als je
zich niet door Satan dragen
kinderen van honger sterven?
Onderzoek naar dood
jeugdleider gevraagd
Witte paters
stichten
wervingscentrum
UIT DE KERKBLADEN
Wat in tien
jaar
duidelijk werd
VANDAAG
Voorbijganger
Christen in DDR
niet naast
samenleving m
MAANDAG 22 AUGUSTUS 1977
KERK
Trouw/Kwartet
door Aldert Schipper
Onder de bijna 400.000 zwarte
mijnwerkers ln Zuld-Alrika
werken ook dominees voor de
pastorale verzorging. Veel
van deze theologen worden
door de arbeiders beschouwd
als een soort vertegenwoordi
gers van de blanke bazen. Om
de aanstaande predikanten
op deze moeilijke positie on
der de goudmijn werkers voor
te bereiden, organiseerde het
agentschap voor Industriële
zending vorig Jaar een
studle-ondc »ek voor 23 the
ologiestudenten, dat hen ln
staat stelde, kennis te maken
met de achtergronden en het
praktische leven van de goud-
mijnwerker uit Lesotho, een
ln naam zelfstandige enclave
ln de republiek Zuld-Afrlka,
die bijna 100.000 mannen ln
de Zuldafrikaanse mijnen
heeft.
WJf studenten werden naar het
platteland van Lesotho gezonden
om kennis te maken met de proble
men van de "weduwen' van de trek
arbeiders. Vier man onderzochten
de moeilijkheden die werkzoekers
en teruggekeerde mijnwerkers
meemaken In Maseru, de hoofd
stad van Lesotho. De overigen ver
trokken met medewerking van een
mljnmaatschapplj als arbeider
naar de mijnen van de Anglo Ame
rican Corporation in Welkom aan
de Witwatersrand.
Opvallend ln Lesotho ls het geringe
aantal mannen in de bevolking. In
sommige dorpen ls de helft van de
mannen weg, naar de mijnen ln de
republiek. Iemand had tegen een
onderzoeker in Lesotho gezegd dat
het een teken is dat Je een kerel
bent, als je twintig Jaar bent en
naar de mijnen gaat Maar de mees
te trekarbeiders zijn daartoe ge
dwongen. omdat zij moeten zorgen
voor brood op de plank.
Satan
Een trekarbeider, die al sinds 1948
ln de mijnen werkte, vertelde tegen
een van de onderzoekers: 'Je voelt
Je als een man die naar de winkel ls
geweest en naar huis terugkeert
voor donker. Maar hij kan niet
thuiskomen omdat de rivier te
hoog gestegen ls. Dan ziet hij Satan
staan, die belooft hem over de ri
vier te dragen. Wat zou JIJ doen,
met Je boodschappen? Er is thuis
geen eten en als Jij niet komt, moe
ten de kinderen met een lege maag
naar bed. Het zou erg dom zijn het
aanbod van Satan ai te wijzen,
omdat het sou betekenen dat de
kinderen zouden sterven. De man
ls niet blij, door Satan gedragen te
worden, maar hij wil dat zijn kinde
ren eten hebben, voordat zij zou
den sterven.'
De man wordt geciteerd ln het rap
port*) dat de 23 studenten hebben
samengesteld en dat voor drie gul
den te bestellen is, onder andere bij
Kalros en Paz Christi. De studen
ten, die als arbeiders naar de mij
nen gingen, laten zien, dat de trek
arbeiders een ernstige culturele
schok doormaken, wanneer zij uit
hun dorpje gehaald en geplaatst
worden in een kazerne op het ter
rein van een mijn, waar tij met
tientallen mannen in één grote ka
mer moeten leven. Hun bezit be
staat vaak uit niet meer dan een
deken en een betonnen bed.
In het rekruteringsbureau begint
de vernederende gang van de trek
arbeiders. Afgezien van de vraag of
zij schrijven kunnen mag niemand
met zijn naam het contract onder
tekenen. Iedereen ook onderwij
zers, die ln groot aantal onder de
arbeiders zijn moet met een vin
gerafdruk tekenen. Maar daaraan
vooraf gaat het medisch onder
zoek, 'waar we met ongeveer tach
tig man ons spiernaakt moesten
uitkleden'.
De dokter onderzoekt evenwel niet
meer dan de hartslag. De mannen
hadden net zo goed kunnen vol
staan met het uitdoen van het over
hemd. Niemand houdt er kennelijk
rekening mee dat er onder de men
sen uit Lesotho een taboe rust op
naakt en met name het zien door de
loon van zijn ongeklede vader. De
blanke ambtenaren schreeuwen en
ichelden tijdens de inschrijving.
Boms krijgen de mannen een duw
om op te schieten. Een van de stu
denten noteerde: 'Het lijkt dat er
geen bepaalde reden voor het ruwe
gedrag is, en het ziet er ook niet
naar uit dat de blanken hun scheld
woorden menen, maar ze gebruiken
te omdat ze er simpelweg aan ge
wend zijn'.
Het eten ln de recruterlngscentnim
ls meer afgestemd op dieren dan op
mensen, 1ÜJ krijgen het alleen door
hun keel omdat ze honger hebben.
Wie geld heeft, gaat naar een nabij
gelegen café om wat te eten', stel
len de onderzoekende studenten
vast
De nacht voordat de reis naar de
mijn begint liggen de mannen op
bedden, waar de matrassen van
zijn verwijderd. Dan stappen zij in
een volle trein naar Marseilles in
Oranje Vrijstaat In de trein een
aantal prostituées. De mannen
schreeuwen en vloeken. ZIJ zingen
melancholische liederen over de
honger van hun achterblijvende ge
zinnen. In Marseilles moeten de
mannen twee uur wachten op de
trein naar Bloemfontein en van
daar in een andere trein naar Nen-
neman. Daar komt de trein 's
nachts om één uur aan. Weer wach
ten op een vol perron. Na een paar
uur vertrekken de mannen naar
Welkom, waar zij uitgeput en opge
wonden 's ochtends vroeg arrive
ren. Zij moeten dan nog een eind
lopen naar Moselekatsi, het zieken
huis van Welkom, waar de mannen
opnieuw een medisch onderzoek te
wachten staat. Weer moeten zij
zich tegen hun zin uitkleden. Ze
worden onderzocht met röntgen en
hun spieren worden gecontroleerd.
Daar hadden ze kim kleren ook wel
bij kunnen aanhouden. Weer ge
vloek en getier.
Dan krijgen de mannen eten en een
pasje. Ze worden verdeeld over de
verschillende mijnen en als zij bij
de mijn aankomen volgt een derde
medisch onderzoek. Iedereen krijgt
een nummer. 'Niemand weet hoe Je
heet, ze noemen Je bij Je nummer',
constateert een student
Acclimatisering
De opleiding van de aanstaande
mijnwerker omvat ook een akkli-
matlsering. De mannen uit Lesotho
komen uit een koel bergklimaat.
Om hen aan de hitte ondergronds
te wennen, staan op het terrein van
de mijn akklimatlseringshuizen,
waar een van de werkers op ge
schreven had: "Huls van Satan' we
gens de verschrikkelijke hitte die
er heerst Men transpireert er he
vig. Bij de ingang van de huizen
krijgen de mannen kleren uitge
reikt, die zij moeten aantrekken.
Maar die zijn vaak nog doornat van
het zweet van degene die de broek
daarvoor aanhad.
De discipline wordt onder de mijn
werkers gehandhaafd door een
man, de lnduna, die door de mijndi-
rectie wordt aangewezen. Hij oe
fent vaak een ware terreur uit. In
elke kamer waar de mannen slapen
is echter een kameroudste, de lsi-
bonda, die door de mannen zelf
wordt gekozen.
De studenten meldden dat de
klachten over het eten ontelbaar
zijn. Maar ln sommige mijnen krij
gen de induna's speciaal eten. Het
eten ls zo slecht dat de mannen
vaak gedwongen zijn eten te kopen
in de winkel, die van de mijn ls. Zij
verwijten de mijndirectie dat zij
het eten opzettelijk zo slecht
maakt, om daarmee ln de winkel op
de mannen te verdienen.
Schaapskleren
De kerk speelt ln de woonoorden
van de mijnwerkers geen rol van
betekenis. Iemand noemde de pas
torale werkers, die er in bescheiden
getale zijn, "wolven in schaapskle
ren'. Zij beschouwen de kerk als
een zetbaas van de mijndirectie om
de zwarten aan te moedigen te bid
den, 'omdat ze rustiger worden
naarmate ze meer bidden'.
Een andere bittere opmerking van
een trekarbeider over de kerk is:
'ZIJ predikt ondehverplng aan het
systeem, en zegt dat het goed ls'. In
de kerkdiensten die voor de mijn
werkers gehouden worden komt
bijna niemand, hoewel bijna allen
christen zijn. 'Ze leren hier dat éls
God bestaat, Hij er alleen voor de
blanken is', constateert een vanjde
theologen.
Ondergronds 'vervalt een stuk van
de tegenstellling tussen zwart en
blank. In de verschrikkelijke hitte,
waar voortdurend gevaar op de loer
ligt, weten blanken en zwarten dat
zij op elkaar aangewezen zijn. Maar
bovengronds ls de tegenstelling des
te erger. Een student vertelt dat hij
er getuige van was, dat een blanke
mijnwerker een zwarte collega
sloeg. Toen de zwarte daarover
klaagde, werd daar niets aan ge
daan, behalve dat de zwarte man
teruggestuurd werd naar zijn thuis
land. Een van de studenten schrijft
naar aanleiding van de opstand ln
8oweto: /Zolang wij niet ln staat
blijken de blanken zo tegemoet te
treden, dat zij denken dat wij ook
mensen zijn, kunnen we nooit als*
broeders in vrede met hen samenle
ven. Hoewel wij hun karakter heb
ben gezien, moeten we proberen
hen tot onze broeders te maken,
maar als zij dat weigeren, zullen wij
hen er met geweld toe moeten
idwlngen'.
Het rapport heet Another Blan
ket. Het adres van Kairos is: Corn.
Houtmanstraat 19, Utrecht Pax
Chrlsti ls gevestigd in Den Haag,
Celebesstraat 60.
UTRECHT Het Nederlandse bureau van het Christelijk Insti
tuut en de Werkgroep Kalros vragen om een onpartijdig onder
zoek naar de dood van de anglicaanse Jeugdwerker Phakamiie
Mabija, die omgekomen is na een val uit een raam op de zesde
verdieping van het politiebureau in Kimberley in Zuld-Afrlka.
De rr-Jartge Mabija was op 27 Juni
gearresteerd op verdenking betrok
ken te zijn geweest bij een Incident
waarbij met stenen gegooid werd in
Vergenoeg, het zwarte woongebied
van Kimberley. Mabija zou op 8 Juli
voor de rechtbank ln Kimberley heb
ben moeten verschijnen, maar hij
maakte de dag tevoren de dodelijke
val uit een raam dat voorzien was
van een Jaloezie van glasplaten.
Tijdens een herdenkingsdienst ln
Durban, vrijdag 8 Juli, tekende een
groep Jongeren de volgende verkla
ring: „WIJ verbinden ons, met ande
ren, na te gaan onder welke omstan
digheden Phakamiie Mabija de dood
vond. WIJ bevestigen opnieuw ons
geloof ln de liefde van God om ons
land en alle bevolkingsgroepen te
redden en wij hernieuwen onze belof
te Hem te dienen ongeacht de prijs.
ft zullen waarschijnlijk meer men
sen in hechtenis genomen worden en
er zullen er waarschijnlijk meer ster
ven UJdens een voorarrest maar wij
zullen ln de naam van Jezus Christus
voortgaan te werken voor de verwij
dering van het groffe onrecht van
dlscrlminaUe in Zuld-Afrlka, totdat
ons geliefde land bevrijd ls van dezi
ziekte."
De werkgroep Kairos en het bureau
van het Christelijk InsUtuut nemen
de oproep van de Jongeren over en
vragen belangstellenden brieven te
schrijven aan premier Vorster of aan
minister J. Kruger van Justitie waar
in gevraagd wordt om een onpartij
dig onderzoek naar de omstandighe
den waaronder de Jeugdwerker de
dood vond.
De twee Instellingen wijzen op het
kortgeleden door het Christelijk In
stituut uitgebrachte boek Martelin
gen ln Zuid-Afrika, waaruit blijkt
dat ln heiland op grote schaal ge
marteld wordt. In verschillende ge
vallen ls zonder twijfel komen vastte
staan, dat de Zuldafrikaanse veilig
heidspolitie verantwoordelijk is voor
de dood van gedetineerden.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 9 Rotterdam
Tel. 010-115688
DEN HAAG/LEIDEN:
Poelbus 101
Parkstraat 22. Den Hasg
Tel 070-489445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 58. Zwo*e
Tel. 05200-17030
NIJMEGEN (ANP) - De Witte Pa-
tere, een der grote missionerende
congregaties in Nederland, hebben
een huis geopend ln Nijmegen als
centrum, van waaruit zij onder de
Jongeren nieuwe krachten willen
werven voor het missiewerk. Hun
voorbeeld zal binnen korte tijd wor
den gevolgd door de vrouwelijke
tak, de Witte Zustere. Dezen zullen
een soortgelijke gemeenschap vesti
gen in Den Bosch.
„Het missionaire werk ls geen aflo
pende zaak. verklaart pater Cor van
de Brand, provinciaal overste van
de Witte Patere. Hij merkt op dat
verschillende landen van de derde
wereld nog voortdurend om missio
narissen vragen. Zijn assistent pro
vinciaal, pater Jan Mol, die het wer-
vlngscentnun ln Nijmegen gaat lel
den. hoopt door het werk onder de
Jongeren duidelijk te maken wat
missionaris zijn werkelijk betekent:
geen zieltjeswinnaar met kraaltjes
en spiegeltjes en evenmin een ont
wikkelingswerker. maar iemand die
tussen de mensen meehelpt aan het
opbouwen van een door Ood gewen
ste
Tien Jaar geleden verscheen de
„Open Brief" van vierentwintig ver
ontruste hervormden. Hij was op
gesteld door dr. W. Aaldere en toé de
ondertekenaar behoorde de toenma-.
li ge voorzitter van de gereformeerd
bond in de hervormde kerk ds. G.
Boer. In „De Waarheidsvriend", het
officiële blad van de genoemde gere
formeerd bond, schrijft de predi
kant en kerkhistoricus dr. C. A. Tuk
ker ter gelegenheid van dit Jubi
leum" een'artikel aan het eind waar
van hij puntsgewijs opsomt, wat ln
de afgelopen tien jaar duidelijk ls
geworden:
1. dat ons protestantse kerkvolk
geen scheuringen begeert, ook niet
dat deel dat verontrust is en in eigen
gemeenten honger en dorst lijdt;
2. dat de gemeente zich op het punt
van het belijden en de belijdenis
K knollen voor citroenen laat ver-
n;
3. dat de afstand tussen gemeenten
en kerkelijke vergaderingen in het
algemeen ontstellend groot is;
4. dat er een afstand bezig is te
groeien tussen theologische facul
teiten en gemeenten, waarbij de stu
dent zö geschokt wordt dat hij óf
voor „wetenschappelijkheid" een
variant van ongeloof? óf voor
„gemeentetheologie" kiest. Geluk
kig de Jongens die er heelhuids door
komen en noch ln de ene, noch ln de
andere kuil vallen;
5. dat sommigen, die ln theologisch
en kerkelijk Nederland leiding ga
ven, nadat zij uitgediend waren, hun
angsten en zorgen over de kwalijke
gangen, hierboven omschreven,
hebben uitgesproken. Meestal wer
den hun uitspraken door leidingge
venden aan seniliteit toege
schreven;
0. dat het niet aangaat om van deze
ontwikkeling te zeggen: „Het is een
stukje geschiedenis uit de laatste
tien Jaren". De vruchten van wat er
in die Jaren ls gebeurd én gezaaid op
kerkelijk erf, worden heden en ln de
toekomst gemaald;
7. dat men van de mensen van Open
Brief en Getuigenis wel meer aan
dacht voor de altuatle van anderen
en andersdenkenden kan vragen en
daarbij kon wijzen op de veelvor
migheid van de Kerk, maar dat on
rust rond de belijdenis niet wordt
weggenomen door de verzekering
dat ook Éndere dingen aandacht
„Wetenschappelijkheid", een variant van ongeloof?
In Kerk en Wereld, het blad van de
'vereniging van vrijzinnige hervorm
den, schrijft ds.'A. Groot over de
vraag of vrijzinnigen naar links of
naar rechts moeten kijken. Hij vindt
dat ze naar beide kanten moeten
zien:
„Moeten we ons nu richten tot links
of rechts? Dat zal zijn naar links én
rechts. De huidige situatie laat in de
gemeenten steeds weer voelen: er
rijn nogal wat hervormden èn gere
formeerden die verwachtingen heb-,
ben van onze geloofsvisie(s). Dan»
mogen zij wel verwachten dat wij
die geloofsvisie kunnen overdragen.
Kortom; de „lichte" vrijzinnigen
hebben vaak een opdracht ten op
zichte van de „zware" gereformeer
den, die het vroeger zo gemakkelijk
hadden in hun plaatsbepaling en zo
uitermate Irritant waren met hun
zelf-veizekerdheid. WIJ, vrijzinni
gen, mogen niet irriteren met niets
zeggende antwoorden of door een
tot niets verplichtende levenshou
ding.
De eenheid ln verscheidenheid, het
samen op weg gaan hebben wij niet
uit de weg te gaan. Ondanks kritiek
ln eigen kringen-
Hoe moeilijk krijgen progressieve
gereformeerden het als wij met oude
vooroordelen rondlopen. Om over
wantrouwen niet te spreken. Het
gaat erom dat een Juiste bijbelinter
pretatie het ftlüjd wint. Maar het
ontwarren van merkwaardige kno
pen die gedurende 4 eeuwen in de
bijbeluitleg waren geplaatst kost al
tijd weer enige moeite! Er wordt
meer dan we vermoeden vanuit de
rechterflank uitgezien naar uw ge
fundeerde mening. Omgekeerd le
ren wij wellicht van ben veer een
stuk trouw en offervaardigheid voor
„het hoogste goed".
Slotopmerking
In Koers (strikt genomen geen kerk
blad, maar een „reformatorisch opi
nieblad) vraagt interviewer Rik Val-
kenbeurg aan het eind van het ge
sprek met de hervormde synode
voorzitter ds. G. Spilt, of deze nog
een slotopmerking heeft. Die heeft
ds. Spilt, een hele lange zelfs, en
daaruit citeren we het volgende
(G.B. staat voor; gereformeerd bond
in de hervormde kerk):
Aan het begin zei ik, dat ik altijd in
de G.B. een wat kritische plaats heb
Ingenomen, vooral inzake de kerk
politieke opstelling. Als de G.B. in
een gemeente de meerderheid heeft,
dan is men veelal weinig bereid, om
andere groeperingen een kerkelijke
plaats te geven. Terwijl, als men ln
de minderheid, men zich wél voegt
ln het bestel van de verscheiden
heid. Om heel concreet te zijn: ln
een centrale kerkeraad in een stad
zullen de G.B.-leden gewoon mee
werken aan de vervulling van een
vacature van een predikantsplaats,
die niet door een G.B.-predlkant
wordt bezet. Dat betreft dan een
predikant die zij voor zichzelf nooit
zouden kiezen. Ik vind het moeilijk,
dat dezelfde G.B.-leden, als zij in
een GH.-gemeente komen, niet de
minste instelling hebben om ook
daar een zekere verscheidenheid te
aanvaarden.
Eo_wat het kerkelijk beleid betreft,
zou lk graag vanuit de GS. een veel
positievere Inbreng ln de meerdere
vergaderingen ervaren. Men zou de
beste mensen die men heeft daar
heen moeten afvaardigen. Het lid
maatschap van de kerk betekent
ook op alle terreinen blijven mee-
HET OMGEKEERDE IS WAAR en
En als ze Jullie niet ontvangen oei
en niet naar Jullie horen, ;rp
ga dan weg or
en schudt het stof van je voeten,
hun tot een getuigenis,
(Markus 6,7-13)
li-
De Heer ls nogal radicaal. Of heeftrgi
Hij zo"n haast? Wat moeten we mei
zo'n opmerking op een
instructie-cursus voor mensen dieft
op de een of andere wijze willen bii
uitgezonden worden? Zendelingeat
en evangelisten hebben zich zeidei'
letterlijk Iets aan deze woorden
gelegen laten liggen. Integendeel,
vestigden zich, kochten een huls, jsl
bouwden een kerk. Een (waar?) ito
zendingsverhaal maakte eens diep
indruk op mij. Een missionaris ln
het hartje van Afrika heeft nog ge^ai
enkele bekeerling. De ,;bodem" is tiji
hard en onvruchtbaar. Hij schrijft^
dat naar zijn zendingsgenootschap
in Londen maar vraagt er metoen
een compleet avondmaals-stel bfjf
Verwondering op het thuisfront. ne
Maar, zo gaat het verhaél dan >n
verder, zijn geloof werd beloond, te
binnen een Jaar had hij een n.
gemeente die het avondmaals-steL j
kon gebruiken. Je denkt dan,
gelukkig dat die man niet naar Ia'
Markus 6 vers 11 gehandeld heeft'ei
Dus toch voorschriften voor deze t<
speciale reizen van discipelen zi<
tijdens Jezus' omwandeling op nt
aarde? Blijft er voor ons nog Iets eri
over? Misschien dan dit, dat de
evangelieprediking niet mag tc
ontaarden in gezeur. „Graag of niër
is misschien te radicaal, maar het
evangelie, dat dienend in de werelj
wil zij n, heeft toch ook, en J uist It i
daarin een zekere grootheid. Het m
kan voorbijgaan en het stof achte( t
laten. Het „niet te laat" ofjiooit tje)
laat" mag geen vrijbrief worden or.
de gezondenen vrijblijvend te laten(
praten. Zoiets wel. Het evangelie
ook groots. Vaak gedragen wij ondei
alsof we zeggen willen: God mag t^gr
zijn, dat wijMaar het t
omgekeerde is waar. Qj(
;ei
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen: naar Sirjansland
van der Valk, kand. te Gouda,
bedankte voor Daarle; naar Port*
la Prairie (Canada) United Chifvii'
of Canada D. P. Oosthoek te Utretoi
Aangesteld: als predikante voorJ"
Zondere werkzaamheden ten belf"'
ve van het ziekenhuispastoraat
Bronovo en het Nebo ziekenhuljd<
's Gravenhage mevr. drs. C. H. he
Reyn van Alkemade als opvolgfa'
van ds. A. Th. Stegenga, die o|
april met emeritaat ls gegaan. In
de op 11 september ln de Tulnzltzi
kerk. uil
GEREF. KERKEN g
spreken, natuurlijk kritisch. Ik vind
het wel een hoopvol teken, dat de
laatste tijd in drie-plaatsen in ons
land het richtingsgesprek weer op
gang is gebracht aan de hand van
preekbesprekingen. Daaraan heb
ben ook een aantal mensen uit de
G.B. meegedaan. Ik heb gehoord,
dat het in de groepen echt gekomen
is tot een ontmoeting, ondanks alle
verschillen die er zijn. Ik zou wel
willen, dat de voorlichting in de G.B.
bladen over ethische problemen bre
der zou zijn, zodat we waar maken
wat we telkens zeggen: „natuurlijk
heeft het Evangelie politieke en
maatschappelijke consequenties".
Die zouden ook duidelijker uit de.
verf moeten komen."
Kerkboek
De vrijgemaakte gereformeerden
hebben een nieuw kerkboek en
daarover schrijft dr. K. Deddens ln
De Reformatie ojn. dit:
„Zo is dan eindelijk het nieuwe
kerkboek verschenen. Het is Jam
mer dat het zo laat kwam, maar het
is een verblijdende zaak dat het er
is. Drie dingen vallen Intussen te
bedenken: ln de eerste plaats dat
het in verschillend opzicht nog maar
een proeve ls, voorts dat het nog
Incompleet ls, en tenslotte: dat het
een zeer tijdelijk karakter dient te
hebben.
Wat het eerste betreft: al zijn be
paalde onderdelen door synodes
vastgesteld, op andere punten moet
er nog toetsing geschieden door de
kerken en door de kerkleden, b.v.
ten aanzien van de Psalmen en de
Gezangen.
Het is incompleet, want niet alle
zaken die wij achter in het „oude"
kerkboek vinden, worden in een
nieuwe versie gepresenteerd: het
kerkboek ls nog een boek-in-wor-
ding. En tenslotte: als de proeven
definitief aanvaard zijn en het ont
brekende is aangevuld, dient het
boek in deze vorm zo haastig moge
lijk te verdwijnen. Men dient dan
immers te beschikken over een vol
ledig kerkboek, d.wz. een kerkboek
waarin allereerst heel de Heilige
Schrift in opgenomen is, daarnó ge
volgd door de berijmde Psalmen,
Gezangen, Heidelbergse Catechis
mus, etc.
Het is niet een ordelijke zaak, wan
neer men met diverse boeken ter
.kerk moet gaan. Het kerk-volk dient
ide beschikking te hebben over één
kerkboek, dat „dienst" kan doen
voor heel de eredienst. Nu zal het
nog wel even duren voordat het zo
ver ls, maar het is voor de goede
lorde toch beter, van meetaf hierbij
de vinger te leggen."
Beroepen: te Oldenbove L J. BijiL.
kand. aldaar die dit beroep beeft
genomen.
Beroepen te Schoonhoven-WiF"
Langerak ds R. E. van der Wafft
Dedemsvaart. dl
Aangenomen: naar Varen J. J. Ri^'
ma a.s. em. pred. te Ferwerd.
GEREF. KERKEN VRIJG. (BV6'1
Beroepen: te Arnhem W. J. vante
Linde te Heerenveen.
tzt
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen: naar Nieuw Aro«
dam B. van de Berg kand. te A
doorn, die bedankte voor Haam%c
en voor Onstwedde. CC|
GEREF. KERKEN J*
Aangenomen: haar IJmuiden J°'
Dondorp te Amsterdam-West. 1
bl
Beroepen: te Bellen J. Ritsende
Drachts tercompagnie.
ne
AMERSFOORT (ANP) De of^u
le kerkelijke lijn in de DDR is: j{je
christenen kritisch op te stellen
naast, maar ln de samenleving,
ontwikkeling, waarmee de kerk/P'
dat land het zich bepaald nletiif
makkelijk maken. Want de s
vindt sociaal en zeker politiek tal
gement vanuit het geloof maa^,c
verdachte zaak.
u
Dit heeft ds F. Mooi, secretarü
de hervormde provinciale ker
gadering ln Groningen onder Vo
verteld aan de Nederlandse
van kerken. Met nog vier af"
delegatieleden bracht hij onK
een tegenbezoek aan de DDR, iet
enkele Jaren geleden een Oostd t
delegatie ons land had bezoct^,r
De delegatie kon waarnemen d
;kerk met ware vindingrijkhd
grote tact deze opstelling, dl"
een uitdaging wordt ervarende
beert waar te maken. Dit geld>vt
met name de grote evangel]
kerk. ev
Over de r.k. kerk, die acht prf"
van de bevolking uitmaakt, 0 h
dr W. Rood, adjunct-secretarto
de Nederlandse blsschoppenf di
rentte onder meer dat het j
roepingen sterk afneemt en c
priesters, in verband met
kwesties, vertrekken.
ka
