ÏÏEL SOL )verwintering van >ejaarden vaak en diepe ellende Rentewijzigiiig Spaargelden 7 Duur grondwater kost 17100 arbeidsplaatsen „zonnig Spanje" mankeert veel Prinsjesdag (I) Prinsjesdag(II) - Mannen" Omroepwet Agenda 7 8 Gelderse bedrijven waarschuwen WARTETfc 13 SEPTEMBER 1977 BINNENLAND Trouw/Kwartet 9 T 2: 29 en 3 'ijn diem vader an 80 jaai tot 20.00 den vrij- begraaf. |or Cisca Dresselhuys EN G ER I Jlle HAAG „Of er problemen voorkomen? Ik word ermee overspoeld. Als de mensen bij mij en, gooien ze direct hun problemen op tafel. Ik heb te maken gehad met een man van 80, die naai verlamd was; die in zijn eigen vuil gevonden werd. Hij leefde daar temidden van genoten. Maanden, zonder dat iemand een hand uitstak. Niemand kende hem. Hij had geen en geen verwarming." ■1 verhaal uit een sombere krot- ijk, maar een ervaring van een rlandse pastor uit het zonnige ije, waar tegenwoordig duizen- Nederlandse bejaarden de win- loorbrengen. Dat die overwinte- die door de reisbureaus altijd zo ijk en zorgeloos wordt voorge- regelmatig heel zorgelijk en verloopt, blijkt uit een rapport- Ie medewerker Jan van Vlodrop de N«derlandse Federatie voor ardenbeleid opstelde, nadat hij i dit jaar naar de Spaanse zuid- was gereisd om er het overwin- van nabij mee te maken. Hij dit op verzoek van het Spaans jnaal Bureau voor Vreemdelin- erkeer. maar het rapport, dat later over zijn bevindingen :ef. werd hem beslist niet in afgenomen door dit bureau. werd diep weggeborgen in een aula. In het septembernummer 'Leeftijd", het blad van de fede- voor bejaardenbeleid, staan nu stukken uit het rapport. van Vlodrop meent, dat het na- ijk voor veel bejaarden iets ijks is, om de sombere, vochtige ermaanden niet in Nederland te en doorbrengen, maar te kun- uitwijken naar het zonnige ïje. Wel vertoont het paradijsje, de mensen hier verwachten aan effen, aardig wat mankementen, aan niemand wat doet: noch de nse overheid, die wel zeer ge- is op een zo uitgebreid mogelijk sme, noch de reisbureaus, waar de Nederlandse bejaarden een imst betekenen om hun winter- n rendabel te houden. De over- eraars bezetten namelijk de lege len in de hotels en de apparte- die de tour-operators ver- it zijn voor een heel jaar te van Vlodrop vindt, dat zowel de inse overheid als die Nederland- eisbureaus wel eens wat meer lacht mogen besteden aan deze e groep bejaarde reizigers, die ze. naai in Spanje, maar aan hun lot laten. En dat lot is soms bepaald best. tegelijk. In sommige hotels en ap partementen kom ik maar twee- of driemaal per week een half uurtje. Wanneer ik bepaalde verbeteringen zou mogen voorstellen, zouden dat zijn: voldoende controle op het punt van de elektrische voorzieningen (licht valt herhaaldelijk uit en liften blijven vaak tussen twee etages hangen), goede voorzieningen in de badkamer (nergens heeft men anti slip matjes of speciale opstapjes en handvatten voor bejaarde baders), een beetje meer rekening houden met rolstoelen en meer en betere voorzieningen op het gebied van de gezondheidszorg. Je ziet hier in de ziekenhuizen soms vreselijke toestanden: zalen van 12 tot 20 man. smerig en verouderd, echte Florence Nightingale-toestan- den. Soms moeten de familieleden voor het eten van de patiënten zor gen. Ik heb eens meegemaakt dat in een van de ziekenhuizen in de opera tiekamer het plafond naar beneden kwam. Het komt ook wel voor dat er gestaakt wordt in de ziekenhuizen." vergeten dat ze steeds maar door kunnen gaan met het aantrekken van nieuwe en grotere groepen over winteraars, zonder dat ze iets doen aan de gebleken mankementen. Ver betering van de bestaande situatie is niet alleen zaak van de Spaanse overheid, die meer eisen zou moeten stellen ten aanzien van dienstverle ning, bouwkundige aspecten en de gezondheidszorg, het is ook een zaak voor de Nederlandse overheid, die nauwlettender zou moeten toe zien op de kwaliteit van de geboden reizen en vooral van de daarbij be staande dienstverlening. Het idee van het Gerontologisch Centrum om te komen tot een waarmerk voor bejaardenreizen, die voldoen aan een aantal eisen en het scheppen van degelijke klachten en be roepsmogelijkheden, verdienst uit de ijskast te worden gehaald". PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLEMENTARIËRPARLEMENTARISMEPARLEMENTE Redactie Ferry Mingelen. Bijdragen: Theo Koelé en Dick van Vliet. De troonrede die koningin Juliana op prinsjesdag, aan het begin van het nieuwe parlementaire jaar uit spreekt, zal dit keer (volgende week dinsdag) kort en sober zijn. Ge woonlijk zet de regering in de troonrede haar plannen voor het volgende jaar uiteen, maar het hui dige demissionaire kabinet Den Uyl heeft op dat punt weinig te melden. Daarvoor is het wachten op het nieuwe kabinet. Intussen moeten er toch begrotin gen en een miljoenennota (waarin staat waar de overheid het geld voor haar uitgaven vandaan denkt te halen) worden opgesteld. Onder een demissionair kabinet is daarbij regel dat het bestaande beleid wordt voortgezet. Onder dat vast gestelde beleid vallen echter ook de al eerder voor 1978 afgesproken be zuinigingen en dat gaf voor de ploeg Den Uyl aanvankelijk grote problemen. Een half miljard aan bezuinigingen (officieel verminde ringen van de groei der uitgaven) was al gevonden bij de afzonderlij ke departementen, nog eens zo'n bedrag moest in de sfeer van de sociale verzekeringen tot stand komen. Mogelijkheden die minister Boers- ma (sociale zaken) daartoe dit voor jaar nog zag (verlaging WAO-uitke- ringen, wijziging kinderbijslagrege ling en kostwinnersvergoeding) zijn inmiddels door verschillende partijen de grond in geboord, het kabinet zat dus met lege handen. Een toevallig optredende meeval ler in de inkomstenbelasting er kwamen enkele honderden miljoe nen meer binnen dan verwacht loste het probleem voorlopig op. Belastingmeevallers hebben echter geen blijvend karakter, het nieuwe kabinet zal dus alsnog blijvende bezuinigingen voor die vijfhonderd miljoen moeten zoeken. En dat ter wijl er al zoveel bezuinigd moet worden. Niet alleen vier miljard tot 1981 in het kader van de zo ge naamde één procents-operatie, maar ook nog eens plannen voor drie miljard aanvullende bezuini gingen, voor de zekerheid. De mi nister van sociale zaken in het nieu we kabinet kan daar nog een leuke klus aan krijgen. Troonrede dit jaar kort en sober. kabinet Den Uyl, dat zich pas op de 182e dag na de verkiezingen van november 1972, met de regerings verklaring in de Tweede-kamer presenteerde. Zo bezien valt de hui dige formatie, die vandaag zijn 111e dag ingaat, nog wel mee. Het kabinet Beel, het eerste na de oorlog, werd 51 dagen na de verkie zingen van mei 1946 gevormd. De eerste drie kabinetten Drees kwa men na respectievelijk een maand. 47 dagen en 68 dagen tot stand. Het Romp-kabinet Beel was er 13 da gen, nadat eind 1958 een kabinets crisis uitbrak. Het daarop volgende kabinet De Quay kwam er 74 dagen na de verkiezingen van mei 1963, het kabinet Marijnen was er na 67 dagen en het kabinet Cals trad aan twee maanden nadat Marijnen het ontslag van zijn kabinet had aan geboden. Het kabinet Zijlstra ont stond in november 1966, 43 dagen na de val van Cals. Langer weer duurde de formatie van het kabinet De Jong (63 dagen) en het kabinet Biesheuvel dat in 70 dagen tot stand kwam. Slechts éénmaal (het kabinet Beel van 1946) was één formateur vol doende om de ploeg bijeen te krij gen. Daarna waren er steeds meer wegbereiders nodig. Uitschieters waren het tweede kabinet Drees (twee informateurs en drie forma teurs en het kabinet Den Uyl met drie informateurs (Ruppert, Van Agt, Albeda) en twee formateurs (Burger, Ruppert). Het is overigens niet de eerste keer dat een kabinet op Prinsjesdag nog demissionair was. Dat gebeurde ook in 1956. In juni van dat jaar ontving Drees Sr de formatieop dracht voor zijn vierde kabinet, en pas na 120 dagen had hij de zaak rond. De miljoennota op Prinsjes dag 1956 werd door het demissio naire derde kabinet Drees inge diend. De langste formatie sinds 1945 was echter die van het (eerste) Nu de formatie van het tweede ka binet Den Uyl de laatste stadia nadert, komen zo langzamerhand ook, wat in formatiejargon heet „de mannetjes en de vrouwtjes", ofte wel de dames en heren bewindslie den in zicht. Daarover wordt in politiek Den Haag al druk gespro ken. Het aardige daarvan is dat I niemand weet hoeveel kans die cir culerende namen werkelijk maken. Desondanks ook in deze rubriek een blik op de kandidatenlijstjes. De KVP-kringen fn het CDA heb ben hun eerste voorkeur voor An- driessen, Van Agt en Lubbers. Van Agt en Lubbers zouden op hun oude posten (justitie en economi sche zaken) kunnen terugkeren. Andriessen wordt naar voren ge schoven, misschien tegen beter we ten in, in ieder geval met het gevoel het aan hem verplicht te zijn, maar zonder enige zekerheid dat hij zelf een post zal accepteren. Geschikt wordt Andriessen in ieder geval ge acht voor buitenlandse zaken, eco nomische zaken, binnenlandse za ken en zelfs defensie. Een andere mogelijkheid voor Andriessen ziet men in KVP-kring in het voorzit tersschap van de christen-demo cratische fractie in het Europese Parlement, maar dan hangt van de CDA-zusterpartijen in het buiten land af. Iets minder hoge ogen in KVP-kringen gooien de huidige mi nisters Van der Stee en Westerterp en voorts staatssecretaris Hendriks als minister voor volksgezondheid. 'In CHU-kring staat uiteraard Krui- singa kandidaat voor veel posten, met als redelijk waarschijnlijke die van ontwikkelingshulp. Voorts wordt de huidige burgemeester van Amsterveen, jhr drs P. A. C. Beel- aerts van Blokland als ministeria- bel genoemd, alsmede de huidige CHU-voorzitter mr O. W. A. Baron van Verschuer, die als gedeputeer de van Gelderland mooie dingen doet met de ruimtelijke ordening. De AR schijnt wat moeilijk te zit ten. De positie van Aantjes is onze ker, in afwachting van wat Van Agt gaat doen. Het is ook onzeker of ex- informateur Albeda een ministers post wil. Wel is daar J. de Koning, alleen voor landbouw, Schakel eventueel voor binnenlandse zaken of verkeer en waterstaat. De Boer, geschikt voor CRM maar ook zeer nodig om de AR t^blijven vooreit- ten. En dan is er natuurlijk Boers- ma. die toch wel minister van socia le zaken wil blijven. Bij de PvdA staat in ieder geval vast dat Den Uyl. Duisenberg (fi nanciën). Van Kemenade (onder wijs) en Van der Stoel (buitenland se zaken) (alhoewel iets minder rotsvast) moet blijven. Sterk opko mende ministerskandidaten zijn Meijer, de huidige staatssecretaris van CRM en Schaefer, staatssecre taris van Volkshuisvesting. Of Ste- merdink (defensie) minister kan blijven staat nog helemaal niet vast en hetzelfde geldt voor Pronk op ontwikkelingshulp. Bij D'66 stond Jan Terlouw kandi daat voor een nieuwe ministers post voor wetenschap en technolo gie. Recente berichten melden dat hij toch fractieleider zou willen blij ven. Opkomende man is Zeeval- king, nu staatssecretaris van justi tie, maar een kundig bestuurder die op meer plaatsen inzetbaar is. Vrouwen scoren tot nu toe nog niet op de lijsten. Het tegengaan van een nog verdere versnippering van de zendtijd voor radio en televisie. Dat is één van de belangrijkste doelstellingen van de wijziging van de omroepwet, die donderdag in de Tweede Kamer aan de orde komt. In het wetsontwerp van CRM-mi nister Van Doorn wordt namelijk gesteld dat voortaan alleen die nieuwe omroeporganisaties zend tijd krijgen, die iets volstrekt nieuws brengen, tets dat nog door geen enkele andere omroep ge bracht wordt. Maar desondanks toch ook nog een „totaalprogram ma". (dit laatste is momenteel de enige voorwaarde om als nieuwe omroep toegelaten te worden). Om hun volstrekte nieuw zijn voor de minister aan te tonen krijgen aspirant omroepen op zijn minst een jaar en ten hoogste twee jaar de tijd. Maar dat het niet zal mee vallen om op levensbeschouwelijk of neutraal terrein nog iets vol strekt anders te brengen dan KRO. NCRV en EO. VARA. VPRO. AVRO, TROS en Veronica, dat staat wel vast. Toch blijft het voor een deel van de Kamer een moeilijke zaak dat de minister van CRM straks moet gaan uitmaken of iets volstrekt nieuw en anders is of niet. Bezwaar hiertegen zal onder meer door VVD-woordvoerder Keja naar vo ren gebracht worden. Voor CDA-woordvoerder Hans de Boer daarentegen die indertijd al eens een (aangenomen) motie te gen versnippering van zendtijd in diende. telt dit bezwaar niet zo. Volgens hem wordt het, als er een maal enkele beslissingen op dit punt liggen steeds gemakkelijker voor de minister om toch een tame lijk objectieve beoordeling te maken. Verder wordt in het wetsontwerp ook de functie van de NOS als „ontmoetingspunt" voor de geeste lijke en maatschappelijke stromin gen in ons land geschrapt. Waar schijnlijk is een meerderheid van de Kamer het hiermee eens. Maar volgens diezelfde Kamermeerder heid moet dat dan echter ook bete kenen dat de zendtijd van de N08 drastisch ingeperkt wordt. Donderdag is de enige dag dat de Tweede Kamer deze week. bij ge brek aan voldoende onderwerpen, vergadert. Van Doorn (CRM) be antwoordt eerst Kamervragen over monumentenzorg en moet vervol gens een wijziging van de omroep wet verdedigen. PARLEMENTPARLEMENTAIRPARLE MENTARIËRPARLEMENTARISMEPARLEMENTE Suggesties zondheid grootste struikelblok voor een Ie overwintering heeft te maken de gezondheid van de bejaar- Vaak taxeren de bejaarden hun n conditie verkeerd, waardoor de imelijke en geestelijke inspan- en van de reis en het verblijf hen :el worden, verder hebben velen grote angst, dat er „iets zal ge en" en dat er dan geen goede aanwezig zal zijn (begrijpelijk It door deze angst veel vakantie- igde vergald); dan bestaat er in laad te weinig hulp, wanneer de aan de man komt en bovendien veel mensen dan nog onvoldoen- 'erzekerd, waardoor ze in grote iciële moeilijkheden komen te n. Een gewone ziekenfondsver- ring is niet voldoende. belangrijk punt voor het slagen een overwintering is de aanwe- eid van een goede begeleiding en is er. volgens Jan van Vlodrop 1st niet. De reisbureaus hebben hostesses, die er zijn voor de ing van de vakantiegangers, r deze hebben veel te weinig tijd, te veel „klanten" en geen op arden gerichte opleiding. hostess zei hier zelf over „Ik heb 'einig tijd om iedereen voldoen de helpen. Ik ben kontakt-per- voor een heel groot aantal ho- appartementen en bungalows Jan van Vlodrop komt tot een rijtje suggesties van nodige maatregelen, waarvan wij er een paar doorgeven: het zou volgens hem belangrijk en nuttig zijn dat de overwinteraars zich van tevoren bij hun huisarts laten keuren, verder bepleit hij een zogenaamd medisch paspoort, waarop in verschillende talen staat aangetekend aan welke ziektes men lijdt, welk dieet men moet volgen en welke medicijnen men gebruikt; de dieetmogelijkheden in hotels en centrale keukens van appartemen ten zijn vaak ontoereikend, verlan gens op dit punt zijn: rekening hou den met het dieet of het aanstellen van een Nederlands sprekende dië tiste; een doeltreffend alarmerings systeem (bijvoorbeeld een telefoon nummer, dat altijd te bereiken is en dat in verbinding staat met een wel- zijnsinstelling), Spaanse ziekenhuis artsen in de drie grote overwinte- ringsgebieden (Costa del Sol, Costa Blanca en Mallorca) zouden min stens één vreemde taal naast het Spaans moeten spreken, liefst En gels; goede voorlichtingsfolders, waarin bejaarden dingen kunnen vinden als sociëteiten van Nederlan ders, maar ook een opsomming van lekkere zonnige plekjes, waar men kan zitten zonder altijd iets te moe ten gebruiken; de appartementen zouden minder gehorig gemaakt moeten worden (hetgeen voor een groot deel te verhelpen zou zijn door iets te doen aan de stenen vloeren, die al de appartementen hebben). WC-knop Dat allerlei zaken aanleiding kun nen geven tot problemen, blijkt uit het verhaal van een bejaarde, die drie maanden lang, elke keer dat hij naar de WC moest krampachtig de deurknop vasthield, omdat hij dacht dat de WC-deur niet op slot kon (in Spanje kent men een speci aal soort deurknoppen, die zichzelf op slot kunnen draaien dank zij een vernuftig systeem, maar zoiets moet je natuurlijk wel even verteld worden). Belangrijkste verandering vindt Jan van Vlodrop, dat de overwinteraars permanent iemand kunnen berei ken, die hulp kan bieden of anders hulpverleners kan inschakelen. Tenslotte zegt hij „Alle betrokken belanghebbenden kunnen het wel Als gevolg van de ontwikkeling op de kapitaalmarkt zien we ons genoodzaakt de rentetarieven op een aantal spaarvormen met ingang van 16 september 1977 te verlagen. De nieuwe rente wordt: V^steTèrmijn Spaarrekeningen m n% m op spaarrekeningen met een vaste termijn van 2 jaar (ongewijzigd) op spaarrekeningen met een vaste termijn van 3 jaar (was73/«%) op spaarrekeningen met een vaste termijn van 4 jaar (was 8%) op spaarrekeningen met een vaste termijn van 5 jaar (was 8f/«%) op spaarrekeningen met een vaste termijn van 6 jaar*(was 8'/2%) met een vastelooptijd 7(V op Spaarwinstbiljetten met een 70 spaartermijn van 2 jaar (ongewijzigd) WV (V op Spaarwinstbiljetten met een 74 70 spaartermijn van 6 jaar (was 8'/*%) Percentages berekend op basis van rente op rente. Premie spaar biljetten met een variabele looptijd £1/ 07 op Premiespaarbiljetten met een %l72 A) looptijd van 2 jaar (ongewijzigd) 7(V op Premiespaarbiljetten met een 70 looptijd van 3 jaar (ongewijzigd) *7V op Premiespaarbiljetten met een 74 A) looptijd van 4 jaar (was 7'/2%) mop Premiespaarbiljetten met een looptijd van 5 jaar (was 8%) Percentages afgerond en berekend op basis van rente op rente. NMB-girospaarre kening De rentevergoeding op de NMB-girospaarrekening (dagelijks opvraagbaar zonder retourrente) is ongewijzigd 5%. De rentevergoeding op alle overige spaarvormen is ongewijzigd. Op reeds gestorte bedragen op lopende Vaste Termijn Spaarrekeningen wordt gedurende de looptijd geen rentewijziging doorgevoerd. 'Voor bijstortingen op reeds eerder ge opende Vaste Termiin'Spaarrekeningen met een looptijd van 7 jaar geldt even eens een rente van 8% (was 8'/2%). NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK Van een onzer verslaggevers ARNHEM In Gelderland lopen 17.100 arbeidsplaatsen gevaar als de prijs van het grondwater even hoog wordt als die van het leidingwater. Dat heeft de Stichting Samenwerkende Kamers van Koophandel en Fabrieken ln Gelderland per brief laten weten aan de leden van de Eerste Kamer, die zich nog over het ontwerp-grondwaterwet moet uitspreken. Begin maart 1977 heeft de Tweede Kamer de wet aangenomen. In een toelichting op het schrijven heeft drs P. Bazelaar secretaris van de Stich ting Samenwerkende Kamers van Koophandel en Fabrieken in Gelder land erop gewezen dat het kabinet het ontwerp het beste maar kan te rugnemen. Het door de regering Ingediende ont werp Grondwaterwet dat ten doel had een zorgvuldiger gebruik van het grondwater te bevorderen, voor zag aanvankelijk alleen in de tot standkoming van een vergunningen stelsel. Van PPR-zljde werd een amendement Ingediend, dat aan het oorspronkelijke voorstel een stelsel van heffingen bedoelde toe te voegen. De wtjzlgtging kwam er met een klei ne meerderheid van stemmen door, „dankzij het feit", aldus de heer Ba zelaar, „dat er zo'n vijftig lege stoe len ln de Tweede Kamer waren. Vooral WD- en CDA-mensen waren op dat moment afwezig. De progres sieve Kamerleden gaven er ln het algemeen hun steun aan". Volgens de brief aan de Éerste Ka mer zijn het met name vier bedrijfs takken en onder meer vooral ook ln Gelderland die door de geamen deerde Grondwaterwet gedupeerd zouden worden. Het zijn de papier en cartonnageindustrie, de chemi sche Industrie, de voedlngs- en ge notsmiddelenindustrie en in min dere mate de metaalindustrie. Ook de sectoren bouwmaterialen en wasserijen zijn er niet gelukkig mee. Een niet onaanzienlijk aantal bedrij ven heeft te kennen gegeven nog moeilijker de concurrentiestrijd met het buitenland te kunnen volhouden als het ontwerp tot wet zou worden geheven. De 8Uchtlng Samenwer kende Kamers van Koophandel en Fabrieken ln Oelderland heelt een enquete gehouden onder 250 bedrij ven. Daarvan hebben er 202 gerea geerd. Een elftal bedrijven deelde mee bepaalde afdelingen te moeten slujiten, wat zou neerkomen op een verlies van 350 areidsplaatsen. Ademnood Van 103 bedrijven kwam bericht dat de resultaten marginaal zijn en dat optrekking van de grondwaterprijs tot het niveau van het leidingwater op kortere dan wel langere termijn tot een fatale ademnood zal lelden. Met andere woorden: gehele of ge deeltelijke sluiting. Hierdoor zouden in totaal 17.100 arbeidsplaatsen ver loren gaan. Op het ogenblik kost het grondwater de bedrijven niets. Dat wil zeggen een paar centen per kubieke meter, die nodig zijn voor de winning. Gaan de heffingen door, dan komt men voor kosten te staan die in dit op zicht het vljftigvoudige bedragen. Gemiddeld een gulden per kubieke meter. In 1977 zullen papier en car- tonnage in Gelderland naar ver- I wachting 23 miljoen kubieke meter nodig hebben, de chemische en che- mischvezel industrie 14 miljoen ku bieke meter, voedlngs- en genots middelen 25.6 miljoen kubieke meter en de metaalindustrie 7 miljoen ku bieke meter. Op het ogenblik loopt het grondwa terverbruik. aldus de heer Bazelaar, terug onder meer door toepassing van technieken voor het opnieuw gebruik van water. „We vinden", segt de secretaris van de 8tichtlng Sa menwerkende Kamers van Koop handel en Fableken in Gelderland, „dat een vergunningsstelsel voldoen de is. Daaran zou bijvoorbeeld de bepaling gekoppeld kunnen worden dat grondwater niet als koelwater gebruikt mag worden". Naar zijn mening kan de zaak door het demissionaire kabinet niet wor den afgewerkt omdat het een contro versieel onderwerp betreft. De toe komstige nieuwe regering zou er eventueel goed aan doen het terug te draaien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 9