hina houdt
inaar buiten
deur
open
Landhervorming taboe in Honduras
Moskou kijkt
mee over rug
van Marchais
Oud-premier Bhoetto
vandaag voor rechter
lieuwe economische plannen toegelicht
Sslveer in Zuid-Afrika
l Rhodesische premier
Dissident Toertsjin
mag Sowjet-Unie uit
Speculaties over
ontslag Lance in
Verenigde Staten
Gierek in Frankrijk
Noorse coalitie
zou net aan aan
de macht blijven
De bananenrepublieken van Midden-Amerika (5)
Veiligheidsmaatregelen in Pakistan
«Journalisten in dienst van CIA'
BUITENLAND
Trouw/Kwartet7
eigenlij
ep in oi
n we
es lei
)ntluisti
waait
en Ik
verlo
PPJfOKIO. HONGKONG (Reuter, AFP, AP) - De staatsplanning-
pmmissie van de Chinese Volksrepubliek heeft gisteren in een
itgebreid artikel in het Volksdagblad informatie gegeven over
nieuwe „sprong voorwaarts" die het land rond de eeuwwisse-
s 4ng tot één van de belangrijkste industriële naties moet maken.
t< )aarin wordt gezegd dat China een onafhankelijk en volledig
'*ra telsel zal opbouwen, hetgeen echter „niet betekent dat wij onze
9 tëuren naar de rest van de wereld gesloten zullen houden."
Wij moeten onze economische,
schnische en culturele uitwisseling
ït andere landen uitbreiden vanuit
t beginsel van gelijkwaardigheid,
:derzijds voordeel en dat het ene
gjand voorziet in de behoeften van het
^ndere." China is bereid „van andere
iden te leren en hun moderne
chnologie in te voeren om aan onze
•hoeften tegemoet te komen, niet
n onze eigen creativiteit te hinde-
fojren, maar om die te bevorderen, niet
ons vermogen onze nationale
economie te ontwikkelen te ver
zwakken, maar te versterken en op
onafhankelijke wijze modernisering
te bereiken," aldus het artikel.
eer
Mao Tse-toeng
In het artikel wordt alle moeite ge
daan het idee te verkopen dat een en
ander zeker niet in tegenspraak zou
zijn met de leerstellingen van wijlen
voorzitter Mao Tse-toeng. Zo wordt
gezegd dat „de politieke theorieën
in
dn hi
bi
ziel
[gen dl
houdi
lie]
en. Aai
fan ver
[evroi
er Mat
ovi
n verr
de onl
dienst PRETORIA (Reuter. UPI, AP) Premier Ian Smith van het
naar t blanke Rhodesische minderheidsbewind heeft gisteren in Preto-
ïarhei^ia drie uur lang gesproken met de Zuidafrikaanse premier John
Vorster over de Brits-Amerikaanse vredesvoorstellen voor een
vredelievende overgang naar een zwart meerderheidsbewind ln
iïï Geruchten over westerse olieboycot
Rhodesië.
Her
afloop van het overleg, dat het
;n var tweede was binnen zestien dagen,
ondag-weigerden de beide mannen niets
geko meer mee te delen dan dat ze over
in „zeer gevoelige onderwerpen" ge-
Geref, praat hadden.
Delft,
Duker De Zuidafrikaanse minister van bui-
ït idyl- tenlandse zaken Roelof Pik Botha
le niet wilde alleen zeggen: „Wij hebben de
en de situatie in zuidelijk Afrika tot op het
diepe huidige tijdstip bekeken en daar heb
maar jk niets aan toe te voegen."
leven fjet overleg tussen Vorster en Smith
aarom van gisteren volgde op een vredes-
Ke™ missie naar zuidelijk Afrika van de
010 Britse minister van buitenlandse za-
ken' David °wen- en de Amerikaan-
-nwn, se vertegenwoordiger bij de Verenig-
d van ide Naties- Andrew Young. Zij brach-
cn pn ten op 1 september de nieuwe voor-
naar de Rhodesische premier.
eJDeze voorstellen behelsden een
7i1n.(S Kt-het-vuren in de guerrillaoor-
'og en 1161 aftreden van Ian Smith
-g om plaats te maken voor een Britse
bewindvoerder die zou moeten toe
zien op een overdracht van de macht
in 1978 van de blanken aan de zwar-
ten Smith verwierp het plan niet
rechtstreeks, maar hekelde fel enke
le wezenlijke onderdelen, zoals het
voorstel tot ontbinding van het blan
ke leger .en om, later, tot een vredes
macht le komen waarin ook zwarte
guerrillastrijders zouden zijn opge
nomen. Hij was bezig met een „inter
ne regeling" tot vorming van een
multiraciale regering waaraan zwar
te leiders die de guerrillastrijd afwe
zen, zouden deelnemen.
Smith werd gisteren vergezeld van
zijn vice-premier en minister van fi
nanciën, David Smith. Tot de dele-
it Rc
Ikan
aan-
van
heer-
fe el-
ïmen
erke-
istus
ons
met
van
ente
de
wil
van
Van
ster-;
rken:
zij
Iter-
cht.
iver-
uur
de
de
wo-'
>lan
tde
gatie van Vorster behoorden zijn mi
nister van defensie Piet Botha en de
minister van economische zaken,
Chris Heunis. Waarnemers menen
dat de aanwezigheid van de laatste
de Rhodesische economische afhan
kelijkheid van Zuid-Afrika onder
streepte. Er wordt gespeculeerd dat
westerse landen Zuid-Afrika moge
lijk willen dwingen tot het onder
druk zetten van Smith door de olie-
aanvoer af te snijden of anders een
wapen-embargo tegen Zuid-Afrika
in te stellen. Heunis verklaarde vori
ge week dat de Zuidafrikaanse rege
ring olievoorraden aanlegt en andere
strategisch belangrijke zaken op
slaat. Ook de Zuidafrikaanse radio
zond gisteren een commentaar uit
waarin gezegd werd dat Zuid-Afrika
rekening moest houden met „overle
ving" en in een situatie kon geraken
dat het niet meer in staat zou zijn om
de „blanke of zwarte" buurlanden
van olie te voorzien.
MOSKOU (UPI, AP) - De Russi
sche dissidente wetenschapper Va
lentin Toertsjin, die in de Sowjet-
Unie een niet door de Russische
autoriteiten erkende afdeling van
Amnesty International oprichtte,
mag het land verlaten, zo heeft hij
gisteren zelf meegedeeld. Tegelij
kertijd deelde de zoon van de kunst
schilder Oskar Rabin mee dat zijn
vader door de politie in Moskou uit
zijn woning werd gehaald en later
werd gearresteerd.
van Mao niet verlaten zullen worden,
maar met meer „flexibiliteit zullen
worden toegepast in het licht van de
huidige situatie." Verder wordt ge
zegd dat men de politieke en econo
mische lijn van Mao uit de jaren
vijftig weer wil opnemen. Maar
Mao's grote sprong voorwaarts uit
die jaren was vooral gericht op de
„ontwikkeling op eigen kracht," zon
der hulp van buitenaf. Verder wordt
er in het stuk de nadruk op gelegd
dat de produktie minder beinvloed
moet worden door de politiek, het
geen moeilijk in de schoenen van de
overleden voorzitter geschoven kan
worden. Ondanks het veelvuldig ver
wijzen naar de leerstellingen van
Mao Tse-toeng ademt het artikel
duidelijk de gematigde en pragmati
sche geest, die momenteel in de Chi
nese leiding overheerst. De plannen
waarover het artikel gaat, zijn dan
ook niet die van Mao Tse-toeng,
maar van de overleden premier
Tsjoe En-lai en de huidige vice-pre
mier Teng Hsiao-ping.
Raketten
In het artikel staat dat staats- en
collectieve bedrijven momenteel
99,9 procent van de Chinese indus
triële produktie voor hun rekening
nemen. Ook zijn volgens het verhaal
nu honderden miljoenen boeren ge
organiseerd in meer dan 50.000 plat
telandscommunes. De planningcom
missie verklaart dat de landbouw in
het nieuwe plan de prioriteit zal krij
gen en de nadruk op de graanpro-
duktie zal worden gelegd. In de in
dustriële sector zal deze op de staal-
produktie komen te liggen. De ont
wikkeling van energie, grondstoffen
en brandstof zal de economie en de
nationale verdediging in staat stel
len moderne technieken en appara
tuur te verwerven.
De commissie liet verder weten dat
China over geleide raketten be
schikt. Waarnemers geloven dat Chi
na intercontinentale ballistische ra
ketten heeft met een reikwijdte van
ongeveer 5000 kilometer, waarmee
het de gehele Sowjet-Unie kan be
strijken.
WASHINGTON (Reuter) De posi
tie van de begrotingsdirecteur Bert
Lance van de Amerikaanse presi
dent Carter is veel hachelijker ge
worden na uitspraken van de leider
van de Democraten in de Senaat,
Robert Byrd. Deze heeft gezegd dat
het aftreden van Lance onvermijde
lijk is geworden na de beschuldigin
gen die tot nu toe tegen hem inge
bracht werden. Volgens de Senator
is de doeltreffendheid van Lance
verwoest en kan hij onmogelijk nog
langer effectief werken als begro
tingsdirecteur. Byrd was er wel voor
dat Lance de mogelijkheid krijgt
zich te verdedigen, maar hij dacht
niet dat de voormalige bankier in
Georgia zijn geloofwaardigheid
krijgt zich te verdedigen, maar hij
dacht niet dat de voormalige ban
kier in Georgia zijn geloofwaardig
heid zou weten te herstellen.
Gierek links en Giscard rechts.
PARIJS (UPI) De Poolse partijlei
der Eduard Gierek is gisteren in
Parijs aangekomen voor een offici
eel bezoek van drie dagen. Het doel
van dit bezoek is versterking van de
handels- en culturele betrekkingen
tussen Frankrijk en Polen. Gierek
werd bij zijn aankomst verwelkomd
door president Gisoard d'Estaing,
die in juni 1975 en in oktober 1976
een bezoek aan Polen bracht.
Het bewind van Bhoetto werd op 5
juli door de militairen omver gewor
pen na maanden van gewelddadige
onlusten in Pakistan, die aan hon
derden mensen het leven kostten.
Bhoetto en andere Pakistaanse lei
ders werden opgepakt en onder huis
arrest gesteld. De militairen kondi
gen nieuwe verkiezingen aan die op
18 october moeten plaatsvinden en
lieten de politieke leiders weer vrij
om zich voor te bereiden op deze
verkiezingen. Bhoetto werd echter
elf dagen geleden opnieuw gearres
teerd op beschuldiging van het vas
thouden van politieke gevangenen
en het betrokken zijn bij een moord
op een politieke tegenstander in
1974.
Algemeen wordt verwacht dat het
proces de gemoederen in Pakistan
danig zal bezig houden en dat het
maanden kan duren. Of de verkie
zingen in oktober nog door zullen
gaan is een grote vraag. Bhoetto's
verdedigers hebben al gezegd dat de
ex-premier is opgepakt om hem er
van te weerhouden deel te nemen
aan de verkiezingen en een campag
ne voor te bereiden. De militairen
zijn. aldus de verdedigers, bang voor
de grote populariteit van de ex-pre-
Computerprognose geeft
aan:
Bhoetto's Pakistaanse Volkspartij
PPP heeft aangekondigd wel dege
lijk aan de verkiezingen mee te doen
en zijn vrouw Noesrat Bhoetto als
partijleidster naar voren te
schuiven.
De belangrijkste getuige tegen
Bhoetto is het voormalig hoofd van
de door Bhoetto zelf opgezette para
militaire federale veiligheidsdienst,
Masoed Machmoed.
OSLO (UPI) Volgens de eerste
tellingen der stemmen bij de Noorse
verkiezingen voor een nieuwe Stor-
tinget (parlement) zal de Arbeiders-
partiet van de huidige premier Ovar
Nordli de komende vier jaar in het
zadel blijven. Computerprognoses,
gebaseerd op 28,1 procent van de
stemmen geven aan dat de arbei
derstiet 12 zetels zal winnen, waar
door ze recht zou hebben op 74 van
de 155 te vergeven zetels. De coali
tiepartners van de arbeiderspartiet.
de socialisten, lijden volgens deze
prognose stevige verliezen, maar
zullen toch vier zetels behouden,
waardoor de coalitie zou kunnen re
kenen op een meerderheid van twee
zetels in het parlement.
De uit drie partijen centrum-rechtse
samenwerking van de conservatie
ven, de centrumpartij en de chirste-
lijke volkspartij, krijgen volgens de
prognose 76 zetels.
door Victor Zorza
De woeste aanvallen van de Franse communisten op hun socia
listische bondgenoten mogen een vreemd schouwspel vormen, ze
zijn niet zo geheimzinnig als het lijkt. Goedbeschouwd is het niet
erg verstandig van de communisten om het beleid en de leiding
te hekelen van de partij, waarmee ze de verkiezingen van
volgend jaar maart willen ingaan en waarmee ze. als ze samen de
meerderheid behalen, een coalitieregering vormen. Een verkla
ring voor hun gedrag is echter te vinden in recente Sowjetge-
schriften over de tactiek die de Westerse communisten bij het
zoeken naar de macht moeten volgen.
LAHORE (Reuter, UPI( 8 De Pakistaanse militaire regering
onder leiding van generaa, Zia UI Haq hebben strenge veilig
heidsmaatregelen aangekondigd voor het proces tegen ex-pre-
mier Zoelfikar Ali Bhoetto, dat vandaag begint.
De militaire leiders hebben alle de
monstraties verboden voordat vol
gende week officieel de verkiezings
campagnes mogen beginnen. Maar
Bhoetto-aanhangers hebben voor
vandaag een grote betoging aange
kondigd als hij voor de rechter moet
verschijnen.
Eén zo'n artikel in Kommunist. het
toonaangevende Sovjctpartijor-
gaan, herinnert de Westerse commu
nisten er aan dat samenwerking tus
sen hen en andere partijen de politie
ke en ideologische verschillen niet
wegneemt. Daarom wordt Westerse
communisten aangeraden „een dy
namische eenheid" met hun bondge
noten na te streven. Dit begrip
„vooronderstelt het naast elkaar
plaatsen en zelfs de confrontatie van
verschillende houdingen en stand
punten". En dit is wat de Franse
communisten nu na een periode van
tamelijk vriendschappelijke betrek
kingen met hun socialistische part
ners doen. Waarom?
Strategie
door Herman Amelink
Als één land in Midden-Amerika het predikaat bananenrepubliek verdient dan is het Honduras
wel In dit straatarme land maken de militaire regering van president Juan Alberto Melgar Castro
en de Amerikaanse bananengiganten de dienst uit. De landloze boeren proberen al jarenlang een
vuist tegen hen te maken.
Honduras heeft een lange traditie
van elkaar opvolgende staatsgrepen.
De laatste vond plaats in 1975 toen
jonge officieren de toenmalige presi
dent Lopez Arellano aan de kant
zetten, omdat hij zich schuldig had
gemaakt aan verregaande corruptie.
Eerder dat jaar waren door de rege
ring van Honduras namelijk maatre
gelen aangekondigd die een einde
moesten maken aan de oppermach
tige positie van de Amerikaanse ba-
nanenproducenten United Brands
en Standard Fruit. De bananenpro-
ducenten schoven echter een flink
ei? bedrag aan dollars onder de toon
bank van de regering door en ont
snapten op die manier aan een ver
hoging van de uitvoerbelasting.
Hervormingen
De door de Hondurese regering be
gin 1975 genomen maatregelen ter
beperking van de macht van de ba-
nanenmaatschappijen (die trouwens
ook op tal van andere terreinen ac
tief zijn) en de plannen voor het
begin van een herverdeling van het
grootgrondbezit waren niet specta
culair. Roberto Sandoval Corea. die
werkzaam was geweest bij de Voed
sel en landbouworganisatie van de
Verenigde Naties (FAO) werd uit
Rome teruggehaald om de leiding op
rich te nemen van een nieuw op te
nchten Nationaal Agrarisch Insti
tuut (INA). Sandoval was geen he
melbestormer en realiseerde zich dat
hij heel wat weerstanden zou moeten
overwinnen om iets tot stand te
brengen. Hij legde er de nadruk op
dat hij slechts langs geleidelijke weg
op-
veranderingen tot stand wilde bren
gen. Hij verzekerde dat grootgrond
bezitters die hun grond op een effec
tieve wijze bewerkten niets behoef
den te vrezen.
Maar zelfs het voorzichtig opgezette
programma van de INA maakte geen
schijn van kans. De afgelopen maan
den is er tegen de plannen door de
rechtse pers een grootscheepse cam
pagne gevoerd. Directeur Sandoval
nam in maart zijn ontslag, hetgeen
door niemand betreurd werd. Hij
werd opgevolgd door Flavio Salgado
die de aanvankelijke projecten afge
lastte en de boeren steun toezegde
voor eigen plaatselijke program
ma's, zonder daarbij te bedenken
dat de voor het eerste project toege
zegde fondsen van de Interameri-
kaanse ontwikkelingsbank niet zo
maar voor iets anders té gebruiken
zijn.
Landbezettingen
De 300.000 boerenfamilies, die geza
menlijk de helft van de Hondurese
bevolking uitmaken, lieten het er
echter niet bij zizten. De Nationale
Boerenunie, waarin het merendeel
van de boeren georganiseerd is, orga
niseerde in april landbezettingen in
de departementen Paraiso en Cholu-
ceta. in het oosten en het zuiden van
het land. In mei volgden bezettingen
in het noordelijke departement
Yoro. Door landbezettingen pro
beert de Nationale Boerenunie
(UNC) al een groot aantal jaren de
regering te dwingen tot agrarische
hervormingsmaatregelen. Elke nieu
we regering wekt steeds de indruk
hiermee een begin te zullen maken,
maar tot dusver hebben de acties
van de boeren nog weinig opgele
verd. Als puntje bij paaltje komt dan
sluiten de militairen, de grootgrond-
beziters en de Amerikaanse onderne
mingen in het land de handen ineen.
De gevolgen van deze belangenge
meenschap zijn nauwelijks te over
zien.
In de afgelopen jaren zijn talloze
plattelandsbewoners uit pure ellen
de naar de steden gevlucht in de
hoop dat ze zich daar in leven kun
nen houden. In de laatste tien jaar is
het aandeel van de bevolking dat op
het platteland woont, gedaald van
tachtig naar zestig procent. De ex-
boeren zitten dicht opeen in krotten
wijken om de steden. In verschillen
de krottenwijken zijn comité's opge
richt die zich beijveren voor de be
zetting van stukjes grond om daar
huisjes op te kunnen bouwen. In vele
gevallen worden ze er door de politie
of het leger weer afgeslagen.
Half mei van dit jaar werden 300
boeren uit het noordelijke departe
ment Yoro weggevoerd door het le
ger in antwoord op door deze boeren
uitgevoerde landbezettingen. Een
handjevol werd later teruggevonden
in het departement Choluceta. Van
de rest is niets meer vernomen.
Toen echter vertegenwoordigers
van de arbeiders de macht overna
men in de vakbonden van de arbei
ders in de bananenproduktie, bon
den die altijd beheerst waren door
nauw met de bananenproducenten
samenwerkende „belangenbeharti
gers", kwam de regering ijlings in
actie om de invloed van dit zogehe
ten Democratisch Front terug te
dringen.
Christen-democraten
De Nationale Boerenunie (UNC), een
van de sterkste boerenbewegingen
van Midden-Amerika, wordt mo
menteel gehinderd door interne te
genstellingen binnen de Christen-
Democratische Partij, waarmee
deze Unie zeer nauw samenwerkt.
De Christen-Democraten huiveren
er momenteel voor een al te radicale
indruk te maken, aangezien presi
dent Melgar voor 1979 verkiezingen
in het vooruitzicht heeft gesteld. De
partij wil niet de kans lopen van
deelname te worden uitgesloten we
gens „communistische activitei
ten". Ook zouden er tegenstellingen
bestaan tussen de boerenunie en de
vakbeweging van de arbeiders in de
steden, maar voorlopig zouden deze
door bemiddeling van de Latijnsa-
merikaanse vakbeweging CLAT ge
sust zijn.
Dat de christen-democraten een
kans zouden maken bij in 1979 te
houden verkiezingen is echter nau
welijks aan te nemen. De belangen
van de grootgrondbezitters worden
behalve door de militairen behar
tigd door twee burgerlijke partijen,
de Liberale Partij en de Nationale
Partij. Als deze twee partijen het de
komende maanden eens worden
over een gemeenschappelijke mili
taire kandidaat dan is er voor diens
presidentschap geen vuiltje meer
aan de lucht.
Gemeenschap
De ontstellende armoede van Hon
duras heeft tot gevolg dat zich haat
gevoelens ontwikkelen tegen men
sen die het beter gaat. Aan het eind
van de jaren zestig werden deze
haatgevoelens afgereageerd op de
vele Salvadorianen die hun land
vanwege de overbevolking ont
vlucht waren om in Honduras (met
succes) een nieuw bestaan op te Militanter
bouwen. Dit leidde in 1969 tot de
zesdaagse voetbaloorlog tussen bei
de landen.
Het artikel in Kommunist. geschre
ven door Joeri Krasin, een partij
functionaris, die belast is met de
strategie van Westeuropese commu
nistische partijen, is in de allereerste
plaats bedoeld om hen ervan te
weerhouden dat ze er teveel op ver
trouwen dat ze langs parlementaire
weg aan de macht zullen komen.
Krasm heeft ook een artikel geschre
ven dat meer ingaat op de kwestie
van de samenwerkingsstrategie van
de Franse en Italiaanse communisti
sche partijen. Dit is eerder dit jaar
geplaatst in een meer onbekend
Moskous blad „De arbeidersklasse
en de moderne wereld" dat zich in de
eerste plaats richt op partijfunctio
narissen en deskundigen op het ge
bied van de internationale commu
nistische beweging.
Krasin legt in dit artikel uit dat de
Franse en Italiaanse communisten
nu op weg zijn naar een coalitierege
ring, die hen in de gelegenheid stelt
„een voorlopige revolutionaire-de-
mocratische staat" te vormen. Pas in
de volgende fase „als de revolutie
zich uitbreidt" zou deze staat „zich
kunnen ontwikkelen tot een politie
ke superstructuur volgens socialisti
sche staatsopvattingen". Moskou
stelt zich hierbij voor dat deze super
structuur op het Sowjetsysteem lijkt
ofschoon zij toegeeft dat met het oog
op nationale en historische eigenaar
digheden zekere matigingen vereist
kunnen zijn. Volgens de inzichten
van de Eurocommunisten zou deze
structuur zich bepalen tot de Euro
pese democratische traditie en ta
melijk anders zijn dan het Sowjet
systeem.
Zowel Moskou als de Eurocommu
nisten zijn het er over eens dat de
enige manier om zover te komen is
een brede samenwerking aan te gaan
met andere politieke krachten. Want
de Europese kiezers zouden hen
nooit de meerderheid geven, die no
dig is om een regering te vormen.
Krasin waarschuwt de communisten
er echter voor een samenwerkings
akkoord zoals het Gezamenlijk
Program met de Franse socialisti
sche partij te aanvaarden dat
„slechts minimumafspraken, aan
vaardbaar voor alle deelnemers" aan
de samenwerking bevat. Dit „draagt
het gevaar in zich dat men afglijdt
laar een reformistisch verzoenende
houding" ten opzichte van het kapi
talisme.
De grote armoede van Honduras
was er ook de oorzaak van dat het
land weinig garen spon bij de in 1960
opgerichte Centraalamerikaanse
Economische Gemeenschap. Hon
duras werd door de afspraken bin
nen deze gemeenschap gedwongen
industrieprodukten te kopen in lan
den als Guatamala en El Salvador,
die rijker zijn, terwijl het die indus
trieprodukten zonder het hoge bui
tentarief van de gemeenschap veel
goedkoper elders had kunnen aan
schaffen. Tegenover deze dure im
port stond alleen de traditionele uit
voer van bananen, koffie, suiker en
katoen die niets meer opbrachten
dan buiten de gemeenschap. Hoewel
Honduras in 1969 nog een speciale
status kreeg als het armste land van
de gemeenschap, was het met de
Centraalamerikaanse economische
samenwerking toen eigenlijk al wel
gedaan. De verschillende landen be
gonnen gewoon weer invoertarieven
te berekenen om de eigen betalings
balans in evenwicht te krijgen.
Alleen heel radicale maatregelen
zullen de situatie van het arme deel
van de bevolking van Honduras
kunnen verbeteren. Maar dat bete
kent dat de rijken een deel van hun
rijkdom zullen moeten afstaan en
daartoe zijn ze niet bereid, Maar
Honduras beschikt echter niet voor
niets over een van de sterkste
boerenorganlsaties van Centraal-
Amerika en de boeren laten niet af
in hun strijd.
(De vorige artikelen plaatsten wij op
3 september (overzicht), 6 september
(Guatamala), 7 september (Belize) en
8 september (El Salvador).
Dit is een preciese omschrijving van
het Program Commun zoals dat is
afgesproken door de Franse commu
nistische en socialistische partijen
en van de kritiek, die de orthodoxen
in de leiding van de communistische
partij er ai verscheidene jaren op
uitoefenèn. De communistische eis
dat het Gezamenlijk Programma nu
moet worden herzien om het militan
ter te maken betekent dat het de
orthodoxen gelukt is Georges Mar
chais, de algemeen secretaris van de
partij, die de eerste verantwoordelij
ke is voor het onderhandelen over
het oude akkoord, verder naar links
en dus dichter bij het standpunt van
Moskou te drukken.
Moskou is er altijd bezorgd over ge
weest dat Westerse communisten,
die samen gaan werken met socialis
ten besmet zouden kunnen worden
met revisionistische ideeën. Dit
geldt met name voor Frankrijk waar
de socialisten naar kiezersaantal nu
veel sterker zijn en daarom de
belangrijkste partner in de samen
werking zijn. Ook deze vrees van
Moskou wordt gedeeld door de or
thodoxen in de Franse CP maar ze
hebben het niet hardop gezegd om
dat de partijdiscipline openlijke ru
zies verbiedt. Krasin heeft echter
geen last van dit soort ongemakken
en Is een onbeperkte spreekbuis voor
hun vrees.
Samenwerkingsverbanden, zo zegt
hij. openen de sluizen om vijandige
invloeden een greep te laten krijgen
op de massa, die de basis vormt van
de communistische partijen. Hij legt
uit dat samenwerkingsakkoorden in
hun aard het resultaat van een ver
gelijk zijn en daarom „sommige zeer
belangrijke marxistische ideeën mis
sen". De partij moet daarom haar
politieke en ideologische „uitleg"
uitbreiden, zegt hij En dat is precies
wat de Franse partij heeft gedaan
door een openbaar geschil met de
socialisten aan te gaan over de „mo
dernisering" van het Gezamenlijk
Programma.
Aantal kiezers
Kan dit de communisten werkelijk
helpen om hun „massale basis" te
behoeden? Toen het Gezamenlijk
Programma in 1972 getekend werd.
hadden de socialisten de steun van
22 procent van de kiezers en de
socialisten slechts 17 procent. Nu
zijn de rollen omgedraaid en geven
de peilingen de socialisten meer dan
30 procent en de communisten
slechts 21 procent. Met 5 mfljoen
stemmen mag het communistische
totaalaantal indrukwekkend lijken
het cijfer is minder imposant als
men het vergelijkt met de 5,8 mil
joen stemmen, die de communisten
in 1946 kregen toen de bevolking
van Frankrijk tien miljoen minder
was dan de 52 miljoen van nu. De
partij van „de arbeidersklasse" zo
als de communisten zich graag noe
men heeft nu minder stemmen uit
die arbeidersklasse dan de socialis
tische partij.
De politieke sterkte van de partij
rust echter op drie poten en het
aantal kiezers is daar maar één van
De andere twee zijn het partijlid
maatschap en het partijapparaat
Met 500.000 (een cijfer dat aange
vochten wordt) is het aantal leden
maar de helft van wat het in 1946
was Er is een voortdurende golfbe
weging doordat niewelingen tot de
partij toetreden omdat ze hopen er
het beloofde land te vinden en oud
gedienden verstrekken, vaak bitter
teleurgesteld
Ongeveer een tiende deel van het
ledental, waartoe ook de actieve mi
litante kern behoort, draagt het ma
teriaal aan voor de permanente par
tijorganisatie van ongeveer 15 000
beroepskrachten goed opgeleide
en toegewijde mensen, gediscipli
neerd en zakelijk. De socialistische
partij heeft daarentegen slechte 300
beroepskrachten in dienst. Het zijn
deze betaalde communistische func
tionarissen, van wie velen opgevoed
zijn bij Lenins doctrines, die zichzelf
zien als de werkelijke voorhoede van
de partij en de arbeidersklasse en
die er heilig van overtuigd is dat zij
een historische missie heeft uit te
voeren namelijk het brengen van
het „ware" socialisme in Frankrijk.
Flanken
Het is tot hen dat het Kremlin Zich
door haar agenten binnen de partij
richt. Die agenten zijn de ortho
doxen. die om persoonlijke en-histo
rische redenen dichter bij de ortho
doxe Sowjetlijn staan dan de revisi
onistische lijn, die Marchais voor
staat. Als diens politieke strategie
faalt zullen de voorstanders van de
harde lijn ln het politburo de perma-
.nente staf gemakkelijk aan hun zij
de weten te scharen en korte metten
maken met Marchais en de andere
revisionisten
Het is om zijn flanken tegen deze
mensen te beschermen dat Mar
chais nu openbare polemieken met
de socialisten aanmoedigt. In deze
zin oefent het Kremlin, zij het
slechte indirect, nog invloed uit op
de taktiek van de Franse communis
ten. Maar de ruzies met de socialis
ten zullen tegen het einde van dit
jaar over moeten zijn wil de linkse
alliantie enige kans hebben de ver
kiezingen van maart te winnen.
Dit is het derde en laatste verhaal
over de betrekkingen tussen Mos
kou en de Eurocommunisten. De
voorgaande artikelen plaatsten wij
zaterdag en gisteren)
NEW YORK (AFP) - Volgens Carl
Bernstein, een van de Journalisten
die „Watergate" aan het rollen
brachten, hebben in de laatste 25
jaar ruim 400 Amerikaanse Journa
listen voor de CIA gewerkt. In het
jongste nummer van „Rolling Sto
ne" schreef de ex-medewerker van
de Washington Post, dat de Journa
listen werkzaam geweest waren voor
de New York Times en het weekblad
Time, de televisiemaatschappij
CBS, de Washington Post. het week
blad Newsweek en de persbureaus
AP, UPI, en Reuter. Hij noemde ook
Arthur Sulzberger, de huidige
hoofdredacteur van de New York
Times. Iedereen die door Bernstein
is genoemd heeft een rol in de CIA
ontkend.
