NCW bang voor te sterke
stijging minimumlonen
Nieuw overleg
over salaris
jonge leraren
Menten geeft de strijd nog niet op
Bouwbonden willen
scholingsprogramma
GeefLiom de natuur
hetboekbij de aktie van het
Wereld Natuur Fonds
'Een griezelige zaak'
'Niet goed voor slechte economische situatie'
Wervingsactie in Engeland
aktieprijs tot eind decemberf 12,50
(daarna fl9(50)
loop dus snel naarde boekhandel
een Spectrum boek
Na rechterlijk verbod:
Proces tegen van oorlogsmisdaden verdachte Blaricummer hervat
Uwborreltje dweept met
'n toastje makreel.
Oostenrijk heft
transito-belasting
voor vrachtverkeer
Vermoorde vrouw
werd ook verkracht
Hotel uitgebrand
eerst m'n
{/cudj&cüjGe
opeten i
DINSDAG 4 OKTOBER 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet 3
ADVERTENTIE
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het NCW (christelijke werkgevers) vreest, dat de minimumlonen volgend jaar sterk
zullen stijgen. Volgens het NCW eist de slechte economische situatie juist, dat de koopkracht van
de werknemers met minimumloon niet verder toegroeit naar de koopkracht van de modale
werknemers.
Het Centraal Planbureau rekent
erop. dat het minimumloon per 1
januari van het volgend jaar met
tenminste vijf procent zal stijgen, zo
heeft het NCW vernomen. Eigen be
rekeningen van de christelijke werk
gevers komen uit op een stijging van
vier procent.
Drs. H. Wijffels, algemeen secretaris
van het NCW. wees gisteren op een
persconferentie, nadrukkelijk op de
strategische positie van de mini
mumlonen. Een fors deel van de lo
nen in ons land wordt beïnvloed door
de hoogte van het minimumloon.
Daarnaast zijn sociale uitkeringen
gekoppeld aan dit loon, aldus Wijf
fels. Hij voorzag de gevaarlijke situa
tie. dat in zwakke bedrijfstakken
met veel minimumloners de arbeids
kosten voor de werkgevers meer toe
nemen dan in sterkere bedrijfs
takken.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De hout- en bouwbonden willen begin volgend
jaar de start van een uitgebreid scholingsprogramma voor
weklozen, bedoeld om de bouwnijverheid aan meer vakbekwaam''
personeel te helpen. Met overheid en werkgevers zijn gesprekken
gaande over de opzet van een programma in de randstad. De
bouwwerkgevers in met name dit deel van ons land zitten ernstig
verlegen om vakbekwame werknemers. Vanuit Rijnmond is
dezer dagen geadverteerd in Engelse bladen, in de hoop dat
tachtig bouwvakkers bereid zijn naar ons land te komen.
Volgens het NCW betekent een stij
ging van het minimumloon met één
procent dat de sociale uitkeringen
met 250 miljoen toenemen. In 1978
zou de totale verhoging van het mi
nimumloon wel eens kunnen uitko
men op acht of negen procent, wat
op het gebied van de sociale verzeke
ringen al gauw in uitgaven van enke
le miljarden meer gaat lopen, aldus
het NCW.
Een sterke verhoging van het mini
mumloon zou andere lonen omhoog-
drukken. De loonstijging komt dan
ruim uit boven de ramingen van het
Centraal Planbureau. Ook andere
verwachtingen van het CPB. be
kendgemaakt op Prinsjesdag, zijn
naar de mening van de christelijke
werkgevers wel zeer optimistisch.
Het ziet er bijvoorbeeld nog niet
naar uit dat de export in het laatste
kwartaal van dit jaar een gunstiger
verloop krijgt. Waar het CPB ver
wacht. dat de economische groei drie
procent zal bedragen, vreest het
NCW een uitkomst van 2,5 procent.
De werving van Engelse arbeids-
kracxhten gebeurt voor het eerst
door de overkoepelende organisa
tie van bouwwerkgevers, afdeling
Rijnmond. Al eerder werden door
werkgevers afzonderlijk Engelse
werknemers aangetrokken. Voorzit
ter S. J. van Eijkelenburg van het
Algemeen Verbond Bouwbedrijf zei
gisteren te hopen, dat de tachtig
Engelsen op 1 november aan de slag
kunnen gaan. Een experiment in
Rijnmond, bedoeld om werkloze
bouwvakkers bij te scholen, is mis
lukt, zo vertelde Van eijkelenburg.
De opleidingsduur van acht weken
bleek te kort. Daarom zal de experi
mentele opleiding maximaal vijf
maanden duren.
Begrip
Voorzitter D. van Commenee van de
hout- en bouwbond CNV toonde his-
teren begrip voor de wervingsactie
in Engeland: „Helaas is het momen
teel onmogelijk om in de groep wer
klozen voldoende vaklieden te vin
den. met name timmerlieden en
metselaars". Van commenee bena
drukte. dat wervingsacties in het
buitewland slechts van tijdelijke
aard mogen zijn. Een echte oplos
sing moet gevonden worden via
scholingsprogramma's van een jaar
of langer. In samenwerking met
overheid en werkgever worden de
mogelijkheden daartie nu onder de
loep genomen, in de hoop dat per 1
januari enkele scholingscentra in de
randstad kunnen „draaien", een
probleem hierbij is het aantrekken
van goede opleiders. Bedrijven' zul
len geschikte vaklieden niet makke
lijk voor dit doel afstaan, aldus Van
Commenee. Hij hoopt daarom, dat
opleiders gevonden kunnen worden
onder pas-gepensooneerde bouw
vakkers en in het lerarenbestand
van het technisch onderwijs.
Fonds
Van Commenee heeft overigens niet
de illusie dat een scholingsprogram
ma de komende twee Jaren meer zal
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG Minister Van Kemenade (Onderwijs) zal het
overleg over de aanvangssalarissen van eerste-graadsleraren
hervatten, nu de president van de Haagse rechtbank de Staat
heeft verboden die verlaging zonder meer door te voeren.
zijn dan een druppel op een gloeien
de plaat. Een deel van het nieuwe
scholingsprogramma zou betaald
kunnen worden uit het fonds oplei
ding en ontwikkeling, waarover de
bouwnijverheid in ons land al enige
jaren beschikt. Dit fonds, vooral ge
vormd om Jongeren te kunnen oplei
den. houdt jaarlijks geld over. De
belangstelling van jongeren voor
werk in de bouw blijft gering. Werk
geversvoorzitter Van Eijkelenburg
zei gisteren, dat de bouw- In tegen
stelling tot veel andere bedrijfstak
ken de garantie bieden kan, dat er
nog Jarenlang werk is.
President mr. J. H. Blaauw vindt dat
er onvoldoende overleg Is gevoerd
over de vertaling naar het onderwijs
van de salarisverlaging voor Jonge
academici in rijksdienst. De Staat
zal zich daarom moeten onthouden
van het doen van een voordracht
voor een Koninklijk Besluit in die
richting.
Het ambtenarencentrum had voor
het Nederlands Genootschap van
Leraren het kort geding aangespan
nen tegen de Staat, omdat het ge
nootschap vond dat er onvoldoende
overleg was gevoerd over de verla
ging van de aanvangssalarissen van
de leraren. Het genootschap was niet
tegen een verlaging, maar het vond
dat de leraren meer moesten Inleve
ren dan de ambtenaren.
Volgens het genootschap wil de
Staat met deze maatregel ingrijpen
in de bijzondere rechtstoestand van
de eerste-graadsleraren. Beginnende
eerste-graadsleraren krijgen name
lijk al vele Jaren een wat hoger sala
ris dan met hen te vergelijken begin
nende ambtenaren. Met de salaris
maatregel die de overheid nu wilde
nemen zou dat verschil worden weg
genomen.
Mr Blaauw vond Inderdaad dat hier
sprake ls van veranderd beleid ten
aanzien van de salarissen van eerste-
graadsleraren. Juist die verandering
dient volgens hem onderwerp van
overleg te zijn in de bijzondere com
missie voor overleg in zaken betref
fende de rechtspositie van onder
wijspersoneel.
Dat overleg heeft wel plaatsgevon
den in een vergadering van deze
door Leo Kleyn
AMSTERDAM „Als iemand
heeft voldaan aan de verwach
tingen van de Poolse en Russi
sche ploeg die hier in de zaal
zit, dan is het deze meneer wel.
Hij zal dan ook wel de nodige
begunstigingen krijgen. Het is
alles gelogen wat deze knaap
vertelt." Met die woorden rea
geerde gisteren Pieter Menten
(78) op de getuigenverklaring
van de 53-jarige architect Jan
Pjotr Garbien uit Krakau, die
de beschuldiging dat de ver
dachte betrokken is geweest
bij massa-executies in de vroe
gere Poolse dorpen Podhorod-
ce en Urycz krachtig onder
steunde.
Bij de hervatting van het tegen hem
gevoerde proces, dat op 30 augustus
was geschorst, gaf Menten er blijk
van de strijd nog lang niet te hebben
opgegeven. De komende drie weken
zal hij in het Amsterdamse kanton
gerecht opnieuw in het centrum van
de belangstelling staan, en aan het
begin van die periode leek hij dat te
willen weten ook. In een van zijn
soms niet aflatende woordenstro
men toonde hij er zich uiterst vol
daan over dat het Amsterdamse ge
rechtshof hem in het tegen Hans
Knoop c.s. aangespannen kort ge
ding in het gelijk heeft gesteld, en
kennelijk heeft dat arrest zijn strijd
lust aangewakkerd.
Zijn strijdmiddelen zijn intussen de
zelfde gebleven. Met zijn commen
taar op de verklaring van Garbien
gaf Menten voor de zoveelste maai
uiting aan zijn overtuiging dat uit
spraken van getuigen uit de
Oostbloklanden zijn „voorgebak
ken," zoals zijn verdediger mr. L. van
Heijningen dat pleegt te noemen. De
inhoud van de verklaring van Gar
bien bevatte overigens geen nieuws.
Op vorige zittingen had de president
De Poolse getuige Garbien (rechts) wordt door de inspecteur van
de rijksrecherche D. Pasterkamp de rechtszaal binnengeleid.
van de bijzondere strafkamer van de
rechtbank in Amsterdam, mr. J. A.
Schröeder, al laten weten wat deze
getuige charge naar voren had ge
bracht, toen hij in Polen werd
gehoord.
De officier van justitie, mr. A. F. J.
C. Habermehl. had het kennelijk
nuttig geoordeeld de getuige ten
overstaan van de rechtbank nog
maals zijn verhaal te laten vertellen.
Dat verhaal kwam er wat minder
vlot uit dan indertijd in Polen, zoals
de president constateerde. Daarover
aan de tand gevoeld, zei Garbien dat
hij zich in de rechtszaal wat minder
op zijn gemak voelde dan bij het
verhoor door de politie.
Afwezig
Menten wordt en werd er door de
Poolse getuige van beschuldigd in
het voorjaar van 1941 twee weken
niet in zijn huis of op kantoor (in
hetzelfde pand in Krakau gevestigd)
te zijn verschenen. Garbien, zoon
van een arts die met Menten be
vriend was en diens vrouw onder
zijn patiënten telde, werkte toen op
het kantoor van de rijstpellerij van
Menten. In de periode waarin hij
afwezig was. zou Menten betrokken
zijn geweest bij de massa-executie
in Podhorodce.
In april 1941 zou Menten zijn jongste
bediende Garbien in een vertrouwe
lijke bui hebben laten weten dat de
Duitsers weldra de strijd zouden
aanbinden met wat hij 'de bolsje
wieken' had genoemd. Bij die gele
genheid, aldus Garbien. had Menten
hem ook verteld in verband daar
mee naar zijn landgoed in Podho
rodce te zullen afreizen, „om de Jo
den en bolsjewieken op te ruimen".
Kort nadat in juni 1941 de Duitsers
ADVERTENTIE
Laat 'm even de vrije hand en
hij weet niet meer van ophouden,
'n Ware Casanova is het.
Flirten met ansjovis
en gaffelbitter.
't Hart verliezen
aan palingfilet of
garnalensalade. Dol op gefileerde
spekbokking en gerookte zalm.
Verkikkerd op sardines en
krab. Smachten naar een maatjes
haring.
Knipogen naar
een lekkere
Rusland de oorlog hadden ver
klaard. was Menten volgens Gar
bien inderdaad weggegaan. Twee
weken later zou zijn patroon zich
min of meer verwilderd weer op kan
toor vertoond hebben. Hij was. zo
verklaarde de getuige, erg opgewon
den. nonchalant gekleed, en zag er
naar uit alsof hij „een diep ingrij
pende belevenis" achter de rug had.
Kunstvoorwerpen
In de dagen die daarop volgden, en
waarin Menten weer de oude was,
zou Garbien gezien hebben dat
Duitse voertuigen grote ladingen
kunstvoorwerpen bij de villa van
Menten afleverden. Daaronder zou
zich een groot aantal kostbare schil
derijen hebben bevonden.
Menten ondersteunde zijn beschul
diging dat deze verklaring slechts
een leugen kon zijn door erop te
wijzen dat de inval van de Duitsers
in Rusland het best bewaarde ge-
helm uit de oorlog was. De president
beaamde dat blijkens een onlangs
uitgezonden televisie-documentaire
zelfs Mussolini niet van de zogehe
ten operatie-Barbarossa op de hoog
te was.
„Met die verhalen (als van Garbien.
red.) kan Je geen hond vanachter de
kachel halen", schamperde Menten.
Hij hield de rechtbank voor dat hij
de getuige op verzoek van diens
vader een baantje op zijn kantoor
had gegeven, om de jongen voor
dwangarbeid bij de Duitsers te be
hoeden, en dat de werkzaamheden
ook uitsluitend hadden bestaan uit
het Incasseren van het loon aan het
eind van de week. „Hij deugde ner
gens voor", riep hij.
Ook de verklaringen van Garbien
dat Menten contacten had gehad
met 8S-officieren en wel eens een
Duits uniform had gedragen, ver
wees de verdachte verontwaardigd
naar het rijk van de leugens Hij had
voor die leugens wel een verklaring.
Garbien die hij gisteren aanvanke
lijk ten onrechte voor zijn petekind
hield), was „overgelopen naar de
communisten".
Chauffeur
Ook de verdediger van Menten liet
zich gisteren niet onbetuigd, 's Mid
dags botste hij af en toe heftig met
de officier van justitie, die op zijn
beurt de botsingen allerminst uit de
weg ging. Twistappel was een ver
klaring van de vroegere chauffeur
van dr. Eberhard Schöngarth, de
Bij de voortzetting van het tegen
hem gevoerde proces zei Pieter
Menten gisteren dat hij beschikt
over de bandopname van een inter
view dat een door hem niet met
name genoemde journalist met
recbter-commissaris mr. H. W.
J.van Duuren heeft gehad. Tijdens
dat interview zou de rechter-com-
missaris op de vraag waarom Men
ten eigenlijk wordt vervolgd, ver
zucht hebben: ..Eerlijk gezegd, ik
zie het ook niet zitten". Ook zou
Van Duuren het proces hebben
gekarakteriseerd als „een griezeli
ge zaak, om bang van te worden".
Doelend op de herhaaldelijk geuite
beschuldiging van Menten dat de
directeur van het Poolse bureau
dat nazi-misdaden onderzoekt, pro
fessor Pilichowsky, verklaringen
vervalst, voegde de president hem
toe: „U lijkt ook connecties te heb
ben met het bureau van Pilichows
ky. In ieder geval klinkt dit weinig
authentiek. Meer wil ik er niet over
zeggen."
Niet in het minst uit het veld
geslagen, vroeg Menten. zich be
roepend op de rechten van de
mens („die moet u maar eens na
kijken. meneer de president"), na
deze mededeling nog meer
spreektijd. Daarin gaf hij de
rechtbank het advies de slavist
Karei van het Reve als getuige in
zijn zaak te horen. „Van het
Reve", zo motiveerde hij zijn
raad, „kan zeggen dat er geen
grotere leugenaars op Gods aarde
rondlopen dan de Russen."
Ook zijn verdediger deed nog een
duit in het zakje met een citaat
van Karl Marx, die gezegd zou
hebben: „Zodra een Rus ergens
zijn neus insteekt, is het don
deren!"
Behalve Van hd Reve wil Menten
ook mr W. C. Hassoldt, vice-presi
dent van de Amsterdamse recht
bank, als getuige laten horen. Hij
eiste dit, nadat de officier van justi
tie had laten weten dat hij de vroe
gere raadsheer-commissaris in het
bijzonder gerechtshof van Amster
dam, mr F. P. J. Rohling, en de
gewezen politieman Piet van IJ-
zendoorn als getuigen wil dagvaar
den. Menten heelt indertijd tegen
beiden een proces aangespannen.
In de zaak tegen Rohling was Has
soldt rechter-commissaris, en vol
gens Menten „iemand van wie we
zeker weten dat hij de waarheid
sprak". De vice-president kwam
nog niet zo lang geleden in op
spraak toen bekend werd dat hij
vriendschappelijke betrekkingen
met bet echtpaar Menten had on
derhouden.
De bejaarde verdachte bleef zich
gedurende het hele verloop van de
zitting strijdbaar opstellen. Tot
tweemaal toe richtte hij zijn pijlen
op commissaris van de rijksrecher
che G. G. J. Peters. Menten be
noemde hem tot „hoofd van de
meineedbrigade in Nederland".
Ook liet hij weten: „Als Peters
erbij komt, groeien de processen-
verbaal als kool. Die Peters lijkt
wel een levende zak kunstmest".
generaal van wiens staf Menten deel
zou hebben uitgemaakt. De chauf
feur heeft die verklaring later her
roepen.
De rechtbank had deze getuige zelf
willen horen, maar de man bleek
zich te ziek te voelen om de reis naar
Amsterdam te ondernemen. In zijn
plaats hoorde de rechtbank de Duit
se politieman Hans Wmk uit Bre
men. die bij het verhoor van de ex-
chauffeur aanwezig was geweest.
Maar deze politieman kon ook geen
antwoord geven op de vraag wat de
gewezen chauffeur ertoe had ge
bracht verschillende verklaringen af
te leggen.
Wel beschikte de rechtbank gisteren
over een brief van hem, waarin de
Tja, als u hem even de vrije
nd geeft, weet 'ie niet meer van
ophouden. En geef hem 'ns ongelijk.
Doe meer met vis, omdat'tro lekker is.
IVtHluktschap v«n»r Vis en Vitpritduklcn, J.iv.isi rj.it 2b, Den Haag. 's,*'
WENEN (ANP) Oostenrijk zal vol
gend jaar een transito-belasting
voor het internationale vrachtver
keer heffen en ook het Oostenrijkse
transportverkeer belasten. Dit heeft
bondskanselier Bruno Kreisky gis
teren in Wenen aangekondigd
De nieuwe belastingen behoren tot
een pakket van maatregelen waar
mee de regering verbetering wil
brengen in de voortdurend achter
uitgaande betalingsbalans van het
land. Voor buitenlands vrachtver
voer zal de toeslag bij grens
overschrijding naar kilometer en
vracht worden berekend Het Oos
tenrijkse wegennet, vooral de zoge
heten gastarbeidersroute, wordt in
toenemende mate door het verkeer
naar de Balkan en het Midden-Oos
ten verstopt
De maatregel zal vooral gevolgen
hebben voor de Nederlandse inter
commissie op 8 Juli. De Staat had
echter volgens mr. Blaauw kunnen
voorzien dat enige leden van die
commissie niet aanwezig konden
zijn op die vergadering. De convoca
ties voor die vergadering werden pas
drie dagen van tevoren verzonden en
bovendien werd de vergadering ge
houden tijdens de schoolvakanties.
Dat het overleg nu wordt hervat be
tekent niet. dat de salarisverlaging
nu definitief van de baan is. Mocht
men in het overleg niet tot overeen
stemming komen, dan kan de minis
ter alsnog een besluit nemen Dat
besluit kan dan alleen nog door de
Tweede Kamer ongedaan gemaakt
worden.
WINSCHOTEN (ANP) - Voordat
de zeventienjarige molenbouwer
O. J. P uit Winschoten in de nacht
van vrijdag op zaterdag de 31-Jarige
mevrouw A. J. H. C. Koster en haar
twee kinderen doodstak, heeft hij de
vrouw eerst onder bedreiging van
een mes verkracht
Dit is gisteren bekend geworden na
het verdere verhoor van de dader. P.
kende het gezin ai geruime tijd en
paste geregeld op de kinderen De
bewuste nacht belde hij plotseling
bij de vrouw aan. die aanvankelijk
aarzelde open te doen. Met een
smoesje wist P. toch binnen te ko
men. P.. die zei de onweerstaanbare
drang te hebben gehad om gemeen
schap met de vrouw te hebben,
dwong haar dreigend met het mes
aan zijn verlangen te voldoen.
Daarna stak hij de vrouw in paniek
dood. Toen de vijfjarige Andrej be
gon te schreeuwen stak P. ook hem
dood. waarna hij hetzelfde deed met
de zesjarige Natasja.
Van een onzer verslaggevers
HOORN Het hotel-restaurant Pe
tit Nord aan de Kleine Noord in
Hoorn is in de nacht van zondag op
maandag uitgebrand. De brand is
ontstaan op de verdieping waar de
ketel van de centrale verwarming
zich bevindt. Als oorzaak wordt
oververhitting genoemd. Persoonlij
ke ongevallen hebben zich niet voor
gedaan
In het hotel zouden juist maatrege
len genomen worden voor een betere
brandveiligheid. De brandweer had
deze aanbevolen in een rapport over
het hotel.
Flora-veiling
RIJNSBURO Het bestuur van de
bloemenveiling Flora in Rijnsburg
overweegt de bouw van een nieuwe
vellinghal in de Kamphuizerpolder
Een schetsplan voor de nieuwe hal.
die een terrein van 78.000 vierkante
meter beslaat, wordt door het Flora-
bestuur bestudeerd. Wanneer de ha)
geopend zou kunnen worden, is nog
moeilijk voorspelbaar, omdat de
bouwplannen nog in een te pril sta
dium verkeren.
(ADVERTENTIE)
voor Menten gunstige verklaring ge
stand werd gedaan. De officier be
schuldigde de verdediger ervan de
hand in die brief te hebben gehad,
terwijl de verdediger en Menten zelf
de officier verweten getuigen dé
charge onder druk te zetten, door
hen krachtig op de risico's van mein
edige verklaringen te wijzen
De president maakte aan het gehar
rewar een eind door te besluiten de
getuige via een Duitse rechter in zijn
woonplaats een aantal vragen ter
beantwoording voor te leggen.
De zitting zal morgen worden voort
gezet. Als getuige zal dan onder an
deren rechter-commissaris mr H W.
J. van Duuren worden gehoord.
het vers gebraden lOmnuten haantje
van Herman Kramer. Jcxre
*t l*gt btj de vleeswaren
nationale wegvervoerders, omdat
hun internationale transporten naar
het Midden-Oosten via het Oosten
rijks wegennet lopen. Tot de maat
regelen van de Oostenrijkse rege
ring behoort een BTW van dertig
procent op „luxe goederenzoals
auto's, sieraden, bont. parfum, vt-
deo-apparatuur en autop-radio's
Voorts zullen er geringere afschrij
vingsmogelijkheden gelden voor au
to's. die men voor zijn werk ge
bruikt Ook zal de regering haar
subsidies voor sociale taken vermin
deren.
..Vinden jullie het erg al» ik mijn
goudvis laat meeiwemmen?"
