i
Herfsttooi: de bloem
als motief in de kunst
UNST
liemand weet dat
Gerard Cox
tepelsteeltje heet
'ure flamenco bij
:iesta Gitana
jm
Perfect spel van
Krebbers in Dvorak
Science Fiction
op het toneel
I -
Ook Fluwelen Breughel en Delftsche Slaolie zijn er
Mijnheer Klebs en Rosalie
•fc.W-v
langer veiliger, langer zuiniger
Hommage aan
Jeanette
Vondersaar
ERDAG 13 OKTOBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet p 6 - RHS 15
or Ber Hulsing
jAmstelveens Cultureel Centrum begon dinsdagavond Gerard
K. met vier jonge vrouwen en een sextet, aan zijn nieuwe
igramma dat Niemand Weet. Niemand Weet, dat ik Repel-
eitje Heet, heet.
Erd Cox. dat weten wij al lang, is
al een cabaret-zanger, op zijn
als hij enigszins korzelig over-
pt. met kritische liedjes dus En
ir heeft hij er een paar van. Het
jelus bij voorbeeld, waarin hij. op
£ek van Rogier van Otterloo. het
egere idyllische slapen gaan na
I dag. een leven, van ellende en
jroeg. bezong, met het.portret
I de heilige leider Van Agt boven
Schoorsteen. Gerard heeft het be
ft niet op het CDA. met op Wiegel,
t op De Telegraaf
trigens is hij zelden politiek Wel
tmt hij televisieomroepers lekker
de hak. met een sportverslag van
i vliegtuigkaping onder meer. Hij
ftelt ook van zijn oude buurt, waar
I gastarbeiders wonen en heeft
jrover dan een mooi liedje (van
lid Bos en Jan Boerstoel). Repel-
ftltje speelt hij ook. met zijn me-
I fterksters. en dat sprookje wordt
I traard satirisch heel anders.
alles, en nog meer, gebeurde na
>auze. en dat haalde de boel ge
lig op. Want in de pauze wist ik
niet wat ik er van zeggen zou.
aardig, dat wel, maar sterke in-
kken had ik toen nog niet gehad,
lalve dat lied dan Voor 'n Onbe-
de Italiaanse Soldaat, ook van
en Boerstoel. Dat komt doordat
ard Cox niet alleen cabaret wilde
ngen, maar ook gewone vermake-
heid en een beetje show.
or G. Kruis
(ADVERTENTIE)
irgeloos tuinieren
londerhoud van uw tuin
jCuijpers
u moet doen en juist
:t laten. Tekeningen van
isje Kaayk.
nden. 24,50
•ken en kastelen
iropa J.J. Mostard
gstaanjagende vertellingen,
tveringwekkend mooie
eningen van Wim Verboven.
tonden, 29.50.
-1-1978/35
ectrum Atlas van het
inselijk lichaam
opwindend boek over uzelf,
er dan 500 foto's en tekeningen
leur.
tonden, groot formaat, 95
brandschilderd glas
lilderen met licht
ek internationaal overzicht van
tllermooiste uitingen van
schilderkunst.
tr dan 500 magnifieke
irenfoto's.
tonden 95.
1-1-1978 125
weg naar het noodlot
drama in de vliegtuigindustrie
X de vliegtuigindustrie
I mensenlevens?
is de veiligste/onveiligste
Itvaartmaatschappij?
ttrum Paperback, 29,50
door Jac. Lelsz
ENSCHEDE Een van de charmantste exposities, die per traditie in Nederland wordt gehouden
is de jaarlijks terugkerende tentoonstelling Herfsttooi in Enschede. Kortstondige manifestaties
omdat de bloemen er een hoofdbestanddeel van vormen. Leert de psalmist ons al hoe kwetsbaar
en vergankelijk ze op het veld zijn (overigens beeld van het menselijk bestaan) in afgesneden staat
gaat hun schoonheid wel heel ras verloren. Men moet er in het Rijksmuseum Twente dan ook
altijd snel bij zijn om ervan te kunnen genieten.
Daar heeft hij dan die vier vrouwen
voor en die zijn, soms uitbundig ge
kostumeerd (door Ton Verheugen)
ook verheugend om te zien. Ze dan
sen. zingen en spelen. Hannah de
Leeuwe danst het best. en komisch
vaak. en kan lekker brutaal uit de
hoek komen. Leoni Jansen heeft een
droge humor in haar acteren, als de
koning in Repelsteeltje bijvoor
beeld. Hanny Vree en Simone
Kleinsma dartelen zingend en dan
send leuk rond. Die vier „meiden"
zijn lekker mal in hun Brandweer-
liedje; uitbundig in Plat, over het
plat rijden van dieren en lifters langs
de weg in een Davids-achtig „we
gaan naar buiten." Leonie en Simone
doen samen een Hou je nog 'n Beetje
Vamme?; er is een ensemblenummer
over, tegen?, feminisme; Hanny doet
een ondeugend Kabouterpiloten-
liedje; en revue-achtig wordt het stel
in Fruit of Theater.
Gerard Cox vertelt, voor de pauze,
nog.enige verhaaltjes, en na de pauze
heeft hij een sterk verhaal over een
man die altijd met reclame op zijn
auto moest rijden, geschreven door
Kees van Kooten.
Achter dat alles zit een sextet van
Fred Leeflang, heel jong nog, zo te
zien, en ook om te horen. Nog niet
ingespeeld op het, moeilijke, begelei
den. Robert Kaesen zorgde voor de
regie/choreografie; die is wel beweeg
lijk en leuk om te zien soms. maar
stelde overigens weinig voor.
Een scène uit Niemand Weet, Niemand Weet, dat ik Repelsteeltje heet. Van
links naar rechts: Hannah de Leeuwe, Hanny Vree, Leoni Jansen, Gerard Cox,
Simone Kleinsma.
door W. Wolvekamp
ROTTERDAM Dinsdagavond speelde het Rotterdams Phil-
harmonisch Orkest onder leiding van Edo de Waart een werk van
Robert Schumann dat maar sporadisch in de concertzalen te
beluisteren valt: een driedelige compositie „Ouverture, Scherzo
en Finale" waarvan Schumann zelf beweerde dat de verschillen
de delen ook voor zelfstandige uitvoeringen in aanmerking
kwamen.
Het muzikaal gehalte van deze stuk
ken blijft in het algemeen wel wat
achter bij dat der vier symfonieën.
Het meest voldoet de Finale, die
eerder een klassieke dan een roman
tische geest ademt. Onder leiding
van Edo de Waart kwam een uitvoe
ring tot stand waaraan grote zorg
bleek besteed.
Vervolgens gaf Herman Krebbers
een vertolking van het vioolconcert
van Dvorók. Van de drie solo-concer
ten die de Boheemse meester schreef
is het pianoconcert het minst ge
slaagd. Eigenlijk begrijpelijk; Dvo
rak was van huis uit geen pianist.
Het cello-concert staat stellig boven
aan. Maar ook het thans ten gehore
gebrachte vioolconcert mag zich in
een zekere mate van populariteit
verheugen. Jammer is alleen dat het
stuk nogal zwaar is geïnstrumen
teerd. Overigens kleurrijke en leven
dige muziek waarmee solist zowel als
begeleidend orkest veel eer kunnen
inleggen. Krebbers speelde zijn par
tij op een klein podium gezeten. Als
vrijwel altijd een prachtig beheerste
voordracht, technisch tot in de pun
tjes verzorgd. In de cantilenen liet
hij zijn Guarneri des Gesü zeldzaam
mooi zingen. Edo de Waart zorgde
voor perfect samenspel waarbij de
solopartij nergens in de verdrukking
kwam. Afzonderlijk vermeld dient te
worden de genuanceerde en vol
maakte toonvorming van de hoorns,
die trouwens de gehele avond bijzon
der op dreef waren.
Aanvankelijk stond voor na de pau
ze aangekondigd de eerste symfonie
in d van Rachmaninof. De uitvoe
ring ging echter niet door. Er voor in
de plaats kwam de Symphonie Fan-
tastique van Hector Berlioz, J.l. don
derdag en vrijdag ook reeds uitge
voerd. Er moet wel hard op deze
symfonie gestudeerd zijn. Het klin
kend resultaat was bewonderens
waardig, en overtrof nog de uitvoe
ring die wij donderdag hoorden.
Een herhaling van dit concert heden
avond wordt opgenomen door de
N.C.R.V.-radio voor uitzending op
een later tijdstip.
Het is werkelijk adembenemend wat
bloemsierkunstenaars en hoveniers
op de Herfsttooi-tentoonstellingen
ervan weten te maken. In de ene zaal
komen ze op het weelderigst voor de
dag maar een vertrekje verderop fas
cineren ze bijvoorbeeld weer door
allereenvoudigste, ingetogen arran
gementen, meer naar Japans voor
beeld.
Uiteraard wordt allang niet meer uit
sluitend gewerkt met hoogst geculti
veerde bloemen als rozen, orchi
deeën en chrysanten, maar wordt
ook gebruik gemaakt van rozebot-
tels, mispels, aubergines, artisjok
ken, sierkolen, en voorts van kala-
bassen, takken met bessen en vele
soorten fruit.
Op de Herfsttooi-exposities worden
de werkstukken van bloemsierkun
stenaars en hoveniers steeds gecom
bineerd met andere mooie dingen,
uit het eigen bezit van het Rijksmu
seum Twente, maar vooral ook uit
andere musea. Ieder jaar wordt weer
naar een nieuw thema gezocht. Dit
maal is dat bloem- en plantmotieven
in de kunst. Er zijn drie hoofdcatego
rieën: schilderkunst, keramische
kunst en volkskunst.
Stillevens
Enige zalen zijn gevuld met bloem-
stillevens van bekende (Renoir, Fan
tin Latour, Verster, Sluyters enz.),
minder bekende en vrijwel onbeken
de schilders. Ze omvatten zo'n vier
eeuwen. Een heel fijnzinnig doekje
vinden we „bloemen in een vierkant
glazen vaasje" van Ambrosius Bos-
schaert de Oudere (1573-1621) maar
ook vestigen wij de aandacht op een
miniatuur uit het atelier van Jan
Breughel (1568-1625). ook wel Fluwe
len Breughel genoemd, een zoon van
Pieter Breughel de Oude
Fraai zijn ook de tegels uit de 17e en
de 18e eeuw, eveneens veelal met
bloemen versierd. Naast de enkele
tegels zijn er de tableaus. Wat die
tableaus betreft, zijn er o m. enige
opmerkelijke pilasters, omrand met
bloemen, fruit en vogels. Onze eigen
vaderlandse Mobach is er, evenals
andere jaren weer met modern aar
dewerk, maar ook is er het Japans
Imari-porselein, dat in Europa veel is
nagebootst.
Meubelen
Om nog enkele dingen te noemen:
een kleine verzameling van reclame
affiches. veelal in Jugendstil, de be
kende Delftsche Slaolie, enz. een
aantal merklappen uit verschillende
eeuwen en beschilderde meubelen.
Vooral de meubelen zullen op veel
belangstelling kunnen rekenen. Ze
komen o.m. van Hindeloopen, Ame
land en Marken. Veelal zijn ze voor
zien van bloemen. Iets heel anders
vertoont echter een achttiende
eeuwse kruispoot-kabinet: de deu
ren hiervan zijn beschilderd met aan
het Oude Testament ontleende voor
stellingen.
De tentoonstelling Herfsttooi, in het
kader waarvan ook bloemschikde
monstraties. filmvertoningen en le
zingen worden gehouden, is tot en
met a.s. zondag toegankelijk
door André Rutten
AMSTERDAM „Mijnheer Klebs en Rosalie", een nieuwe vrije
produktie met in hoofdzaak Luc Lutz en Simone Rooskens.
dinsdagavond in het Nieuwe de la Martheater in première
gegaan, past in het genre van de science fiction.
Maar het is van de befaamde schrij
ver René de Obaldia (vertaald door
Max Nord), al tamelijk veel in Neder
land in andere stukken gespeeld, en
die bedoogt geen nieuw-romantische
thriller-effecten, fantastisch ge
maakt door de mogelijkheden van
technologie, cybernetica, fysica in
een nog verder gevorderd stadium te
(ADVERTENTIE)
OTTERDAM Als je weer eens zo'n voorstelling van Fiesta
itana. 't is de 21ste keer dat zo'n Spaanse zigeunergroep onder
naam hier optreedt, herinner je je steeds weer wat wrokkig
t je daar in het land van herkomst van te zien kreeg. Nu kwam
daar. als toerist, nauwelijks op de plaatsen, waar je daarvoor
d moeten zijn; in ieder geval was wat je daar voorgetrappeld
ïeg in genen dele te vergelijken met wat er dinsdag (de eerste
een reeks voorstellingen) in de kleine zaal van de Rotterdam-
^Doelen te genieten viel.
Geen variatie van overbekende
Spaanse olé-gebaartjes. geen musi
calachtig getap. waar filmregisseurs
zo kwistig mee weten om te springen
als ze toevallig iets Spaans nodig
hebben, maar pure flamenco. Waar
hartstochten telkens weer werkelijk
opgezweept worden, waarbij iedere
voorstelling alles eigenlijk weer hele
maal nieuw, helemaal anders is,
waarbij telkens weer de vonken van
het toneel afspatten.
Je ziet en hoort het. iedere danser,
iedere zanger is werkelijk helemaal
in de ban van de muziek en de bewe
ging. Ik had het over nieuw en an
ders. Dat was dit keer ook feitelijk
het geval. H. J. da Silva. de enthousi
aste promotor van Fiesta Gitana
heeft gevraagd, overigens in overleg
met de artisten. aan het openings
nummer „La Paz," de vrede, een
extra, scènische. dimensie toe te voe
gen. In die dans laten de zangers en
dansers horen en zien hoe Spanje
reageerde op het voorzichtige begin
van de nieuwe democratie. Dat
moest allemaal je hebt hier niet te
doen met toneelspelers wel heel
simpel worden uitgebeeld en moest
uiteraard helemaal gebaseerd blij
ven op de flamenco zelf En dat blijft
het tenslotte zo helemaal, dat je wel
een echte kenner moet zijn om zon-
der toelichting op te merken, dat er
hier iets bijzonders aan de hand was.
Trouwens, over zo'n totaal optreden
kun je als buitenstaander en wie is
dat op een enkeling na, hier te lande
niet nauwelijks iets zinnigs zeg
gen. Je hoeft je er alleen maar voor
open te stellen, te luisteren, je ogen
uitkijken, en. als ze het je vragen,
zelfs mee te klappen. En soms lukt
het, dan ga je vanzelf mee en voel je
heel even iets aan van wat die „ande
ren" via hun cultuur te zeggen heb
ben En dan ben je. geloof ik. al een
heel eind.
Fiesta Gitana, zal na Rotterdam nog
in een veertigtal andere Nederlandse
plaatsen optreden.
W L-
Ant Vega, een der danseressen
van Fiesta Guitana.
een nieuwe
stap vooruit!
Eén blik op loopvlak en profilering van de
nieuwe "XZX" maakt duidelijk dat alles ge
daan is om de grip te verbeteren en dus de
veiligheid te verhogen:
breed en soepel loopvlak
robuust afgeronde schouders
talrijke antislip-lamellen
brede profielbanen in lengte-richting
breedte-profilering vanuit het midden tot in
de schouders.
Daardoor: uitzonderlijk wegvast op èlk weg
dek, perfekt stabiel op de rechte weg, voor
treffelijke besturingsprecisie in bochten en
bij inhalen, en vooral zeer goede wateraf
voer en uitstekende grip op natte wegen.
Dit veiliger rijgedrag gaat niet ten koste van
de levensduur. Zowel de samenstelling van
de rubber als de profilering van het loopvlak
zijn afgestemd op de grootst mogelijke weer
stand tegen slijtage.
De nieuwe "XZX" maakt autorijden plezie
riger door comfort, souplesse en een bijzon
dere geruisloosheid. Michelin past in deze
nieuwe band de laatste ontwikkelingen van
radiaaltechniek toe.
En aan wie is het perfektioneren van deze
techniek beter toevertrouwd dan aan de uit
vinder ervan?
fantaseren dan zij nu al zijn. Hij
neemt er eerder een loopje mee.
maar gebruikt ze. zonder ze ernstig
te nemen, toch om er iets mee te
vertellen dat hem op het hart ligt.
Hij zet een groot geleerde op het
niveau van Einstein als bloemen-
kweker in een kelder. Daar is hij ten
slotte ontsnapt aan de speurhonden
van de grote politieke machten, zo
dat hij rustig kan voortwerken aan
zijn vindingen op allerlei weten
schappelijke gebieden, zonder de
vrees dat bedrijfsleven, politiek en
militaire machten er misbruik van
zullen maken. Wat hij in feite aan
het doen is. is te proberen uit een
computer een volmaakte mens gebo
ren te laten worden. Dat lukt hem
ook, maar dan is er ook meteen toch
weer de meesterspion, die weliswaar
door de cybernetica kan worden uit
geschakeld. maar toch slechts een
voorloper blijkt van naderende ster
kere machten.
Dit plot (het stuk is in 1975 in Parijs
in première gegaan) bevat natuurlijk
wel actuele elementen, maar De
Obaldia gebruikt het toch vooral om
het zo uit te werken dat hij op reek
sen verschijnselen in de samenleving
satirisch-kolderiek commentaar kan
geven. Het stuk is een heel gevarieer
de reeks commentaren, die geen lo
gisch, maar meestal een associatief
verband hebben, en dat dan nog
absurdistisch uitgewerkt
Dat wil zeggen dat het eigenlijk
meer op luisteren aankomt dan op
kijken, en daar helpt deze voorstel
ling, gemaakt door de Engelse regis-
seur Alan Barlow Je als toeschouwer
te weinig bij. geloof ik. Je ziet (om
een van de hoofdzaken te noemen),
dat Luc Lutz, die een uitstekend
komisch acteur is, bij zijn eerste
opkomst de bloemenkweker van
wie Je pas later hoort dat hij een
ondergedoken geleerde is als een
fraai doortekend komisch typetje
neerzet, maar Je merkt ook aan de
zaal. dat hij daarmee verwachtingen
wekt. die hij later niet kan waarma
ken. omdat het stuk hem die moge
lijkheid niet geeft Je hebt dus als
toeschouwer voortdurend de indruk,
dat er allerlei dingen niet kloppen.
Dat wordt bevestigd in de slotscène,
als Luc Lutz wél de ware aard van de
ondergedoken professor toont.
Waarom heeft hij daar niets van la
ten zien al de tijd, dat hij op zijn
eentje in die kelder bezig was? Voor
wie moest hij daar het grappige ty
petje spelen? Voor de toeschouwers
ongetwijfeld, want niemand anders
werd geacht het te zien Daarmee
bewees hij zijn toeschouwers een
slechte dienst. ZIJ vonden het al
gauw niet meer leuk en konden ook
niet begrijpen waar De Obaldia het
over had. Daar had de regisseur deze
speler voor moeten behoeden.
AMSTERDAM Met het album
„The Cry of The Firebird Jeanette
Vondersaar profile of a dancer"
zijn wij terecht gekomen in de bal
letwereld van bijna een eeuw gele
den; het presenteren van een prima-
ballerina met om haar heen het en
semble in dit geval Het Nationale
Ballet dat haar op haar eenzame
hoogte schraagt en vooral nederig
dient. Met welke opmerkingen wij
uiteraard niets willen afdoen aan de
Inderdaad hoge artistieke kwalitei
ten van Jeanette Vondersaar. noch
aan die van Het Nationale Ballet
Voor de liefhebber interessante en
boeiende lectuur met mooi foto
werk. Het album kost 22, en het is
verschenen bij Hans Halier Verlag
in ZQrich (Zwitserland)
