Komplot opgerold
in Zuid-Afrika
Tito in hoog
aanzien in China
wacht blank, 'blauw' of zwart leger
President Barre in Moskou
Arafat onverwachts
op bezoek in Moskou
Rand Daily Mail:
Levich vreest
Sowjet-campagne
tegen zijn persoon
Bloedzuigende Wants
vijand nummer
één in Bolivia
Somalische radio:
Artsen waarschuwen
voor kerncentrale
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
JOHANNESBURG (Reuter, UPI, AP) - Zuid-Afrika heeft een
grote stadsguerrilla-organisatie opgerold en daarmee een kom
plot om een invasie in Zuid-Afrika op touw te zetten, verijdeld.
Dit heeft althans het Zuidafrikaanse blad „The Rand Daily
Mail", die zich kritisch opstelt tegenover de officiële regeringspo-
litiek van premier John Vorster, laten weten.
Verscheidene bases van de guerril
la's, waarvan er enkele in de buurt
van Durban en Johannesburg zou
den liggen, „zijn van de kaart ge
veegd" door zwaar bewapende poli
tie. Een aantal guerrilla's zou gevan
gen zijn genomen.
„De politie heeft voorraden wapens
van Russische makelij in beslag ge
nomen, waaronder explosieven,
landmijnen en ammunitie. Verder
zouden er machinegeweren, raket-
lanceerinrichtingen en granaten zijn
gevonden. Het blad laat verder het
plaatsvervangend hoofd van de
Zuidafrikaanse veiligheidspolitie,
Johan Coetzee aan het woord. Deze
zegt dat het plan voor een invasie
was opgezet door de Zuidafrikaanse
communistische partij en het Afri
kaanse Nationale Congres (ANC).
Deze zouden via de opgerolde orga
nisatie buiten Zuid-Afrika mensen
werven en opleiden tot saboteurs en
guerrillastrijders, die bases moesten
vestigen in Zuid-Afrika zelf.
Onder de leiders van de groep bevin
den zich volgens de krant blanken
die Zuid-Afrika ontvlucht zijn, oud-
politieke gevangenen en door de
Sowjet-Unie opgeleide zwarten die
enkele jaren geleden in het geheim
het land hebben verlaten.
Achter de tralies
Coetzee zou verder gezegd hebben
dat de meeste mensen die verant
woordelijk zijn voor het recruteren
van zwarten voor een militaire oplei
ding in het buitenland nu achter de
tralies zitten. Onder de communis
ten die achter de nu onthulde plan
nen zouden zitten bevindt zich vol
gens de Mail Joe Slovo, een voorma
lige advocaat uit Johannesburg, die
in 1963 naar Engeland vluchtte, als
ook Jack Hodgson die adviseur voor
sabotage-activiteitejj van het ANC
zou zijn, en Ronnie Kastrils, die
technisch adviseur van de militaire
vleugel uit het Congres zou zijn. Slo
vo heeft volgens de krant een bezoek
gebracht aan de Angolese hoofdstad
Loeanda. Ook in andere Afrikaanse
landen zou hij gesignaleerd zijn bij
het inspecteren van opleidingskam
pen waar tegelijk 2000 guerrillastrij
ders in opleiding waren. Coetzee
ging in de krant niet nader in op de
invasieplannen. Hij zei ook niet wan
neer de serie aanvallen die de veilig
heidspolitie op de bases had uitge
voerd, in Natal en Transvaal, hadden
plaatsgevonden.
'MOSKOU (UPI, Reuter) Profes
sor Benjamin Levich, de meest voor
aanstaande Joodse wetenschaps
man, die een verzoek om naar Israël
te mogen emigreren bij de Sowjet-
autoriteiten heeft vreest een tegen
hem gerichte lastercampagne. Le
vich verklaarde gisteren dreigende
telefoongesprekken te hebben ge
kregen waarin hem gewaarschuwd
werd niet met westerse journalisten
te praten. Op een persconferentie in
zijn woning gisteren las Levich een
in Russische weekblad verleden
week gepubliceerde brief vooor. De
brief bevatte een persoonlijke aan
val op hem.
LA PAZ (AFP) In Bolivia is de
Vinchuca, een grote bloedzuigende
wants, uitgeroepen tot „volksvijand
no. een" omdat hij de overbrenger is
van de gevreesde „ziekte van Cha-
gas", ook wel Braziliaanse slaapziek
te geheten.
Van de 4,7 miljoen Bolivianen lijdt
een klein kwart (vaak zonder het te
weten) aan deze sluipende, tot dusver
ongeneeslijke kwaal. De Vinchuca in
fecteert het slachtoffer door zijn beet
met de bloedparasiet „trypanozama
cruzi", die een verwoestende uitwer
king heeft op het cardio-vasculairc
systeem, de ademhalings-en de spijs
verteringsfuncties.
Het duurt vaak tien jaar tot de eerste
symptomen zich openbaren: adem
nood, lusteloosheid en/of een uiterst
snelle pols. Vrijwel altijd heeft de
ziekte een dodelijk verloop.
De Vinchuca komt met name voor in
het Boliviaanse „laagland" onder de
hoge Andes altijd nog een gemid
delde hoogte van 3700 meter. Dit bete
kent dat 900.000 km' Boliviaans grond
gebied door „volksvijand no. een"
bedreigd worden. De wants komt be
halve in Bolivia ook voor in Brazilië,
Argentinië, Paraguay en Peru.
Tot dusver heeft Bolivia nog geen
nationaal plan gereed voor preven-
tief-medisch optreden tegen deze af
schuwelijke ziekte. Ook de tot dusver
in het westen en zuiden des lands
uitgevoerde desinfecteringscampag-
nes hebben niet het gewenste effect
gesorteerd, ondermeer door hel ont
breken van voldoende financiële en
technische middelen.
Het gevecht tegen de Vinchuca wordt
nog bemoeilijkt doordat de wants al
leen 's nachts bijt en uitstekend ge
dijt in de hutten van leem en stro
waarin de plattelandsbevolking
woont.
Een plaatselijke bewoner van het Engelse Notting Hill omhelst een
politieagent tijdens het Westindisch carnaval. Dergelijke beelden
van de viering van het carnaval zouden verleden jaar ondenkbaar
geweest zijn. Toen kwam het tot enorme rellen waarij zeshonderd
mensen gewond raakten. Dit jaar verliepen de feestelijkheden
bijzonder vreedzaam en de politieagenten van wie verloven waren
ingetrokken hadden het niet moeilijk te verduren.
In kringen van de PLO wordt het
bezoek als „zeer belangrijk" om
schreven omdat het vlak voor de
Algemene Vergadering van de Ver
enigde Naties in New Vork en vlak
na de rondreis van de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken,
Cyrus Vance, door het Midden-Oos
ten plaatsvindt. Ofschoon de Sow-
jet-pers gisteren geen melding
maakte van Arafats agenda wordt
aangenomen dat hij naast minister
van buitenlandse zaken Andrei Gro-
miko, met wie hij gisteren Sxh uur
lang overleg pleegde, ook leden van
het centraal comité van de commu
nistische partij en vertegenwoordi
gers van het Russische Afro-Aziati-
sche Solidariteitscomité zal ont
moeten.
Rectificatie
In onze rubriek Drukwerk werd gis
teren onder meer de aandacht ge
vestigd op de Polisario-krant. Abu
sievelijk werd gemeld dat een abon
nement op de Polisario-krant vier
gulden kost. De prijs van een abon
nement is zes gulden en kan worden
verkregen door storting op gironum
mer 3704961 in Leidschendam of
door het Polisario Comité te bellen
op tel. nr. 070-273323.
NAIROBI (UPI, Reuter) De president van Somalië, Siad
Barre, is gisteren naar Moskou vertrokken, blijkbaar om de
broeiende onmin met de Sowjets over de oorlog in de Hoorn van
Afrika te sussen, zo heeft Radio Mogadisjoe meegedeeld. Hij is
op uitnodiging van de Sowjet-regering gegaan.
De betrekkingen tussen beide lan
den waren sinds het uitbreken van
de gevechten tussen de Ethiopische
troepen en de door Somalië gesteun
de opstandelingen in de Ogaden-
woestijn slechter geworden.
De S.U., de grootste wapenleveran
cier van zowel Ethiopië als Somalië,
heeft Mogadisjoe beschuldigd van
gewapende interventie in de Oga-
den. Somalië heeft heftig tegenge
sproken dat zijn troepen aan die
oorlog zouden deelnemen. Het
noemde de gevechten een bevrij-
dingsstrijd waarbij alleen het zoge
naamde Bevrijdingsfront van West-
Somalië betrokken zou zijn. Radio
Mogadisjoe noemde het Russische
standpunt uitdagend en verbazing
wekkend. Maar Somalië heeft nu an
dere vrienden waar het een beroep
op kan doen, zei de radio.
Somalië en de S.U. hebben een
vriendschapsverdrag ondertekend,
de Sowjets hebben de strijdkrachten
van Somalië opgeleid en uitgerust en
er zijn nog steeds bijna zesduizend
Russische adviseurs in het land.
Maar de Somaliërs zijn onlangs wa
pens in het westen gaan kopen om
minder afhankelijk te worden van
Moskou. De V.S., Engeland en
Frankrijk hebben bekendgemaakt
dat zij in principe bereid zijn kleine
hoeveelheden defensieve wapens
aan Somalië te leveren.
Saoedi-Arabië, bevreesd voor het
groeien van de Russische invloed in
de Hoorn van Afrika en de Rode Zee,
heeft beloofd hulp tot een aanmerke
lijk bedrag aan Somalië te leveren.
Volgens diplomatieke kringen in Mo
gadisjoe hebben de Sowjets er bij
Somalië op aangedrongen, in te
stemmen met een bestand in de Oga-
den, waar de opstandelingen 97 pro
cent van in handen zouden hebben,
terwijl onderhandelingen worden ge
voerd. De Somaliërs zouden dat be
roep naast zich hebben neergelegd.
Enkele van de Russische adviseurs
in Somalië zouden niet worden ver
vangen wanneer zij na hun dienstter-
mijn naar de S.U. terugkeren, zo
werd gezegd.
Het is echter uiterst onwaarschijn
lijk dat Somalië op dit ogenblik zijn
banden met de S.U. zou verbreken.
Het is volledig van de S.U. afhanke
lijk voor militaire reserve-onderde
len en wanneer de betrekkingen zou
den verslechteren of worden verbro
ken zou de S.U. die onmisbare onder
delen niet meer leveren. Er zijn be
richten geweest dat China Somalië
zou hebben aangeboden munitie en
enkele reserve-onderdelen te leve
ren. Het Chinese arsenaal is in veel
opzichten gelijk aan dat van de S.U.
door één onzer redacteuren
Presikent Tito van Joegoslavië begint vandaag zijn bezoek aan
de Chinese Volksrepubliek en is daarmee het eerste staatshoofd
dat het nieuwe leidende vijfmanschap in Peking zal ontmoeten.
MOSKOU, BEIROET (AP, AFP, UPI, Reuter) De leider van de
Palestijnse Bevrijdingbeweging (PLO), Jasser Arafat is gisteren
onverwacht in de Russische hoofdstad Moskou aangekomen
voor besprekingen over de situatie in het Midden-Oosten.
In Moskou deden gisteren geruchten
de ronde dat de PLO-delegatie waar
toe naast Arafat onder meer Faroek
Kaddoemi, hoofd van de politieke
afdeling van de PLO behoort even
tueel vandaag naar de Krim zou rei
zen. Op de Krim brengt Sowjet-pre-
sident Brezjnew momenteel zijn va
kantie door. Arafat die vanuit Cairo
via Damascus naar Moskou vloog zal
de Sowjet-leiders inlichten over zijn
recente bemiddelingspogingen in
het conflict tussen Egypte en Libië
en over de vergadering van het cen
traal comité van de PLO die afgelo
pen week in de Syrische hoofdstad
werd gehouden. Op deze conferentie
herhaalde de PLO haar verwerping
van resolutie 242 van de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties over
het Midden-Oosten. Het is de tweede
keer dit jaar dat Arafat een bezoek
aan Moskou brengt. In april reisde
hij naar de Sowjet-Unie vlak na de
bijeenkomst van de Palestijnse Na
tionale Raad in Cairo.
De Syrische president Hafez al-As-
sad heeft zich ondertussen bereid
verklaard „een vredesakkoord" te
sluiten met Israël. Hij wil echter
geen normalisatie van de betrekkin
gen met Israël „vanwege het agres
sieve karakter van deze staat". Dit
verklaarde hij in een interview met
de Amerikaanse krant „New York
Times".
President Assad zei dat Israël wei
gert de Palestijnse Bevrijdingsbewe
ging PLO te erkennen, omdat Israël
de rechten van de Palestijnen niet
erkent, en niet omdat men teveel
ideologische conflicten heeft met de
huidige PLO-leiding. Hij wil met Is
rael praten over terugtrekking uit
bezette Arabische gebieden, de VN-
resoluties met betrekking tot de Pa
lestijnen, het recht van de Palestijn
se vluchtelingen om in hun oor
spronkelijke woongebieden in de
joodse staat terug te keren of scha
deloos te worden gesteld. „Als het
probleem van de vluchtelingen niet
wordt opgelost, zal er helemaal geen
oplossing voor het hele conflict ko
men". Hij spreekt zich uit voor een
vestiging van een Palestijnse staat
op de westelijke Jordaanoever. Over
de door Israël bezette Arabische ge
bieden wenst Assad geen duimbreed
toe te geven. Hij eist een algehele
terugtrekking. Assad zei voor het
eerst in het openbaar dat de Palestij
nen niet per se vertegenwoordigd
dienen te worden door de PLO op
een vredesconferentie in Genève.
Dat kan volgens hem ook gedaan
worden door de Arabische Liga. als
de Palestijnen maar enige zekerheid
hebben dat hun belangen in acht
worden genomen.
De 85-jarige staatsman, eens door
Peking uitgemaakt als een verrader
van het communisme, wordt nu in de
Chinese hoofdstad hoog geacht als
een krachtig leider die de moed heeft
tegen de Sowjet-Unie op te staan.
Tito's verguizing door Peking stamt
uit de tijd toen de Chinezen nog
„goed" waren met de Russen.Toen
die liefde bekoeld was, steeg Tito in
groot aanzien en werden er in Peking
vele verschillende gasten ontvangen,
van velerlei kleur. Waarbij vooral die
gasten, die onverbloemde Sowjet-ha-
ters zijn, een groots onthaal kregen.
Tito's bezoek aan de Volksrepubliek
maakt deel uit van een rondreis die
hem eerder bracht naar de Sowjet-
Unie en Noord-Korea. Waarnemers
zien het als een optreden om de
onafhankelijkheid van Belgrado nog
eens te bewijzen. Diplomaten in Pe
king beschouwen de rondreis van
Tito ook als een poging de betrek
kingen van Joegoslavië met de com
munistische wereld te stabiliseren
voor de onzekere periode die vrijwel
zeker voor de Joegoslaven komen
gaat. Want ook president Tito heeft,
al lijkt soms het tegendeel, het eeu
wige leven niet.
Begrip
Verwacht wordt dat Tito bij de Chi
nezen begrip zal vragen voor zijn
onafhankelijke, niet-gebonden poli
tiek. Het lijkt echter onwaarschijn
lijk dat de ideologische meningsver
schillen die wel degelijk tussen beide
landen bestaan zullen worden over
brugd. Maar zolang Tito de Joegosla
ven blijven standhouden tegen de
Sowjet-Unie. zullen zij, althans voor
lopig. in Peking een gastvrij onthaal
krijgen. Wat dat betreft spreken de
vorstelijke onthalen die de Westduit-
se CSU-leider Franz Jozef Strauss en
STUTTGART (DPA) - De regering
van de Westduitse deelstaat Baden-
Wuerttemberg heeft gisteren verze
kerd dat de massale kritiek van 264
artsen uit Freiburg en omgeving op
de inbedrijfneming van de Franse
kerncentrale in Fessenheim in de
Elzas „zorgvuldig zal worden nage
gaan". De artsen hadden het afgelo
pen weekeinde via een advertentie
in een dagblad uiteengezet dat bij
een eventueel ongeluk in de kern
centrale zij niet in staat zullen zijn
hun verplichtingen tot het verlenen
van hulp na te komen. Ook als er
bepaalde veiligheidsmaatregelen
worden genomen, achten zij het nog
„uiterst twijfelachtig" of ze effectie
ve hulp kunnen bieden.
Volgens hen is het moreel onverant
woord gevaren in te calculeren voor
de komende generaties, allemaal
voor de „wetenschappelijke en tech
nische vooruitgang". In een eerste
reactie verklaarde de deelstaatrege
ring van Baden-Wuerttemberg dat
het „zeer onwaarschijnlijk" is dat
bij een ongeluk in een kerncentrale
gevaarlijke stralingen naar buiten
dringen en mensen bedreigen. Bo
vendien heeft het volgens haar wei
nig zin om enkele duizenden bedden
en speciale klinieken voor mensen
in te richten, die door radio-actieve
straling zijn aangetast. Het kost
enorm veel geld „en ze worden
hoogstwaarschijnlijk toch niet ge
bruikt."
de Britse conservatieve leider Mar-
gareth Thatcher ten deel vielen,
boekdelen.
In de jaren vijftig werd Joegoslavië
door China gebrandmerkt als „het
eerste land van de revisionisten"
Voor lange tijd waren de betrekkin
gen zo slecht dat Jopegoslavië geen
ambassadeur in Peking had. Maar
met de komst van het Chinees-Rus
sische conflict en de opkomt van
Peking in de wereldpolitiek veran
derde alles. Joegoslavië wordt nu het
hof gemaakt en vooraanstaande Chi
nese functionarissen hebben in pri-
vé-gesprekken hun spijt betuigd
voor de krachtige campagne tegen
Belgrado in de jaren zestig.
Naast een aantal belangrijke inter
nationale kwesties, zullen de leiders
in Peking met Tito waarschijnlijk
ook de recente verslechtering in de
Chinees-Albanese betrekkingen be
spreken. Albanië is het totaal oneens
met het Maoistische concept van de
„drie werelden", dat de hoeksteen
vormt van het Chinese buitenlandse
beleid. De betrekkingen met Joegos
lavië met zijn stalinistische buur zijn
ook niet altijd even goed geweest en
diplomaten in Peking geloven niet
dat Tito een bemiddelaarsrol tussen
Albanië en China zal spelen
Nauwlettend zal worden bekeken of
Peking dit keer zijn gebruikelijke
anti-Sowjet uitlatingen achterwege
zal laten om zijn gast van vandaag
niet in al te grote verlegenheid te
brengen. Vorig jaar is het vele malen
voorgekomen dat Russische diplo
maten van staatsbanketten weglie
pen uit protest tegen Chinese toe
spraken
Maar ook hierin kan na de recente
machtsstrijd in Peking en de conso
lidatie van het partijleiderschap van
Hoea Kwo-feng, die in het elfde
partijcongres naar buiten kwam.
wel verandering gekomen zijn. De
gerehabiliteerde vice-premier Teng
Shioa-ping, bekend om zijn pragiru
tische visie, heeft in het verleden als
een laten doorschemeren niet afwij
zend te staan tegenover betere rela
ties met de Sowjet-Unie. Het „poli
tiek in de rechte leer zijn" speelt bij
Teng veel minder een rol dan stabili
teit en economische ontwikkeling
Nalatenschap
En ook voorzitter Hoea heeft tussen
de regels door laten weten niet voor
een verdere escalering van het con
flict met de Sowjet-Unie te zijn. Chi
na lijkt voorlopig definitief gekozen
te hebben voor de nalatenschap van
oud-premier Tsjoe En-lai, die van
het land rond de eeuwwisseling een
moderne industriële natie wil ma
ken, Politieke muggezifterij, zoals
de „bende van vier" die bedreef,
komt daarin niet te pas. „De bende
van vier en haar aanhangers is na
het partijcongres nog eens duidelijk
te verstaan gegeven dat zij uiige
speeld zijn Afgelopen weekeinde
werden zij officieel beschuldigd van
een .ernstige misdaad", namelijk
het „tot de dood vervolgen" van de
Chinese oud-minister van onderwijs
Tsjoe Joeng-Hsin.
In de nieuwe optelling van de Chine
se leiders past een meer open bui
tenlandse politiek waarin met name
technische en kapitaal-hulp van
buiten niet vreemd zijn. Het Chinese
partijorgaan, het Volksdagblad heef
al laten weten dat er „veel geld"
nodig zal zijn voor de komende eco
nomische ontwikkeling.
door Nico Kussendrager
Houdt Rhodesië een blank leger, wordt de macht overgenomen
door een zwarte strijdmacht, of zullen 'blauwhelmen' van de
Verenigde Naties een bemiddelende rol proberen te spelen?
Nu is dat de hamvraag bij de ge
sprekken over de toekomst van Rho
desië. Als premier Ian Smith van dat
land, dat zich in 1965 eenzijdig los
scheurde van Groot-Brittannië, het
been stijf houdt, zal de macht in
handen blijven van het blanke leger.
Wel zal het steeds moeilijker worden
uit de krimpende blanke minderheid
in het land blanke militairen te re
kruteren, die weerstand moeten bie
den tegen een groeiende zwarte guer
rillamacht.
Die guerrillamacht moet in de ogen
van de radicale zwarte leiders Jos
hua Nkomo en Robert Moegabe
alle militaire zeggenschap krijgen.
Het enige wat zij willen, is een over
dracht van de macht aan de zwarte
meerderheid in Rhodesië, als dat
niet kan aan de onderhandelingsta
fel. dan maar met het geweer.
Schipperen
Tussen die twee uitersten doorschip-
peren, is de taak van de Britse minis
ter van buitenlandse zaken David
Owen en de Amerikaanse vertegen
woordiger bij de Verenigde Naties,
Andrew Young. Zij hebben een plan
opgesteld voor de toekomst van
Rhodesië, waarvan de bijzonderhe
den tot gisteravond nog niet bekend
waren gemaakt.
Ook in gesprekken met Nkomo en
Young in de Zambiaanse hoofdstad
Loesaka hielden de twee hun voor
stellen voor zich. In het kader van de
onderhandelingen is dat erg slim.
omdat zo noch geen van de twee
partijen noch de voorstellen voor
goed kan verwerpen. In de gesprek
ken kunnen Owen en Young hun
plannen nu zo aanpassen dat ze voor
blank enerzijds en zwart anderzijds
meer aanvaardbaar worden.
Of liever: minder onaanvaardbaar,
want het lijkt uitgesloten dat de
bemiddelaars met plannen ter tafel
kunnen komen die niet op verzet
stuiten van één der twee partijen.
Beide houden vast aan hun eenmaal
ingenomen standpunten: alle macht
aan de zwarte meerderheid en dus
het huidige guerrillaleger als de gere
gelde strijdmacht van Rhodesië, aan
de ene en het vasthouden van de
onwettig verworven positie van de
blanken, aan de anderen kant.
Uitgelekt
Inmiddels is van de plannen van
Owen en Young wel zoveel uitgelekt,
dat duidelijk is waar zij naar toe
willen. De twee denken aan een in
ternationale strijdmacht, deels be
staande uit troepen van de Verenig
de Naties. De 'blauwhelmen' van de
volkenbond traden al eerder rege
lend op, bijvoorbeeld op Cyprus en
in de Kongo, daarmee overigens wel
de VN bijna op de rand van het
bankroet brengend. In Rhodesië
zouden de militairen van zo'n inter
nationale troepenmacht deels uit Ni
geria kunnen komen.
Dit pro-westerse en meest volkrijke
land in Afrika streeft naar een grote
Premier Smith bekijkt een raket die werd buitgemaakt op zwarte guerrillastrijders, samen met twee
blanke militairen van zijn eigen leger. Daarvan maken overigens ook veel zwarten deel uit die eerder
uit financiële dan uit politieke overwegingen hebben gekozen.
re politieke invloed op het zwarte
werelddeel, en lijkt bereid aan een
oplossing in Rhodesië mee te wer
ken. Op de anti-apartheidsconferen
tie, vorige week in de Nigeriaanse
hoofdstad Lagos, hebben Owen en
Young ruim twee uur met president
Oloesegoen Obansanjo van Nigeria
gepraat.
Daar werd volgens de Washington
Post ook bekend dat zwarte troepen
onder leiding van president Nyerere
van Tanzania deel zouden moeten
uitmaken van de internationale troe
penmacht Tanzania is één van de
frontlijnstaten grenzend aan Rho
desië die steeds nauwer bij dp
strijd in dat land betrokken dreigen
te raken. Nyerere heeft onlangs een
bezoek gebracht aan de Verenigde
Staten en Groot-Brittannlë, en het
ligt voor de hand dat een mogelijke
Tanzaniaanse rol daar is besproken
Verrassing
scholing van zwarten was gedaan en
materieel werd meegenomen kwa
men fabrieken tot stilstand, liepen
de opbrengsten in de landbouw te
rug, werd op scholen geen les meer
gegeven en in ziekenhuizen niet
meer behandeld, terwijl ook het
landsbestuur moeizaam verliep
Een dergelijke ontwikkeling zou als Overgang
een verrassing zijn gekomen voor
Nkomo en Moegabe Als echter
'frontlijn-presidenten' met de voor
stellen van Owen en Young akkoord
zouden gaan hebben de zwarte guer
rilla-leiders weinig meer te willen,
omdat zij sterk van de steun van de
'frontlijnlanden' afhankelijk zijn.
Behalve een militaire regeling tot
dat verkiezingen zijn gehouden wil
len Owen en Young een waarschijn
lijk Britse vertegenwoordiger ('hoge
commissaris') die op de voorberei
dingen van de verkiezingen toezicht
zou moeten houden. Deze stembus
strijd zou moeten plaats vinden op
'grond van één man, één stem, in
tegenstelling tot de morgen in Rho
desië te houden verkiezingen waar
aan de zwarten vrijwel niet te pas
komen.
Als doekje voor het bloeden stellen
de twee westerse bemiddelaars voor
de blanken een 'steunfonds' voor,
waaruit zij zouden kunnen putten
als zij in Rhodesië blijven, als een
zwarte regering de macht heeft over
genomen. In vorige voorstellen van
de toenmalige Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, Henry
Kissinger, konden de blanken juist
een 'afkoopsom' krijgen als zij Rho
desië verlieten.
In Angola en Mozambique is echter
gebleken hoe rampzalig vertrek op
grote schaal van de blanken kan
zijn. Omdat nauwelijks iets aan
Bij alles wat uitlekt over de plannen
van Owen en Young valt op dat niet
meer gesproken wordt over een
overgangsregering het punt waarop
onderhandelingen over de toekomst
van Rhodesië, vorig jaar in Genève
mislukten. Dat gesprek liep stuk op
de eis van Smith dat tot de over
dracht van de macht er een blank/
zwarte bestuursraad moest komen,
onder een blanke voorzitter, met een
daaraan ondergeschikte regering
waarin de sleutelposten van defen
sie en Justitie zouden moeten wor
den bezet door blanken. De zwarte
leiders hoe verdeeld ook wilden
een in een meerderheid zwarte over
gangsregering, en die twee uitersten
bleken niet te verenigen.
Ook toen was de militaire regeling
een knelpunt, omdat wie de zeggen
schap over het leger heeft, in feite de
macht in handen krijgt Het is daar
om niet zo vreemd dat in de voor
stellen van Owen en Young een in
ternationale troepenmacht zo'n be
langrijke rol speelt. Hoewel minister
Owen goede hoop houdt, lijkt Smith
echter ook in deze voorstellen niets
te zien. Hij gokt nu op een 'binnen
landse regeling' met de gematigde
zwarten in zijn land, waarvoor hij bij
de stembusstrijd van morgen een
mandaat van zijn blanke kiezers
hoopt te krijgen
Dit is het eerste van twee verha
len over Rhodesië
