Zwitserland trekt meer
toeristen naar nieuwe
sneeuwdorpen in Wallis
1
Veel individuele
arrangementen
ÜJALLIS 1 J&v-TZ,
in eigen huis
3000
Nederlanders
Goedkoper
Voorstel Philips:
mogelijk pensioen
63- en 64-jarigen
Twee gewonden door
ontploffen gasfles
Politie vangt hert
Wallis
Wallis
Graubünden
Wallis
ncnuuz 10000 bedden Weekar-
rangementen in hots)
(halfp.) v.a Fr. 350,- (ind. skiliften en skischooi).
Op 8 km. afstand SUPER NENDAZ. Appartemen-
tenhotel met 500 bedden. Verkehrsbüro. CH-1961
Haute-Nendaz. tel. 0941/27/881444. telex 38 643
Graubünden
VERBIER
Graubünden
HOTEL
WALTHER
PONTRESINA
Fanlresira^
Oost-Zwitserland
Nieuwe
boeken
«i "i i» mv"
W V?
DONDERDAG 3 NOVEMBER 1977
TROUW/KWARTET R 19 - H 21
De opmerkzame naplulzer van de wintervakantiebrochures zal het niet zijn
ontgaan; wat tot voor kort nog maar mondjesmaat In de reisboeken was
opgenomen Zwitserland scoort dit seizoen hoger dan gebruikelijk.
Het aantal aanbiedingen ls aanzienlijk uitgebreid en opvallend ls het sterk toegenomen aantal
chartervluchten. Een vorm van massavervoer, die vroeger op Zwitserse bestemmingen tot de
grote uitzonderingen behoorde.
De Zwitserse toeristen-industrie
lijkt haar bakens te hebben verzet
en het elite-imago bij te kleuren nu
wintersport meer en meer gemeen
goed gaat worden. Dus niet alleen
bereikbaar voor de vakantievierder
met de ruim gevulde beurs, maar
meer en meer ook voor de „gewone
man", die er in de winter óók nog
wel een paar weken tussenuit wil.
Van die ontwikkeling willen de
Zwitsers ook best een graantje
meepikken. En al staan ze met zo'n
90.000 Nederlandse wintersporters
nog ver in de schaduw van de Oos
tenrijkers, die dit jaar zo'n 200.000
lage-landers naar hun Alpen trek
ken, het grote verschil wordt
kleiner.
Dat zij daarin slagen is niet in de
eerste plaats te danken aan altruis-
me van hoteliers. Gulle prijsverla- VVdlllS
gingen als lokkers zijn er niet bij.
Veel meer ls die groeiende aantrek
kingskracht een gevolg van het
feit, dat de Zwitsers zeil er financi
eel zo rooskleurig voorstaan. Waar
elders in Europa de inflatie haast
ongeremd voortijlt, wisten de Zwit
sers haar vorig jaar te beperken tot
een wereldrecord van 1,6 procent.
Een jaar daarvoor was het zelfs nog
maar één procent.
Meer bedden
Verwacht resultaat daarvan zal
zijn, dat komende winter waar
schijnlijk twintig procent meer Ne
derlanders naar de Zwitserse
sneeuw zullen trekken. Voor een
groter deel dan voorheen zullen dit
vakantiegangers zijn, die dit via
een reisorganisatie doen. In totaal
zijn het er dit jaar 34, die samen
met de dertien organisaties, die
chalets en appartementen verhu
ren, veertig procent meer bedden
hebben gecontracteerd dan vorig
jaar.
Behalve veel eigen auto-reizen (nog
steeds gaat tweederde van de Ne
derlandse Zwitserland-gangers op
eigen gelegenheid) ligt het accent
komende winter sterk op de vlieg
reizen en trelnarrangementen. Wat
die laatste betreft: de spoorwegen
hebben driemaal zoveel capaciteit
ingezet als vorig Jaar.
Dat betekent dus, dat de prijzen de
laatste jaren nauwelijks hoefden te
worden verhoogd en het land voor
buitenlanders als gevolg daarvan
in feite goedkoper werd. Voeg daar
bij het feit, dat de Zwitserse franc
in vergelijking met de Hollandse
Kulden het laatste Jaar weer in
waarde is gedaald en het wordt
duidelijk, dat Zwitserland vooral
voor de Nederlander dan nog wel
geen goedkoopte-eiland ls, maar
toch een stuk voordeliger is gewor
den. Het Zwitsers verkeersbureau
houdt het vergeleken met vorig
jaar op vijf tot tien procent. Een
percentage, dat ook kon worden
bereikt, doordat de meeste hote
liers sinds 1975 de prijzen bevroren
hebben en de inflatie voor eigen
rekening nemen.
Voor een belangrijk deel gaan deze
reizen naar het nieuwe toeristische
ontwikkelingsgebied Wallis, in het
zuiden. Een streek, die vooral sinds
vorig Jaar in opkomst ls geraakt.
De stoot daartoe gaven de olympi
sche winterspelen. De Zwitsers
hadden er vast op gerekend, dat de
spelen in Wallis zouden worden ge
houden en daarvoor ook al de nodi
ge voorzieningen (accommodatie)
getroffen. Toen op het laatste mo
ment toch Innsbruck werd geko
zen, bleven de Zwitsers met hun
extra accommodatie zitten. Die
lege bedden nu te vullen, is ook een
overweging om de prijzen matig te
houden.
Die nieuwste toeristische bestem
mingen onderschelden zich van de
traditionele vooral door de vorm
van accommodatie. In tegenstel
ling tot andere wintersportcentra
bestaan de nieuwe vooral uit ap
partementencomplexen. Vrij mas
sale onderkomens, een beetje in de
stijl van de nieuwe Franse winter
paleizen als Les Arcs en Les deux
alps in de Savoie. Anzère, Haute
Nendeaz, Torgon, Thyon 2000 en
Zinal zijn er de bekendste voorbeel
den van. Geen romantische kerst-
v
«ZL t-
Eén gróót voordeel van Zwitserland: de meeste centra zijn
sneeuwzeker.
Van onze sociaal-economische
redactie
EINDHOVEN Philips heeft alfc
voorlopige maatregel voorgesteld,
werknemers van 63 en 64 jaar de
mogelijkheid te bieden hun werk
zaamheden eerder te beëindigen.
Het inkomen zal in dat geval gelijk
zijn aan de hoogte van het pensioen
op 65-Jarige leeftijd. Philips heeft dit
voorstel gedaan In een gesprek met
de vakbonden over het ouderenbe
leid van de onderneming.
Tijdens de onderhandelingen over
de CAO voor 1977, kwamen Philips
en de vakorganisaties al overeen
ruim vijf miljoen te besteden aan
maatregelen ten behoeve van oude
re werknemers. De bonden hebben
aangekondigd dat zij zich zullen be
raden over het voorstel van de on
derneming. Zij willen met name na
gaan, wat de gevolgen voor het inko
men zullen zijn.
ST. MICHIELSGESTEL (ANP)
Een politieman en een brandweer
man zijn gisteren in St. Michielsges
tel gewond toen zii getroffen werden
door een ontploffende gasfles. De
beide mannen stonden op ongeveer
veertig meter afstand van een in
brand geraakte vrachtwagen, toen
zij de uit de wagen afkomstige gas
fles in de rug kregen. De oorzaak
van de brand, die om ongeveer half
elf uitbrak, was gisteren nog niet
bekend.
EINDHOVEN (ANp) - De Eindho-
vense politie heeft in de woonwijk
Woensel een ongewone vangst ge
daan: in samenwerking met het die
renpark Animali werd er een loslo
pend hert gevangen. Het dier, dat
met een verdovingspijl moest wor
den gekalmeerd, is voorlopig in het
dierenpark ondergebracht.
kaartdorpjes, maar efficient opge
zette woon- en sportcentra.
De Zwitsers haken daarmee in op
de algemene trend in de toeristi
sche wereld, waarin meer vraag
ontstaat naar appartementen, al
thans bij het massatoerisme. Sn
natuurlijk op hun eigen verlangen
af te raken van het moeilijk te
smelten duurte-imago.
t J
Merkwaardig verschil: ons eigen
CBS is aanmerkelijk royaler voor
wat betreft de becijfering van het
aantal Nederlandse Zwitserland-
gangers in de winter dan de Zwit
serse statistici zélf. Houdt het CBS
het op 90.000, de Zwitsers komen
niet verder dan 55.000.
Vanwaar dat gat van 35.000? Hel-
muth Klee. directeur van het Zwit
sers verkeersbureau in Amster
dam. heeft er maar één verklaring
voor: het grote aantal Nederlan
ders. dat in Zwitserland over een
eigen huis beschikt. Officieel ko
men ze niet voor in de toeristische
statistieken, maar ze gebruiken het
wel om er hun vakantie door te
brengen.
Vooral de laatste drie jaar blijkt
het huizenbezlt van Nederlanders
in Zwitserland enorm toe te nemen.
Alleen al in het kanton Wallis wor
den er nu zo'n 600 per jaar ver
kocht. „Als Je daarbij de aankopen
in andere delen van het land op
telt." aldus Klee. „kom je al gauw
aan duizend per Jaar. In drie jaar
betekent dat drieduizend wonin
gen. Als Je de aantallen mensen, die
in die huizen hun vakantie vieren
en die woningen ook voor de ver
huur gebruiken telt bij de 55.000
van de Zwitserse statistieken kom
je gemakkelijk aan de 90.000."
Volgens Klee is er op het ogenblik
sprake van een ware kooprage on
der de Nederlanders. Niet omdat de
prijzen aantrekkelijk zijn (ze ontlo
pen de Nederlandse niet of nauwe
lijks), maar vooral omdat ze (en de
harde Zwitserse franc staat ervoor
garant) een veilige Investering blij
ken te vormen.
Contrast tussen oud en nieuw: onder de massale appartementen
complexen in het ontwikkelingsgebied Wallis, die weinig meer
heel laten van de kerstkaartromantiek van de al langer bestaande
wintercentra (boven).
Evenals bij accommodaties in ho
tels hangen de prijzen van apparte
menten in Zwitserland sterk af van
de periode. Grofweg kan worden
gesteld, dat de tarieven rond de
Kerst tweemaal zo hoog liggen als
begin december en januari.
Een paar voorbeelden: kost een
studio (voor twee personen) met
garage in het kanton Wallis eind
december 500 gulden per week. in
de eerste twee weken van decem
ber wordt maar 135 gulden en in
januari maar 225 gulden gerekend.
In de wat zonniger maanden febru
ari en maart bedraagt de huurprijs
325 gulden In dezelfde volgorde
wordt voor een zes-persoons appar-
•tement 850, 210, 375 en 525 gulden
gevraagd.
Wie zelf voor zijn potje zorgt, kan
daarmee aanzienlijk goedkoper uit
zijn dan in een hotel of Gasthof,
waar de individueel reizende toe
rist toch gauw zo'n vijftig gulden
per dag wordt gevraagd (inclusief
maaltijden).
De appartementen kunnen zowel
door de vakantieganger zelf wor
den gehuurd (het Zwitsers ver
keersbureau in Amsterdam, Ko
ningsplein 11, tel. 020-222033 heeft
de adressen), maar gemakkelijker
is dit te laten doen door een van de
organisaties, die zich hiermee be
zighouden. Wat duurder, maar wel
zo zeker en eenvoudig.
Reducties
Wie het complete keuzepakket wil
overzien, doet er goed aan bij het
Zwitsers verkeersbureau de bro
chure winter in Zwitserland aan te
vragen. Daarin worden behalve van
de organisaties, die chalets en ap
partementen verhuren ook de na
men genoemd van de reisorganisa
ties. die Zwitserland in hun pro
gramma hebben opgenomen (zowel
trein-, vlieg-, bus- als eigen auto-
reizen).
Tip voor hen. die per se alles zelf
willen regelen: vraag bij het ver
keersbureau ook eens naar de zgn.
Pauschal-arrangementen. Dit zijn
door hotels en plaatselijke WV's
georganiseerde ,.all-in"-pakketten
(logies plus maaltijden) tegen gere
duceerde tarieven. Veelal is men er
voordeliger mee uit dan met de
door reisorganisatie samengestelde
arrangementen. Bij het verkeers
bureau heeft men ongeveer veertig
van deze pakket-aanbiedingen in
huls.
Door de bank genomen bedragen
de prijzen van deze arrangementen
rond de 300 gulden per persoon per
week. Daarvoor krijgt men dan lo
gies met half pension en meestal
gratis gebruik van de skiliften.
(Voor kinderen aanzienlijke kortin
gen). Daarnaast wordt de mogelijk
heid geboden voor gereduceerde
prijzen skilessen te volgen.
I Zwitserland
■va
1
HET
in ieder jaargetijde het geliefkoosde va-
kantiegebied van de Hollander
Dit schitterende winterparadijs beschikt
over een unieke technische accommo
datie: 100 zweefbanen en stoeltjesliften,
350 skiliften, 8 bergbanen. Talrijke ge
prepareerde pisten.
Goede spoor- en autowegen. Autotrein
Kandersteg-Goppenstein en Brig-lselle.
Alle sporten: skiën, ski-bob. schaatsen,
ijshockey, curling, slefeën, badkuren en
zwemmen, enz.
Inlichtingen: Nationaal Zwitsers Ver
keersbureau, Koningsplein 11, Amster
dam. tel. 094120/222033. of uw reisbu-
1800-3000 m.
21 bergbanen
en skiliften, 35
ski-afdalingen,
langlauf, rodelbaan. 3 overdekte zwemba
den. ijsbaan, curling, gebaande wandelwe
gen. 50 restaurants en bars. 4 dancings.
GOEDKOPE SKIWEKEN van 10-17 12.77
v a. Fr. 343,- en verder in jan. en april '78.
Verkehrsbüro. CH-3906 SAAS-FEE. tel.
0941/28/48158
1350 m.
In het hart van 4 dalen!
80 vervoermiddelen. Een
- gezinsvakantieoord met
Vakantie
woningen
te huur
2-12 personen
- 160 woningen - 700 bedden. Vanaf Fr. 90,-
per persoon per week. Januari en april 20%
reductie. Inlichtingen: Tel. 0941/28/48791.
Center-Reisen
1500-3023 m.
Het 2uKJdt<|kste alpengebied van Zwitserland
tussen Manerborn en Mont-Blanc. Temidden
van 4 dalen 80 baant,es en liften - 2 uur van
luchthaven Genève - 36 hotels. 1000 chalets.
Inlichtingen en boekingen via uw reisbureau
Verkehrsbüro. CH-1936 Verbier. tel. 0941/26/
71250 (vanal 30.11 77 71222). telex 38 247
ENG AP IN 1800 m.
120 bedden
Elegante bar - Rustieke dancing „Club-
hütte" - Gerenommeerde keuken -
Sauna.
Een voortreffelijke service waarborgt
.een heerlijke vakantie in een fraaie om
geving.
Fam. Walther - Tel. 0941/82/66471 -
Tx. 74 480.
Hel popu
laire Enga-
diner va
kantie
oord. zonnig en sneeuwzeker gelegen en
met een gezond bergklimaat. Moderne kuur-
en sportaccommodatie. Voordelige skiweken
in voorseizoen, januari en lente. Skiwandel-
centrum Inlichtingen en folders VER
KEHRSBÜRO CH-7504 Portresma (Zwit
serland! Tel. 0941/82/66488 Telex 74495
Hotel
Schatzalp
Op het zonneterras (1865 m.). direct bij de pisten.
Zwitserse skischooi. skiliften en kinder-skicarrous-
sel. Speciale aanbieding; 7 dagen haltpension
gondelbaan skiliften v.e. Fr. 445,-. Overdekt
zwembad, orkest
Ch Telschow. dir Tel 0941/83/35831 - Telex 74
352
3 wlnterwortplaahan In Obeitonnburg
Sneeuwzeker gelegen p>sien kh 2300 m - ru^n 30 km o-pen - scfuatsen en curkng - Owerdekte
zwembaden - 30 km gebaande wandelwegen - Arresieetochten - «mtnetnem en dansen - 4000 Deöden
•n cftaiets en vakantiewoningen 1200 bedden m hoiew van Me p- klassen 20 bergbanen en jw.i.tien.
•.W'-abonnement voo» 6 dagen Fr 60-
inlichtingen en lokJers t»i net Verkehrsbüro
96S8 W*Jhaus Tel 0941/74/51261 9657 umenwasser Tel 0941/74/51923
9656 A*. Sl Jobann Tel 094l/74/5ib88
Kaethe en Jules Kliof: HET KANT-
KLOSBOEK. Oorspr. titel ..Bobbin
Lace". Vert./bcw. L. M. de Koning en
E. Behrens. UUg. Zomer Keuning
BV.. Wageningen. 252 blz; prijs 35.-
Na eeri leerzame inleiding, o.m. over
kantklos-tradities en historische we
tenswaardigheden. komen na het
bespreken van gereedschap en ma
teriaal de schrijvers tot de kern
van de zaak de basis-technieken
Hierbij worden „slagen" en „gron
den" en ongeveer alles wat met het
klossen van kant te maken heeft,
aan de hand van ontelbare foto's
zeer uitgebreid behandeld.
Na het bespreken van enkele oefen
kanten komen moderne en ook meer
ingewikkelde zaken aan bod. Met
veel Interessante voorbeelden; niet
zozeer om na te maken, maar vooral
ook om eigen ideeën los te weken
Waarbij veel suggesties voor vnje
werkstukken met grof materiaal, zo
als touw. koord, wol of zelfs goud- en
metaaldraad.
Sytske Stratenut: FBIVOLITE
VROEGER EN NU. Uitg. Zomer A
Keuning BV, Wageningen. 96 bli..
prijs 20.50.
In deze jongste uitgave van Ariad
ne's Handwerk bibliotheek wordt al
lereerst getracht de beginneling in
de frlvolité-kunst (een zo'n twee- a
driehonderd jaar oude kant-tech
nlek), door middel van toelichtende
tekst en tekening, deze bezigheid
eigen te maken. Alle beste bedoelin
gen ten spijt komt het ons bijzonder
•knap voor dit zonder hulp van een
geoefende hand klaar te spelen
Maar goed. heeft men het tenslotte
dóór. dan kan men dit sierlijke werk.
behalve voor de traditionele kraag
jes. zakdoekjes of kleedjes, ook toe
passen voor meer moderne zaken
(broches, garnering voor kleding,
wandversiering).
Het ontstaan van dit boek is mede
te danken aan het veie nagelaten
werk van de in 1956 overleden me
vrouw A ten Oever-Tekke
Deze nieuwste aflevering van Ariad
ne's Handwerk-bibliotheek komt
wat schraal uit de bus. Het ietwat
geforceerd brengen van nóg weer
een techniek kon o i wel eens af
breuk doen aan het gehalte van de
sene. waarin veel goede eerder ver
schenen deeltjes het bezitten zeker
waard zijn.
