lubbers: groei investeringen bemoedigend
Democratisering bedrijf
vraagt nog veel training
'CDA-economen vinden welvaart hoog genoeg'
OWestland Utrecht
Transfersysteem bij
sanering spinnerijen
luivel-werkgevers willen bindende arbitrage in CAO
Plan om ontslagen te voorkomen
Hypotheekrente per 31 aug.
Hypotheekbank nv
NDERDAG 8 SEPTEMBER 1977
NCIËN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet P 15 - RH 19 - S 17
rmen j
hoe kijkjf
lire me<
DA lex
otste r
RONINGEN Na een aantal teleurstellende jaren geven de investeringen dit jaar weer een
ter beeld te zien. Of de groei ervan dit jaar inderdaad tien procent zal zijn, zal pas over enkele
jaanden bekend zijn, maar een cijfer in deze orde van grootte is natuurlijk bemoedigend. Minister
rs R. Lubbers van economische zaken zei dit gisteren in Groningen in de vergaderingen van de
oninklijke Nederlandse Zuivelbond FNZ.
;et die tien procent, zo ging hij houdende arbeidskostenontwikke
ling is er ook bij nodig, aldus de
minister, en daartoe lijkt de bereid
heid groeiende.
er. zal echter wat het abosulute
iveau betreft, alleen de terugval in
JÏ975 en 1976 zijn ingehaald Omdat
Elsev» ook de jaren voor 1975 wat de inves-
ipercoroteringen betreft niet florissant wa-
cundigebjn, blijft het investeringsniveau als
plaatsen jodanig toch ook na dit herstel nog
excursiftekort schieten,
jes va
:ken dal Het wordt belangrijk, aldus de mi-
len and< nister. er zorg voor te dragen dat de
jken is.iontwikkeling van de investeringen
volgend jaar tenminste gelijke tred
over dfhoudt met de groei van het nationale
de pr< produkt, zodat geen nieuwe, verder-
over hegaande achterstand opgelopen
n de zi«wordt. Gezien de neiging van afne-
j vakan mende economische groei in de we-
os bij d reld is dat een hele opgave, maar het
,iew me!moet mogelijk zijn het te bereiken,
afsche Een belangrijke steun daarbij moe-
o Croei ten volgens de minister zijn de in-
üijn vol spanningen die in ons land gedaan
chtinget*0^60 °P grond van de Wet Investe
ringsrekening (WIR), via loonkosten
subsidies en volgend jaar op
grond van de studie Hofstra, waarbij
het gaat om een nieuwe wijze van
winstberekening voor de winstbelas
ting, die meer rekening houdt met de
geldontwaarding. Alles bij elkaar
zijn deze maatregelen goed voor een
bedrag van meer dan drie miljard
gulden op jaarbasis. Een zeer terug-
Huiverigheid
De minister gewaagde van huiverig
heid, die tegenover investeringen be
staat gezien de al bestaan de overca-
paqiteiten. Zijn reactie op die hou
ding was dat sleutelsectoren in de
economie, waar de planning zich uit-
strékt over vele jaren, een verbre
king van het groeirythme van de
wereldeconomie wel moeten verta
len in overcapaciteit gedurende een
aantal jaren. Ook al omdat nieuw
opkomende landen hun aandeel in
die sleutelsectoren opeisen is het be-,
langrijk te zoeken naar nieuwe mo-'
gelijkheden tot expansie in andere,
nieuwe sectoren en tegelijk te weten
dat we door moeilijke jaren heen
moeten. In de bedrijven en in de
economie als totaal is een belangrij
ke transformatie nodig van het pro-
duktiepotentieel, men moet er leren
leven met minder maar ook anders
gerichte groei.
De Koninklijke Nederlandse Zuivel
bond FNZ gaat voorstellen, in de
zuivel-CAO bindende arbitrage over
materiële zaken op te nemen. Voor
zitter drs R. Zijlstra van de bond
vertelde dit in de algemene vergade
ring in Groningen. Hij blijft van
mening dat staking, ook als uiterste
middel, in de zuivel niet gehanteerd
mag worden.
Afwijzend, zo deelde hij verder mee,
zal de FNZ reageren op de ultimatie
ve brief, waarin de Voedingsbonden
FNV in december vorig jaar aan de
zuivelindustrie vroegen haar inves
teringsplannen ter beslissing aan
het Produktschap voor Zuivel voor
te leggen. Zijlstra beschouwde ver
bindende discussie over deze zaken
op het niveau van de hele bedrijf
stak. zoals die in het produktschap
gevoerd zou worden, als irreëel Wel.
zo zei hij, blijken de ondernemingen
in toenemende mate bereid produk-
tie- en investeringsplannen in de on
dernemingsraad te bespreken. De
verhouding winst-werk is daarbij
automatisch aan de orde. Als voor
beeld noemde hij het meerjarenplan
HENGELO De Industriebonden NVV en NKV in Hengelo
'willen voorkomen dat de als gevolg van de aangekondigde
sanering van zeven Twentse spinnerijen overtollig geworden
werknemers op straat komen te staan. Om dat te bewerkstelli
gen denken de bonden aan het maken van een soort „transfer-
lijst".
Bovenstaand open riool in Oude Pekela zal in de toekomst een
redelijk schoon beekje moeten worden als met ingang van 1
oktober a.s. de zogenaamde smeerpijp in werking treedt. Deze
zal ten dele gezuiverd afvalwater op het Eems-Dollard-bekken
gaan lozen. Op de toto beneden het hoofdgemaal van de „smeer
pijp" te Scheemda.
van CMC Melkunie voor de periode
tot 1981, dat in publieke discussie is
gebracht
De voedingsbonden FNV hebben de
uitlatingen van de FNV-voorzitter
drs R. Zijlstra zeer teleurstellend
genoemd „Je krijgt een klein beetje
de indruk dat de heer Zijlstra. met
alle mooie inpakwoorden die hij
daarbij gebruikt, kennelijk opnieuw
op oorlog uit is", aldus voorzitter C.
Schelling van de voedingsbonden
Voor de voedingsbonden is het voor
stel om te komen tot bindende arbi
trage over materiële zaken niet ac
ceptabel Ook de leden van de voe
dingsbonden in het land zullen het
een onaanvaardbare zaak vinden,
gezien hun standpunten in het verle
den. aldus Schelling. Hij noemde
het desbetreffende voorstel van Zijl
stra nogal onrealistisch.
Het „nee" van Zijlstra op het ver
zoek van de voedingsbonden om in
vesteringsplannen van Individuele
bedrijven op het niveau van de be
drijfstak te gaan bespreken, vindt
Schelling op de rand van het onfat
soenlijke. Immers zo stelt hij
op verzoek van de FNZ zelf is men
momenteel bezig om vergaderdata
af te spreken, waarop de organisa
ties, die in de zuivelindustrie bij de
zaak betrokken zijn. met elkaar
kunnen praten over het verzoek van
de bonden. „We zijn nu bezig daar
tijd en plaats voor af te spreken,
maar de heer Zijlstra schept er ken
nelijk behagen in om voordat
daarover ooit wezenlijk is vergaderd
nu alvast te antwoorden".
Naam
bank
Rente vast
gedurende:
Afsluitprov
(procentelf)
Rentepe
met
gemeen!
reentage*
zonder
rgaranlie
ABN
5 jaar
1 jaar
1.5
1 5
8.5
825
8.75
85
AMRO-Bank
5 jaar
variabel
152
I 52 -
8.5
8 25
85
8.25
Bouwfonds
30 Jaar
5 Jaar
2 jaar
1 5
1.5
1 5
89
85
8.3
8.9
8.5
8.3
Centraal Beheer
10 jaar
-
8.5
8.5
Ennia
10 jaar
8.7
89
Nat. Nederl.
10 jaar
5 jaar
-
8.7
8.7
89
8.9
Rabo Bank
adviesrente
vanabel
1.25
8.5
8.5
Rabo-Hyp-Bank
5 jaar
1.5
8.5
8.5
RPS
5 jaar
1 -
8.25
8.25
Stad A dam
S jaar
!.-
8.25
8.25
Westland
Utrecht
standaard
no risk
budget
5 10 jaar
5 10 jaar
variabel
2-
2-
2-
8.3
8.7
89
8.5
8.9
89
Geldt voor alle levensverzekeringmaatschappijen die lid zijn van de
NVBL
Steeds meer banken verlagen hun hypotheekrente. Het laagst geno
teerde percentage voor leningen met gemeentegarantie en een vijf Jaar
vaste rentevoet is 8.25% gebleven.
(Publikatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis in Amers
foort).
Aan de hand daarvan zouden alle
partijen actief kunnen zoeken naar
mogelijkheden voor de betrokken
Iwerttnemers. Uitgangspunt in de ge-
daclUengang van de bonden is, dat
nifmkid wordt ontslagen zolang er
voor hem of haar geen nieuw werk is.
i Dit zegt districtsbestuurder T. Ha-
i ftn van de Industriebond NKV. Hij
is secretaris van een werkgroep die
1 een sociale paragraaf opstelt voor
die werknemers, voor wie binnen de
op te richten „Spinnerij Nederland"
geen plaats meer is. In de nieuwe
onderneming zullen zeven Twentse
bedrijven (Bamshoeve, Tubantia. De
Pol. Gebr. Van Heek, stoomspinnerij
Twente. NijverdalTen Cate en Van
Heek/Scholco) hun spinnerijbelan-
gen onderbrengen.
AOVERTENTIE
Méér gewicht in de schaal
met Möiler
voor alles wat 't JUwl
wegen licht maakt.
möler&co
Handelmaatschappij Móher Co b v
Oude boekeloseweg 31. Hengelo (O).
Tel. 05400-15933' Postbus 10. Tele> 44318
De gedachten over een „transfersys
teem" voor overtollige werknemers
brachten de industriebonden in
Twente dit jaar voor het eerst onder
woorden in gesprekken met de direc
tie van Nijverdal/ten Cate over een
inkrimping van het concern. Aan
vankelijk ging het daarbij om negen
honderd arbeidsplaatsen, waaronder
die van de drie spinnerijen van Nij-
verdal'ten Cate.
Los daarvan en los van interne ver
schuivingen binnen het Nijverdal/
ten Cate-concern bleven er uiteinde
lijk ruim tweehonderd mensen over,
van wie de directie meende, dat ze
ontslagen zouden moeten worden.
Hagen: „Op initiatief van de bonden
zijn deze op een transferlijst ge
plaatst. Het resultaat daarvan is. dat
tot op heden nog niemand bij Nijver
dal ten Cate buiten zijn wil op straat
is komen te staan.
Voor een hergroepering van perso
neelsleden en bedrijfsonderdelen in
de zeven spinnerijen hebben de part
ners enige speelruimte. De overheid
heeft nl. 17,5 miljoen ter beschik
king gesteld om bedrijven open te
houden in afwachting van de defini
tieve saneringsplannen.
AMSTERDAM De wetten van de efficiency zijn nog niet toegepast op vergaderen en
communiceren binnen het bedrijf. Daarom vermindert de toenemende democratisering de
slagvaardigheid in de besluitvorming. Veel managers kunnen er nog moeilijk aan wennen dat
overleg en communicatie ook „werken" is. Nu zeggen ze vaak dat ze aan hun eigenlijke werk niet
toekomen.
het nieuws komt in acute noodsitua
ties. Als een bedrijf aan de rand van
de afgrond staat en er onvermijde
lijk ontslagen vallen, wordt nog eens
de hulp van een adviseur inge
roepen
Dit constateerde voorzitter R. van
der Torn van de Raad van organisa
tie-adviesbureaus (ROA) tijdens een
persbijeenkomst Volgens de heer
Van der Torn is die klacht van de
managers echter geen reden om met
het bedrijfsleven in een grote boog
om de democratisering heen te lo
pen. „Je kunt vergaderen met de
'happy few', met de top uit een on
derneming. Maar dan verschuif Je de
problemen alleen maar." is de erva
ring van de ROA-voorzitter Hij
streeft er dan ook naar om de proble
men aan te pakken terwijl de advi
seur in huis ls. en daar zoveel moge
lijk belanghebbenden bij te be
trekken.
Dat dit zo is. bewijst dat er nogal was
is veranderd in het optreden van de
organisatie-adviseur Nog slechts ze
ven tot tien jaar geleden was de
adviseur een man die een probleem
in een organisatie analyseerde en
dan uit zijn tas vol oplossingen er
één pakte die bij de betreffende situ
atie paste. Het uitbrengen van het
schriftelijk rapport was zijn voor
naamste taak. het was een soort arts
patiënt-relatie
De buitenwacht heeft nog steeds dit
beeld van de organisatie-adviseur
voor ogen, omdat deze menigmaal in
Zelf oplossen
nisatie en de agogische manier van
adviseren geldt zeker niet overal en
altijd. Het ene bureau voelt wat min
der voor deze methoden dan het an
dere Bovendien verschilt bij ieder
bureau nog de aanpak per cliëntsys
teem.
Steeds meer adviseurs leren de men
sen echter om de problemen in hun
organisatie zelf op te lossen. De in
vloed van de agogiek, de leer van
veranderingsprocessen in groepen
mensen, is daar niet vreemd aan
Een duidelijke verandering ten op
zichte van vroeger is dat een advi
seur het zich niet kan veroorloven
uitsluitend contact te hebben met de
directie, relaties zijn er ook met de
ondernemingsraad, met de vakbon
den en in sommige gevallen zelfs met
actiegroepen. Een opdrachtgever is
meer dan alleen de directie. De orga
nisatie-adviseurs spreken daarom
niet meer van cliënten maar van
cliëntsystemen.
Bij die veelzijdige deelname aan het
overleg dreigt echter het gevaar dat
iedere betrokkene slechts op de
hoogte is van een deel van alle feiten,
terwijl de adviseur over alle informa
tie beschikt Dat kan hem een
machtspositie verschaffen.
De democratisering binnen een orga-
Gemiddeld gezien lopen de Neder
landse bureaus echter tamelijk voor
op binnen Europa wat de wijze van
benadering betreft Aan de kant van
de bedrijven is de misschien wat
onverwachte ervaring uit de advi
seurspraktijk dat democratisering
en inspraak het best van de grond
komt onder een sterke leiding die
zich niet bedreigd voelt
Markt
De markt voor de adviesbureaus
stagneert wat Hun organisatie, de
ROA is echter in omvang gestegen
omdat de organisatie-afdelingen van
zes grote accountantsmaatschappij
en zijn toegetreden Per 1 Juni waren
38 bureaus aangesloten tegen 29 een
jaar eerder In totaal zijn er in Neder
land 65 a 70 bureaus. In het opdrach
tenpakket van de ROA-leden steeg
het overheidsaandeel van 22.1 tot
26.6 procent waar het percentage op
drachten uit de industrie daalde van
41.2 tot 36
Deze natie heeft ooit de spreuk
'Een volk dat leeft, bouwt aan
zijn toekomst" als bijna een
lijfspreuk aanvaard. Dezelfde
natie vertoont de laatste tijd
onmiskenbare tekenen van de
groei van een opvatting in de
geest-van "Nederland is bijna
klaar".
Dit schrijft de heer A. J. Ahsmann te
Utrecht aan het slot van zijn brief
naar aanleiding van de artikelense-
rie van dr. J. G. Post. Hij constateert Prijzen
een nostalgische reactie op een vroe
gere periode van vooruitgang en
meent, dat als de bereidheid tot ver
andering ontbreekt verbetering on
mogelijk is.
eens goed voor onze economie was,
maar het gevaar bestaat dat het be
drijfsleven dan eerst recht van de
wal ln de sloot geholpen wordt. Im
mers het geld, in het kader van een
Neo-Marshallplan met gulle hand
aan de derde wereld verstrekt, moet
door middel van belastingen e d.
toch weer worden weggehaald bij
het bedrijfsleven. Dat wordt daar
door gedwongen met nog minder
winst. c.q. nog meer verlies te
werken.
Dr. Post, zo merkt de heer Ashmann
op, kiest in grote lijnen voor de
PvdA-economen. Ook hij verwacht
van het opvoeren van de bestedin
gen een gunstig effect. Terwijl de
PvdA echter meer bestedingen van
wege het Rijk wil, staat Post beste
dingen voor die J>ij onze industrie
gedaan worden door de derde we
reld. maar wèl eveneens bekostigd
door het Rijk.
Het zou mooi geweest zijn als een
dergelijk menslievend plan ook nog
De opvatting van dr. Post met be
trekking tot het tekortschieten van
de vraag noemt de heer Ashmann in
zoverre juist, dat er ln vele sectoren
van het bedrijfsleven een capaciteit
is gegroeid die veel te groot is voor de
vraag. Hij merkt daarbij echter na
drukkelijk op: 'let wel, de vraag bij
de huidige prijzen."
Naar zijn mening zou de vraag rede
lijk stijgen als de prijzen zouden
dalen. Dit zou kunnen als de winsten
voldoende groot werden om de vrije
concurrentie werkzaam te maken.
Momenteel is het winstaandeel in de
produktenprijzen echter zo klein,
dat een duidelijke prijsdaling onmo
gelijk kan gaan ten koste van de
winsten.
De prijsdaling zal dus moeten ko
men uit het arbeidsaandeel in de
prijs. In de praktijk zal het waar
schijnlijk het beste zijn. zo meent
hij. de lonen zoveel mogelijk op een
constante (reële) hoogte te houden
en de stijging van de arbeidsproduk-
tiviteit door de werking van de
concurrentie zoveel mogelijk om
te zetten in daling van de (reële)
prijs.
Tegenover het door dr. Post aange
voerde verwijt, dat de CDA-econo
men een gebrek aan creativiteit en
politieke affiniteit ten toon zouden
spreiden, stelt de heer L. Oprei te
Sleeuwijk: dat de heer Post vergeet,
dat de socialisten een levensvisie
hebben die materialistisch gericht is.
Zij zijn dus meer aangewezen op het
economische gouden kalf. Het CDA
heeft een levensvisie die veel wijder
en dieper is, veel minder materialis
tisch dan de socialistische. Dit houdt
in, dat de CDA-economen de econo
mie ook niet zien als dè levensader.
Boosdoener
De heer Oprei memoreert, dat Post
de afgenomen effectieve vraag als de
grote boosdoener van de werkloos
heid ziet. Hij meent echter, dat de
overproduktie de grote boosdoener
is, "maar Post wil dat niet onder
ogen zien". Om zijn verhaal te onder
steunen gaat dr. Post uit van een
economische huishouding, waarin
de overheid geen economische rol
speelt, in plaats van de geleide eco
nomie die we in Nederland hebben.
De overheid neemt echter een zeer
voorname plaats in als besteder.
Verder vergeet dr. Post dat de CDA-
economen de welvaart hoog genoeg
vinden en dat een verdere groei er
van. o.a. met het oog op de derde
wereld, vanuit de christelijke levens
visie niet verantwoord wordt gevon
den. De heer Oprei vindt het verlich
ten van de schuldenlast van de derde
wereld op zich erg goed, maar het is
de vraag of de derde wereld wel zo
gebaat is met onze produkten. Con
sequentie kan nl. zijn. dat we de
werkloosheid van de rijke landen
verleggen naar de arme landen.
De heer H. Stelwagen in Drachten
komt na het lezen van de artikelen
van dr. Post tot de vraag: Is dat
allemaal wel zo? Hij heeft de periode
1930-40 meegemaakt en meent, dat
het vergeleken met toen nu
helemaal niet slecht gaat. Hij con
stateert dat we. in tegenstelling tot
de jaren 1930-40, nu ln Nederland
zo'n 200.000 buitenlandse werkne
mers hebben. Maar hebben we aan
die situatie zelf niet meegewerkt?
Onze kinderen, aldus de heer Stelwa
gen. moeten en zouden het allemaal
beter hebben dan wij.
Vrouwen
Een begrijpelijke gedachtegang,
maar aan de vergaande consequen
ties daarvan hebben we waarschijn
lijk niet of te laat gedacht. Hij wijst
ook op het feit, dat vrouwen na de
tweede wereldoorlog veel meer in het
arbeidsproces zijn opgenomen Deze
vrouwen bezetten vaak banen, die
ook door een werkloze vervuld zou
den kunnen worden De steeds ver
dergaande mechanisatie tenslotte
heeft geleid tot meer produktie en
minder werkkrachten, aldus de heer
Stelwagen, die tot de conclusie komt
dat er andere oorzaken moeten zijn
die de verstoringen teweegbrengea
Drs. C. G. M. van Mierlo te Winscho
ten meent met de heer Post. dat de
Europese economische en geestelij
ke crisis zijn oplossing alleen kan
vinden in "inzet voor en met de der
de wereld". Dat vereist niet alleen
een herdenken op economisch en
sociologisch terrein, maar evenzeer
op politiek en antropologisch
gebied.
Het Nederlandse onderwijsstelsel zal
zich op dit nieuwe Ideaal moeten
richten. Want het gaat niet om een
maken van produkten voor de derde
wereld, maar evenzeer om over
dracht ter plaats van know how
(kennis), organisatiestructuren e.d.
De suggestie van een nieuw Mars
hall-plan neemt de heer Van Mierlo
graag over van dr. Post. HIJ zou het
profijt daarvan echter niet beperkt
willen zien tot het politieke en eco
nomische, maar evenzeer of nog
meer deze ontwikkeling willen rich
ten op het humanitaire, het antropo
logische.
Werkloosheid
Tot mijn spijt moet ik u zeggen, zo
reageert de heer A. van Neuren te
Amsterdam-Slotermeer, dat u even
min als deze regering erin zal slagen
werkgelegenheid te scheppen en de
werkloosheid terug te dringen. Daar
zijn andere maatregelen voor nodig
In 1965. toen ieder die werken wilde
werk kon krijgen, liepen in Amster
dam zeker 12.000 lieden bij sociale
zaken in de steun Eenvoudig omdat
zij niet wilden werken. Sedertdien is
dit aantal
nomen.
schrikbarend toege
De heer Van Neuren meent, dat het
Nederlandse volk eenvoudig niet rijp
is voor de uitgebreide sociale wetten
in ons land. Wil men de werkloosheid
de baas worden, dan moeten de so
ciale wetten worden veranderd en de
buitenlandse arbeiders geweerd De
opengevallen plaatsen kunnen dan
door Nederlanders worden Inge
nomen.
In een uitbreiding van de Industrie
ziet de heer Van Neuren geen heil.
HIJ merkt op. dat ook de Industrie in
de derde wereld flink zal worden
uitgebreid. Er is geen enkel bedrijf ln
Europa dat daartegen kan concurre
ren. zodat ook de Marshallhulp,
waarop dr. Post ln zijn artikelen
doelt, geen enkele zin heeft. "Neen."
zo zegt hij, „wij moeten als we eerlijk
zijn allemaal een flinke stap terug.
Dan kunnen de produkten goedko
per worden geproduceerd en op de
buitenlandse markten goedkoper
worden aangeboden
(In de krant van gisteren, 7 septem
ber, publiceerden wij een eerste reae-
tie op de artikelenserie van dr. Post
over de principiële, oorzaken van de
huidige werkloosheid).
(ADVERTENTIE)
8%
Tegen verhoogde afgifteprijs
Pandbriefbiljetten
In coupures van1 000.- of f 10 000 - Aan toonder
Looptijd 5 jaar. Hoofdsom plus rente is ook eerder
opneembaar: opklimmend van 5'/ï% na twee |aar tot
8% na vijf jaar Volgens samengestelde interest
De afgifteprijs is thans gesteld op f 1 010,- en f 10 100,-
(rendement 7,78%). Verkrijgbaar bij uw adviseur voor
verzekeringen of belastingen en onze kantoren.
Amsterdam. Sarphatistraat 1020-25 25 25. tst 41 en 42
8%
legen verhoogde afgifteprijs
