,Met experimenten in
onderwijs oppassen'
Bonden willen toch betaling
leerling in vooropleiding
ABN Bank
Nieuwe behandeling
voor nierpatiënten
Zestig minuten
belachelijke
show
'n Heel procent meer rente
van uw spaargeld. En er toch
vrij over beschikken.
Wij helpen.
Schönberg en Strauss
op één programma
KUNST
Diepenhorst: we werken met levend materiaal
Contourennota met
een korreltje zout
Diatel Amsterdam geopend
Eén tandarts
op drieduizend
Nederlanders
Nederlanders bij
vliegramp gewond
ABVA, KABO en NCBO maken zich sterk
John Vaccaro's Speelhuis
Nederlandse
muziek
voor
Helsinki
Cameretten '77, een week feest in Delft
DONDERDAG 29 SEPTEMBER 1977
BINNENLAND
T rouw/Kwartet9
Van onze onderwijsredactie
ARNHEM ,,Het onderwijs is in beweging en dat moet ook. Stilte als het graf is in het onderwijs
funest Dit zei professor dr. I. A. Diepenhorst gisteren op de jaarvergadering van de sectie
basisonderwijs van de protestants christelijke onderwijs vakorganisatie (PCO).
Professor Diepenhorst (CDA-Eerste
Kamerlid, voorzitter van de onder
wijsraad) kritiseerde echter het feit
dat in het onderwijs tegenwoordig
alles op losse schroeven wordt gezet.
„We hebben te maken met levend
materiaal. Vooral met experimente
ren moeten we dus oppassen. We
moeten goed weten wat we aan het
doen zijn", zei hij.
Kritiek had de Amsterdamse hoogle
raar ook op het feit dat er bij de
experimenten met het nieuwe basi
sonderwijs (samenvoeging van kleu
ter- en lager onderwijs) op de wetge
ving wordt vooruitgelopen. „Het is
de vraag of wat er op dat gebied nu
gebeurt, juridisch nog wel mogelijk
is. Als een wet niet meer voldoet,
moet hij buiten werking worden ge
steld". Volgens Diepenhorst is het de
taak van het onderwijs er op toe te
zien dat de wet niet met voeten ge
treden wordt terwille van de onder
wijsexperimenten.
Naast al deze bedekte kritiek op
minister Van Kemenade, viel Die
penhorst de bewindsman ook nog
openlijk aan. „De vernieuwers van
vandaag moeten niet denken dat ze
plannen tot het jaar 2000 kunnen
maken in een tijd waar het al heel
moeilijk is slechts een jaar vooruit te
kijken". Diepenhorst doelde hiermee
op de contourennota van Van Keme
nade, waarin de grote lijnen van het
onderwijs tot het jaar 2000 uiteenge
zet worden. „Ik ben geneigd dergelij
ke plannen met een korreltje zout te
nemen," zei hij.
Diepenhorst benadrukte dat we met
al die vernieuwingen ook aan de ou
ders moeten denken. „Ouders kun
nen hun kinderen bijvoorbeeld vaak
niet adviseren welke keuzevakken
zij moeten nemen, omdat zij daarvan
de gevolgen niet kunnen overzien."
Ook voorzitter A. A. van der Leer van
de sectie basisonderwijs van de PCO
had kritiek op de minister. Zo viel hij
de maatregel aan, die beoogt het
salaris van invallende onderwijs
krachten met tien procent te verla
gen. „Vaak gaat het hier om gehuw
de onderwijzeressen die bij ziekte
het onderwijs draaiende houden.
Waarom worden zij gestraft met een
salariskorting van tien procent? Wij
zijn bereid positief mee te denken
over bijvoorbeeld de salarisverhou
dingen binnen het onderwijs. Wij
zijn echter niet bereid eraan mee te
werken als een bepaalde groep gedis
crimineerd wordt."
Van der Leer vroeg een aantal spoe
dige maatregelen. Zo moeten de
klassen verkleind worden, nu er gro
te werkloosheid dreigt te ontstaan.
Er moet een algemene hogere oplei
ding komen om de druk op de peda
gogische academie te verlichten.
Tenslotte pleitte hij voor vervroegde
pensionering van leerkrachten, bij
voorbeeld vanaf zestig jaar.
„Wij menen dat met de voorgestelde
maatregelen de werkloosheid voor
een groot deel kan worden terugge
drongen. De financiering van deze
maatregelen zal niet eenvoudig zijn.
Maar wel is zeker dat door het terug
lopen van het aantal kinderen het
aantal arbeidsplaatsen verminderd
en zo een aantal salarissen in de
schatkist blijft," aldus Van der Leer.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In Buitenveldert te Amsterdam is gisteren een
hotel-dialysecentrum geopend voor nietpatiënten. Het Diatel
een samenvoeging van de woorden dialyse en hotel is het
eerste in Westeuropa en is een voor dialyse ingerichte ruimte,
waar nietpatiënten voor zelfdialyse worden opgeleid. Hierna zijn
ze in staat of thuis, als de ruimte dat toelaat, te dialyseren
(nieren spoelen) of in het centrum zelf.
Met de opening van Diatel, dat overi
gens al ruim een jaar draait, is een
geheel nieuwe weg ingeslagen op het
terrein van de kunstnierbehande-
ling. Het initiatief daartoe werd en
kele jaren geleden genomen vanuit
de dialyse-afdeling van het Acade- Onlpidino*
misch Ziekenhuis in Amsterdam. VF1C,U,,,6
Het centrum kon worden gereali
seerd dank zij de steun van de Nier
stichting Nederland, die deze week
haar landelijke inzamelingsactie
houdt.
gen telefoon. Er is alles aan gedaan
om de ziekenhuissfeer zoveel moge
lijk uit te bannen zonder iets tekort
te doen aan de eisen op hygiënisch
gebied.
Dat Diatel nu pas wordt geopend,
komt omdat de schriftelijke goed
keuring van onder meer het ministe
rie van volksgezondheid pas onlangs
afkwam, maar deze had evenals an
dere ambtelijke instanties wel al be
gin 1976 het licht op groen gezet voor
dit initiatief. Het centrum heeft in
middels al een jaar lang zijn bruik
baarheid bewezen.
Diatel biedt ruimte aan twintig pa
tiënten tegelijk om zichzelf te dialy
seren. Het centrum is zo ingericht,
dat elke nierpatiënt voldoende pri
vacy heeft en tijdens het spoelen,
dat vier tot zes uur duurt, kan be
schikken over radio, televisie en ei-
In totaal kunnen in Diatel zestig
patiënten zichzelf dialyseren. Niet
alleen overdag, maar ook 's avonds
als men werkt of studeert. Er is een
trainingsruimte, waar patiënten met
behulp van video-apparatuur en
dia's worden opgeleid. De patiënten
worden via de ziekenhuizen verwe
zen, waarna in het centrum wordt
bekeken of deze geschikt zijn voor
een dergelijke opleiding.
Diatel is in eerste instantie bedoeld
voor nierpatiënten in de regio Noord-
Holland, maar gezien de ervaringen
nu met dit centrum bestaan er ook
elders plannen, zoals in Leiderdorp
om tot deze nieuwe manier van
kunstnierbehandeling over te gaan.
Het grote voordeel van die behande
ling is, dat de patiënt zelf actief
wordt betrokken bij alles, zodat hij
zich minder afhankelijk hoeft te voe
len van de apparatuur.
UTRECHT (ANP) - In 1947
telde Nederland één tandarts
per 6000 inwoners, nu ongeveer
één per 3000, en binnen tien
jaar zal dat één per 2000 zijn.
Maar dat wil niet zeggen dat
alle problemen dan de wereld
uit zijn, waarschuwde dr. J. D.
de Stoppelaar gisteren in
Utrecht.
De dekaan van de Utrechtse
subfaculteit tandheelkunde
sprak bij de herdenking van
honderd jaar tandheelkundig
onderwijs in Nederland. Voor
1940 was er eigenlijk geen spra
ke van een tandartsentekort of
„patiëntenoverschot". Dat
ontstond, behalve door toena
me van tandbederf, ook door
het Ziekenfondsbesluit 1941,
dat ineens het grootste deel
van de bevolking recht gaf op
beperkte tandheelkundige
hulp.
Het capaciteitsprobleem zal
wel worden opgelost, aldus dr.
De Stoppelaar, maar er zijn
ook economische problemen.
Patiënten zullen soms moeten
kiezen tussen een betrekkelijk
goedkoop kunstgebit of een
kostbare behandeling om het
natuurlijke gebit te behouden.
En de tandarts zal zijn patiën
ten ook moeten kunnen stimu
leren tot tandheelkundig ge
zond gedrag. De dekaan vindt
het nog steeds een van de be
langrijkste taken van het on
derwijs, de student te laten be
seffen dat „er aan een kies een
mens vast zit".
KUALA LUMPUR/DEN HAAG
(ANP) Twee Nederlanders, die in
een toestel van de Japanse lucht
vaartmaatschappij JAL zaten, dat
bij de Maleisische hoofdstad Kuala
Lumpur neerstortte, blijken de
vliegramp te hebben overleefd. Het
zijn de 51-jarige heer M. W. Siemons
uit Den Helder en de 46-jarige heer
C. Kuyt uit Bilthoven. Zij zijn met
verwondingen en brandwonden op-
.genomen in het universiteitszieken
huis in de Maleisische hoofdstad.
Hun toestand wordt redelijk
genoemd.
Van onze soc.-economische redactie
UTRECHT De drie samenwerkende bonden van overheidspersoneel (ABVA, KABO en NCBO)
zullen zich bij de onderhandelingen met de Nationale Ziekenhuisraad over de heiziening van de
CAO sterk maken voor het weer betalen van salaris aan de leerlingen in de vooropleiding.
Sinds de invoering van de nieuwe
CAO, die niet meer voorciet in beta
ling gedurende de zogenaamde pre
klinische periode heeft het protesten
geregend in de gezondheidszorg. Nog
deze week protesteerden zeventig
leerlingverplegenden en ziekenver
zorgenden in Wolfheze. waar de bon
den en de Nationale Ziekenhuisraad
onderhandelden over de nieuwe
CAO voor het ziekenhuiswezen.
De directe aanleiding voor de bon
den om zich sterk te maken voor de
leerlingverplegenden is een verkla
ring van de Nationale Ziekenhuis
raad. In deze verklaring liet de raad
Simpkins
Simpkins, wil
je je asjeblieft
eerst om
kleden?"
weten nog steeds achter de huidige
CAO-bepalingen te staan. Die hou
den in dat er voor de ongeveer drie
maanden durende pre-klinische
periode een leerovereenkomst wordt
gesloten. In deze leerperiode wordt
de leerling in tegenstelling tot
vroeger niet betaald. Wél betalen
zou volgens de raad de ontwikkeling
naar een dagopleiding via uitbrei
ding van de pre-klinische periode
belemmeren.
Ontstemd
ABVA, KABO en NCBO zijn er nogal
ontstemd over. dat de NZR zijn
standpunt buiten het centraal over
leg om naar buiten heeft gebracht,
zonder daarbij overigens te vermel
den welke voorstellen de bonden
hebben ingediend. De bonden zeg
gen dat veel leden er de afgelopen
maanden bij hen op hebben aange
drongen te bevorderen dat in de
CAO-1978 betaling van de leerlingen
gedurende de leerperiode wordt op
genomen. Ze voegen hieraan toe, dat
bij de onderhandelingen ook veel
andere belangrijke herzieningsvoor-
stellen van de werknemersorganisa
ties aan de orde zullen komen.
door André Rutten
De clown, de dierentemmer en de leeuw In John Vaccaro's show in
Mickery
door Adr. Hager
DEN HAAG Het eerste concert
van het seizoen in de Nieuwe Kerk
dinsdagavond stond in het teken
van de letter S. van de muziekency-
clopedie: Schoeck, Strauss en
Schönberg. Het Residentie Orkest
werd geleid door gastdirigent Ri
chard Dufallo. Geen onbekende
meer deze dirigent en artistiek leider
van de Metropolitan Opera at the
Forum en assistent dirigent van het
New York Philharmonic Orchestra.
Hij dirigeerde in 1971 enkele concer
ten in de mei-cyclus, stond een Jaar
later voor het Amsterdams en het
Rotterdams Philharmonisch Orkest,
en trad op tijdens het Holland Fes
tival.
De goede indruk die men van hem
had bevestigde hij met een stem
mingsvolle weergave van de roman-
tisch-lyrische pastorale intermezzo
„Sommernacht" dat de Zwitserse
componist Othmar Schoeck (1886-
1957) schreef naar een gedicht van
Gottfried Keller. Hoewel leerling
van Reger heeft dit werk veel ver
wantschap met Grieg. Een weinig
problematisch geheel.
Schönberg vraagt in zijn Symphoni-
sche Dichtung „Pelleas und Melisan-
de" heel wat meer van uitvoerenden
en toehoorders. „VerklSrte Nacht"
en „Gurrelieder" waren voltooid en
met dit opus 5 sloot Schönberg zijn
eerste scheppingsperiode af. Alban
Berg noemde het werk een symfonie,
daaraan doet het dan ook qua opzet
en lengte denken. Als men geduld
opbrengt het zeer uitvoerige, breed
uitgesponnen werk te beluisteren,
weet Schönberg te imponeren. Du
fallo heeft er door een boelende visie
toe bijgedragen, dat de aandacht
gespannen bleef.
Richard Strauss en Schönberg op
één programma plaatsen heeft zin
als men weet, dat het Strauss was die
er bij Schönberg op aan drong „Pel
leas und Melisande" te componeren.
Weinig, beter gezegd zelden, wordt
het vioolconcert van Strauss uitge
voerd. Een jeugdwerk, de componist
schreef het als 17-jarige in 1881. Met
het stempel „jeugdwerk" moet men
het concert zeker niet veroordelen,
het is bijzonder volwassen. Als ro
mantisch vioolconcert van die jonge
Richard geeft het veel te genieten.
Zeker in handen van een violist als
Ulf Hoelscher (35), een zeer begaafd
musicus, die over een prachtige viool
en over een virtuoze techniek be
schikt. Zijn spel was enigszins aan de
forse kant, doch beheersen deed hij
het werk volkomen.
AMSTERDAM John Vaccaro's
Playhouse of the Ridiculous (speel
huis van het belachelijke) is al een
oude bekende uit Mickery's Loener-
slootse tijd. Het liep dan ook storm
bij hun heroptreden dinsdagavond
in Kenneth Bernard's „The sixty mi
nute queer show", zestig minuten
tegendraadse show, zou je kunnen
zeggen al noemt het programma
blad negen verschillende betekenis
sen voor „queer".
John Vaccaro treedt er zelf enkele
malen in op, om een scène op gang te
brengen, of om er een af te breken
voor een volgende. Hij wil daarbij
nogal eens woedend uitvallen als
een bezetene, een van de negen bete
kenissen van „queer".
Er wordt ook mee aangegeven dat de
groep elf acteurs en actrices, drie
musici „nummers" vertonen, die
ze nog aan het instuderen zijn. De
eerste, na een inleidende solo, speelt
in een herdershut, waar de koning
aan tafel zit met de herder en diens
dochter. De acteur, die de koning
moet spelen, komt te laat aan. krijgt
haastig een papieren kroon op het
hoofd en een uniformjas aan. De
scène wordt herhaaldelijk onderbro
ken omdat een van de drie iets ver
keerds doet. Het is één rotzooi.
De volgende scène speelt op een
boerderij met een boerengezin en
weer de koning, die gekneveld op een
stoel zit Volgt een scène in de slaap
kamer van en Turkse koningin. De
koningin, gespeeld door een acteur,
heeft toestanden met een Spaanse
edelman, Don Juan, in aanwezigheid
van een groep eunuchen. Ook hier
verschijnt de koning, die wederom
wordt vastgebonden en met de dood-
bedreigd. Of is dat in de volgende
scène, spelletjes aan het hof, die
wordt opgevolgd door een circus
nummer, waaraan de hele groep
deelneemt. Twee solonummers vor
men het slot.
Er is nauwelijks een decor: een dub
bele poort geplakt van krantenpa
pier. Er is een grote hoeveelheid aan
kostuums in uiteenlopende stijlen,
alle overdadig, rommelig, grotesk.
Datzelfde geldt ook voor de manier
van acteren: zij zijn allemaal bedre
ven in het overdreven typeren met
gebruik making van het lelijke, het
afstotende, het vreemde. Het is, zou
je kunnen zeggen, het als belachelijk
laten zien van een aantal min of
meer gangbare theaterstijlen.
Er werd eigenlijk opmerkelijk weinig
bij gelachen. Het was ook niet amu
sant. Zulke grove effecten hebben
althans op mij eerder een versuffen
de uitwerking.
Het gebeuren blijft een week in Mic
kery en reist dan veertien dagen
door het land.
BILTHOVEN Voor de Wereldmu-
ziekdagen van de „International So
ciety for Contemporary Music" die
van 9 tot 16 mei 1978 in Helsinki
worden gehouden, zijn door de Ne
derlandse sectie zes werken aan de
internationale jury toegezonden.
Het zijn composities van Oeert van
Keulen, Willem Frederik Bon, Ru-
dolf Escher, Joep Straesser, Theo
Loevendie en Tristan Keuris. Deze
werken zijn geselecteerd door een
commissie bestaande uit dr. Jos
Wouters, prof. dr. Marius Flothuls
en Ton de Kruyf.
DELFT Het amateur-cabaretfes
tival „Cameretten" zal dit Jaar voor
het eerst Delft een hele week in het
teken van het cabaret plaatsen. Het
bestaat nu uit twee gedeelten het
cabaret-concours, en een gedeelte
dat cabaret van een andere zijde
belicht.
Op 28 en 29 oktober worden voor
ronden gehouden waarbij het pu
bliek meedoet om de beste zes te
selecteren. De finales worden gehou
den op 4 en 5 november in de aula
van de Technische Hogeschool.
Daar worden de prestaties beoor
deeld door een jury die dit jaar zal
bestaan uit: Wieteke van Dordt,
Loeki Knol, Theo Ordeman, Han
Peekei, Ruud Kuyper en Bart de
Groot. Het festival wordt afgesloten
met een optreden van Jasperina de
Jong. Na afloop van de vier avonden
worden alle bezoekers uitgenodigd
voor een feest in de Koornbeurs.
Andere programmapunten van „Ca
meretten "77" zijn1 dinsdag 1 novem
ber Wim lbo, die in de Koornbeurs
over cabaret van toen en nu vertelt
(gratis toegang), woensdag 2 novem
ber een forum over cabaret in de
Koornbeurs (ook gratis toegang).
Op maandag, dinsdag en woensdag
zal bovendien een workshop georga
niseerd worden waarin allerlei ama
teur-cabaretgroepen o.l.v. Fred Flo-
russe en George Qroot van Don
Quishocking zullen „oefenen" voor
het publiek.
Kaarten voor voorronden en finales
zijn vanaf 20 oktober verkrijgbaar
bij de VW Delft, de Koornbeurs en
het Waagtheater.
Met de nieuwe ABN Girospaarrekening.
De naam zegt het al. Met deze
nieuwe spaarvorm van de ABN kan alles
per post
Storten en opnemen kan gewoon
met behulp van uw eigen rekening.
Voor het opnemen krijgt u speciale
formuliertjes thuis, waarmee u het geld
dat u wilt opnemen kunt laten
overboeken naar uw gewone rekening.
Tot f 5.000,- per maand is uw saldo
direct beschikbaar, daarboven geldt een
opzegtermijn van 1 maand.
De ABN Girospaartekening is dè
manier om geen 4, maar 5% rente
te maken zonder dat uw geld vaststaat,
zonder opnamekosten.
Bovendien regelt u alles vanuit uw
gemakkelijke stoel. U bent natuurlijk
ook vrij om per kas in te leggen, als het
maar gaat om een bedrag van ten minste
f 1.00Ö,-. De eerste inleg door
overboeking is minimaal f 250,-.
Waarom zou u niet vandaag al gaan
profiteren van 1% meer rente?
U kunt mij helpen door meer informatie te sturen over de
ABN Girospaarrekening.
Naam:
Adres:
Woonplaats:
Heeft reeds een rekening bij de ABN: ja/neen.
Zo ja, bij ABN-kantoor:
_Tet:_
In ongefrankcerdc envelop jenden aan: Algemene Bank Nederland,
Afd. O.D.50, Antwoordnummer 1555,1000 PA Amsterdam.
