Un Ballo in Maschera
met veel hoogtepunten
Argentijns muziekballet
van Hans van Manen
IL
NU,MET f50.-VOORDEEL
Pisuisse-tentoonstelling:
ontroerende herinneringen
Woody Hermans Herd
beneden verwachting
Replica's
van wereld
beroemde
museum
stukken.
Elseviers
Beroepen
Almanak
Open doekjes voor Nederlandse bezetting
Nederlands populairste hobbyset,
kompleet met hulpstuk vlakschuurhulpstuk
Black Decker
Rij 25 km méér
per volle tank.
M@bilD de olie die
benzine bespaart.
ZATERDAG 5 NOVEMBER 11177
KUNST
door Adr. Hager
i SCHEVENINGEN Van de
tien vocalisten die medewer
king verleenden aan de voor
stelling van Verdi's opera Un
Ballo in Maschera bezitten
acht de Nederlandse nationali-
I teit. Dat mag toch iets bijzon
ders genoemd worden, zeker
als die voorstelling dan ook
nog bij het publiek zo in de
smaak valt als donderdag
avond in het Circustheater het
geval was.
j In dat zelfde theater gaat deze opera
I ook vanavond, op 7, 9.13,15,10 en 21
I november in Amsterdam, 11 novem
ber in Eindhoven. 17 november in
Rotterdam en 23 november in
Utrecht.
Bohumil Gregor, een oude rot in het
vak, leidt deze produktie van de Ne-
derlandse Operastichting en hij doet
j dat met veel overtuiging. Het
Utrechts Symphonie Orkest staat
tot zijn beschikking en daarmee
weet hij zeker acceptabele resulta
ten te bereiken, soms zelfs meer dan
dat. Een enkele negatieve uitschie
ter of een zwak moment komt op
rekening van de première.
Open doekjes
Op het podium een drietal dat elkaar
uitstekend kon vinden: Cristina
Deutekom, Jan Derksen en Adriaan
van Limpt. Mevrouw Deutekom
zong de rol van Amelia en dat is een
voor haar dankbare rol, vocaal heeft
deze partij veel te bieden. In de lega-
to-passages was zij op haar sterkst,
in de tedere momenten overtuigen
der dan in de eramtische.
Dei dramatiek vraagt immers veel
voordracht en ze legt nu eenmaal het
accent op het Belcanto, het scenisch
element is daaraan volkomen onder
geschikt. Het publiek was gelukkig
met haar aanwezigheid, de open
doekjes waren nadrukkelijk. De wa
ren terecht ook voor Van Limpt
als Riccardo en Derksen als Renato.
Eerstgenoemde zeer enthousiast, (te)
uitbundig en allesgeven, een voor
treffelijk debuut dat indruk maakte.
Derksen bewogen en intens, ruig en
dramtisch. een vertolking met
allure.
Kleinere rollen
In de kleinere rollen Libuse Marova
als waarzegster die met haar Slavi
sche stem een overtuigde indruk
maakte Jane Jonasova was een al
leraardigste page en verder kunnen
met veel waardering genoemd wor
den Pieter van den Berg, Lieuwe
Visser, Paul Bindels, Peter Kooy-
mans en Frans Fiselier.
Bij de decors en kostuums van Karl
Toms keek men zich niet de ogen uit,
doelmatig waren zij echter wel. De
regie van John Copley legde te wei
nig accent op de dramatiek, meerde
re momenten waren te weinig door
leefd waardoor het verhaal nog onge
loofwaardiger werd dan het al is.
Niettemin, een redelijk goede voor
stelling waarmee de Nederlandse
opera successen zal boeken.
Zó knap gemaakt. zó gelijkend in
kleur, gewicht, materiaal en
grootte dat de museumreplica'9
nauwelijks te onderscheiden zijn
van de oorspronkelijke
Egyptische. Griekse. Romeinse
on Aziatische skulpluren en
plastieken. De prijzen variöron
van ca. f 200.- tot ca. f 2.000.-
Ze verschijnen in een beperkte
oplage. Doe daarom vandaag nog
de coupon op de post voor meer
informatie.
Adriaan van Limpt en Christina Deutekom in „Un ballo in maschera"
■'f.
.3 bjm sm
4
door Hans W. Ledeboer
AMSTERDAM Een beetje
tegen onze verwachtingen in
bood „Vijf Tango's", de choreo
grafie van Hans van Manen
welke Het Nationale Ballet in
première presenteerde gis
teravond herhaald in de Rot
terdamse Schouwburg, vervol
gens zondag 6 november en
woensdag en donderdag 16 en
ADVERTENTIES
2-toeren klopboormachine Samen in solide houten karwei-
10 mm 370 Wan cirkelzaag- kist van f 247,- nü voor im
vakgereedschap voor hobbyprijzen
Lijvige studie over
Nederlands huisorgel
UTRECHT Aan de Rijksuniversi
teit te Utrecht promoveerde vrijdag
de heer A. J. Gierveld, geboren 1932
in Almelo, tot doctor in de letteren
op een proefschrift getiteld Het Ne
derlandse huisorgel in de 17e en 18e
eeuw. De heer Gierveld is docent
aan de Hervormde Pedagogische
Academie Jan van Nassau te
Utrecht; hij is als cantor-organist
verbonden aan de gereformeerde
kerk te Vleuten-De Meern. promotor
was dr. M. A. Vente.
In het proefschrift wordt de grote
bloeiperiode beschreven van het
meest kostbare muziekinstrument
buiten het kerkorgel. Er worden ver
gelijkingen gemaakt met de huisor
gels uit andere landen om na te gaan
in hoeverre gesproken kan worden
van een specifiek Nederlands instru
ment. Een belangrijk onderdeel is
het catalogisch gedeelte, waarin
ruim honderd bouwers van deze an
tieke instrumenten met hun werk
besproken worden.
De handelseditie van het proef
schrift dat 500 bladzijden tekst en
100 bladzijden foto's bevat zal onge
veer 100 gulden kosten.
door Ber Huising
DEN HAAG Er is een ten
toonstelling Jean Louis Pisuis-
se, de vader van het Nederland
se Cabaret, in de Pasadenha.
Van de Venestraat loop je er zo
in. Er zijn er niet zoveel meer
die zijn optreden hebben bijge
woond.
Die moeten voor 1927 zo'n zeventien
jaar geweest zijn. En bovendien: ver
reweg de meeste Nederlanders gin
gen niet, en mochten zelfs niet. Ra
dio en tv maakten nog niemand be
roemd, en de paar plaatjes die Pi-
suisse maakte zijn heel oud en zeld
zaam. Toch is Pisuisse niet vergeten.
Zijn dochter Jenny schreef een boek
over hem.
Wim lbo verzamelde er een lang
speelplaat bij en zorgde voor het
materiaal voor deze tentoonstelling,,
die „vorm gegeven" werd door Hans
Wijnstok.
Donderdagmidag heeft Wim lbo de
tentoonstelling geopend, met dank
aan de Haagse instanties die het
mogelijk maakten. Het is overigens
moeilijk gegaan, zo moeilijk dat Wim
lbo de tentoonstelling bijna Piet
Swies? Wie is dat? had willen
noemen.
Dat hij alleen de vader van het Ne
derlandse Cabaret was, is iets over
dreven. Eduard Jacobs en Koos
Speenhof waren er ook. Maar Jean-
Louis was wel een van de eerste, en
meteen van de grootste, cabaretiers,
en terwijl er van zijn werk, zijn confe
rences, zijn brengen van liedjes, na
genoeg niets meer over is, bleef de
indruk die hij maakte bestaan.
Bijna legendarisch. De tentoonstel-
Handleiding voor
school- en beroepskeuze
In Elseviers Beroepen-Almanak vindt u meer dan 2500 beroepen
en functies van A tot Z toegelicht- aard, taakomschrijving, mini
maal vereiste vooropleiding, bijzonderheden van de beroeps
opleiding (leervakken, kosten en adressen), mogelijkheden.
336 pagina's.
Prijs: 26,50
Bestel nü een exemplaar door per giro, bank of storting op
het postkantoor 26,50 over Ie schrijven op postgiroreke
ning 1872 t.n.v B V Uitgeversmaatschappij Annoventura
(Elsevier), Amsterdam, onder duidelijke vermelding van
Bestelnummer BER-19. Het boek zal u dan direct worden
toegezonden Ook verkrijgbaar bij uw boek- of tijdschriften
leverancier
UNIEBOEK-TOPTIEN
Oe tien meest gekochte boeken in oktober 1977
ling is daaraan een ontroerende her
innering. Er zijn foto's van hem en
van zijn medewerkers. Gelukkig lie
ten artiesten zich meer fotograferen
dan anderen. Er zijn affiches, en uit
gegeven liedjes er werd toen nog
werk gemaakt van bladmuziek er
hangen vergrote krantenartikelen,
de luit is er. En er is veel, tot aan een
filmpje toe, over zijn dood. Een halve
eeuw geleden, in november 1927 wer
den Jean-Louis Pisuisse en zijn (der
de) vrouw Jenny Gilliams, op het
Amsterdamse Rembrandtplein neer
geschoten en de dader pleegde zelf
moord.
Een „crime passionelle", een drama
tisch einde aan een, toch al drama
tisch, kunstenaarsbestaan. Jenny,
de dochter, wat toen nog een kind.
Het boek waarin zij haar herinnerin
gen aan vader en moeder beschreef,
heeft zij donderdagmiddag, met be
wogen woorden, aangeboden aan de
Haagse burgemeester Scholz.
Met de plaat waarop verschillende
artiesten, ook Jean-Louis Pisuisse
nog. uit zijn reportoire zongen. Op
boek en plaat komen wij nog terug.
17 november weer in Amster
dam weinig verrassends.
De muziek is van de Argentijn Astor
Piazolla: „Vijf tango's voor bandoné-
on met begeleiding". Zo'n bandoné-
on is een kleine, typisch Latijns-
Amerikaanse accordeon.
..Vijf Tango's" is een muziekballet,
vanzelfsprekend. De Duitser Klaus
Geitel bracht de muziek onder de
aandacht van Van Manen. Die werd
erdoor geboeid en ging aan het werk.
zoals hij zelf aangeeft: zich leiden
latend door het verrassende ritme en
door het sentiment dat uit deze mu
ziek spreekt.
Van Manen heeft veel muziekballet
ten gemaakt. Evenals in andere ge
vallen is ook deze choreografie muzi
kaal. mooi, met boeiend danswerk
en met een interessante en aantrek
kelijke opbouw.
Geladenheid
Maar de sfeer van Piazolla's muziek
heeft een grote, persoonlijke gela
denheid. al is die muziek symfonisch
en beslist niet „volks", zij het dat
Piazolla er de nodige volksmotieven
in heeft verwerkt.
Die geladenheid werd in de choreo
grafie lang niet altijd herkend. Na
tuurlijk is een muziekballet geen
„vertaling van de muziek in dans",
elk ballet is een volstrekt eigen
schepping van de choreograaf. Maar
wij hadden meer eenheid tussen mu
ziek en dans. een verdieping in de
dans van de gevoelens, een boeien
der spanning verwacht. Veel van de
dansmotleven die Van Manen ge
bruikte. zagen wij in zijn vroegere
balletten.
in de solo van Clint Farha. de gela
den stemming die Van Manen als
gevoelsbasis van zijn werk heeft er
varen, mooi in de dans tot uiting. Er
wordt gescandeerd gedanst met
scherpe en harde bewegingen, de
soepele vloeiendheid is verdwenen,
maar tegen het slot komt die toch
even terug.
Het publiek de Amsterdamse
Stadsschouwburg was goed gevuld
ontving Van Manens „Vijf Tan
go's" met een ovatie.
Jean-Paul Vroom heeft gezorgd voor
een heel mooi decor met geraffi-
neerd-simpele kostuums: mannen in
effen zwart, vrouwen in zwart en
rood met een enkel gestyleerd Indi
aans motief in de kleding.
Egyptische pharno. boerser in
mooilijVn lijden. (3e Tussenperiode, c
1000-750 v C.| ten voorbeeld uit
do unieke Bücher Büchner replica
kolleklie.
j Coupon voor rijk
J geïllustreerde brochure
Aan vcriomeluars kunulliefhebber* en
I mu»eomvrienden lenden »i| «raag en
geheet vri|bli|vcndderl|k gaiillutlraerde
kleurenbrorhure.
I
I
I
I
I
I
Replir-Arl. Kantoor Hoofhof. Anlwoordnr'f
I 551 Eindhoven. Voor telefont*rhe f
^«unvre** 040-51J8J5"
De inleiding is rustig, met warempel
stukjes echte ouderwetse charactè-
re. Het tweede deel begint met een
mooie spanning, die bij het verdere
verloop eerder in de choreografische
opbouw is te vinden dan in de eigen
lijke dansbeweging. Die blijft vloei
end, wat soepel, met bekende mo
tieven.
Fenomenale solo
Maar die opbouw leidt naar een der
de deel, dat een hoogtepunt is: een
fenomenale solo van Clint Farha,
prachtig van virtuositeit en geladen
spanning, waarna het mannenduet
van het vierde deel beduidend zwak
ker is. Twee danseressen, die zich
later bij de beide mannen voegen,
versterken deze sfeer weinig.
Het vijfde en laatste deel begint heel
belangwekkend en nu komt, evenals
bekroond mei de Gouden Griffel '77
(Van Holkema Warendorf)
2. Alex Halev
ROOTS- Wij, zwarten
(Van Holkema Warendorf)
3. Raymond Cartier
OE TWEEDE
WERELDOORLOG, 2 delen
(Van Holkema Warendorf)
4. Rob de la Rive Box
GROOTAUTOBOEK
(Romen)
5. Leonard de Vries
DANK U. MENEER EDISON
Boek en Langspeelplaat
(De Goolse Uitgeverij)
6. Drs 8.G.J. Elias
DE TACHTIGJARIGE OORLOG
(Fibula-van Dishoeck)
7 ALLE ETSEN VAN REMBRANDT 724.60
afgebeeld pp ware grootte
(De Haan)
8. Rien Poortvliet
KALENDER 1971 721.50
(Van Holkema 6 Wa'endorfl
9. Wim Hofman
WIM 714.90
bekroond met de Zilveren Griffel
(Van Holkema Warendorll
10 WONDERBAARLIJK DIERGEDRAG 55-
(National Geographic Society-0e Haan)
90 JAAR CARRÉ
Boek en Langspeelplaat
(De Gooi se Uitgevent)
(verkrijgbaar in elke boekhandel!
Oranjekalender van Pro Juventute
734 90 De 31ste Oranjekalender voor 1978
van Pro Juventute draagt als motto:
Geef de jeugd een kans! Deze
maandkalender, gewijd aan afbeel-
dingen van leden van het koninklijk
huis, bevat verscheidene foto's uit
727.50 particulier bezit, die niet eerder zijn
gepubliceerd. De opbrengst van de
verkoop komt ten goede aan het Pro
Juventute-werk voor jeugd en gezin.
722.50 De uitgave is verkrijgbaar bij alle
afdelingen en aangesloten vereni
gingen. Het landelijke besteladres.
Kalenderactie Pro Juventute
Postbus 7101-1007 JC Amsterdam,
telefoon 020-790949. Wie 7,95 over
maakt op postgiro 51 74 00 krijgt de
kalender in kleur toegezonden. Voor
relaties in het buitenland is er weer
een Oranje-kalender op komst met
een viertalig calendarium: Frans,
Duits. Engels en Spaans. (Kalenders
die worden afgehaald kosten 5.59).
door Rud Niemans
Big bands hebben tot ver in de
jaren 40 mede hun krachtig
stempel kunnen drukken op de
jazzontwikkeling. Maar dan
wel vooral bij de gratie van
grote solisten, persoonlijkhe
den, in dergelijke massieve
swingapparaten aanwezig.
Goodman, Fletcher Hender
son, Basie en Ellington.
Blanke equivalenten in de naoorlog
se jaren waren Kenton en Woody
Herman, die samen met hun zwarte
vakbroeders the Count en the Duke
tot de top van de jazzorkestrale ere
divisie konden worden gerekend.
Maar de dagen van die oudere gene
ratie gerenommeerde bandleaders
raken uiteraard geteld, steeds na
drukkelijker.
Ze worden oud, zijn nochtans taai, al
Is Ellington inmiddels verdwenen.
Basle werkt weer, Kenton kampt
met zijn gezondheid, evenals good-
olcLWoody Herman, die in zijn 40e
jubileumjaar de fysieke handicap
ondervindt van een frontale botsing,
niet zo bar lang geleden.
De 64-jarige klarinettist verzamelde
niettemin de moed voor een her
nieuwd rondje Europa en dat bracht
zijn „Thundering Herd" jl. donder
dagavond voor een exclusief concert
in de goedbezette PWA-zaal van het
Haagse Congresgebouw.
Er zijn in zijn lange carrière heel wat
„Herd"-edlties geweest, die de Jazz-
fijnproever voor op de punt van zijn
stoel brachten, de schitterende 2nd
Herd met name, de zogeheten Four
Brothers-band, waarvan de bladmu
ziek een watermerk droeg van op
zwepende vitaliteit en pure zowel
individuele als collectieve klasse.
Laat lk voorop stellen, dat de reputa
tie van een man als Herman eenvou
dig niet stuk kan. Maar ze kan wel
een paar fikse deuken en krassen
oplopen.
Na een redelijk en vooral herkenbaar
begin met „Four Brothers" en „Early
Autumn" vertraagde versies van
de oorspronkelijke vertolkingen
diende het eerste stuk van de bij big
bands blijkbaar goed in de markt
liggende componist Chick Corea
zich al aan.
Zijn lekker doorgeschreven La Fies
ta was nog een heilwens, vergeleken
bij de later ln het programma opdoe
mende 3-dellge Suite for Hot Band
een langdradig, uiterst vervelend
stuk muzikale confectie, waarin Co
rea een hem typerende leentje-buur
speelt bij andere auteurs, van wie hij
thema's, motiefjes pikt, totdat het
tijd wordt voor een opgeklopt en
synthetisch Latin carnaval.
En dan wordt het toch wel te gek,
wanneer Herman daarin een stukje
onbenullige tekst van blad moet zin
gen. Deze band telde welgeteld één
solist, die te allen tijde goed bleek
voor een doorwrocht stukje solo
trompet en dat was highnote specia
list Al Vizzutti.
Een merkwaardige zijsprong in het
grauwer wordende repertoire was
een zoete, schoolse jazzbewerking
van Faurés Pavane met een climax
van het koper en een baritonsolo van
Bruce Johnstone, waarin hij zowaar
een Parkerlick kwijtraakte.
Van de saxen niets dan goeds, dat
wil zeggen collectief dan, want hun
worsteling met Coltrane's razend-
moeilijke meesterwerk Giant Steps
waar Frank Tiberi en Joe Lovano
samen tegenaan gingen was dap
per maar tevergeefs. Ik moest VA-
RA's Aad Bos die ik tegen het lijf
liep ten slotte bekennen, dat ik mij
na 30 Jaar jazz-luisteren nog nimmer
bij een stuk als Caldonia had ver
veeld. maar nu wel.
Een eindeloze rij chorussen-brelende
solisten met als beloning voor het
gespannen wachten op dat ooit flon
kerende, hoppende urüsono-trbm-
petchorus een 5-koppige sectie die
daar een afgeraffeld stukje haast
werk van maakte.
De NCRV heeft dit allemaal voor
latere uitzending opgenomen. Niet
Integraal, naar ik mag hopen.
