energiekosten
groentetelers belasten
Vraag onze man inToronto.
PROFIEL VAN EEN KIENE
BELEGGER,
VMF houdt informatie achter
ABN Bank
jp.v.d.A-medicijn niet het meest wenselijke
Bloembollenexport
groeit nauwelijks
Hogere winst bij
Bührmann
het fundament
van uw vermogen
NVV-Bond in reactie op Vmf-resultaten:
Afzet dekens fors terug
IDAG 9 SEPTEMBER 1977
FINANCIËN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet PS 19 - RH 21
een onzer verslaggevers
ERDAM Het zijn vooral de loon- en energiekosten, die
ntabiliteit van de groenteteelt onder glas de laatste jaren
Ier druk hebben gezet. Dit is de conclusie in de brochure
enteteelt onder glas" van de Algemene Bank Nederland.
schaalvergroting voorgedaan. De ge
middelde bedrijfsgTootte is sinds
1960 bijna verdubbeld. In die periode
verviervoudigde het aantal bedrij
ven met een oppervlakte van meer
dan 1 ha. groenten onder glas. Toch
blijft het gezinsbedrijf eèn domine
rende positie behouden. Bijna twee
derde van de arbeid op de bedrijven
wordt verricht door de ondernemer
en zijn gezin.
Al enige jaren valt op de afzetmarkt
een zekere mate van verzadiging te
constateren voor de hoofdprodukten
tomaten, komkommers en sla.
iaast wordt gekampt met een
groei van de verkoop als gevolg
verzadigingsverschijnselen .en
ntie op belangrijke buiten
afzetgebieden.
1 ziet de ABN de toekomst van
tuinder met vertrouwen tege-
t, want naast de zorgelijke kos-
ntwikkeling is er een groot aan-
'actoren, die op de langere ter-
gunstig zullen uitwerken. Ge-
37'/j nd kunnen worden het vakman-
ip en de grote werkkracht van de
ders. die gesteund worden door
uitgebreid research- en voorlich-
sapparaat, de hoge kwaliteit van
irodukten, het afzetapparaat (de
ngen), de ligging te midden van
jlkingscentra. De tuinders heb-
als regel een open oog voor nieu-
«ïtwikkelingen, ze schakelen vrij
akkelijk over op nieuwe produk-
die goede kansen lijken te
len.
Ie publikatie van de ABN komen
st onderwerpen als de betekenis
de groenteteelt onder glas, de
ctuur van bedrijven en produk-
ook zaken aan de orde als: de
tmarkten, de veilingen en het
raaien van groenten. Uitge-
wordt ingegaan op de financie
ring van zaken en de financie
rt saspecten die zich bij de be-
233; fsvoering kunnen voordoen.
Stoter
7«nals in de meeste andere be-
-8 °lfstakken, heeft zich in de groen-
"lïfcelt onder glas een belangrijke
7/9
876.39
219.32.
113.45
9307
319.39
364,98
831
107.97
98 01
13.78:
Hingen
Export
De buitenlandse markt is de bestem
ming voor 80 procent van de onder
glas geproduceerde groenten. Was
enige jaren geleden de concurrentie
van Oost-Europese landen nog vrij
zwaar, thans zijn het vooral de Mid
dellandse Zee-landen, die het markt
aandeel bedreigen. Als voorbeeld
kan worden genoemd de tomaten-
markt in West-Duitsland, waar met
name Marokko het Nederlandse pro-
dukt concurrentie aandoet.
Hoewel deze zuidelijke landen het
nadeel hebben van hogere transport
en verpakkingskisten, stellen de la
gere produktiekosten (arbeid, ener
gie) hen in staat te concurreren met
de Nederlandse produkten. Ons land
bezit echter sterke troeven door de
goede kwaliteit en regelmatige leve
ring van de produkten.
De Nederlandse concurrentiepositie
in deze sector kan worden versterkt
door toepassing van energiebespa
rende teelttechnieken, door verbrei
ding van het assortiment en door
spreiding van de afzet over meerdere
landen en gebieden.
DEN HAAG De Nederlandse
bloembollenexport is in het jaar juli
1976 tot en met juni 1977 naar hoe
veelheid nauwelijks gegroeid: met
slechts 0,2 procent tot 109.903 ton.
Wel groeide de waarde van die ex
port met 14,8 procent tot
490.642.000. Aldus het produkt-
schap voor siergewassen.
De grootste afnemer bleef West-
Duitsland, dat 34.089 ton kocht voor
141.383.000. Dat betekende naar
hoeveelheid een teruggang met 2
procent, naar waarde een toeneming
met 17 procent.
Flinke stijgingen waren er van de
exporthoeveelheden naar Denemar
ken en Japan, waar voor resp. ruim
9,8 miljoen en voor bijna 5,3 mil
joen heenging. Israël bezet met 229
ton voor 1.415.000 wel een van de
onderste plaatsen op het klanten
lijstje, maar die cijfers betekenen
sinds het voorgaande jaar toch een
toeneming van de hoeveelheid met
bijna de helft meer dan een verdub
beling van de waarden.
ADVERTENTIE
10 97
50 90!
we io3'
20 971
De heer J. Duinker. Direkteur
van het ABN kantoor in Toronto.
Nederlander. Zoals de meeste
managers van buitenlandse ABN
vestigingen. Meer dan 200 in totaal.
ïn de praktijk betekent het dat u
met iemand praat die uw bedrijf
kent. Derelfde gedegen Nederlandse
zakenmentaliteit heeft.
Komt bij dat de heer Duinker en zijn staf uitstekend zijn ingevoerd
in dit fascinerende land.
In Canada, belangrijk exporteur van grondstoffen en groeiend
industrieel producent, beschikt de ABN over een "finance
company" met een uitgebreid dienstenpakket voor het bedrijfs
leven.
De heer Duinker en zijn staf vertellen u graag hoe zij u
behulpzaam kunnen zijn. Dit is het adres:
ABN Canada Ltd.The Royal Trust Tower, Suite 1902,
Toronto Dominion Centre, P.O. Box 114, Toronto,
Ontario M5K 1G8, telex 065 - 24016.
U kunt natuurlijk ook eerst kontakt opnemen met ons hoofd
kantoor. Afd. Centrale Buitenlandse Kantoren, tel.020 - 293823.
ABN mensen staan op vele plaatsen in de wereld voor u klaar.
AMSTERDAM Bührmann-Tette-
rode heeft in het eerste halfjaar 1977
een omzet aan derden behaald van
737,3 min tegenover 616,4 min in
dezelfde periode van 1976. De netto
winst bedroeg 17,4 min tegenover
16,2 min in de eerste helft van het
vorige boekjaar.
GEBROEDERS NAEFF (kunst
stoffen, leer) heeft in het eerste half
jaar 1977 een verlies geleden van
70.000. Vorig jaar werd in de eerste
zes maanden een verlies geleden van
circa 200.000. Over geheel 1976
werd 205.000 verlies geleden na het
vrijvallen van belastingvoorzienin
gen van 300.000.
Het resultaat na belasting over
het eerste halfjaar 1977 bij Gamma
Holding is lager uitgevallen dan op
grond van de ontwikkeling in de
eerste maanden van dit jaar was
verwacht en bedraagt 4,2 min te
gen 5 min in dezelfde periode van
vorig jaar. De netto-omzet steeg van
210,7 min tot 255,7 min.
INTERNATIO-MULDER heeft
tegen betaling van 14,5 min gulden in
contanten Koning en Hartman Elek
trotechniek in Den Haag overgeno
men. Koning en Hartman houdt zich
bezig met de import en de levering
van apparatuur en elektronische sys
temen op het gebied van radio- en
data-communicatie en verkeerstech
niek, meet- en wetenschappelijke in
strumenten en professionele elektro
nische onderdelen. Koning en Hart
man heeft twee dochterondernemin
gen, Datacare in Zeist (computer ran
dapparatuur) en Hessing Telecom
municatie in De Bilt (radio-communi-
catie-apparatuur). De omzet van Ko
ning en Hartman, waar in totaal ca.
240 medewerkers in dienst zijn, be
draagt ongeveer 45 min.
ADVERTENTIE
xóesteld op sew\ce
RÉUZE OPPE P5NUIN6c*6IZM6( OPPEH004T5
TfóEN SBTOTTeWtZ
PAAROM HEEFT HL) EEN FD&ECO AANDEZUHOUPeRSKEKENIN#
jfc Een bank- of girostorting is voldoende. Daarna doet robeco alles: belegt voor
u, beheert uw aandelentegoed en zorgt voor uw dividend.
^De kosten zijn gering. U betaalt b.v. geen bewaarloon en dividend wordt
kosteloos bijgeboekt.
Duidelijke dagafschriften krijgt u prompt in de bus na elke storting of opname.
Xf leder z'n vrijheid: u bepaalt zelf hoeveel u wilt storten of opnemen - en wan
neer; of u wilt beleggen in robeco, in rolinco of in rorento.
Meer informatie over de mogelij kheden van een étftfiHh
aandeelhoudersrekening vindt u in een handig boekje. liijUüMy
Schrijf aan: robeco, Antwoordnummer 1957(535.1),
3000 VB Rotterdam (postzegel niet nodig).
Bellen kan ook: 010 - 650711 (toestel 157).
AMSTERDAM - Volgens de
Industriebond NVV geeft Vmf-
Stork een onvolledig beeld van
de gang van zaken in het con
cern. Bestuurder Jan Scher
mer: „Je moet niet kijken naar
wat de raad van bestuur ver
telt, maar kijken naar wat hij
niet vertelt. Zo zegt de raad
van bestuur bijvoorbeeld niet
dat dit jaar het grootste verlies
tot nu toe heeft opgeleverd. In
1969, het rampjaar voor Vmf
bedroeg het verlies 28,5 miljoen
gulden, dit jaar zal het geschat
te verlies 55 miljoen bedragen".
De voor dit jaar geldende perso
neelsstop bij de Vmf-werkmaatscha-
pijen zal ook volgend jaar van kracht
zijn. Per maand verdwijnt gemid
deld honderd man personeel. Vmf
verwacht dat op die manier eind
1978 ongeveer 2500 man personeel
kwijt te zijn. Schermer heeft over
dat aantal zijn twijfels. „De mensen
die weg willen, zijn zo langzamer
hand al weg. Dus of ze die honderd
man per maand halen, betwijfel ik."
Een werkmaatschappij waarbij
mensen moeten afvloeien „zonder
dat de raad van bestuur daar tijdens
de toelichting op wees" is Stork
Brabant. Daar moet het personeels
bestand eind 1979 teruggebracht zijn
tot 750 werknemers. Dat aantal was
ik 1976 een kleine 1.100 en op dit
moment 995.
De raad van bestuur van Vmf zei, dat
de overheid voor de dieselactivitei
ten van het concern 100 miljoen gul
den heeft toegezegd. Dat bedrag wil
de raad van bestuur besteden voor
research, bedrijfsactiva en voorna
melijk voor de aanschaf van machi
nes en istallaties voor de vervaardi
ging van een nieuw te ontwikkelen
Van een onzer verslaggevers
TILBURG De binnenlandse afzet
van dekens is vorig jaar fors terugge
lopen. De daling: van 769 tot 662
duizend stuks (-14 procent) kon niet
geheel worden opgevangen door een
hogere export, schrijft de Federatie
Nederlandse Wolindustrie (Fenewol)
in het jaarverslag over 1976. De ex
port nam vorig jaar met 8 procent
toe.
De ontwikkeling was gelijk bij de
wollen en synthetische dekens. Voor
beide categorieën stelde Fenewol
een verlaagde afzet in het binnen
land en een stijgende export vast. De
import groeide vorig jaar opnieuw.
Over de wolindustrie in het alge
meen zegt Fenewol dat het conjunc
tureel herstel dat zich eind 1975 en
begin 1976 geliedelijk aan begon al
te tekenen, uiteindelijk toch niet die
omvang kreeg, waarop men hoopte.
Een gunstige sector voor de wolbran
che Is die van de handbreigarens.
Daar werd een recordafzet van 5.9
miljoen kilo bereikt waarmee het
toch al hoge niveau van 1975 nog
eens met ruim 10 procent werd over
troffen.
middelgrote dieselmotor Over dc
voorwaarden waarop die lening
wordt verstrekt wordt op dit mo
ment door Vmf onderhandeld met de
overheid
Schermer: ,.Ons wordt die informa
tie tot op dit moment onthouden,
terwijl op 6 mei. toen overheid, Vmf
en vakbonden over-de moeilijkheden
bij het concern spraken, is toegezegd
dat de vakbonden bij alles betrok
ken zouden worden". De Industrie
bond zal op korte termijn, aldus
Schermer, bij minister Lubbers (eco
nomische zaken», aankloppen voor
het verkrijgen van de informatie
De geconsolideerde omzet van
Gelatine Delft heeft in de eerste helft
van dit Jaar 28 min bedragen te
genover 22 min ln dezelfde periode
van 1976 In dat Jaar was echter
alleen het tweede kwartaal van de
overgenomen 8trucol begrepen De
geconsolideerde winst na afschrij
ving. voor belasting, bedroeg
600.000 tegen 1,75 min in het
eerste halfjaar 1976
or dr. J. G. Post
Jt erg veel belangstelling heb ik kennis genomen van de
Ijke reacties die mijn artikelenserie over de huidige werkloos-
Isproblematiek in Trouw van 17, 18, 19 en 20 augustus heeft
gelokt. Met voldoening heb ik gemerkt dat de meeste reacties
n positief en opbouwend karakter droegen; aanvullende op-'
erkingen werden gemaakt, nieuwe ideeën werden ontwikkeld
talloze vragen werden gesteld. Op verzoek van de redactie zal
op een aantal punten nog wat dieper ingaan.
ide eerste plaats lijkt de intentie
iarmee ik mijn gedachten op pa
rr heb- gezet door sommigen ver-
ïrd te zijn begrepen. Zo vermoedt
heer Oprei dat de artikelenreeks
loeld was als een verwijt aan de
iA-economen en als een lofzang op
economen van de PvdA. De laat-
regel van zijn brief luidt dan ook:
et gebrek aan kennis van de CDA-
ie en van economische feiten mag
:t leiden tot een ongenuanceerde
tiek op CDA-economen."
ben dat helemaal met de heer
"rel eens en Ik meen mij dan ook
aan ongenuanceerde kritiek op
CDA-economen te hebben schul-
I gemaakt. De intentie van mijn
ikelenserie was een geheel ande-
was die van zorg en verontrusting
?r de analyse die onder de meeste
'A-economen over de werkloos-
dsproblematiek bestaat. Zorg en
■ontrusting omdat een onjuiste in-
pretatie van het werkloosheids-
«gstuk tot onjuiste oplossingen
h leiden die de omvang van de
rkloosheid extra kunnen ver-
Ken.
heb proberen aan te tonen dat
niet alleen de hoge loonkostenstij
gingen en de lage bedrijfsrendemen-
ten de huidige werkloosheid hebben
veroorzaakt maar dat ook een ge
brek aan voldoende afzetmogelijk
heden als een grote boosdoener moet
'worden beschouwd Ik heb mijn
waardering uitgesproken over het
feit dat in tegenstelling tot de
CDA-economen de economen van
de PvdA onlangs wel hebben erkend
dat niet alleen een gebrekkig winst
niveau maar ook een gebrekkige
'koopkrachtige vraag als oorzaak van
de huidige hoge werkloosheid moet
worden gekenmerkt
Ik heb daarvoor mijn waardering
uitgesproken omdat deze analyse de
praktijk beter benadert dan de een
zijdige analyse van de CDA-econo
men die slechts de hoge loonkosten
stijging en de slechte rendements
ontwikkeling van het bedrijfsleven
tot de oorzaken van de huidige werk
loosheid rekenen. De heer Oprei ver
gist zich wanneer hij meent dat ik
ook mijn waardering heb uitgespro
ken voor het feit dat de PvdA-econo-
men het gebrek aan onvoldoende
afzetmogelijkheden willen compen
seren met behulp van een opvoering
van de bestedingen in de sfeer van
de collectieve voorzieningen. Inte
gendeel!!
Ik meen dat op basis van de econo
mische doelmatigheid en op grond
van het principe van de verantwoor
delijke vrijheid naar andere oplos
singen moet worden gezocht. Ik heb
twee mogelijke oplossingen vluchtig
aangeduid, in de vorm van een meer
planmatige aanpak van de research-
en ontwikkelingsactiviteiten in ons
land en in andere landen en in de
vorm van een nieuw soort Marshall
plan voor de Derde Wereld.
Ik ben kortom van oordeel dat de
economische diagnose van de PvdA
correct is maar dat hun medicijn
niet het meest wenselijke is. Mijn
voorstel aan het CDA luidde daar
om: neem de diagnose van de PvdA-
economen over, maar bedenk een
beter medicijn. Een medicijn dat
economisch meer verantwoord is en
ethisch nauwer aansluit bij het prin
cipe van verantwoordelijke vrijheid,
die het CDA voorstaat.
Diagnose
Nu waren er in de tweede plaats
nogal wat mensen die hun twijfels
uitten over de diagnose van de werk-
loosheidsproblematiek zoals die
door mij ep door de PvdA-economen
wordt verdedigd. Zowel de heer Stel
wagen als de heer Van Neuren me
nen dat de huidige werkloosheid niet
veroorzaakt wordt door onvoldoende
winst- en areetmogelijkheden van
het bedrijfsleven, maar door de ver
leidelijke sociale voorzieningen in
ons land. de aanwezigheid van bui
tenlandse gastarbeiders en het toe
nemende aantal werkende vrouwen.
Wellicht hebben deze factoren een
geringe invloed gehad op het ont
staan van de huidige hoge werkloos
heid maar ze zijn zeker niet van
doorslaggevende betekenis geweest
Onderzoekingen wijzen uit dat on
danks de uitstekende werkloos
heidsvoorzieningen in ons land toch
tenminste 90 procent van de werklo
zen weer dolgraag aan de slag zou
willen gaan. Bovendien vindt de toe
name van de werkloosheid niet al
leen in ons sociaal verzorgde landje
plaats maar in alle Industriële
landen.
Het toenemende aantal werkende
vrouwen heeft de laatste jaren welis
waar het arbeidsaanbod vergroot,
maar daartegenover staat een ver
mindering van het arbeidsaanbod
door een verlenging van de leerplicht
en een toenem^rde belangstelling
voor hoger beroeps- en universitair
onderwijs. Per saldo is het aanbod
van arbeid de laatste jaren dan ook
nauwelijks veranderd. Nee, de oorza
ken van de werkloosheid moeten
niet gezocht worden bij het arbeids
aanbod maar bij de arbeidsvraag
Op dit moment staat tegenover een
arbeidsaanbod van zon 220000
werklozen een arbeidsvraag van zo'n
50.000. Dat betekent dat er in ons
land in elk geval voor 170 000 men
sen geen werk ls, hoe graag ze nok
zouden willen. Het gaat erom de ko
mende tijd die vraag naar arbeid
nieuw leven in te blazen. Dat kan,
wanneer de ondernemers weer meer
investeren willen op basis van goede
afzetmogelijkheden en meer investe
ren kunnen op basis van een gezond
winstniveau. Het één kan niet zon
der het ander.
Jaren dertig
In de derde plaats waren er mensen
die het wel met deze diagnose eens
waren, maar die een ander medicijn
voorstelden. Zowel de heer Van Neu
ren als de heer Ahsmann zijn van
oordeel dat het gebrek aan voldoen
de afzetmogelijkheden zal verdwij
nen als de prijzen omlaag wordeh
gebracht. Nu schrijft de heer Van
Neuren dat hij de jaren dertig be
wust heeft meegemaakt en hij weet
dat deze politiek van prijsverlaging
destijds door vrijwel elke industriële
natie werd voorgestaan, ook door de
Nederlandse regering.
Deze zogenaamde deflatiepolitiek
beoogde vooral de prijzen van indus
triële produkten te verlagen en had
tot doel de koopkracht van de land
bouwbevolking die door de prijs
daling van agrarische produkten op
de wereldmarkt flink was aangetast
te vergroten en de buitenlandse
vraag te stimuleren. Via een verla
ging van de lonen van de industrie
arbeiders en door de beperking van
de overheidsuitgaven Zo ontstond
een economische contractie die tot
de economische ramp van de jaren
dertig heeft geleid Eenzelfde gevaar
dreigt vandaag wanneer wordt vast
gehouden aan een te eenzijdige ver
klaring van het werkloosheidsvraag
stuk.
Wanneer men vandaag slechts oog
heeft voor een verbetering van de
winstpositie van het bedrijfsleven en
op basis daarvan opnieuw de koop
kracht van de werknemers wil ver
minderen en opnieuw de overheids
uitgaven drastisch wil beperken dan
dreigt opnieuw gevaar. Wat Immers
wanneer de ondernemers ondanks
de winstverbetering toch niet gaan
expanderen omdat er nog een grote
overcapaciteit aanwezig ts. of omdat
ze hun vermogensverhoudingen
eerst weer op een gezond peil willen
brengen? Wat wanneer in andere
landen ook een kostenverlagend be
leid wordt gevoerd en de buitenland
se vraag naar onze produkten on
danks het matigingsbeleid van onze
regering toch niet toeneemt'
De kans dat de wereld dan opnieuw
te kampen zal krijgen met een eco
nomisch contractieproces is bepaald
niet de verwaarlozen Dat ls ook de
reden van mijn grote zorg over de
eenzljdelge werklooshetdsanaiyse
van de meeste CDA-economen. Ons
land en alle overige industriële lan-*
den zullen niet opnieuw hun toe
vlucht mogen nemen tot een natio
nalistische defensieve stimulerings-
politlek, maar zullen op internatio
nale en offensieve wijze de winstpo
sitie van het bedrijfsleven en de be
stedingskracht van de volkshuishou
ding moeten verbeteren In mijn ar-
tikefensene heb ik twee erg globale
suggesties in die richting gedaan
Tenslotte wil ik nog kort iets zeggen
over de waardevolle bijdragen van
de heer Van Drimmelen en van drs
Van Mierio. Zij zijn het kennelijk wel
in grote trekken met de diagnose en
het medicijn eens, maar zouden aan
het medicijn nog enkele ingrediën
ten willen toevoegen. Zij hebben ge
lijk! Een neo-Marshall-hulp zoals
de heer Ashmann het zo kernachtig
uitdrukt heeft alleen maar kans
van slagen wanneer de financiële in
jectie niet in een rotsachtige bodem
wordt toegediend, maar in een aarde
die rijp is om het financiële zaad in
economische en maatschappelijke
vruchten om te zetten
Het was ook niet mijn bedoeling om
een volledig en praktisch bruikbaar
plan te formuleren, maar slechts de
richting aan te duiden waarin een
eventuele oplossing zou kunnen wor
den gpzocht Voor een concrete reali
sering van een neo-Marshallplan
komt ongetwijfeld veel meer kijken
De bijdragen van de heren Van
Drimmelen en Van Mierio vormen
daarvan al een nuttige indicatie
De vele levendige reacties die schrif
telijk en telefonisch zijn binnenge
komen hebben er zorg voor gedragen
dat al gedeeltelijk aan het doel van
mijn artikelenserie is voldaan. Het
eerste artikel besloot ik immers met
de woorden „Wellicht dat deze bij
dragen de discussie binnen het CDA
over deze wezenlijke onderwerpen
van economisch beleid kunnen sti
muleren Laten we hopen dat die
discussie wordt voortgezet en ten
slotte resulteert in de Juiste besluit
vorming van onze praktische CDA-
pollUci
In de krant van 6 en 7 september
publiceerden wij een aantal reacties
op de artikelenserie van dr. Post. Het
bovenstaande is een afsluitende be
schouwing van de schrijver.
