Regering moet uit extra-pot
deel prijscompensatie betalen
Minister Lubbers geeft
Ten Horn weinig kans
Gebrek aan studie Nederlands fascisme
Seiko Quartz is:
zien wat002laathoren.
Lachmon vraagt nu al
hertelling stemmen aan
Brood 4 a 5 cent duurder
MobirPjj 25 km méér per volle tank.
MobilH de olie
die benzine bespaart.
Werkgeversvoorzitter Van Veen doet suggestie tijdens loonoverleg
Seiko Quartz.
Eens zullen alle horloges zo nauwkeurig zijn.
Nog geen officiële uitslag verkiezingen
eerst m'n
Gcudl&uüjjje
opeteni.
fw
fWijhèenoplMr.
Vakbonden komen met nieuw cijfermateriaal
Speciale week op Amsterdamse Universiteit moet eerste aanzet zijn
FLEUROP
Tijdschriften en
stookolie duurder
DONDERDAG 3 NOVEMBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Een deel van de
prijscompensatie moet vol
gend jaar betaald worden uit
het bedrag van 500 miljoen, dat
het demissionaire kabinet ach
ter de hand houdt, zo meent
werk ge vers voorman Van Veen.
Hij heeft deze wens gisteren
ingebracht in het gesprek met
overheid en vakbeweging over
het „aanvullend beleid", waar
mee het kabinet de werkloos
heid verder wil terugdringen en
de koopkracht van de door
sneewerknemer op peil wil hou
den. In de ministerraad zal
over deze en andere reacties
van werkgevers en vakbewe
ging gesproken worden.
Minister Boersma (Sociale Zaken)
zei gisteren niet te verwachten dat
uit het „nader beraad" nieuwe voor
stellen zullen komen. „Het demissio
naire kabinet ziet het eind van de
mogelijkheden", aldus Boersma.
Van de zijde van werkgevers en vak
beweging is gisteren nogal wat kri
tiek geuit op de voornemens van het
kabinet.
Geen zekerheid
Voorzitter Kok van de FNV heeft
„versterkte bezwaren" tegen rege
ringsplannen om de aardgasprijs te
verhogen, zij het later dan aanvanke
lijk de bedoeling was. Uitstel van de
BTW-verhoging kan ertoe bijdragen,
dat de koopkracht van de modale
werknemer volgend jaar niet aange
tast wordt, maar voor het jaar daar
op bestaat allerminst zekerheid. „We
rekenen de mensen voor 1978 rijk.
maar weten niet wat er daarna gaat
gebeuren," aldus Kok. Hij verlangt
blijvende maatregelen, die de lasten
verzwaring voor de werknemers on
gedaan maken. Het ontbreken van
die maatregelen legt „een druk" op
de bereidheid tot loonmatiging,
waarschuwde Kok. Hij sloot niet uit.
dat de vakbeweging alsnog een wer
kelijke loonsverbetering moet eisen,
of een hogere prijscompensatie.
Volgens CNV-voorzitter Lanser
advertentie
Seiko mechanische horloges vanaf f 145-
Seiko Quartz horloges vanaf f 350,-
wordt binnen het CNV „Op dit mo
ment niet gedacht aan een werkelij
ke loonsverbetering, uitsluitend aan
handhaving van de koopkracht."
De vakbeweging vreest dat de aan
gekondigde verlaging van de wao-
premies (wet arbeidsongeschikt
heid) als „een stoke achter de deur"
gebruikt wordt. Boersma heeft 290
miljoen gulden toegezegd voor het
geval dat er centrale afspraken ko
men tussen werkgevers en vakbewe
ging. Als er slechts per bedrijfstak of
onderneming afspraken -gemaakt
kunnen worden over lonen en ande
re arbeidsvoorwaarden zal de rege
ring de toezegging opnieuw moeten
bezien, aldus Boersma gisteren,
toen hem van de kant van de vakbe
weging om opheldering werd ge
vraagd.
De wao-verlaging moet ertoe leiden,
dat een ingreep in het minimumloon
volgend jaar geen nadelige gevolgen
heeft voor de werknemers met dit
loon. De regering wil, tegen de zin
van de vakbeweging, een deel van
de verhoging van het minimumloon
pas later in het jaar betalen. Boers
ma heeft de vakbeweging verzekerd,
dat de ingreep in het minimumloon
eenmalig is, maar de wao-premie-
verlaging niet.
'Hom of kuit'
door Jan Kuyk
PARAMARIBO Nog steeds is de uitslag van de verkiezingen
in Suriname niet officieel en daarmee stijgt het aantal verhalen
en de spanning hier.
Inmiddels heeft oppositieleider
Lachmon gistermorgen officieel een
hertelling aangevraagd voor de twee
zetels van het district Commewijne,
die met een uiterst kleine marge van
tachtig stemmen overgingen van de
VDP naar het NPK-regeringsblok.
advertentie
Er zouden zich ook op drie, met
name door Lachmon genoemde
stembureaus onregelmatigheden
hebben voorgedaan. Zo zouden bij
voorbeeld op de plantage Mariën-
burg gastarbeiders uit Guyana en
Haïti gestemd hebben.
De mannen hadden zich gemeld met
het verhaal, dat ze geen oproepings-
kaart hadden gekregen. Dat kan,
want ook in de stad zijn heel wat
kaarten blijven liggen. Daarom kre
gen die Guyanezen en Haïtianen op
hun eerlijk gezicht een stembiljet,
aldus de verhalen op het VDP-hoofd-
kantoor. De VDP wil nu een nauw
keurige verificatie van ieder die ge
stemd heeft in Commewijne.
Andere verhouding
Als inderdaad blijkt dat er in Com
mewijne iets moet worden gewijzigd,
betekent dat meteen heel veel. Dan
heeft Arron niet een meerderheid
van 22 zetels tegenover 17 van de
oppositie, maar is de verhouding 20-
19.
Ook over de uitslag van het district
Boven Marowijne (slechts één zetel)
doen verhalen de ronde. Er zouden
nog steeds drie stembussen per kor
jaal uit de binnenlanden onderweg
zijn naar het districtscentrum Albi-
na. De waterstand op de rivier is te
laag, zo is de officiële, maar volstrekt
ongeloofwaardige verklaring.
In de voorlopige uitslagen is de zetel
van Boven Marowijne aan de NPK
toegewezen, maar als daar iets wij
zigt, dan moet alles wat tot nog toe
gezegd is, worden geherwaardeerd.
het vers gebraden K) minuten haantje
van Herman Kramer. Joure
...'t ligt bij de vleeswaren
Van de kant van de werkgevers is
het verwijt gekomen, dat de rege
ring te weinig rekening houdt met
tegenvallende economische ontwik
kelingen. Om het bedrijfsleven wat
meer lucht te geven moet de over
heid een deel van de prijscompensa
tie voor eigen rekening nemen, al
dus VNO-voorzitter Van Veen. Voor
het komende eerste gesprek tussen
werkgevers en vakbeweging over lo
nen en andere arbeidsvoorwaarden,
mogelijk op 18 november, wil Van
Veen „hom of kuit" van het kabinet.
Het is de vakbeweging niet duidelijk
geworden wat de regering bedoelt
waar in de voornemens gesproken
wordt over een bovengrens in de
prijscompensatie. Is de regering het
met de werkgevers eens, dat „open
eind" in de prijscompensatie te ris
kant is, omdat de prijsontwikkeling
kan tegenvallen, werd gevraagd.
Boersma heeft dit ontkend. Hij ver
wees naar een toekomstig wetsplan,
waarmee ook mensen met niet cao
inkomens tot loonmatiging ge
bracht kunnen worden. „Als de
prijscompensatie niet begrensd is, is
het moeilijk om voor te schrijven
wat er in de sfeer van die inkomens
moet gebeuren," aldus Boersma, die
nog nader advies nodig heeft. „Een
maximum is een maximum, wat ook
het doel is," meent echter zowel
Lanser (CNV) als Kok (FNV). Kok
beklemtoonde, dat het wetsplan er
snel moet komen en vervolgens een
vlotte parlementaire behandeling
verdient.
Balgoij onderdeel van gemeente Wychen
ARNHEM (ANP) Gisteren heb
ben de 357 kiesgerechtigden van het
kerkdorpje Balgoij (gemeente Over-
asselt) zich mogen uitspreken over
de gemeente waarbij het zich zal
aansluiten: bij de aangrenzende ge
meente Wychen of bij de nieuw te
vormen gemeente die ontstaat door
een voorgenomen samenvoeging
van de gemeenten Overasselt en
Heumen. Bij een grote opkomst (348
stemmen) spraken 201 inwoners van
advertentie
Drie nogal vermoeide heren aan de onderhandelingstafel. Van links naar rechts werkgeversvoorzitter Van
Veen, FNV-voorzitter Kok en minister Boersma.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Lubbers (economische zaken) vreest, dat de werkgelegenheid bij de
stoomketelfabriek Ten Horn in Veendam verloren zal gaan. Bij Ten Hom werken tachtig mensen.
Balgoij zich uit voor aansluiting bij
Wychen en 147 voor een samenvoe
ging met Overasselt-Heumen, zo is
na de volksraadpleging gebleken.
In ons land is een dergelijke in
spraakprocedure nog niet eerder
vertoond. De betrokken gemeente
besturen en de provincie Gelderland
hebben laten weten dat de uitslag
van deze stemming doorslaggevend
zal zijn. In de andere kerkdorpen
van de samen te voegen gemeenten
Overasselt en Heumen had men vol
doende aan de normale inspraak-
methode, waarbij algemeen een sa
menvoeging van de twee werd voor
gestaan. Alleen in Balgoij (525 inwo
ners) bleek een meer gedegen raad
pleging nodig omdat sommigen aan
sluiting wensten bij het naburige
Wychen. De stemming betekent nu
dat Balgoij buiten de samenvoeging
zal blijven en onderdeel wordt van
Wychen.
Lubbers zal het bedrijf niet verzoe
ken de aangekondigde faillissement
saanvrage uit te stellen. „Ik wil niet
op de stoel van de bedrijfsleiding
gaan zitten." zei Lubbers gisteren.
Wel zullen zijn ambtenaren zich van
daag „met kritische vragen" tot de
bedrijfsleiding wenden, maar het is
zeer onwaarschijnlijk dat daar mee
uitstel bereikt wordt. „Ik ben bang,
dat die vragen voor de werkgelegen
heid niets opleveren," aldus Lubbers
na afloop van een gesprek met de
vaste Kamercommissie van econo
mische zaken. De commissie heeft
op stappen van het ministerie aange
drongen.
Lubbers kon gisteren niet zeggen
„waarom het is misgelopen" met het
bedrijf, dat meerdere malen over
heidssteun heeft gekregen, voor het
laatst in mei van dit jaar. Wel zei
Lubbers, dat de „bedrijfsleiding te
kort geschoten is". Naar zijn mening
kon ook de door de overheid opge
richte Noordelijke Ontwikkelings
maatschappij (NOM) daarin geen
verandering brengen. De NOM, die
een deel van het aandelenpakket in
handen heeft, stond machteloos, al
dus Lubbers. Door de commissie is
de „eerste verantwoordelijkheid"
voor de gang van zaken bij directie
en commissarissen gelegd, maar
werd ook een beschuldigende vinger
in de richting van de NOM gewezen.
Met name vroeg de commissie zich
af, waarom de NOM niet bewerkstel
ligd heeft dat de interne financiële
verslaggeving van het bedrijf beter
uit de verf is gekomen.
Cijfermateriaal
De vakbonden zeggen, nieuw cijfer
materiaal in handen te hebben ge
kregen, waaruit valt op te maken,
dat de stoomketelfabriek wel renda
bel kan draaien. Uit deze cijfers
blijkt, dat er dit jaar een omzet is
van tegen de negen miljoen gulden
en dat bij een goed beleid volgend
jaar meer dan negen miljoen omzet
te halen valt. Om winst te kunnen
maken, is een omzet van tien mil
joen nodig. Volgens de vakbonden
dient ook negen miljoen te worden
Minister Lubbers
geaccepteerd, omdat het bedrijf dan
al zonder verlies draait. Volgens de
directie zou de werkelijke omzet dit
jaar echter nauwelijks vijf miljoen
gulden bedragen. De vakbonden be
strijden dit op grond van het nieuwe
cijfermateriaal.
Districtsbestuurder Ton de Hoog
van de Industriebond NVV weigerde
gisteren echter te zeggen, waar de
vakbonden de cijfers vandaan heb
ben. Met het nieuwe cijfermateriaal
in de hand is een werknemersdele
gatie. aangevuld met burgemeester
Boekhoven van Veendam. gisteren
naar Den Haag getogen, in de hoop
de Vaste Kamercommissie van eco
nomische zaken en minister Lub
bers te kunnen overtuigen.
Volgens de vakbonden is een bedrag
van één miljoen gulden overheids
steun nodig, overeenkomend met de
loonsom van een halfjaar om het
bedrijf voort te kunnen zetten. Het
rijk gaf dit jaar al eerder een miljoen
gulden. Gisteren hebben de werkne
mers een driedaagse bezetting van
het bedrijf beëindigd. Hun actie was
bedoeld om te voorkomen, dat vrij
dag het faillissement over Ten Horn
wordt uitgesproken.
ROTTERDAM Hoofdcommissa
ris A. Vermeij van de Rotterdamse
politie heeft hoofdinspecteur B. D.
Kalma nog steeds niet ontboden
voor een gesprek, aldus een woord
voerder van de korpsleiding van de
Rotterdamse politie. „Overigens",
aldus de woordvoerder, „wordt dit
geen gesprek dat zaken zal kunnen
of willen oplossen. Aan de heer Kal
ma zal een brief van de burgemees
ter worden overhandigd. De inhoud
van deze brief zal hem worden voor
gelezen en dat is alles." Hoofdcom
missaris Vermeij zal wel schriftelijk
verslag uitbrengen van dit gesprek
aan burgemeester Van der Louw, die
inmiddels vertegenwoordigers van
de politievakbonden heeft ontvan
gen om de brief met bezwaren, wel
ke de vakbonden hadden tegen het
optreden van de heer Kalma bij de
demonstratie vorige week donder
dag ter nagedachtenis aan de in
Stuttgart-Stammheim gestorven
RAF-leden toe te lichten
DEN HAAG Een brood van 800 gram wordt met ingang van
maandag 7 november vier a vijf cent duurder. Dit is het gevolg van
een prijsverhoging van 3'A cent die broodproducenten mogen
berekenen bij levering aan handelaren. Tot de prijsverhoging is
besloten na overleg van de Bakkerij Stichting met het ministerie
van economische zaken. De verhoging van de broodprijs houdt
verband met nog niet eerder doorberekende kostenstijgingen in
1977.
advertentie
Sociale dienst opgelicht
LEEUWARDEN (ANP) - De politie
van Wolvega heeft proces-verbaal
opgemaakt tegen de 49-jarige J J. E
uit Noordwolde, die ervan verdacht
wordt de gemeentelijke sociale
dienst in Wolvega voor 28.000 gul
den te hebben opgelicht. Hij deed
dit door aanvraagformulieren om
een bijstandsuitkering niet naar
waarheid in te vullen. De man heeft
volgens de politie bekend
advertentie
Van een onzer verslaggeefsters
„De studie van het fascisme in Nederland is nooit van de grond gekomen. Er
waren wel enkele onderzoeken op dit gebied gedaan, maar die richtten zich
voornamelijk op het Nederlandse fascisme in de jaren twintig tot veertig. Een
echt wetenschappelijke aanpak van het fascisme, met name een studie van de
kenmerken, de voorwaarden en de functie van het fascisme, is tot nu toe
achterwege gebleven."
Bloemen doen deugd. Bi| iedere
gelegenheid. Uw Fleuropbloennsf
verzorgt uw bloemenkeus perfect
Over heel de wereld.
Fleurop Interflora slaat er/ 4
voorm Koninginnegracht 135.
Den Haag.
Dit manco wordt met enige
spijt geconstateerd door
prof. dr Frits de Jong, decaan
van de Faculteit der Sociale
Wetenschappen van de Uni
versiteit van Amsterdam. Hij
hoopt dat de studieweek over
het fascisme, die van 7 tot en
met 11 november aan de Uni
versiteit van Amsterdam
wordt gehouden, ter gelegen
heid van het dertigjarig be
staan van de faculteit, een
eerste aanzet zal geven tot
een serieuze bestudering van
het fascime in Nederland.
Niet zo vreemd
Dat juist het fascisme tot on
derwerp is gekozen voor de
jubileumviering is niet zo
vreemd. De faculteit is opge
richt op 7 november 1947,
maar de eerste gesprekken
over een dergelijke politiek
en maatschappelijk gerichte
faculteit ontstonden al direct
na de tweede wereldoorlog,
toen men de verschrikkingen
van het nationaal-socialisme
nog maar net te boven was
gekomen.
De initiatiefnemers, onder
anderen prof. mr N. W. Post
humus en de historicus dr J.
Romein, wilden iets doen aan
wat zij noemden: „Het ont
stellend gebrek aan politiek
inzicht onder de studenten".
De ervaring met het fascisme
had hun getoond dat voor en
tijdens de tweede wereldoor
log de Intellectuelen in Ne
derland. op een goede uitzon
dering na. geen heldenrol
hadden vervuld. Zij verklaar
den de passiviteit uit een ge
brek aan kennis van de poli
tieke praktijk.
Het initiatief werd niet door
iedereen warm begroet. Te
genstand werd met name ge
leverd door de rechtse partij
en in de Amsterdamse ge
meenteraad, die op 29 janua
ri 1947 over de oprichting van
de Politiek-Sociale Faculteit
moest beslissen. Zij vreesden
dat de nieuwe faculteit als
„kaderschool voor linkse po-
Afbeelding op de affiche Anti-fascisme in Nederland
litici" zou fungeren. Ondanks
de tegenstand, ook vanuit de
universiteit, ging de faculteit
op 7 november van dat jaar
van start. In 1960 werd het
takenpakket van de faculteit
aanzienlijk uitgebreid. De
naam veranderde toen in Fa
culteit der Sociale Weten
schappen.
Nu bij het dertigjarig be
staan het zilveren jubi
leum is ongemerkt voorbijge
gaan is teruggegrepen
naar de eerste doelstelling:
een bijdrage leveren om de
verschrikkingen van het fas
cisme in de toekomst te voor
komen. Bij de keuze van de
studieweek hebben de ont
wikkelingen in de Bondsre
publiek en Zuid-Afrika een
rol gespeeld, maar dat de si
tuatie in deze landen zo nij
pend zou worden, hadden de
organisatoren van de studie
week niet kunnen voorzien.
Voor de studieweek „Fascis
me toen en nu" is een keur
van binnen- en buitenlandse
inleiders uitgenodigd, die een
aantal facetten van het fas
cisme zullen belichten. Zo
•spreekt drs. M. Leeflang van
het Documentatie Centrum
voor Nieuwste Geschiedenis
op de openingsdag over „Het
fascisme een singulier of
regulier verschijnsel?" Ande
re voordrachten zijn „Voor
waarden voor het fascisme
toen en nu". „Fascisme en
monopoliekapitaal", „Fascis
me in de ontwikkelingslan
den", „Vrouwen en fascisme"
en „Spontane vormen van ar-
beidersverzet tegen het fas
cisme". De studieweek wordt
afgerond met een forumdis
cussie op vrijdag 11 novem
ber over „Fascisme en weten
schap".
Naar aanleiding van deze stu
dieweek wordt in het Amster
dams Historisch Museum een
tentoonstelling ingericht
over anti-fascisme in de Ne
derlandse kunst. Ook de rol.
die de film heeft gespeeld bij
de verspreiding van de ideo
logie van het nationaal-socia
lisme in Duitsland en het las-
cisme in Italië, zal aan de
hand van voorbeelden wor
den toegelicht.
DEN HAAG Het ministerie van
economische zaken heeft toege
staan dat de abonnementsprijzen,
prijzen van losse nummers en adver
tentietarieven van tijdschriften per
1 januari omhoog mogen gaan. De
prijsstijging zal gemiddeld 4 5 pro
cent zijn.
Met ingang van vandaag wordt de
maximum verbruikersprijs van zwa
re stookolie tzwavelgehalte 2.5 pro
cent) 4,45 per 10000 kilo hoger
Zware stookolie met een lager zwa-
velgehalte houdt de oude prijs De
oorzaak van de prijsstijging ligt in
,de marktontwikkelingen
..Nee. mevrouw. staat nu zijn teddy
beer te kietelen
