I
Ingewikkelde smeerpijperijen
3
De tekening van een lezer
Commentaar
Stemrecht (1)
1
Stemrecht (2)
Groningen: Eigenlijk heeft Westerterp er niets mee te maken
Het verhaal van een
driehoeksverhouding
Lieve oude wijven
dat was een erg verschil
Zo erg is het
Oudste
gezien
suggestie
columbo
zilvertip
BINNENLAND
Trouw/Kwartet 5
'-JL.V
^N>'
se. bol
r Folli
iet id<
net h<
ove
olai
op dl
tter ee
Viel «ze
ing oi
L te ki
bouw
Het gemeentebestuur van Assen
wil de Zuidmolukkcrs in de ge
meente meer betrekken bij het
bestuur van de gemeente. Voor
lopig zal dat om formeel-juridi
sche redenen moeten gebeuren
in de vorm van een commissie,
die kan worden ingesteld (wij
citeren nu de gemeentewet)
,,met het oog op de behartiging
van de belangen van een deel
van de gemeente, hetwelk daar
voor hetzij door zijn ligging,
hetzij door zijn karakter in aan
merking komt".
Het artikel, waaraan dit citaat
ontleend is, is pas in 1964 aan de
gemeentewet toegevoegd, onder
andere (en wij citeren nu minis
ter Toxopeus in zijn schriftelijke
discussie met de Tweede Kamer
over deze wetswijziging uit
1964) „om op deze wijze des
kundige en geïnteresseerde bur
gers, die om welke redenen dan
ook het raadslidmaatschap niet
kunnen of willen aanvaarden,
toch bij het bestuur te be
trekken".
Enkele Kamerleden hebben in
1964 daartegen in gebracht, dat
op deze manier bestuursbe
voegdheden werden gelegd in
Overigens: hoezeer wij de toe
passing van deze nieuwe artike
len uit de gemeentewet ook toe
juichen nog beter lijkt ons om
op landelijk niveau te bezien in
hoeverre aan de Zuidmolukse
gemeenschap in ons land een
actief en passief kiesrecht voor
de gemeenteraden kan worden
toegekend.
eerder, in ons commentaar
van 13 juni 1977, na de beëindi-
J jing van de acties in De Punt en
Bovensmilde, hebben wij daar-
ïvoor een pleidooi gevoerd. ,,De
i gemeenteraad is het democra-
handen van mensen, die geen
politieke verantwoordelijkheid
dragen, maar dat argument
sneed naar de mening van minis
ter Toxopeus (en met hem de
meerderheid van Tweede en
Eerste Kamer) geen hout. Ten
eerste worden hier geen be
voegdheden individueel, aan
personen doch alleen collectief,
aan een commissie gegeven en
ten tweede blijft uiteraard de
politieke verantwoordelijkheid
voor alles wat die commissie
klaarstooft, bij de gemeente
raad.
Het lijkt wel de discussie van
dertien jaar geleden nog eens
nalezend of de wijzigingen
van 1964 juist met het oog op de
thans in Assen gegroeide toe
stand zijn aangebracht. Het is
naar onze mening daarom inder
daad juist in het geval van de
Zuidmolukkers en op dit ogen
blik van deze bevoegdheden van
de gemeentewet gebruik te ma
ken om op die manier het pro
bleem van de representatie van
de Zuidmolukkers (enigszins)
op te heffen en op die manier de
regenererende krachten binnen
de Zuidmolukse gemeenschap
zelf te versterken.
tisch bestuursorgaan dat het
dichtst bij de Zuidmolukkers en
hun vaak lokale problemen
staat. Parlement en provinciale
staten zijn te grootschalig voor
deze groepering maar met de
lokale democratie moeten we
het toch maar eens een keer
aandurven", schreven we bij die
gelegenheid en dat lijkt ons op
dit ogenblik nog even juist.
Het is verheugend dat burge
meester Masman van Assen
deze gedachte heeft overgeno
men en verder wil dragen. Het
initiatief is nu aan regering en/of
Tweede Kamer.
door Jan Sloothaak
GRONINGEN Eigenlijk heeft geen
minister er iets mee te maken welke
bedrijven op de omstreden Groningse
„smeerpijp" worden aangesloten. Deze
stelling zij het ietwat voorzichtiger
en zeker diplomatieker verwoord
huldigt het provinciaal bestuur van
Groningen.
Tenslotte zo luidt de redenering van Gro
ningers commissaris mr E. H. Toxopeus en de
gedeputeerden is de „veenkoloniale afval
waterleiding" provinciaal eigendom. Het is
ook de provincie die een vergunning voor
lozing in de Dollard heeft aangevraagd en als
minister Westerterp nu maar zegt hoeveel
vuil de Dollard kan verwerken, dan kan Gro
ningen zelf wel bepalen, welke bedrijven in
aanmerking komen. Als de regering dit zo
nodig zelf wil uitmaken, dan zou het redelijk
zijn dat het rijk ook zelf de lozingsheffingen
van de fabrieken int. Een desbetreffend ver
zoek van Groningen is echter afgewezen. De
provincie moet die heffingen nu zelf opleggen
en het is dan ook de provincie die moet
opdraaien voor moeilijkheden met bedrijven
die eventueel niet in staat zijn de heffingen te
betalen.
Tegenstrijdigheid
In het Groninger provinciehuis wijst men op
een tegenstrijdigheid in de ontwerplozlngs-
vergunnlng van de minister. Er staat in dat
volgens berekeningen van rijkswaterstaat de
Dollard dagelijks negentig ton BZV (Biolo
gisch Zuurstof Verbruik) kan verdragen. Door
zelf uit te maken welke bedrijven hij wil
toelaten, heeft de minister echter tegelijk
bewerkstelligd dat er in plaats van die negen
tig ton maar tien ton wordt geloosd. Super-
vervuiler KSH is één van de bedrijven die niet
mee mag dpen en in Oroplngen vraagt men
zich af wat het voor zin heeft een smeerpijp te
gebruiken om tien ton af te voeren, terwijl de
honderdtien ton van KSH nog in de Oost-
gronlngse kanalen blijft stromen.
Om iets van de smeerpljperij te begrijpen is
enig Inzicht in de driehoeksverhouding rijk-
provincle-bedrijven nodig. De karton- en
aardappelmeelfabrieken vervuilen de kana
len enorm. Vóór 1970 zelfs nog met 24 miljoen
inwoner-equivalenten, wat nergens ter wereld
zó geconcentreerd voorkwam.
Het afvoeren naar zee vla een grote onder
grondse pijpleiding leek het ei van Columbus.
De fabrikanten hadden altijd gezegd dat het
technisch onmogelijk was dat de onderne
mingen zelf hun afvalwater zouden zuiveren.
Een bewering, die maar erg betrekkelijk was,
naar later zou blijken.
Politieke druk
De provincie Groningen werd als gevolg van
politieke druk uit Oost-Oroningen met de
neus op het feit gedrukt en besloot om voor
het bedrijfsleven een grote smeerpijp te bou-
KSH: 'goed' voor 110 ton vuil.
wen. Het rijk zegde subsidie toe. De fabrikan
ten wreven zich in de handen. Kwamen zij
even goedkoop van hun vuil af. Zelf hoefden
ze maar een schijntje van de miljoeneninves
tering te betalen.
Vervolgens maakte het rijk de driehoek com
pleet. De regering zag zich gedwongen tot
rechtstreeks Ingrijpen, omdat Duitsland be
zwaar maakte tegen de gigantische vervuiling
van de Eems-Dollard. Minister Drees Jr en
premier Biesheuvel verordonneerden dat er
geen ongezuiverd afval in de Dollard mocht.
De provincie zat met de handen in het haar.
Het Rijksinstituut Zuivering Afvalwater
(RIZA) had zo mooi uitgerekend dat de Eems-
Dollard precies 24 miljoen inwoner-equiva
lenten vuil kon verdragen, toevallig net zo
veel als werd geproduceerd. Kwade tongen
wilden dat de wens de vader van de gedachte
was geweest. Net als later, toen zeven-miljoen
inwoner-equivalenten werd berekend, toeval
lig weer net genoeg om althans de eerste
(thans gereed zijnde) fase in werking te stel
len. Hoe het ook zij, Groningen moest zijn
vuil kwijt, maar zou geen vergunning van het
rijk krijgen om dit in zee te lozen.
In diezelfde tijd won de gedachte veld dat „de
vervuiler" zelf moet betalen. De fabrikanten
kregen door dat ze ondanks de met overheids
steun gebouwde smeerpijp toch forse lozings
heffingen moesten gaan betalen. Dat zou
kostbaar worden met de enorme hoeveelhe
den vuil die zij produceerden. Zuivering bij de
bron, dus in de fabrieken zelf, was technisch
niet uitvoerbaar. Dit hadden de fabrikanten
altijd in koor geroepen toen ze nog dachten
een goedkope smeerpijp te krijgen. Nu ze
toch lozingsheffingen moesten gaan betalen,
waren die technische problemen bij nader
inzien toch niet zo onoverkomelijk. Zelf zuive
ren kon wel eens goedkoper uitvallen dan die
heffingen betalen. Opnieuw roerden zich kwa
de tongen. Deze keer gericht tegen het be
drijfsleven: die gehaalde fabrikanten hadden
het argument van de technische onuitvoer
baarheid alleen maar aangewend om weinig
te moeten betalen.
Subsidies
Door afsluitingen van met name kartonfa
brieken was de hoeveelheid afvalwater inmid
dels al afgenomen en de overige karton- en
aardappelmeelfabrieken ontwikkelden met
hoden om zelf te zuiveren. Daarvoor betaalde
het rijk forse bedragen in de vorm van subsi
dies. De aardappelmeelcoöperatle AVEBE is
nu bezig om in de komende Jaren het produk-
tieproces volledig om te schakelen door ver
bouwing van zijn fabrieken. Van de half mil
jard gulden die dit kost. betaalt het rijk ook
weer honderd miljoen gulden.
De waardevolle eiwitten die vroeger met het
aardappelvruchtwater werden weggegooid,
zullen voortaan teruggewonnen worden en
het resterende proceswater wordt ingedampt
tot vaste stoffen die weer bruikbaar zijn in
veevoer. De Koninklijke Schollen Honig treu
zelde nogal met de zuiveringsplannen en nu
het concern op de rand van de afgrond staat,
is realisering (financiering) moeilijk ge
worden.
Sluiting
De rest van het verhaal heeft al maanden
uitvoerig in de kranten gestaan: Als minister
Westerterp blijft weigeren KSH op de smeer
pijp aan te sluiten en daar ziet het naar uit
dan moet de provincie beslissen of KSH
per 1 oktober nog mag blijven lozen in de
kanalen. Zo niet, dan zou de fabriek <1200
man) moeten sluiten. Nu Groningen niet zelf
mag beslissen welke fabrieken er op zijn eigen
leiding worden aangesloten, kan de provincie
slechts volstaan met aan de minister té ver
zoeken de volledige opname-capaciteit van
de Dollard te benutten. Op die manier zou
men nog tachtig ton KSH-vuil kwijt kunnen.
Aangezien KSH 110 ton loost, is dat niet
voldoende, maar het aantal tonnen dat in de
kanalen blijft stromen wordt dan in ieder
geval teruggebracht tot veertig.
Overbodig?
Milieugroepen hebben altijd beweerd dat de
afvoerleiding uiteindelijk volledig overbodig
zal blijken te zijn omdat volledige zuivering
in de fabrieken zelf tot de mogelijkheden
behoort. De provincie meent echter dat er
altijd een restvervuiling blijft. Anders dan
AVEBE heeft KSH ook een derivatenfabriek
die ook na zuiveringsmaatregelen zoveel zou
ten produceert dat afvoer via een leiding
noodzakelijk blijft. Dat geldt ook voor kar
tonfabrieken die hoogwaardige papiersoorten
maken. Uitbreiding van de afvoerleiding zit er
niet meer in, ook al omdat AVEBE als belang
rijkste kandidaat is afgevallen door zelf zo
drastisch te zuiveren dat er zelfs geen restvuil
overblijft
De nu gereedgekomen (eerste) fase heeft vijf
tig miljoen gulden gekost Deze bestaat uit
twee leidingen vanaf Oude Pekela (kartonin
dustrie) en vanaf Hoogezand (KSH. Silenka.
karton), die bij Scheemda samen komen in
een pompgemaal en verzamelleiding naar de
uitmonding in de Dollard bij Hoogwatum. De
vertakking uit Hoogezand is al een poosje
gereed en mondde tijdelijk uit in het Win-
schoterdiep bij Scheemda. Weigering van
KSH door de minister betekent waarschijn
lijk dat deze situatie zal voortduren, wat in
strijd zou zijn met de beloften aan Scheemda
en aansluitend kanalengebied. Oude Pekela
wordt, mede dankzij ook nog een paar nood
voorzieningen. wel van de stank verlost.
AL
Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent, Postbus 059.
Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon.
van d
grepei
i moei
et leu
renmii
op P:
ij ,.Oi
aar no
;en ov<
HET WEER door Hans de Jong
Weerrapporten
Boven het vasteland van Euro
pa gaan de oude wijven zich
uitleven. Hiermee wordt be
doeld een stabiele weerstoe-
stand met droog weer, mist in de
nacht en ochtend maar een
warm zonnetje in de namiddag.
Zo'n toestand kan soms tot in
oktober voortduren. De tempe
ratuur bereikt bij wind tussen
zuidoost en zuidwest de grens
van twintig graden en over
schrijdt die nog wel wat. Meest
al ligt Duitsland daarbij iets
voor op ons speciaal het Rijn
land. Gekeken naar de kalender
mag zo'n temperatuurtje rustig
zomers worden genoemd.
Natuurlijk spijker Je zo'n sym
pathiek en populair weertype
niet zo een twee drie in elkaar.
Daarvoor zijn hogedrukgebie-
den noodzakelijk, liefst stevige
(aan de ene kant) en diepe, roeri
ge en uitgebreide depressies
over de oceaan (aan de andere
kant). Aan beide voorwaarden is
momenteel voldaan. De facsimi-
lékaart van Parijs, Ste Assise
geldig voor middernacht, liet
drie maxima zien: een van 1040
millibaar boven dè Randstaten.
één van 1026 millibar boven
Zuid-Duitsland en Zwitserland
en één van 1025 millibar ten
zuidoosten van de Azoren, alle
drie met elkaar verbonden. Bo
ven de oceaan vertoonden zich
onder meer twee parallel naar
het oostnoordoosten oprukken
de depressies van circa 1000 mil
libar richting Britse eilanden
vergezeld van bewolking. Voorts
was er een andere veel uitgebrei
dere wolkenzone over de Balkan
tot diep In Rusland met waar-
schuwingen tegen CAT (sterke
luchtwoelingen bij heldere he
mel) tot elf 9 twaalf kilometer
hoogte, ook ten westen van
Ierland.
Hartverwarmend was echter het
brede uitgebreide wolkenvrije
gebied van de Azoren via Frank
rijk in onze omgeving over
Duitsland tot Zweden, Finland
en Noordwest-Rusland en daar
van moeten wij het hebben. Ook
op satellietfoto's was dat eerder
op de dag al duidelijk zichtbaar
geweest. Geen zorgen voor mor
gen dus, mensen en ook niet
voor overmorgen en die ene en
kele bul die zich gistermiddag
en in de vooravond nog vormde
over het noorden van Nederland
was echt een nakomertje (Oor-
redijk 2 mm). Verder nemen we
ons voor niet direct geïntimi
deerd te raken bij depressledret-
ging boven de Britse eilanden
(waar het weer wel veranderlijk
blijft). Of door vertraging, ver
zwakking of wegdraaien van het
front naar het noorden blijft ons
regenwater van betekenis be
spaard, in het ergste geval komt
er tijdelijk meer bewolking ln
het westen en noordwesten. La
ten we eerst maar eens kijken
hoe hoog de temperatuur gaat
oplopen, binnenkort wellicht tot
22 graden.
Over de herkomst van de term
„oudewijvenzomer" zijn er ver
schillende lezingen. In de herfst,
eind september en oktober
wordt de Jonge tuinspin en veld-
spin actief. Hij maakt draden
die door de lucht zweven en te
gen het gezicht voelbaar zijn.
Dan doen deze spinnen alleen
bij mooi hogedrukweer. Eeuwen
geleden deden ze dat ook al, zo
ook ln de tijd van de noorse
mythologie. Die draden werden
door de mensen toen ook ge
voeld en soms nogal griezelig
gevonden. Aangezien de Noorse
godinnen veelal wevend en spin
nend werden afgebeeld, was het
voor de gewone man erg voor de
hand liggend om verband te leg
gen. Ten slotte moet er Iemand
geweest zijn die erg oneerbiedig
bijgehaald te worden, gelet op
de uitdrukking „Witwensöm-
merll".
In augustus heeft het bij ons
enige tijd tropisch geregend, in
Rotterdam meer dan 200 milli
meter. Vergeleken met wat er
die maand plaatsvond ln Bang-
ladesj viel dit toch wel in het
niet: daar 2765 mm, in Ivoorkust
plaatselijk 1069 mm. Ook veel
regen valt er ln het zuiden van
Nebraska: op 18 augustus had
men daar al het natste jaar se
dert 1915 te pakken en tot en
met 18 september was er maar
liefst 867 mm gevallen. En
plaats daar dan eens tegenover
de 2 mm van Herwijnen en Ede
tot nu toe ln deze maand
zwaar bew
1»
De Bilt
hall bew
18
hall bew
19
Belde
onbewolkt
19
Eindhoven
zwaar bew
19
Den Helder
zwaar bew
16
Rotterdam
hall bew
18
Twente
zwaar bew
17
Viissingen
zwaar bew
16
Zd Limburg
zwaar bew
17
Aberdeen
geheel bew
14
Athene
onbewolkt
19
Barcelona
zwaar bew
23
Berlijn
onbew
13
Bordeaux
half bew
25
Brussel
half bew
18
licht bew
18
half bew
18
Helsinki
half bew
7
Innsbruck
regen
14
Klagenfurt
half bew
15
Kopenhagen
zwaar bew
12
Lissabon
zwaar bew
25
Locarno
licht bew
19
Londen
zwaar bew
18
Luxemburg
licht bew
16
Madrid
onbewolkt
25
Malaga
hall bew
25
Mallorca
zwaar bew
23
Munchen
regenbui
13
Nice
onbewolkt
21
Oslo
licht bew
13
Parijs
zwaar bew
21
Rome
licht bew
22
Spilt
hall bew
21
Stockholm
onbewolkt
12
Wenen
geheel bew
12
Zurich
hall bew
17
ücht bew
22
Islanboel
zwaar bew
14
Tunis
zwaar bew
22
HOOOWATER worn«j»g 28 september
Vluslngen 2.23-14.28 Harlngvlielsluuen
2 33 14 54. Rotterdam 4 32 16 31, Scheve
Ringen 3 31 15 52. IJmuiden 4 04-16 25.
Den Helder 8 38 20 30. Harlingrn
10 40-22.50. Delfzijl 0 23 12 30
had i onder redactie van Loes Smit
omd e|
riek ha
reet va
ebraert
vervolj
De eerste schoolkranten zijn weer
binnen Dat wil zeggen: de eerste
schoolkrant, want tot nu toe ont
vingen we alleen die van „Living
stone" en „De Kraal", een Goudse
combinatie van protestants-chris
telijk kleuter- en basisonderwijs.
Ze zijn daar het schooljaar meteen
al begonnen met een „schoolrijs",
zoals een vijfdeklassertje schrijft.
De kinderen doen er enthousiast
verslag van: „Dat was best leuk",
zegt er een. „alleen was het de dag
dat we niet hoefden te rekenen,
geloof ik. dus het was leuker ais we
op maandag vertrokken" Die dag
gingen ze naar het openluchtmu
seum ..Ik vond het daar best leuk
Maar met als ik in die tijden leef
den Dan had ik vast aan die galg
gehangen, omdat ik niet in sinter
klaas geloofden In plaats in de zak
naar Spanje hing ik aan de galg'
En een klasgenootje „Er waren
oude boerderijen en als je het ver
geleek met een koopmanshuis dan
was dat een erg verschil". Niet alle
maal hebben ze veel herinneringen
aan het museum overgehouden:
„We stapten vrolijk uit en toen
konden we beginnen met alles,
maar we zagen een kraampje waar
je van alles kon kopen we hebben
wat gekocht en moesten we weer
terug komen". Weliswaar kregen ze
later allemaal een boekje met de
broodnodige informatie, maar daar
stapt ze ln haar verslag gauw over
heen: „We gingen eten. toen gingen
we naar een groot grasveld en daar
gingen we spelletjes doen
De zesdeklas-Livingstoners zijn
drie dagen „op kamp" geweest, ook
al meteen aan het begin van het
nieuwe schooljaar. En in het kamp
verslag mag uiteraard de kritiek
van de jongens op de meisjes en
omgekeerd niet ontbreken Een
jongen schrijft: „De meiden waren
erg lummelig. We hebben erg gela
chen, want de meiden hadden onze
kamers overhoop gegooid, maar ze
zullen er voor boeten". „We had
den meisjes gevangen en weer vrij-
gelaten". „Om 5 over 8 werden
we wakker door de meiden, want
die riepen: wij eisen ontbijt op bed!
Het Is niet gebeurd". De meisjes:
„Vooral de Jongens waren erg ver
velend. Ze kwamen steeds binnen,
maar wij hadden de pyjama's ver
stopt en ze zochten zich naar".
„De jongens waren zo kllerig
En ten slotte de verzuchting: „Ein
delijk verlost van de jongens".
Maar ze hebben er allemaal wèl
genoten die dagen („een oer-gezel-
lig kamp") en ook over het eten
waren ze dik tevreden. Ze herinne
ren zich „patat, een heerlijke maal
tijd. brood met kaas en brood met
worst, het eten was best", maar
„het was vieze melk". Je kunt ook
niet Alles hebben.
„Opgenomen worden ln een ver
pleeghuis is geen pretje. Het ls een
noodzakelijk kwaad. Losgerukt
worden uit Je eigen vertrouwde om
geving. van degenen die je lief zijn,
en overgeplaatst worden ln de nieu
we, kleine wereld van een verpleeg
huis. Wie ontmoet Je daar? Met wie
ga je daar om? Als je geluk hebt
kom je bij medebewoners met wie
je kunt praten, die nog belangstel
ling hebben voor wat om hen heen
gebeurt. De zusters zijn over het
algemeen jonge meisjes, de één
aardiger, geduldiger dan de ander.
Bij tijd en wijle voel je Je hulpbe
hoevendheid schrijnender, je
Honderdtien jaar is *e geworden,
mevrouw Katharina Braun, die tich
de oudste van heel West-Duitsland
mag noemen. Ze vierde haar verjaar
dag thuis, in Offenbach, en natuur
lijk kwam de hele familie haar felici
teren. Hier houdt de jarige haar ces
weken oude achter-achter-kleinroon
in haar armen, die nog geen weet
heeft van lulke bijzondere gebeurte
nissen in een mensenleven en rustig
doorslaapt.
machteloosheid groter en twijfel je
aan de menswaardigheid van Je be
staan Je zal liever je tong afbijten
dan te klagen. De gemeenschap
zorgt toch goed voor Je: het eten is
goed en op geregelde tijden wordt
er voor ontspanning gezorgd. Soms
word Je als een kind behandeld
Van Je eigen vrije meningsuiting ls
weinig meer over. Er wordt ook niet
naar gevraagd. Maar Ja, Je bent
tenslotte afhankelijk van anderen
en iedereen bedoelt het zo goed!
Alleen heeft ledereen altijd zo'n
haast. Tot een echt gesprek komt
het niet en met Je medebewoners
ben Je al gauw uitgepraat als je de
hele dag naast elkaar zit."
„Dlt is een schets van een verpleeg
huisbewoner die langzaam afglijdt
naar een ontledigd bestaan." aldus
drs. O. J. Overduin ln het tijd
schrift De Bejaarden. „Kijk om u
heen. De verpleeghuizen zijn er vol
van. U zult zeggen: Is het zo erg?
Ja, zo erg ls het".
De algemene klacht van de Ameri
kaanse safariparken, weet het tijd
schrift Artis, is dat de bezoekers
het na één bezoekje wel mooi ge
noeg vinden Ze houden het dan ln
het algemeen wel voor gezien en
komen niet meer terug. Dat is dan
ook de oorzaak, waardoor een stuk
of wat safariparken de laatste tijd
gesloten moesten worden. Eentje
in New Jersey bijvoorbeeld, die
vijfentwintig miljoen gulden ge
kost heeft, ging dit Jaar dicht en
een jaar eerder al ABC-Wildllfe ln
Maryland. In Californië kon de ei
genaar van een wildpark vorig na
jaar de pacht niet meer opbrengen.
Als dat zo doorgaat, moeten de
Amerikanen nog naar Nederland
komen om een echt safaripark te
zien.
zwarte strepen beslist tegen Alleen
voor zilveren oorringen is de tip
onbruikbaar en bovendien, raadt
Margriet aan. moet het lak van een
„hypo-allergeen" merk zijn, om Irri
tatie van de huid te voorkomen De
apotheek weet daar wel meer van
Een paar korte antwoorden van
Friese schoolkinderen, die we von
den ln de schoolkrantenrubriek
van de Leeuwarder Courant: V.O.C.
Is Verenigde Opsterlandse Com
pagnie. Die ontdekkingsreiziger
heette Columbo. 8pecerijen zijn
onder andere kolen, erts, porselein,
koffie, odeclonje, rijst en bamie In
1584 was de vrede van Monster Zeg
anders: „Na veel loven en bieden
werd het paard verkocht". Een
meisje weet het: „Na veel gepruts
werd het paard verkocht".
Wat je noemt gênant, die zwarte
strepen die zilveren sieraden en
horloges op armen, vingers en nek
'kunnen achterlaten Sommige
mensen hebben daar nu eenmaal
last van. Wat doe Je er aan? Weg
gooien dan maar? Niet doen. roept
Margriet, het „vakblad voor de vol
wassen vrouw", zoals het weekblad
zich zelf typeert. Een handige tip
staat er in voor al diegenen die
dachten nooit meer zilver te kun
nen dragen: bedek de binnenkant
van kettingen, ringen, armbanden
en horloges met een dun laagje
kleurloze nagellak. Dat houdt de
„In de zestiende eeuw kreeg Fran
cis Bacon tijdens een bezoek aan
Parijs plotseling een groot aantal
wratten op zijn handen. De vrouw
van de Engelse ambassadeur wist
raad: ze verloste hem er van door
over de plekken te wrijven met vel
spek, dat ze daarna aan de buiten
kant van het raamkozijn spijkerde
Het spek ging rotten, en de wratten
van Bacon verdwenen vijf weken
later was er geen wrat meer op zijn
handen te zien."
Deze geschiedenis lezen we In het
tijdschrift De Bejaarden, dat er
aan toevoegt dat „dit type tovena
rij" een van de meest gebruikte
methoden is om wratten te bestrij
den Zo'n behandeling door sugges
tie wordt zelfs door de wetenschap
wel toegepast. Zo vroegen mede
werkers van de universiteit van
Cincinnati aan kinderen om een
tekening te maken van hun hand of
voet waarop wratten zaten. De te
keningen werden met veel plicht
plegingen verbrand en de kinderen
werd verteld dat over ojn paar we
ken ook hun wratten weg zouden
zijn. In de meeste gevallen klopte
dat ook nog
