Niet alleen nadenken over
dialoog met andersgelovigen
Open uw ogen en kijk naar onze geestelijkheid
DE INRICHTING VAN HET
VOORTGEZET ONDERWIJS
VANDAAG
Advies Schoonebeek:
Geen twee kerken in één gezin
Oude Jeruzalemse kerk teruggevonden
Conferenties
Voorbijgangers
VRUDAG 16 SEPTEMBER 1977
KERK
Trouw/Kwartet
Het zal de meeste lezers be
kend zijn dat de wereldraad
van kerken zich de laatste Ja
ren Intensief heeft bezig gehou
den met de zogenaamde dia
loog. dat wil in dit verband
zeggen: met het gesprek tussen
christenen en aanhangers van
andere religies
Hetzelfde geldt trouwens ook
voor het vatikaan In verschil
lende uitspraken van het Twee
de Vatikaanse concilie is gron
dig ingegaan op de verhouding
van de kerk tot de andere gods
diensten. Zowel in Rome als in
Genève vindt men thans afde
lingen die als speciale opdracht
hebben de dialoog te bevor
deren
In Rome heet die afdeling het
secretariaat voor de niet-chris-
tenen. in Genève is het de on
derafdeling voor dialoog met
aanhangers van levende reli
gies en ideologieën
Deze ontwikkeling gaat vanzelfspre
kend de kerk en de theologie niet in
de koude kleren zitten De ontmoe
ting met andersgelovigen, met hin
does. boeddhisten. Joden, moslims
stelt katholieke en protestantse
theologen voor onverwachte, verras
sende vragen Ik durf niet te beweren
dat die vragen overal serieus geno
men worden
Veel theologie wordt nog binnenska
mers bedreven. Maar er is toch spra
ke van een steeds intensiever bezig
zijn met de vragen die van andere
zijde aan ons gesteld worden. Daar
bij kan uiteraard aangeknoopt wor
den aan wat er ui zendingskringen al
vanaf de vorige eeuw op dit gebied
heelt plaats gevonden.
In de zendingspraktijk en de zen
dingswetenschap kon de vraag niet
vermeden worden hoe christenen
vanuit het evangelie tegen de we
reldgodsdiensten moesten aanzien.
Hallencreutz
De Zweedse missloloog Carl F. Hal
lencreutz heeft onlangs een publika-
tie het licht doen zien over de laatste
ontwikkelingen in het denken over
interreligieuze verhoudingen. De ti
tel is „Dialoog en gemeenschap" (Di
alogue and community).
Het was niet zijn eerste boek over dit
onderwerp. In 1966 is Hallencreutz
gepromoveerd op een boeiende dis
sertatie over de ontwikkeling van
het denken van Hendrik Kraemer
tot 1938 („Kraemer towards Tamba-
ram") en in 1969 schreef hij een bij
zonder aardig boekje over de theolo
gische discussie omtrent de dialoog
van 1938-1968 („New Approaches to
Men of Other Faiths").
In zijn nieuwste boek gaat het om de
ontwikkelingen na 1968. Dr Hallen
creutz gaat in op het katholieke den
ken over de wereldreligies tijdens en
na het Vatikaanse concilie en op de
activiteiten van de Wereldraad van
Kerken.
Als ik me in dit artikel beperk tot het
laatste onderwerp, dan valt op wat
een vaart er in gekomen is na de
vierde assemblee van de wereldraad
te Uppsala in 1968. Niet alleen zijn er
sedertdien vele dialoog-conferenties
georganiseerd met als climax de
multilaterale conferentie van 1974 te
Colombo, waar hindoes, boeddhis
ten. Joden, christenen en moslims
bijeen waren. Mapi ook heeft een
flink stuk bezinning plaats gevon
den. en zijn er vanuit Oenève vele
publikaties uitgegeven over de
dialoog.
Nairobi
Dr. Hallencreutz sluit zijn overzicht
af met de bespreking van de dialoog
tijdens de assemblee van de werel
draad te Nairobi in 1975. Hier zou
men van een zekere anticlimax kun
nen spreken. De moeilijkheid in Nai
robi was dat heel veel aanwezigen
noch persoonlijke ervaring met dia
loog hadden, noch voldoende op de
door prof. dr. D. C. Mulder
hoogte waren van wat er sedert 1968
was gedaan en gedacht.
Er heerste bij een aantal afgevaar
digden nogal wat wantrouwen tegen
het dialoog-programma van de We
reldraad. De tijd ontbrak in Nairobi
om grondig door te praten en het
gevolg was dat de uitspraken over
de dialoog te vinden in het rap
port van sectie III aarzelend wa
ren. soms innerlijk tegenstrijdig,
meer vragen oproepend dan ant
woorden gevend.
Juist daarom is het Jammer dat Dr
Hallencreutz zijn boek met de be
spreking van de discussie te Nairobi
afsluiten moest. Bij het verschijnen
is zijn pubiikatie al weer achter de
tijd. want na Nairobi heeft een be
langrijke nieuwe ontwikkeling
plaats gevonden, namelijk de confe
rentie te Chiengmai. in Thailand.
Juist omdat de bespreking in Nairo
bi onbevredigend was, heeft de on
derafdeling van de Wereldraad voor
de dialoog in april jongstleden een
speciale conferentie bijeen geroe
pen, waar ditmaal wel tijd was om
de vragen grondig met elkaar te
bespreken. Dat heeft goede vrucht
afgeworpen. Hoewel het gezelschap
in Chiengmai zeer gemêleerd was. is
men er toch tot een eenstemmige
uitspraak gekomen.
Chiengmai
De resultaten van de Chiengmai-
conferentie liggen nu ook in druk
voor ons. Er is een kleine brochure
verschenen onder de titel „Dialoog
in gemeenschap" (Dialogue In Com
munity) met de officiële tekst van de
verklaring van Chiengmai.
Verder ligt een tweede pubiikatie op
tafel met de titel „Geloof temidden
van geloven" (Faiths in the midst of
faiths), waarin men behalve de ver
klaring alle lezingen en bijbelstu
dies vindt die in Chiengmai gehou
den zijn. En dan valt er binnenkort
nog een populair boekje te verwach
ten met een aantal gegevens, in
drukken en foto's. Op die manier zal
het mogelijk zijn voor de lidkerken
van de Wereldraad en voor ieder
geïnteresseerd persoon om de resul
taten van de Chiengmai-conferentie
kritisch te verwerken.
Na Chiengmai is begin augustus de
dialoog nog ter sprake geweest op
de vergadering van het centrale co
mité van de wereldraad. Maar daar
kampte men weer met het gebruike
lijke euvel van gebrek aan tijd. In
een sectie-bijeenkomst was er nog
wel enige mogelijkheid om het rap
port van Chiengmai inhoudelijk te
bespreken. Maar op de plenaire ver
gadering was men de laatste dag zo
in tijdnood geraakt dat er een be
sluit bij wijze van hamerstuk geno
men moest worden.
Geen nood overigens. Want het be
sluit luidde, zoals vah de zijde van
de onderafdeling voor dialoog was
gesuggereerd, namelijk dat het rap
port van Chiengmai voor studie aan
de kerken is aanbevolen. De bedoe
ling is nu dat de kritische commen
taren verzameld worden en ver
werkt en dat het navenant gewijzig
de stuk dan op de volgende vergade
ring van het Centrale Comité ja
nuari 1979 uitvoerig dienen zal.
Eigenlijke dialoog
Wat er in Genève (of Rome) gebeurt,
is belangrijk maar niet beslissend.
De eigenlijke dialoog tussen gelovi
gen en andersgelovigen zal vooral
op twee manieren uit de verf moeten
komen.
In de eerste plaats zal de beoefening
van de theologie meer en meer moe
ten geschieden in voortdurende re
latie tot andersgelovigen en anders
denkenden.
In de tweede plaats zullen christe
nen niet alleen maar over de dialoog
moeten nadenken maar ook in wer
kelijke dialoog met anderen moeten
treden. Ook in Nederland is daartoe
meer en meer gelegenheid.
Prof. dr D. C. Mulder, hoogleraar aan
de Vrije Universiteit te Amsterdam,
is voorzitter van de onderafdeling van
de wereldraad van kerken voor de
dialoog. Van zijn hand verscheen zo
juist het boekje „Ontmoeting van ge
lovigen" over dc dialoog* van de aan
hangers van verschillende godsdien
sten (Oekumenereeks, uitg. Bosch
Keuning, Baarn, prijs 9,75). Dit is
het eerste van een serie van twee
artikelen van prof. Mulder. Morgen
hopen wij een bijdrage van hem te
publiceren over de dialoog in Neder
land. De illustratie is uit „Jerusalem,
holy business as usual" van Shemuel
Katz
irlopii
Voor één van onze C-omroepen vol
de vorige week op een avond
kort gesprek over defensie en benj CDA
pening plaats. Een jonge man een
aan het woord. Het was duidel xegei
dat er voor hem een groot aan Drma
vragen lagen op dit terrein. Hij kefletail
de waarschijnlijk de oude antwo^r bij
den wel, maar ze bevredigden héjerwi
niet meer. Hij hield zijn kritiek n jden;
voor zich en ik denk. eerlijk geze j chr
dat het de omroep een beetje uit zwol!
hand liep. Hij gaf niet te horen w t CE
geijkt was. Onmiddellijk daar_cret
werd hij dan ook door een kenneh|t CE
daarvoor gehuurde dominee opi werj
vangen. Voor deze man waren de"
geen problemen. Oorlogen zoud
er altijd zijn, zoals in het Woord d
Van een onzer verslaggevers
ADVERTENTIE
SCHOONEBEEK - De kerken van
Schoonebeek vinden het niet ver
standig, wanneer gemengd huwen
den ieder voor zich lid blijven van
Onze adressen:
AMSTERDAM.
Postbus 859
Wibaulstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9. Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Paritstraat 22. Den Haag
Tel 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030
hun eigen kerk. In de gesprekken ter
voorbereiding op de kerkelijke hu
welijksinzegening zal hun voortaan
worden aangeraden tot de keus van
één kerk over te gaan.
%Dit is bekendgemaakt ln een geza
menlijke verklaring van de her
vormde en gereformeerde kerkera
den en de r.k. parochieraden van
Schoonebeek. Wanneer het bruids
paar een keus gemaakt heeft, zal de
huwelijksinzegening plaats vinden
onder de volle verantwoordelijkheid
van de gekozen kerk met één die
naar van die kerk.
Wanneer het bruidspaar geen keus
heeft gemaakt, zal van geval tot
geval afgewogen worden, of het zin
vol is, dat bij de huwelijksinzege
ning van beide kerken een dienaar
aanwezig is. De huwelijksinzegening
zal alleen gezamenlijk door de die
naars der beide kerken worden ver
zorgd. indien het bruidspaar, dat in
gemeenschap met de Heer meele
vend is met de gemeente of paro
chie, uitdrukkelijk de wens te ken
nen heeft gegeven, ieder voor zich
lid te blijven van de eigen kerk,
aldus de gezamenlijke verklaring
van de Schoonebeekse kerken.
Zojuist verscheen de tweede druk van
dr Jan H. Raat:
Een onderwijskundige inleiding.
Inhoud: 1Inleiding. 2. Kenmerken van de Wet en het Voortgezet Onderwijs.
3. De schooltypen binnen het vwo en avo, 4. Het eerste leerjaar van het
voortgezet onderwijs, 5. Het lager beroepsonderwijs, 6. Scholengemeen
schappen, 7. De middenschool. 8. Vormingswerk voor jeugdigen, 9. Het
onderwijs in de microsfeer, 10. Philisophy of education. Aantekeningen.
Literatuur. Register. Aan het eind van elke hoofdstuk 10 vragen, discussie
vragen, 'opdrachten'. X 213 blz., formaat 15 x 24 cm, ISBN 90 01 73743 9.
Prijs 14.50
Verkrijgbaar bij de boekhandel en bij uitgeverij
Wolters - Noordhoff, Groningen.
„Het zicht krijgen op de ontwikkeling en de noodzaak van een voortdurende
vernieuwing van het voortgezet onderwijs zou de belangrijkste bijdrage tot
vorming kunnen zijn bij een kennis nemen van de inrichting van het
voortgezet onderwijs".
JERUZALEM In het oude
stadsdeel van Jeruzalem zijn
resten ontdekt van een belang
rijke kerk uit de zesde eeuw,
die in de literatuur bekend
staat als de „Nea". Een in het
Grieks gestelde inscriptie
meldt, dat- de kerk is gebouwd
in opdracht van keizer Justini-
anus.
DEN HAAG Tot nu toe hebben
360 hervormde gemeenten, die sa
men veertig procent van het leden
bestand uitmaken, medewerking
toegezegd aan een actie om ook
doopleden te vragen om een bijdra
ge van de generale kas van de her
vormde kerk. Thans wordt deze
jaarlijkse bijdrage van vijftien gul
den alleen aan (belijdende) lidmaten
gevraagd.
Inleidende cursussen reformatori
sche wijsbegeerte,zeven zaterdagen
van 24 september to mei 1978 in De
Ark. Duivenkamp 844, Maarssen.
Cursusleiders ir. J.G. Bok, drs. G.
Groenewoud en drs. P. Bolkhuis.
Inl. en opg. tel. 03465 - 60945.
Cursus oecumenisch pastoraat
voor predikanten, priesters en pas
torale werkers, vanaf 3 oktober om
de veertien dagen twaalf maanda
gen, theologisch instituut, Heyen-
daalseweg 121 a, Nijmegen. Coördi
nator prof. dr. H. van der Linde. Inl.
teL 080 - 233479.
Een teken van leven toerustings
weekend van het hervormd evange-
lisatorisch beraad voor kerkeraads-
leden en anderen, die betrokken zijn
bij de apostolaire taak van de ge
meente, zaterdagmiddag 24 septem
ber half vier tot zondagmiddag 25
september vijf uur, Kerk en Wereld
te Driebergen (tel. 03438 - 2241).
Diakonaat en samenleving. Zater
dag 1 oktober van 10.15 tot 16.30
uur. Toerustingscentrum te Leus
den (tel. 033 43244), bestemd voor
diakenen.
Heren stond, en verder was het za men
om te bedenken dat er in het Oost j
boze mensen woonden die vast
zeker kwade oogmerken hadd< reien
Met het oog daarop was het zaak od€
zich fiks te bewapenen. Het w ,jen
allemaal in een oogwenk bekek< d0(
Het meest trof mij zijn ongenua en v
ceerde kritiek op het Oosten. Zins
wij dan engelen? Hebben wij ge dA.j,
boter op het hoofd? Heeft het 0% z
ten of heeft het Westen ooit met e
atoombom op mensen gegooid?
wie heeft altijd de meest vernuft! >7t v
(lees: duivelse) wapenen ontw men
keld? Wie heeft de neutronenbc ;tjgei
op tafel gelegd? De dominee was t het
een minimum van tijd klaar. Ik vi nt g,
moed dat de jongeman bedroefd
heengegaan. Want zo'n antwoord )0H
geen antwoord. Het zal hem om 2
onnozelheid verbijsterd hebben. lmid(r
ik vroeg me dan ook af, wie met zc U1^
„behandeling" van dit immense pi 8 st(
bleem gediend kan zijn. Dat kunn ;edei
alleen mensen zijn die niets liev ori^
willen horen dan wat ze altijd 'urd
gedacht hebben en verder bas 1 *k
Maar misschien is zo'n omroep d !kt
ook wel voor die mensen. Jïn
,k e
pro
situ
in
rp o;
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Noorden (ZH): A.
J. Zoutendijk, kand. te Delft.
Afscheid op 18 september van
Utrecht: D. J. Blikkendaal, ber. te
Maastricht; van Benthuizen: J. den
Dikken ber. te Oldebroek; van Ouw-
sterhaule: H. P. v.d. Horst ber. te
Boxmeer; van Sneek: J. Lugtigheid
ber. te Zeist; van Veen (NBr.): W.
Westland ber. te Lunteren.
Intrede te Steenwijk: W. J. van As-
selt uit Uitwijk-Waardhuizen te
Jaarsveld: kand. G. J. van Beusekom
uit Veenendaal: te Winterswijk: dr.
L. J. R. Ort uit Leeuwarden: te
Utrecht (nevenopdracht diakonaal
consulent): drs. W. A. Z. Tieman uit
Purmerend; te Kampen: M. Verduin
uit Brakel.
Bevestiging te Bennekom (vlootpred.
standplaats Den Helder) kand. L. J.
Lamens; op 24 sept. te Amersfoort
(toerusting en instructiewerk in
dienst van herv. bond voor inwendi
ge zending op geref. grondslag): W. J.
Bouw te Doorn.
Eervol ontheven per 16 sept. dr. Th. C.
Frederikse uit Wassenaar. Hij zal op
die datum de evang. kring te Ermelo
voor de helft van zijn tijd gaan die
nen als bijstand in het pastoraat.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
Afscheid: van St. Annaparochie: d a
W. J. Maas ber. te Hollum.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Geldrop: G.
Harms te Eindhoven.
Afscheid van Emmen: B. BorremK
ber. te Amsterdam; van Epe: J. ic
Ju
of
;ena
wi
iet b
h
he
on
;en
CE
[e.ze
die
de
fen
lags
GEREF. KERKEN (VRIJG.) eft
Intrede te Harhngen: H. J. de Vrfjn
uit Amsterdam-Z. lar e
!orm;
in A|
CHR. GEREF. KERKEN uitl
lakk
ijk I
ïva?
tere
:e t<
one
.par
van Egmond ber. te Ommen;
Daarle: H. J. Mulder ber. te Oenk<
Intrede te Enter: E. Overeem uit
telgeest-Kuinre.
Intrede op 21 sept. te Lisse: J. v
Dijken uit Dedemsvaart.
door Annet Willemsen
Buiten het gebouw van de kerk heeft
een geestelijke in de Sowjet-Unie
geen mogelijkheid tot zielzorg De
meeste priesters van de Russisch
orthodoxe kerk leggen zich met
meer of minder tegenzin bij deze
beperking neer. Een uitzondering
vormt de priester Dmitri Doedko die
een parochie bedient in Kabanovo.
een kleine stad op ongeveer negentig
kilometer van Moskou.
Doedko besluit elke dienst ves
pers, doop, huwelijk of begrafenis
met een persoonlijk woord. Deze
korte redevoeringen wekken grote
belangstelling en dit is de vermoede
lijke reden voor het grootste literaire
blad van de Sowjet-Unie. Literatoer-
naja Gazeta. te pogen de bekende en
geachte priester in discrediet te
brengen.
Dwangarbeid
Doedko is 55 jaar oud en stamt uit
een arme boerenfamilie in Midden-
Rusland Als scholier had hij al lite
raire belangstelling en ervoer hij van
nabij de verdrukking van de christe
nen in zijn geboortedorp Tijdens de
oorlog ging hij als zovelen in militai
re dienst Als seminarist werd hij
gearresteerd, beschuldigd van onbe
trouwbaarheid Hij kreeg zeven Jaar
dwangarbeid, gevolgd door een twee
de vonnis van nog eens zeven Jaar
wegens vrije meningsuiting in het
kamp. In 1956 werd hij gerehabili
teerd en. Zij het met veel reserve,
weer tot de geestelijke academie toe
gelaten. In 1958 trouwde hij en in
1960 werd hij gewijd.
Dat hij in 1963 naar een tweede-
rangsparochie. de Ntkolaaskerk bij
het kerkhof van de Gedaanteveran
dering in het noordoosten van Mos
kou. werd overgeplaatst, verhinder
de niet. dat hij de meest geliefde
priester van de stad werd. Hij ont
ving steeds meer brieven van men
sen uit alle bevolkingsgroepen. In
het najaar van 1973 besloot hij zijn
preken een nieuwe vorm te geven,
door hemzelf „gespreken" genoemd.
Hij ging daarbij in op de schriftelijk
gedane vragen en geuite meningen.
Tussen november 1973 en april 1974
hield hij negen van zulke gesprek
ken. steeds op zaterdagavond na de
avonddienst die doorgaans toch al
twee uur duurt. Vanaf het begin van
deze diensten was de kleine Niko-
laaskerk propvol. Mensen stonden
op straat. Wie zo'n dienst wil meema
ken moet geen last hebben van eng
tevrees, want de mensen staan zo
dicht op elkaar gepakt, dat je nau
welijks een zakdoek tevoorschijn
kunt halea
Op zaterdagavond 3 mei werd hem
door zijn kerkelijke overheid op last
van de staatspolitie verboden na de
vespers zijn gebruikelijke gesprek te
houdea Doedko zag hierin aanlei
ding eigener beweging ontslag te ne
men. maar kwam op deze beslissing
terug en vroeg de Patriarch verge
ving voor deze ongehoorzaamheid.
Deze verlangde daarop van hem
wederom op last van hogerhand
dat hij zich schuldig zou verklaren
aan laster jegens de Sowjet-Unie.
Hieraan kon vader Doedko geen ge
volg geven. Na ruim een half Jaar
„buiten dienst" te zijn geweest, werd
hij in december 1974 overgeplaatst
naar Kabanovo. een kleine stad on
geveer 90 km van Moskou. Deze al-
stand bleek voor zijn volgelingen
geen bezwaar. Ook in Kabénovo had
Doedko geen gebrek aan belangstel
ling voor wat hij te zeggen had
Begrip
Vader Doedko is geen wilde revolu
tionair of najager van illusies. Hij
toont begrip voor de klem waarin de
hiërarchie van zijn kerk zich be
vindt. Dat blijkt uit een van de
antwoorden, die hij op vragen van
kerkgangers stelde en die te boek
gesteld rijn. Dc vraag luidde: Vader
Dmitri, waarom stelt u de kerk als
voorbeeld? Open uw ogen en kijk
naar onze geestelijkheid, kijk naar
de Patriarch zelf. Wat een ogendie-
narij, wat een stroopsmeren, wat
een lafheid. De kerk heeft zichzelf
gecompromitteerd. Een ontwikkeld
mens schaamt zich naar de kerk te
gaan. Ze moet eerst gezuiverd wor
den, gereorganiseerd, voordat ze in
vloed kan krijgen op het moderne
bewustzijn.
Doedko reageerde: Dit is een zoge
naamde dodelijke vraag. En als u
mij zegt: open uw ogen en kijk naar
onze geestelijkheid, dan zeg ik op
mijn beurt: probeert u objectief te
zijn. Kijkt u niet te oppervlakkig?
Wie bevindt zich in een meer rechte
loze positie dan de Patriarch? Men
zegt, dat hij door „aanbrengers" om
ringd is. Hij kan geen zucht laten, of
het is bij alle „instanties" bekend.
Als hij tegen zijn geweten handelt,
doet hij dat onder druk en uit zwak
heid, als alle mensen
Ezel van Bileam
Op een schriftelijke vraag naar het
spreken van de ezel van Bileam ant
woordde Doedko vol humor: Er is
hier inderdaad een ezel begonnen te
praten: hij heeft me dit briefje gege
ven en denkt nu waarschijnlijk van
zichzelf, dat hij bijzonder kien is
Maar kom laten we er maar niet om
lachen. De vraag is gesteld uit onwe
tendheid Een wonder wordt aan
vaardbaar wanneer er een God is,
die wonderen kan doen. Bij de
atheïsten is de natuur god gewor
den, de aap. de ezelin etc. En aan
hen worden wonderen toegeschre
ven. In het bijzonder aan de aap. De
atheïsten denken, dat ze door te
leren, dat de mens van de aap af
stamt. meteen God vernietigd heb
ben. Goed. aangenomen, de mens
stamt van de aap af. Maar de aap
dan? Het atheïsme verwerpt een
oerbeginsel, maar wil voor alles een
oorzaak vinden De gelovige filosoof
Vladimir Solovjóv heeft eens ge
zegd: „Wij stammen van de apen af
en daarom kunnen we goede werken
doen. Wat voor werken? Apen-
werken
„Kent u het katholieke tijdschrift
Logos?", vraagt iemand aan de
priester. Hij verwijst naar een Bel
gisch blad dat in het Russisch ver
schijnt en dat blijkbaar ook wel in
de Sowjet-Unie gelezen wordt. „In
dat blad worden allerlei vraagstuk
ken aangepakt", zegt de vragenstel
ler. „Die kerk is bij de tijd. Vergelijk
ons armzalige 'Tijdschrift van het
Moskouse Patriarchaat' eens. Moe
ten we daar nu niet iets aan doen?
Volgens mij is de katholieke kerk
aanzienlijk levensvatbaarder dan de
orthodoxe." Doedko antwoordt met
hartelijke warmte voor zijn ortho
doxe mede-gelovigen: „Wij gaan
verschillende wegen. De katholie
ken hebben alles: een organisatie,
apologie, theologie, alles op hoog
niveau en het resultaater zijn
meer ongelovigen dan bij ons. Wat
bedenken ze niet om de mensen
maar in de kerk te krijgen, zelfs jazz
in de kerk kwam er in de mode!
Maar de mensen in het westen blij
ken meer geïnteresseerd in comfort
dan in geloof. En wij? Onze priesters
zijn passief en slap. ons theologisch
tijdschrift lijkt nergens naar, maar
onze mensen komen naar God
Verhoor
Vader Dmitri laat zich niet impone
ren. Het volgende fragment is uit
een door hemzelf gegeven verslag
van een in 1972 na de zoveelste huls-
zoeking afgenomen verhoor. Hij
wordt ondervraagd door drie perso
nen. van wie twee zich niet bekend
maken. Hij noemt ze daarom voor
zichzelf maar „de kale" en „de be
dachtzame".
Waarom komen er bij u zoveel
jongelui, vraagt de bedachtzame.
Ik hou van de jeugd, zeg ik.
Dat is dan tenminste eerlijk, ver
heugt zich de bedachtzame, maar u
dringt ze lasterlijke ideeën over ons
vaderland op.
Ik spreek alleen over godsdiensti
ge onderwerpen, zeg ik.
In de kerk komen voor 90 procent
oudjes en u trekt de jeugd erheen.
U loopt een beetje achter, zeg ik.
Tegenwoordig komen veel jongelui
naar de kerk. En ik vind, dat u me
daarvoor wel eerder dankbaar zou
kunnen zijn. Ik houd ze af van straat
schenderij, misdaad en vuiligheid.
Het is heel goed, dat er bij de mensen
een verlangen naar godsdienst komt.
In de loop van 1976 werd Doedko
definitief uit zijn ambt gezet en hij
leidt sindsdien met zijn vrouw en
twee kinderen het onzekere bestaan
van dissident. Hij was mede-onder
tekenaar van een gemeenschappe
lijk appèl van de christelijke ge
loofsgemeenschappen in de S.U.,
waarin de overheid voor de zoveel
ste maal wordt opgeroepen ernst te
maken met de grondwettelijk gege
ven godsdienstvrijheid. Dit appèl
ging uit van het Comité ter bewa
king van de naleving van de Helsin-
ki-akkoorden en de leden ervan wor
den aan zware repressies onderwer
pen. De tekst van het appèl zegt
onder meer: „De hoop op vernieti
ging van de godsdienst is illusoir
gebleken. De jeugd wordt erheen
getrokken. De realiteit ontkennen is
altijd gevaarlijk en zeker als het
gaat om een van de gewichtigste
levensvragen van ons volk."
Moed
Zeker zal de moed. waarmee de be
scheiden priester voor het voetlicht
is getreden de bazen geïrriteerd heb
ben en vandaar de in de „Literatoer-
naja Gazeta" gepubliceerde zwart-
makerij (Doedko zou in 1956 niet
„gerehabiliteerd" maar „begena
digd" zijn het tweede gaat uit van
aanwezige schuld, het eerste ver
klaart de persoon in kwestie tot een
slachtoffer van de Stalin-terreur
Dmitri Doedko
en wordt verder beschuldigd van de
gebruikelijke -ismen: fascisme, mo
narchisme, zionisme). In het Parijse
weekblad „La pensée russe", de in
het Russisch verschijnende spreek
buis van de Russen in het westen,
verscheen eind juli Doedko's ver
weer tegen genoemde aantijgingen.
„Eerst wilde ik zwijgen, gedachtig
het 'vergeef hun Heer, ze weten niet
wat ze doen', maar de gelovigen en
met mij meelevende mensen dron
gen erop aan, dat ik een weerwoord
zou geven. De goddelozen hebben
ons volk tot zedelijke afstomping
gebracht, omdat ze het dat, wat het
volk heilig was, hebben ontnomen.
Daarom hebben bij ons dronken
schap, het zedelijk verval en andere
deugden zulke catastrofale vormen
aangenomen." Doedko zinspeelt op
een ongeluk, dat men in scène zette:
„Mijn hart werd geraakt door het
lijden van ons volk... laten ze me dan
maar opnieuw inrekenen, ongeluk
ken ensceneren, fusilleren... ik weet
waarvoor ik lijd. Dat was zo onge
veer wat ik wilde zeggen."
(De auteur van deze bijdrage, me
vrouw Annet Willemsen te Amster
dam. is slaviste).
Felici
Curiekardinaal Pericle Felici is Der t
noemd tot president (prefect) van (ste
hoogste rechtbank van het Vaticai - sti
de apostolische signatuur. Hij is|mst
president van de pauselijke commlan.
sie voor herziening van het kerkelij)blei
recht en voor de uitleg van de decfr ah
ten van het tweede Vaticaans conlortu
lie. Kardinaal Felici (66) is vooftdei
bekend geworden als secret?
neraal van dit concilie. Hij is ook
initiatiefnemer van een kerkelij
grondwet, die nog in ontwerp is.
Drs. J. Slomp
De zending van de verenigde pres
teriaanse kerk in Amerika heeft
Jan Slomp samen met zes Azia'
theologen uitgenodigd om van
september tot 9 november voorlid!''
ting te geven over de dialoog met
wereldgodsdiensten. Deze uitno
ging is een gevolg van de nai
samenwerking tussen deze Arr
kaanse kerk en de gereformeer
zending in Pakistan. Drs. Slomp,
jaren in Pakistan werkte, is sind
juli functionaris van de gereforme
de kerken voor de toerusting van
kerkleden voor de ontmoeting
moslims in Nederland.
Bisschop Bluyssen
„In een tijd waarin men zo gevo<
is voor de persoonlijke vrijheid enln o
authenticiteit van de levenskeuzej-w.
het meer dan ooit van belang, dat ,MJ
iets voelbaar maken van de werv ar
de kracht van Gods liefdevol aXlt I
bod, door een pastoraal die alterc
dringt zonder te dwingen, en vrijl
zonder vrijblijvend te zijn." er,
schrijft bisschop Bluyssen van I )r
Bosch in een uitvoerige brief, ord
vooral bedoeld is voor ouders, k> rdt
cheten, onderwijzers en vormii C|e,
werkers. Hij bespreekt daarin
gen over de sacramenten, die aan iakt
begin staan van het kerkelijk lev drac
doopsel, eerste communie en voifs t
sel. De bisschop vindt het heel
•langrijk, dat ouders nauw bij
voorbereiding'van doop, eerste cAdêr
munie en vormsel van hun kind
trokken worden. Hij is huiverig i
kind deze sacramenten te weigeifeeö
ook al gaan de ouders nauwelijks
nooit naar de kerk. Ook aan de oeto 1C
menische aspecten geeft hij g
dacht. De brief „Op uitnodiging 1 ?k
de Heer" is voor twee gulden te »g-
stellen bij het secretariaat van nd
bisdom Den Bosch. Postbus 10 n. c
Den Bosch.
'0(
be
gii
