I Arabische staten keuren plan VS voor Genève af Bestandsakkoord in Zuid-Libanon wordt nageleefd Geen akkoord over Namibië jP^Rennies ^rnoet je altijd bij je hebben. Spanje is medeplichtig aan strijd in de Sahara Lakers Skytrain de lucht in Kritiek niet 'hard' gesteld Kleine wijziging in Frans kabinet Israël geeft betrokkenheid toe Politie en zwarten slaags: twee doden Maatregelen tegen cholera Geheime documenten tonen aan: DINSDAG 27 SEPTEMBER 1977 - BUITENLAND Trouw/Kwartet H 6 ver- liteit niet en te ideke i het hou- st bij >rgen zijn lider- n zes Ds >redi- •n al- n be werk kll- i ze- /ersi- r het men i om- euwe bege- e uit sa- ker- werk r uit tag is lacht ertig enin- 5che- abte- bur- saris land. chtig Vro- ester 1. de orde van olijk urge- i het ikt er in tvoe- Vlari- t (vi- ?clm- iton). ijftal Huy- :h en AMMAN, CAIRO, DAMASCUS (Reuter, UPI, AP, AFP) - De Arabische buurlanden van Israël, Egypte, Syrië en Jordanië, hebben gisteren over het algemeen afkeurend gereageerd op de Amerikaanse voorstellen voor een Midden-Oostenconferentie in Genève. De drie landen namen overigens geen „hard" negatief standpunt in. Egypte reageerde voorclchtig op de Israëlische instemming met het zen den van één delegatie naar Genève. Een hoge regeringsfunctionaris, die geciteerd werd door het semi-officië- le dagblad Al Achram, zei dat Egyp te was begonnen met een uitvoerige bestudering van de nieuwe ontwik keling. De regering zal echter geen besluit nemen vóór de terugkeer van de mi nister van buitenlandse zaken, Is mail Fachmi, begin oktober uit New York waar hij besprekingen over het Midden-Oosten voert. Maar een ander Egyptisch blad. Al Gmhoeria, schreef dat Egypte het voorstel zal verwerpen als het be- ,doeld is om de PLO uit te sluiten. Het blad meldde uit New York dat Egypte gebonden is aan de resolu ties van de Arabische topconferen tie van 1974 in Rabat die de PLO als de enige wettige vertegenwoordig ster van de Palestijnen erkende. He t blad noemde de Israëlische hou ding slechts ..een tactische manoeu vre" die niets te maken heeft met hervatting van het Geneefse vredes overleg. Actiegroepen Een Jordaanse woordvoerder maak te gisteren bekend dat Jordanië de Israëlische voorwaarde verwerpt voor de aanvaarding van een Ver enigde Arabische delegatie naar de conferentie in Geneve. Ofschoon ak- n de van imen m de De t ge- •reni- dein- is er van rt de 10.00 sdijk e le en in sdijk. spre- :.zegt De neen- e Po- viert haar eiten om n op opese 7e en 8 sep- tente- mma le pe- inden ahizo lotte- ehore ig be- ;angs- i van uders rs en uur DOUW- ning' se le- resge- Den PARIJS (Reuter, UPI) De Franse resident Valéry Giscard d'Estaing eeft gisteren kleine wijzigingen langebracht in het kabinet van pre mier Raymond Barre. Die verande ringen waren noodzakelijk gewor den nadat drie ministers besloten hadden hun plaats op te geven om de zondag bij de senaatsverkiezin gen gewonnen zetel in dit Franse Hogerhuis in te gaan nemen. In het herziene kabinet neemt de republikein Icart de plaats in van minister van bevoorrading Fourca- de en komt de ambassadeur in Spanje en oud-Europees commissa ris Deniau op de post van ondermi nister van buitenlandse zaken. koord gaande met het denkbeeld van de vorming van één enkele Ara bische afvaardiging, verwerpt Jorda nië de Israëlische voorwaarde van „de vorming van commissie op geo grafische basis teneinde de verschil lende aspecten van het conflict te bestuderen". De Israëlische regering aanvaardde zondag de Amerikaanse voorstellen tot vorming van één enkele Arabi sche delegatie mits deze slechts zou deelnemen aan de openingszitting van de conferentie. De onderhande lingen zouden vervolgens gevoerd moeten worden met elk betrokken land. Jordanië stelt nu een onderverdeling van de verenigde Arabische delega tie voor ia actiegroepen die de be langrijke kwesties moeten bestude ren. Het wil geen commissies op geo grafische basis, aldus de woord voerder. Syrië heeft meegedeeld dat de Israë lische aanvaarding van het Ameri kaanse plan gericht was op ont wrichting van de Geneefse confe rentie. Een regeringswoordvoerder zei dat Israël niets nieuws te bieden had. Het Syrische regeringsblad Tesjrin schreef dat hervatting van de Ge neefse conferentie alleen niet ge noeg was. De PLO zou op voet van gelijkheid moeten worden toege laten. „Amerikaanse erkenning van de noodzaak van Palestijnse vertegen woordiging in Genève is ongetwij feld een positief Initiatief Maar der gelijke erkenning zal onvolledig zijn en zal niet in staat zijn bij te dragen tot overwinning van moeilijkheden bij de bijeenroeping van de confe rentie zolang de PLO genegeerd wordt." Goesj Emoeniem Van de kant van de Verenigde Sta ten heeft men overigens laten door schemeren dat de voorwaarden, die aan de Amerikaanse voorstellen wa ren gesteld niet inhoudelijk van de kant van de VS kwamen. De VS zouden volgens Israëlische kranten momenteel zware druk uitoefenen op Israël. Zo zou een lijst met wa penleveranties aan Tel Aviv op het ogenblik worden opgehouden. Naar aanleiding van Amerikaanse druk zou de Israëlische regering ook een plan van de beweging Goesje Emoeniem hebben afgewezen. De eerste Skytrain, de opzienbarende goedkope vlucht van loonden naar de Verenigde Staten, is gisteren met 73 lege stoelen op de 345 plaatsen vanaf het Londense vliegveld Gat wiek vertrokken.1 De grondlegger van dit vliegnieuwtje Freddy Laker moet enigszins teleurge steld zijn geweest al liet hij dit niet blijken. ,,Ik had gedacht dat we met ongeveer 260 mensen zouden ver trekken. En dan valt het aantal van 272 plus drie kleine kinderen mij niet tegen" zo verklaarde de directeur van Laker Airways vlak voor het vertrek van de DC-10. Het in het zwerk verdwijnen van de eerste Skytrain is het hoogtepunt in de loopbaan van Freddy Laker, die zes jaar h«eft geknokt voor zijn project doorgang kon vin den. Hij moest daarbij zelfs een uitspraak van de hoogste Britse rechter afwachten omdat minister Peter Shore de vluchten van Laker Airways tegen wilde houden, rfe rechter besliAte echter in het voordeel van Freddy Laker Het vertrek van Skytrain was ook een ware belevenis voor de uit 23 landen komende passagiers van wie een groot aantal 67 uur op Gatwick had gebivakkeerd (zie foto) om maar zeker te zijn van één van de enkeltjes", die a raison van 59 pond sterling (ongeveer 260 gulden) over de balie gingen. De 23-jarige Britse Anne Campbell was de eerste. Zij was overigens iets meer geld kwijt want los van het ticket „kocht" ze voor zeven gulden ook een maaltijd met een glas wijn, die niet in de basisprijs zijn inbegrepen. Ook in New- York was de vlucht naar Londen niet uitverkocht en merkwaardig genoeg was het aantal plaatsen dat gisteren nog niet was verkocht bijna gelijk aan dat van Gatwick. De Amerikanen betaalden overi gens iets meer voor hun plaatsbewijzen. BEIROET, JERUZALEM (Reuter, UPI, AP, DPA, AFP) Het bestand in Zuid-Libanon, dat gistermorgen door Amerikaanse bemiddeling van kracht werdis in de loop van de dag door beide strijdende partijen, de Palestijnen en door Israël gesteunde rechtse eenheden nageleefd. Dit is gisteravond in zowel de Libanese hoofdstad Beiroet als de Israëlische stad Tel Aviv meegedeeld. Krachtens het bestandsakkoord moet Israël zijn troepen uit het zui den van Libanon terugtrekken en moeten de Palestijnse troepen zich terugtrekken tot op een afstand van 15 kilometer van de grens tussen Libanon en Israël. Geregelde Liba nese troepen zullen deze zone bezet ten en er voor zorgdragen dat er geen nieuwe gevechten uitbreken. De Is raëlische regering gaf gisteren voor de eerste keer toe dat Israëliche een heden bij de strijd in Zuid-Libanon betrokken zijn geweest. Deze eenhe den die ook de beschikking hadden over tanks, zijn gisteren naar Israël teruggekeerd. „Mislukt" De ontwikkelingen in het zuiden van Libanon worden ln Israël gepresen teerd als een enorme overwinning voor met name minister van defensie Ezer Welsmann. Overigens is het 'toegeven' dat Israël betrokken was bij de strijd in Zuid-Libanon een duidelijke positieverandering. Enke le dagen geleden nog verklaarde mi nister van buitenlandse zaken Mosje Dajan dat de Israëlische troepen slechts patrouilleerden in het gebied. PRETORIA (AP, UP, DPA) Het jongste overleg tussen Zuid- Afrika en vijf westelijke leden van de Veiligheidsraad over de toekomst van Namibië is zonder resultaat geëindigd. bied. Het blijft bij zijn eis dat de onafhankelijkheidsbeweging SWA PO haar guerrilla-activiteit in Nami bië staakt. ADVERTENTIE Maagzuur overvalt je. Komt onverwachts. Goed als je dan een paar Renrties bi) je hebt. Brandend maagzuur? - Vy 1 Opgeblazen gevoel? Dmk op de maag? Kennies helpen direkt Aan deze derde gespreksronde in Pretoria namen behalve Zuid-Afrika vertegenwoordigers van de Verenig de Staten, Engeland, Frankrijk, Ca nada en West-Duitsland deel. Men ging uiteen zonder tot overeenstem ming te zijn gekomen over een terug trekking van de Zuidafrikaanse troe pen uit Namibië. De deelnemers zul len verslag uitbrengen aan hun rege ringen. Volgens politieke waarnemers heeft Zuid-Afrika een reeks tegenvoorstel len gedaan, waarmee op enige be langrijke punten tegemoet zou wor den gekomen aan de westelijke standpunten. Het zou niet langer uit sluiten dat de Verenigde Naties rechtstreeks in Namibië optreden. Daarmee heeft de regering van pre mier Vorster op een essentieel punt toegegeven aan de verlangens van de vijf westelijke mogendheden. De onderhandelingen hebben ten doel tot een onafhankelijke regering voor het gebied te komen, waarover de volkenbond in 1920 het mandaat aan Zuid-Afrika toevertrouwde. De Verenigde Naties bestrijden de Zui dafrikaanse opvatting, dat dit man daat nu nog steeds van kracht is. Zij vinden het Zuidafrikaanse bestuur onwettig. In de eerste twee ronden die in april en juni werden gehouden in Kaapstad, werd men het eens over een plan voor vrije verkiezingen voor een grondwetgevende vergadering. King Williams Town, waar zondag de zwarte leider Sieve Biko werd begraven. De zwarte werd doodge schoten toen de politie naar eigen zeggen het vuur opende op een groep zwarte Jongeren die bij rellen betrokken was. Volgens de politie probeerden zij het plaatselijke kan toor van de Bantoe-bestuurscom missie in brand te steken, werd een politieauto omgegooid en gingen bij verschillende bedrijven en kantoren de ruiten in. De begrafenis zelf waar 15.000 mensen waren verliep rustig, maar gistermorgen verzamel den zich menigten in de zwarte stadsdelen Dimbaza cn Gingsberg bij King Williams Town. Schietpartij Terugtrekking Een belangrijk onderwerp van de besprekingen was de terugtrekking van de Zuidafrikaanse troepen. Naar verluidt hebben de Zuidafrikanen zich bereid verklaard tot een geleide lijke terugtrekking, mits een inter nationale vredesmacht een zelfde mate van veiligheid garandeert als er nu zou zijn. Zuid-Afrika stelt dat zijn troepen in Namibië zijn op ver zoek van de bevolking van dit ge- Wanneer de grondwet gereed is. kan op basis daarvan een regering wor den gevormd. In een tweede verkie zingsronde moeten dan de leiders van het land worden aangewezen. De SWAPO, die sinds 1966 de Zuidafri kanen in Namibië bestrijdt, wil niet aan verkiezingen meedoen, zolang Zuid-Afrika zijn troepen niet heeft teruggetrokken. Aan de jongste ge spreksronde nam voor Zuid-Afrika de minister van buitenlandse zaken, Botha, deel. Op de laatste bijeen komst die slechts een uur duurde, was ook premier Vorster van de partij. Politie en zwarte betogers zijn giste ren op verschillende plaatsen in Zuid-Afrika weer met elkaar slaags geraakt. Daarbij vielen zeker twee doden. Bij een hevige schietpartij in de zwarte woonstad Soweto (bij Jo hannesburg) kwam bij een felle schietpartij één zwarte om het leven en werden twee politiemensen ge wond. Volgens een woordvoerder wilde de politie een „verdacht huls" doorzoeken toen met een automa tisch wapen werd geschoten, waar bij de twee agenten werden geraakt. Anderen schoten daarop de schutter dood. Politie-commandant generaal Prinsloo zei dat een aantal wapens is gevonden. De tweede zwarte werd gedood in JEDDAH (Reuter) Saoedi- Arahië heeft strenge maatrege len aangekonidigd tegen de cho lera epidemie die grote delen van het Midden-Oosten heeft getroffen. Op het ogenblik zou den zo'n 3 duizend mensen in 't Midden-oosten aan de ziekte lij den. Zeker tachtig patiënten zijn inmiddels overleden. Pel- girms komen nu alleen nog Sa- oedi-Arabië binnen als ze een geldig inentingsbewijs hebben, terwijl de invoer van fruit en groenten uit andere landen waar cholera heerst is stopge zet. Sommige politieke waarnemers ln Israël beschouwen de operatie in het zuiden -van Libanon als een mislukt stukje beleid omdat het de bedoe ling zou zijn geweest de Amerikaan se bemoeienis met het Midden Oos ten te dwarsbomen althans nieuwe ontwikkelingen te vertragen. De be middeling van de Verenigde Stoten heeft nog een nieuwigheid opgele verd. Bij het bestandsakkoord Is naast Israël en Libanon ook Syrië betrokken maar dit land heeft niet aan de gevechten deelgenomen. Het wordt daarom als bijna zeker aange nomen dat Syrië namens de PLO onderhandelde en zo is er dus voor de eerste maal een indirecte overeen komst gesloten tussen de VS en de Palestijnen. Kort na het ingaan van het bestand zijn volgens het Israëlisch opperbe vel de twee Israëlische grensplaat sen Kyrjat SJmonah en Zafed met Russische Katjoesja-raketten be schoten. Acht mensen liepen ver wondingen op. In Iraélische militaire kringen helt men tot de mening over dat de raketten door Palestijnse ex tremisten zijn afgevuurd om de wa penstilstand te saboteren. Enkele uren voor het bestand van kracht werd, was er volgens berich ten uit Beiroet nog zwaar gevochten in Zuid-Libanon Woordvoerders van de Palestijnen gaven onomwonden te kennen dat er weliswaar een be stand met de rechtse militie moge lijk is. maar nooit met de „Zionisti sche vijand" Niemand, zo zeiden zij. kan de Palestijnen het recht ontzeg gen hun strijd met Israël voort te zetten Voorstanders Tot heden is het bestand alleen door Israël officieel bekendgemaakt Toch hebben de Palestijnen wel te verstaan te geven dat zij voorstan ders van een wapenstilstand zijn De Israëlische staatsradio wist te mel den dat het bestand een voorlopig karakter heeft. Het moet de weg effenen voor onderhandelingen tus sen Israël. Libanon en Syrië om tot een blijvende oplossing van het con - filet le komen. f De Israëlische radio beriep zich voot dit nieuws op kringen rond het Is raëllsche ministerie van defensie Volgens het radiostation geeft h« i bestandsakkoord Israël het recht weer in Zuid-Libanon tussenbeide t< komen als daar opnieuw gevechten uitbreken In Israëlische regerings kringen Is meegedeeld dat de onder handelingen over de wapenstilstand begin september begonnen zijn Het volksfront voor de bevrijding van Palestina, des grote „bezieler" van het zogenaamde „Afwijzings- front" dat gekant ls tegen elke door onderhandelingen verkregen oplos sing van het conflict in het midden oosten. liet echter gisteravond in een communiqué weten dat het ln Zuid-Libanon geen duimbreed zal wijken. Wij zullen ons geen centime ter terugtrekken ln Zuid-Libanon want we zijn daar om het gebied en zijn bewoners te verdedigen, aldus het communiqué Van een medewerker MADRID Vlakbij het drielandenpunt westelijke Sahara, Marokko en Mauretanië zijn, op- Marokkaans grondgebied, vijfentwintigduizend man Marokkaanse troepen geconcentreerd. Hun wapens wijzen richting Tindoef, richting vluchtelingenkampen van het Frente Polisario, waar tienduizenden Saharaanse vrouwen, kinderen en bejaarden wachten op de afloop van de oorlog.; Een oorlog die zich nu al jaren voortsleept. Een guerrilla-oorlog van de bewoners van de westelijke Sahara tegen wat zij beschouwen als de nieuwe kolonisators. Het is haast alweer twee Jaar gele den. dat de Westelijke Sahara werd losgelaten door Spanje. Op 14 no vember 1975 werd, mede onder druk van de door de Marokkaanse koning Hassan II georganiseerde „Groene Mars," het drielanden-akkoord van Madrid gesloten. Spanje had jaren lang de Westelijke Sahara be schouwd als provincie. In 1974 werd echter het recht op zelfbeschikking van het Saharaanse volk erkend. Een jaar later werd dit principe door de Spaanse regering weer losgelaten en het gebied verdeeld tussen de buurstaten Marokko en Mauretanië. Eigenlijk werd het gebied verkocht. De Spaanse staatsonderneming IMI behield vijfendertig procent van de aandelen van de rijke fosfaatmijnen van Boccraa. Verder behield Spanje voorrechten in de exploitatie van de rijke visgronden voor de kust van de westelijke Sahara. Vuile was Voor Marokko kwam de droom van een „Groot Marokko" door het ak koord van Madrid een stapje dich terbij. Marokkaanse nationalisten claimen, behalve de „Saharaanse provincies" eigenlijk heel noord- west-Afrika: van het Algerijnse Orah tot de rivier de Senegal. Het akkoord van Madrid is door de Spaanse democratische partijen al tijd als een schande ervaren. Zes dagen voor de dood van Franco werd de zwarte kolonisatiepolitiek van het Franqulsme als het ware be kroond: de Saharanen kregen geen recht op zelfbeschikking en werden overgeleverd aan Marokko en Mau retanië. De precieze inhoud van het akkoord van Madrid is tot nu toe strikt geheim gebleven. Het is nooit in het Spaanse Staatsblad gepubli ceerd. De pro-Marokkaanse lobby in Madrid hing de vuile was liever niet buiten. Twee jaar na de sluiting van het akkoord van Madrid is het Sahara- probleem nog steeds actueel geble ven En in het eerste debat over de buitenlandse politiek ln het nieuwe Spaanse parlement, stond 20 sep tember de westelijke Sahara cen traal De drie linkse partijen PSOE. PCE en PSP eisten dat het drielan den-akkoord openbaar zou worden gemaakt en dat het zou worden ge annuleerd. Verder eisten de socialis tische en communistische woord voerders stopzetting van de Spaanse wapenleveranties aan Marokko en Mauretanië en erkenning van het recht van de Saharanen op een vrije en onafhankelijke staat. De Spaanse minister van buiten landse zaken Oreja Aquirre betoog de, dat Spanje ten aanzien van de westelijke Sahara geen enkele ver antwoording meer draagt. Tenmin ste niet meer dan elke andere lid staat van de Verenigde Naties. Het is waarschijnlijk dat Oreja een verhaal ln dezelfde trant zal gaan houden in de zitting van de Verenigde Naties als het Sahara-probleem aan de orde komt. Voor het Frento Polisario en voor Algerije, die de Saharaanse na tionalisten steunt, is de redenering van Oreja weinig acceptabel. Volgens hen ls Spanje Juridisch ge zien nog steeds de regerende mo gendheid van de westelijke Sahara De Verenigde Naties hebben het driepartijen akkoord van Madrid na melijk nooit erkend. Verkocht Voor welke som werd de westelijke Sahara verkocht? Doorgaans welin gelichte bronnen ln Madrid verschaf ten mij Inzage ln de tot dusverre niet eerder gepubliceerde documenten: Een reddingsboei van de fosfaatmijnen van Boa Craa. „Wat betreft de visvangst erkennen Marokko en* Mauretanië het recht van achthonderd Spaanse boten om te vissen ir, de wateren van de Saha ra, gedurende twintig Jaar ionder dezelfde voorwaarden als nul. behal ve dat vanaf het zesde jaar een jaar lijkse pachtsom betaald moet wor den Gedurende de eerste vijf jaar hoeven de Spaanse vissersboten geen pachtsom te betalen. Voor de vijftien daaropvolgende jaren beta len zij een pachtsom die de meest voordelige zal zijn, ooit toegestaan aan een derde land. met een prijs vermindering die moet worden over eengekomen Voor het begin van het zesde jaar zal een gemengde com missie van de drie partijen (Spanje. Marokko. Mauretanië i bijeen ko men om deze jaarlijkse pachtsom vast te stellen". Tussen Marokko en Spanje werd ook een bilateraal verdrag gesloten als uitvloeisel van de Sahara-over- dracht: „Marokko staat het recht van vissen toe in zijn territoriale wateren die liggen in de Atlantische Oceaan, voor een periode van vijf tien Jaar, aan maximaal zeshonderd Spaanse vissersboten". Experts van Marokko en Spanje zijn vóór 31 december 1975 bij elkaar geweest om een aanvaardbare for mule te vinden om de bestaande plannen te vervangen De Spaanse regering verstrekt jaarlijks aan de Marokkaanse regering een lijst van bovenstaande zeshonderd boten Dezelfde formule wordt toegepast ten aanzien van maximaal tweehon derd Spaanse boten in de Marok kaanse wateren ln de Middellandse Zee. In de bijeenkomst die vóór 31 december 1975 werd gehouden, zijn bijzonder gunstige voorwaarden vastgesteld voor deze boten De Spaanse regering zal aan de Marok kaanse Jaarlijks een lijst van twee honderd boten overhandigen. Ook de afbakening van de territoriale wateren is in het akkoord geregeld. Het zal de lijn zijn die in het midden ligt tussen de Spaanse en Marok kaanse kust. De twee landen kun nen hun territoriale wat-eren of hun continentaal plat niet builen deze lijn uitbreiden Delfstoften Wat betreft de economische samen werking is onder meer vastgesteld, dat er één of meerdere maatschap pijen worden opgericht om geolopi sche onderzoekingen te verrichten Deze maatschappijen worden opge zet in de vorm van een Joint venture en zullen de mljnexploitatte ln de Sahara en in Marokko ter hand ne men. Van de kant van Spanje zal de geologische kennis die tot haar be schikking staat, worden ingebracht. Gedurende de fase van onderzo' k. dat wil zeggen: totdat een grondstof is gevonden, en de economische mo gelijkheid tot exploitatie is aange toond. komen alle kosten op de re kening van Spanje Wat betreft de oorlogsvoering tus sen Marokko en Mauretanië ener zijds en het Frente Poll arlo UUfa zijds. kan men niet zeggen, dat 8panje zich totaal afzijdig houdt Spaanse bedrijven leveren, met toestemming van de Spaanse auto riteiten. voor miljoenen dollars wa pens aan met name Marokko. Ge middeld verlaten per maand zo een drie schepen vol Landrovers. 120 mm - kanonnen, mortieren, grana ten. houwitsers de Spaanse havens. Zo vertrokken op 23 en 26 februari van dit Jaar vanuit Cadiz bestem ming Casablanca schepen met wa pens voor een waarde van vijf mil joen dollar. En een maand na de Spaanse verkiezingen, 14 Juli van dit Jaar, werden eveneens voor miljoe nen dollars wapens uit Cadiz en Va lencia verscheept De medeplichtigheid van de Spaan se militaire autoriteiten aan de wa penleveranties wordt bewezen door het feit, dat de streng bewaakte mi litaire haven La Carraca. vlak bi) Cadiz, verschelde malen voor de wapenverzendingen Is gebruikt De Spaanse regering ls nog steeds be trokken bij het Saharaconfllct Of zij het wil of niet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7