente Sam, maar het eenvoudig handwerk dat
Sam, als elke zichzelf respecterende robot, bovendien beheerst sjouwen,
boenen, stofzuigen en zulk soort dingen zullen ook zij kunnen uitoefenen.
Het „Nieuwe Leven-kamp" op het
eiland Green Island (ten zuidoos
ten van Taiwan), waar uitsluitend
militairen en tot langdurige of le
venslange gevangenisstraffen ver
oordeelden zijn ondergebracht,
wordt beschouwd als de meest af
gelegen en vreesaanjagende gevan
genis van Taiwan, nationalistisch
China dus. Tussen die gevangenen
zit nu al 27 Jaar lang Hoeng Tsjoei-
liol, een boer die nu al boven de
zestig moet zijn. Hoeng is een van
de ongeveer dertig mensen die om
streeks 1950, tijdens de Japanse
overheersing, opgepakt werden op
verdenking van contacten met de
activiteiten voor de TCP, de com
munistische partij van Taiwan.
Deze in 1923 opgerichte partij be
staat nu niet meer. Destijds pro
beerde de weinig omvangrijke TCP
vooral leden te winnen onder de
boeren op het platteland. Vermoe
delijk werd Hoeng in 1950 veroor
deeld. maar het vonnis is onbe
kend, evenals het feit of zijn straf al
dan niet verkort is in april 1975;
toen kondigde president Tsjang-
Tsjing-kwo een algemene verzach
ting van straffen af ter nagedachte
nis van zijn overleden vader
Tsjang-Kai-tsjek. Amnesty Inter
national stelde twee jaar geleden
een onderzoek in naar de zaak-
Hoeng, waarna hij als politieke ge
vangene is geadopteerd, omdat
niet is gebleken dat Hoeng ooit bij
gewelddadige acties betrokken is
eeweest.
Wie wil pleiten voor de vrijlating
van Hung Shul-liol (Engelse spel
ling. omdat ook de brief in het
Engels gesteld moet wordenkan
een brief in beleefde bewoordingen
richten aan: His Excellency Chiang
Ching-Kuo. Prime Minister Exe
cutive Ynam 1 Chung Hsiao E.
Road, Sec. 1 Taipei, Taiwan,
Republic of China.
Appelsap, appelwijn, amandelmelk
en komkommermelk bestaan,
maar appelmelk is helemaal nieuw.
Ook voor de zulvelcoöperatle CMC
trouwens, die dat soort melk niet
meer in de fabrieken wil zien. Een
paar keer is er melk aangevoerd,
klaagt het blad van de coöperatie,
die naar appelen smaakte en er
naar rook ook. Dat kwam niet door
dat de boeren (overigens maar twee
van de ongeveer tienduizend leden
van de coöperatie) hun beesten ap
pels gevoerd hebben, want hele ap
pels hebben geen invloed op dc
smaak, maar appelpulp. De pulp
blijft over bij de fabricage van ap
pelsap en .op sommige boerderijen
vind je daar een ladinkje van terug.
Maar voer die dan a.u.b. niet aan
melkgevend vee. adviseert de CMC.
die er niet bij zegt waar de pulp dan
wel geschikt voor is. Voor de kip
pen misschien of voor de varkens?
