Menten door Duitsers verdacht van diefstal ïeschil met België over Juropese verkiezingen Heimwee naar vreemd eten rr Kritiek op Chileense christen-democraten i monet wil Engeland laten vallen s vog geen keuze in kabinet over oiJosterscheldedam' lej aarde vrouw ioodgereden Gewezen SS-rechter in Krakau bevestigt: )p Chili-conferentie in Rotterdam Brandstichting Treinverkeer uren stil na botsing R® NSDAG 31 AUGUSTUS 1977 BINNENLAND Trouw/Kwartet i [js$N HAAG (ANP) België en Nederland lijken het grondig oneens over de dèag, wat moet gebeuren als in Engeland volgend jaar geen verkiezingen voor het tropees parlement kunnen worden gehouden. >egt )epi ïaaj il d Belgische minister van buiten- dridse zaken Simonet, die gisteren s dDen Haag als voorzitter van de dorpsterraad van Europese Gemeen- b$p besprekingen voerde met pre- litaf Den Uyl en minister Van der r dpt zeler de voorkeur aan te geven herverkiezingen in acht landen te ctejden, als het in Engeland onmoge- blijkt voor de winter van 1978 eie verkiezingen te organiseren. skister Van der Stoel verklaarde '6er; het voor Nederland „essentieel" Mat de verkiezingen in alle negen den worden gehouden. t in i t hui onze parlementsredactie ld tN HAAG Het Tweede Kamer- e" P. A. Roels is er van overtuigd, iadjt het kabinet nog niet gekozen °"1eft voor de grootte van de door- teIitopeningen in de Oosterschelde- 'e Jm. De mededeling van minister S^sterterp (verkeer en waterstaat) ac9t het kabinet gekozen heeft voor 001 zogeheten „tussenoplossing" 1.000 vierkante meter) is volgens j reis onjuist. de' ^ejaar ben ik honderd procent zeker Het kabinet heeft uitsluitend Minister Van der Stoel vond het „uitermate te betreuren" als het tot uitstel van de verkiezingen zou ko men. „Engeland is gehouden het uiterste te doen opdat de noodzake lijke wetgeving tijdig gereed is. Als dat niet lukt, komen wij voor een geweldig dilemma te staan". Van der Stoel zei het standpunt van zijn Belgisch collega te „begrijpen", maar vond het het belangrijkste dat verkiezingen tegelijk in alle landen van de gemeenschap worden ge houden. De Meningsverschillen over de ma nier waarop in Engeland de verkie zing van de 81 Engelse leden van het Europees Parlement moet worden georganiseerd lopen dwars door de politieke partijen heen. Het Lager huis heeft weliswaar het verdrag goedgekeurd, waarbij de negen zijn overeengekomen dat in mei/jurii 1978 Europese verkiezingen zullen worden gehouden, maar de regering- Callaghan heeft nog steeds geen voorstel gedaan over de organisatie van deze verkiezingen en met name over de vraag of zij volgens het districtenstelsel of via het stelsel van evenredige vertegenwoordiging moeten worden gehouden. Elke dag wordt het risico dat Enge land de datum van mei/juni niet zal halen groter, zo verklaarde minister Van der Stoel vorige week in de tweede Kamercommissie voor bui tenlandse zaken. Streefdatum Men moet zich er goed rekenschap van geven, aldus minister Simonet, dat Europa jaren lang heeft geleefd met een streefdatum, 1980, voor de vorming van een economische en monetaire unie. „Maar thans gelooft niemand meer in 1980". Langzamerhand is 1978 ook een streefdatum geworden voor het eerst Europese verkiezingen. Ook ik meen dat men zich tot het uiterste moet inspannen om Engeland ervan te overtuigen dat het de datum van mei/juni 1978 moet halen, „maar om psychologische en politieke redenen moet worden vastgehouden aan de streefdatum van 1978," aldus minis ter Simonet. Nederland wil er nu (nog) niet van uitgaan dat het onmogelijk zal zijn de verkiezingen in alle negen landen te houden. Maar als in Engeland de wetten niet tijdig door het Lagerhuis worden goedgekeurd, „zal nader be raad van de negen nodig zijn". Nederland en België zijn het er over eens dat op de „Europese Raad" (topconferentie nieuwe stijl) die op 5 en 6 december in Brussel wordt ge houden, in de allereerste plaats moet worden gesproken over „de zeer zorgwekkende ontwikkeling" van de economie. Het heimwee naar eten uit vreemde landen komt opzet ten nu de vakanties voorbij zijn. Eén van de aardige dingen van het reizen is het genieten van de specifieke gerechten van het vakantieland. Niet bij iedereen is dat zo: sommigen nemen blikjesvoorraden mee om vooral dat vreemde eten niet naar binnen te moeten werken. Maar vele vakantiegangers proeven toch graag wel eens iets anders dan de Hollandse pot. Frankrijk Frankrijk is vanouds de topper voor de lekkerbek ken. Parijs heeft zijn vele eethuisjes, maar wie wer kelijk Frans wil eten moét de provincie intrekken. Dat hebben vele vakantie gangers al ontdekt. Daar zijn dorpsrestaurantjes waar de patron het eten zelf bereidt. En niet met de Franse slag! Goed eten koken kost tijd, evenals het genieten van de resul taten. Gratin Dauphinols is een specialiteit van de Franse Alpen. Het wordt bereid van aardappelen, kaas en room. Natuurlijk Franse kaas, maar ook Neder landse kaas is zeer goed te gebruiken. Schil driehonderd gram aardappelen en rasp ze op een schaaf in dunne schijf jes. Wrijf een vuurvaste schotel met een teentje knoflook en wat boter in. Leg de aardappelschijfjes erin en bestrooi ze met zout en peper. Schenk een achtste liter ongeklopte room erover. Strooi veer tig gram oude gerapste kaas erover heen. Zet de schotel in de voorver warmde oven tot de aard appelen gaar zijn en de bovenkant goudgeel is. Engeland Op het gebied van de kookkunst hebben de En gelse bepaald geen grote naam. Ze nemen er niet veel tijd voor om een bij zondere maaltijd te berei den. Maar vergeet het En gelse ontbijt niet. Daar zijn ze ware meesters in. Zo'n ontbijt is dan wel zo voedzaam dat men de rest van de dag zuinig aan moet doen met de kalo- rieën. Misschien dat ze daarom zeer wijs niet zo uitgebreid warm eten maken. Maar in het bakken van pie (pastei) en het maken van desserts worden de Engels nauwelijks over troffen. Pie wordt ook op gediend bij de „high tea", het thee-uurtje waarbij een verscheidenheid aan koekjes, cakes en ander gebak te pas komt. Hieronder een recept voor een dessert dat ook bij de thee gebruikt wordt. Het heet „trifle", wat in het Nederlands kleinig heid betekent, maar ook cake in vla. Leg in een glazen coupe een plak cake (klaar ge kocht of zelf gebakken, in Engeland natuurlijk uit eigen oven). Besprenkel de plak met sherry, ver deel hierover een half blik gemengde vruchten. Klop het eiwit van één ei stijf en schep het voorzichtig door een kwart liter vanilievla. Bedek de vruchtencock tail daarmee. Garneer de trifle met een rozet slag room en leg hierop iets van het fruit dat overge bleven is. Het mag ook vers fruit zijn, een perzik bijvoorbeeld, een halve peer of een aardbei. Oostenrijk In tegenstelling tot het Duitse eten, dat meestal stoer, stevig en overvloe dig is, wordt de Oosten rijkse keuken gekenmerkt door vriendelijkheid, speelsheid en elegantie. Ook is er invloed van het Balkanse eten te merken. Dat is niet zo verwonder lijk: heersten de Habs- burgse keizers van Oos tenrijk niet tevens over Hongarije? Wenen was, toen dit kei zerrijk begon af te brokke len, nog lang het middel punt van de internationa le diplomatie, waar de vor sten dansend en schran send de wereld onder el kaar verdeelden. Oostenrijkers zijn flinke eters. Zij zien graag een goed en stevig vleesge recht op tafel. Wie kent niet de Wiener schnitzel? Nog trotser zijn de Oos tenrijkers op hun rund vlees, waarvan een restau rant maar liefst vieren twintig verschillende be reidingswijzen kent; Ri chard Strauss heeft er in zijn glorietijd vaak van ge noten. In zijn arme tijd moest hij met minder doen. Van de „Wiener Rostbraten" volgt hier een recept. Wrijf twee lendebiefstuk jes in met zout en peper Bak ze in vijftig gram bo ter in acht minuten gaar. (Als ze niet gaar worden heeft de slager de zaak be duveld!). Leg ze op een voorverwarmde schotel en bak in de braadboter een fijn gesnipperde ui. Strooi er paprikapoeder door. Roer één theelepel bloem door een half bekertje sour cream (klaar te ko pen in de melkwlnkel). Roer de bloem met de sour cream door de Jus en giet ze over de biefstukjes. Geef er een salade van kropsla of haricots verts (dunne boontjes) bij. Voor het afscheid van de vakantietljd zeggen wij dan tot Oostenrijk heel zachtjes: „Servus maar niet tegen de Wiener rostbraten, want die eten we vast nog wel vaker. !t< co*slist, dat studie naar deze tussen- s41ossing wordt voortgezet", aldus Dels. Dit wordt weersproken door CDA-Kamerlid Schakel, voorzit- van de kamercommissie verkeer waterstaat. Schakel heeft er zich Westerterp van vergewist, dat It kabinet wel degelijk de keuze jpaald heeft op de tussenoplos- fe- t brief van Westerterp, waarin de tlgens Roels onjuiste mededeling aat, dateert van begin vorige ïek. Aan het einde van de week is ft kabinet bijeengekomen, maar en is er met geen woord gerept rer de brief van Westerterp. Als dit hrijven aan de Kamer een onjuis- weergave van het kabinetsbesluit ïvat zou er vast en zeker in de linisterraad over gesproken zijn, zo ordt in Den Haag opgemerkt. e kamercommissie voor verkeer en aterstaat ontving gisteren een af- lardiging van het provinciale be- uur van Zeeland, onder aanvoe- hg van commissaris der Koningin H'. Boertien. De delegatie heeft nog ms uiteengezet om welke reden de >orkeur wordt gegeven aan de footste opening, waarover het ka- Inet gesproken heeft. eek 3nz ILBURG (ANP) In Tilburg is Steravond de 82-jarige mevrouw M. in Berckel-Van Swaay uit Tilburg jj het oversteken door een motor- ïts aangereden. Zij overleed na inkomst in een ziekenhuis. door Leo Kleyn AMSTERDAM Uit een vorige week afgelegde verklaring van een gewezen SS-rechter blijkt dat Pieter Menten in 1942 door de Duitsers werd gearresteerd op verdenking van diefstal. Het onderzoek van deze rechter was gericht op de ontvreemding van bezittingen van de in Lemberg wonende chirurg Ostrowski, één van de slachtoffers van de zogeheten professorenmoord. Menten had na de dood van Ostrowski zijn intrek in diens huis genomen. Menten zelf beweert dat hij van hulp aan joden werd verdacht. De verklaring van oud-S8-rechter Kurt Sachs, nu 66 jaar en nog steeds bij de justitie in West-Duitsland werkzaam, werd gisteren voorgele zen door de president van de bijzon dere strafkamer van de Amsterdam se rechtbank, mr. J. A. Schröeder. De Nederlandse rijksrecherche is on langs door de Westduitse Justitie op het spoor van Sachs gezet. In 1942 was Sachs SS-rechter in Krakau. Diens verklaring, waarmee de offi cier van justitie, mr. A. F. J. C. Ha- bermehl, duidelijk ingenomen was, volgde op een reeks andere waarmee de verdediging weer haar voordeel kan doen. Tot de belangrijkste daar van behoorde het getuigenis van de gewezen Hauptscharführer Felix Landau, die deel heeft uitgemaakt van het Elnsatzkommando van ge neraal dr. Eberhard Schöngarth. Commissaris van de rijksrecherche G. G. J. Peters, officier van justitie mr. A. F. J. C. Habermehl en inspecteur van de rijksrecherche D. Pasterkamp (v.l.n.r.) tijdens een pauze in het proces-Menten. Nooit gezien' an een onzer verslaggevers OTTERDAM Op de door Socialistische Internationale georganiseerde Chili-Conferentie in lotterdam staat de dialoog tussen het Chileense verzet en de Chileense christen-democraten (ntraal. ftn de driedaagse conferentie die - -forgezeten wordt door de voormali- I Westduitse bondskanselier Willy randt nemen afgevaardigden van liJ,Ventien sociaal-democratische irtijen en vertegenwoordigers van Ie Chileense partijen die in de rege- »g van Salvador Allende steunden. Partij van de Arbeid wordt onder 3n (er vertgenwoordigd door André a n der Louw, voorzitster Ien van 'J in Heuvel en internationaal secre- ris Harry van den Berh. Ook de intral Unico de Trabaj adores IUT), de in Chili verboden een- jidsvakbeweging, neemt aan de be- jadslagingen in Rotterdam deel. én duidelijk gebaar van het Chi- rense verzet aan het adres van de hileens christen-democraten Drmde de aan hen verstuurde uit- bdiging om eveneens in Rotterdam mee te praten. Ofschoon de chris ten-democraten niet op deze uitno diging ingingen door een afvaardi ging naar Rotterdam te sturen, heb ben zij de deur toch nog op een kier open gelaten. Twee van de drie CUT-vertegenwoordigers zijn name lijk lid van de christen-democrati sche partij en ter tafel in Rotterdam ligt een ongetekend en niet officieel memorandum van het kantoor van de Chileens christen-democraten in Rome. Nieuwe beweging In dit memorandum, dat vermoede lijk afkomstig is uit de partijkringen rond de oud-president Frey, wordt de christen-democratische visie op de toekomst van Chili uiteengezet. De christen-democraten keren zich impkins Hij bleef in p derde >ekoek leken tegen de hantering van geweld, zo wel intern als extern als middel ter omverwerping van het bewind van generaal Pinochet. Verder menen zij, dat in Chili zelf een nieuwe poli tieke beweging moet komen, die moet leiden tot de oprichting van een „Beweging van het Nationale Geweten". In deze conceptie is er geen plaats voor de oude politieke partijen, en ook niet voor de voor malige politieke leiders. De leiders van de nieuwe nationale eenheids beweging moeten volgens de chris ten-democraten worden gezocht on der diegenen die vandaag in Chili binnen de vakbeweging actief zijn. Tenslotte spreken de christen-de mocraten zich in het memorandum uit tegen het opleggen van een nieu we ideologie aan het Chileens volk. Zij tonen zich voorstander van een dialoog met andere groepen in de Chileens samenleving. Kritiek Het memorandum stuitte op veel kritiek, met name van de kant van het Chileense verzet in Rotterdam. Carlos Altamirano, leider van de Chileense socialistische partij, kon zich niet aan de conclusie onttrek ken, dat de christen-democraten slechts de verwijdering van de mili taire junta en niet de vernietiging van de fascistische structuren in Chili nastreven, Hij wees er tijdens de conferentie op, dat in het memo randum met geen woord gerept wordt. Tenslotte waarschuwde hij, dat wanneer men het memorandum goed leest, er uit op te maken valt dat de christen-democraten alleen maar met een geleide democratie onder toezicht van de Chileense mi litairen akkoord zouden willen gaan. De vertegenwoordiger van de Fran se socialistische partij, Antoine Blanca, wees erop dat de opvattin gen vervat in het memorandum in het verlengde liggen van Pinochets recente aankondigingen over plan nen tot terugkeer naar een of andere vorm van democratie in Chili. De christen-democratische vertegen woordigers van de CUT stelden hier tegenover de vraag, hoe je aan het Chileense volk zult kunnen verdui delijken, waarom men wel op het niveau van een eenheidsvakbewe ging kan samenwerken en niet op het niveau van een politieke een heidsbeweging. Door Anselmo Suie, leider van de radikale partij van Chili, Claudlo Almeida, oud-minister van buiten- landsë zaken en Volodia Teltelboim van de communistische partij werd er hevige kritiek uitgeoefend op het feit, dat de Amerikaanse president Carter Pinochet naar Washington heeft uitgenodigd om volgende maand de ondertekening van het verdrag over het Panama-kanaal bij te wonen. Volgens Willy Brandt moet deze uitnodiging echter niet als een politiek, maar als een diplo matiek gebaar worden gezien. Ver wacht wordt in ieder geval, dat de Socialistische Internationale in een brief aan Carter protest tegende uit nodiging zal aantekenen. De vroegere onderofficier, nu 67 jaar en binnenhuisarchitect in Stuttgart, heeft verklaard dat hij Menten nooit heeft gezien en ook nooit van hem gehoord heeft. Menten wordt ervan beschuldigd dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan massa-executies in Podhorodce en Urycz, terwijl hij verbonden was aan de staf van Schöngarth. Volgens zijn eigen ver klaring was hij slechts, tegen zijn zin in, als tolk aan het Elnsatzkomman do toegevoegd. Hij zou daarbij ge dwongen zijn geweest een Italiaans uniform aan te trekken. Volgens 'Landau was in de streek waarin Menten geopereerd zou heb ben, op 12 juli 1941 de eerste execu tie uitgevoerd. De executies in Pod horodce en Urycz zijn blijkens de dagvaarding tegen Menten uitge voerd op resp. 7 Juli en 27 augustus 1941. Landau heeft verklaard van die executies nooit gehoord te hebben Hij heeft eraan toegevoegd, dat hij er zeker van op de hoogte zou zijn ge weest. als het Elnsatzkommando van Schöngarth daarmee iets van doen had gehad. Landau acht het blijkens zijn ver klaring ook uitgesloten dat een bur ger, met of zonder uniform, zich vrij kon bewegen in Podhorodce en Urycz, als hij er tenminste niet woonde. Het getuigenis van Landau, auteur van een dagboek waarvan verschillende vervalste versies in omloop zijn, ondersteunt de theorie dat niet de Duitsers, maar de Rus sen de hand in de onderhavige mas sa-executies hebben gehad. De villa van Menten in Blari- cum is niet in brand gestoken naar aanleiding van uitlatingen van de officier van justitie bij diens terugkeer uit de Sowjet- Unie. Tijdens een persconfe rentie zei de officier toen, dat hij nog meer bewijzen van de schuld van Menten had kunnen verzamelen. Vorige week be schuldigde de verdediger van Menten hem ervan daarmee de brand te hebben uitgelokt. De officier las gisteren een brief voor van de man die van de brandstichting wordt verdacht. In deze brief, geschreven in het huis van bewaring in Amster dam en gericht aan de officier van justitie, schrijft de vermoe delijke dader dat er geen ver band bestaat tussen dc bewe ring van mr Habermehl en de brandstichting. Meta Menten, de vrouw van Pieter Menten, sprong op en riep de officier toe de briefschrijver namens haar hartelijk te danken. Toen de president haar daarop liet we ten dat zij zich niet met het proces mocht bemoeien, riep ze bitter: ,,Maar het is wel mijn huis". De verdediger merkte nog op gehoord te hebben dat de van brandstichting verdachte man, anders dan is gezegd, „geen bijzonder oorlogsverle den" heeft. Boycot Vandaag, de laatste dag van de con ferentie, zal men zich bezig houden met vraagstukken van praktische solidariteit met Chili. Zeker is, dat vertegenwoordigers van het verzet bij de verschillende socialistische partijen op instelling van een alge hele economische boycot van de junta zal aandringen. Uniform Ook de man die in die dagen als chauffeur van Schöngarth fungeer- VeruHaSO de, Grotjahn, heeft verklaard dat naar zijn mening Menten geen deel uitmaakte van het bijzondere Eln satzkommando. dat voor orde en rust moest zorgen in gebieden die door de Duitsers waren veroverd. Grotjahn acht het niet mogelijk dat een burger in uniform werd gesto ken en toegevoegd aan de staf van Schöngarth. anders te horen gekregen Hij noem de de getuige een „babbelaar eerste klas", waarop de verdediger van Menten. mr L. van Heijningen, op merkte dat het hier Juist gaat om een „man van weinig woorden", die niet correct door de rijksrecherche was gehoord De president liet we ten dat met het oog op deze tegen strijdige verklaringen de rechtbank overweegt de getuige zelf te horen. De verklaringen van Landau en Grotjahn werden voorgelezen In af wezigheid van Menten, die pas om kwart over twaalf, bleker dan ooit, de rechtszaal betrad. De president maakte van zijn aanwezigheid ge bruik om hem te vragen waarom hij maar steeds aanvoert dat foto's waarop hij in een Duits uniform staat afgebeeld, vervalst zijn. Men ten antwoordde dat hij zich daaro ver zo druk maakt, omdat hij nooit een Duits uniform heeft gedragen Het uniform dat hem werd aange meten, zei hij, was van Italiaanse makelij geweest. Commissaris van de rijksrecherche G. G. J. Peters toonde zich gisteren verbolgen over deze tegenover de rechter-commissaris afgelegde ver klaring. Bij een bezoek aan Grot jahn in Bremen had hij heel wat De president toonde zich daarover openlijk verbaasd. Hij zei zich te kunnen voorstellen dat het Elnsatz kommando het wilde doen voorko men alsof Menten een militair was, maar naar zijn mening zou het dan voor de hand hebben gelegen hem een Duits uniform aan te trekken De officier citeerde in dat verband een uitlating die Menten bij een verhoor ln 1947 heeft gedaan. Men ten verklaarde toen bij de rechter commissaris, dat hij „geen Duits uniform" wilde aantrekken Onder de verklaringen die gisteren werden voorgelezen, bevond zich ook die van een vroegere inwoner van Urycz, de 62-Jarlge Jullen Elben, die tegenwoordig in Frankrijk woont, en onlangs door de verdedi ging is opgespoord. Volgens Eiben was er in Urycz, waar hij in 1941 woonde, wel gepraat over de daar en in Podhorodce gehouden executie, maar hadden de dorpelingen die nooit in verband gebracht met Menten. Eiben, die zelf geen ooggetuige van de executie is geweest, heeft ver klaard enkele dagen later, toen hij in Urycz terugkeerde, gehoord te hebben dat bij de moordpartij de slachtoffers een nekschot kregen en als ze niet onmiddellijk in de kuil vielen, erin getrapt werden. Als eni ge getuige spreekt Elben van een groot aantal Duitse soldaten dat bij de executie aanwezig zou zijn geweest. Alibi Bij de voorlezing van getuigenver klaringen die ln de jaren vijftig in de toen aanhangige zaak-Menten zijn afgelegd, kwam het alibi van de ver dachte ter sprake. Die verklaringen, op verzoek van de verdediging in het dossier opgenomen, pleiten wells waar Menten vrij, maar er valt ook uit af te leiden, zoals de officier niet naliet te doen, dat Menten begin juli j 1941 in Lemberg verbleef. Menten beweert dat hij toen in een vakantie-oord zat. HIJ verweerde zich door erop te wijzen dat het ln de Jaren vijftig niet van cruciaal belang was waar hij begin Juli 1941 was, en dat anders de toen gehoorde getui gen met betrekking tot dat punt wel nauwkeurig zouden zijn geweest. Aan het slot van de zitting, die op 3 oktober wordt voortgezet, drong de president er bij de verdediger op aan bij het oproepen van zijn getuigen selectief te werk te gaan. De recht- bank wil de zaak-Menten nog dit Jaar afsluiten. De officier van Justi tie liet weten dat het aan hem niet zal liggen: hij zou, als het moest, volgende week ai zijn requisitoir kunnen houden. LEEUWARDEN (ANP) - Het trein verkeer op het enkelsporige baan vak Leeuwarden-Gronlngen, tussen Hardegarijp en Leeuwarden, heeft gisteren bijna drie uur stilgelegen. De oorzaak was een ventwagen die op de overweg ln Tietjerk. die gere construeerd wordt, vast kwam te zitten. De trein uit Leeuwarden greep ondanks krachtig remmen de ventwagen in de flank en sleurde het voertuig ongeveer zestig meter mee De rijdende winkel, die met zuivel- produkten was afgeladen, werd to taal vernield Het treinstel liep op de neus voor ongeveer 20 000 gulden schade op Persoonlijke ongelukken deden zich niet voor.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 9