Spoedig beslissing over
toekomst hartchirurgie
Nederlanders op weg naar Himalaya-top
Bestuur Aruba wil
vrijwilligerskorps
Spoedig beslissing over
verzoeken om uitkering
In 1980 vier- of zesduizend operaties?
Vereniging wil
'luchtbruggen' nog
niet opheffen
BESTUREN
OVERZEE
HOORT GIJ
DE DONDER NIET?
SER: geen advies
in oktober over
regeringsbeleid
Niertransplantatie
Platen Elvis
vliegen weg
Protest medische
onderzoekers tegen
salarisplan Klein
Gijzelingen Amsterdam en Wijster
Tandarts mag
fondspatiënt
niet weigeren'
Prof. Verrijn Stuart: 'Als er twee van de elf komen zijn we al gelukkig'
Elementen
getrotseerd
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Binnenkort, mogelijk binnen enkele weken, zal het kabinet een standpunt
bekendmaken over de toekomst van de hartchirurgie in Nederland. Dat hebben staatssecretaris
Hendriks (volksgezondheid) en zijn collega Klein (verantwoordelijk voor academische ziekenhui
zen) gisteren meegedeeld.
ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Zij deden dat in een gesprek met
"onder meer vertegenwoordigers van
de Nederlandse Hartpatiëntenver
eniging, ziekenhuisbestuurders en
hartchirurgen, die in ons land meer
mogelijkheden voor hartoperaties
bepleiten.
„We zullen ons op de kortst mogelij
ke termijn afvragen of het regerings
beleid moet worden bijgesteld", al
dus Hendriks na afloop van het ge-
zichzelf een slechte zaak, meent
Hendriks. Geen patiënt is erbij ge-
Jsprek. Het beleid van de regering is £at
nu op gericht het aantal hartope- Ses'z^tba^nSSSiSS-
ra ties te laten groeien tot ongeveer
vierduizend per jaar in 1980 (dit jaar
worden zo'n 2400 hartoperaties ver
richt). Met name de hartpatiënten
vereniging meent, dat in 1980 meer
operaties mogelijk moeten zijn, wel
licht zesduizend.
F Een mogelijke bijstelling van het
regeringsbeleid betekent vooralsnog
niet, dat de vereniging de „lucht
bruggen" naar buitenlandse opera
tiecentra opheft. „Van opheffing kan
pas sprake zijn als in Nederland geen
enkele hartpatiënt langer dan zo'n
drie maanden op een operatie be
hoeft te wachten", aldus de patiën
tenvereniging.
Het verschijnsel „luchtbrug" is op
de nog geen oordeel vellen over en
kele plannen voor hartcentra, die
hem door onder meer ziekenhuisbe
sturen zijn voorgelegd.
Bij de beoordeling zal Hendriks, zo
zei hij, letten op „nieuwe inzichten",
die medische deskundigen hebben
over de hartoperatie. Van een uitzon
derlijke operatie is de ingreep een
meer routineuze handeling gewor
den, die niet per se in de meest
moderne ziekenhuizen verricht hoeft
te worden. De deskundigen denken
daarbij met name aan grotere alge
mene ziekenhuizen, waar de be
staande medische zorg de hartchi
rurgie kan ondersteunen. De staats
secretaris meende overigens, dat ook
een beter benutten van de bestaande
operatiecapaciteit kan leiden tot
meer hartoperaties.
Begeleiders
Na afloop van het gesprek liet Hen
driks gisteren weten, dat de overheid
geen geld zal neertellen om familiele
den van hartpatiënten per luchtbrug
te laten meereizen. De Nederlandse
Hartstichting heeft donderdag be
sloten zulke financiële steun niet te
geven ten behoeve van de luchtbrug,
die op Londen zal worden geopend.
ADVERTENTIE
Volgende week verschijnt: 082$?" "'CnX'^L':"1&3&XKS7.
Herinneringen van
oud-ambtenaren bij het
Binnenlands Bestuur in
Nederlandsch-lndië
onder redaktie van
Prof. Dr. S. L. van der Wal
met bijdragen van:
J. van Baal, A. Breekland, W. Ph.
Coolhaas, J. J. Hangelbroek, H. J.
Koerts, R. C. Kwantes, C.
i Nagtegaal, H. G. Schulte Nordholt,
J J. J. van de Velde, A. Visser, A. A.
J. Warmenhoven, H. J.
Wijnmaalen
Omvang 332 pagina's, geïllustreerd. In geheel linnen band met
geplastificeerd stofomslag in vier-kleurendruk.
Prijs bij voorintekening 39,50; na verschijning 45.-.
antwoord op de vraag hoe de Indische bestuursambtenaar functioneerde is historisch bijzonder
interessant.
Zijn taak was uniek in haar veelzijdigheid en om de ruimte die zij liet voor eigen initiatief. Het leven
was afwisselend en boeiend. Hij was, althans buiten Java, de hoogst geplaatste in zijn ressort. De
mate waarin hij slaagde of faalde was bepalend voor zijn positie en invloed, kortom voor zijn gezag.
Toen de politieke bewustwording, die gestalte kreeg in nationalistische organisaties, na de eerste
wereldoorlog hand over hand toenam, werd de politieke paragraaf van zijn maand- en kwartaal
verslagen steeds belangrijker. Dat bewustwordingsproces ging gepaard met groeiende invloed van
de inheemse pers, soms ook met generatiekonflikten en spanningen tussen religieuze en sociale
groeperingen. De bestuursambtenaar stond voor de opgave deze ontwikkelingen te onderkennen
en ze in zijn beleid te verdisconteren. De nieuwe tijd vergde van hem vooral nieuwe noties van
gezagsuitoefening. Voor een enigszins volledig beeld van onze laatste „Indische jaren" (tot 1942)
is het relaas van de bestuursambtenaar, als sleutelfiguur ki de dagelijkse praktijk van het
landsbestuur, dus stellig onmisbaar en gezien de veelzijdigheid van zijn funktie ook bijzonder
interessant Daarom mag voor deze uitgave, die herinneringen van oud-bestuursambtenaren uit
verschillende gebieden van de Indische Archipel bevat, meer dan alleen vakmatige belangstelling
worden verwacht
- D.vaó
Begin van het einde
onzer gezagvoering in Indië.
Een persoonlijke terugblik.
door
Daniël van der Meulen
Omvang 265 pagina's.
In geheel linnen band met
geplastificeerd stofomslag.
Voorintekenprijs 29,50;
na verschijning: 35,—.
Onder het geringe aantal oud-bestuursambtenaren van Nederlandsch-lndiè dat zijn mémoires op
schrift heelt gesteld, neemt de schijver van dit boek ongetwijfeld een bijzondere plaats in.
Reeds als Leids student in de Indologie was hij, evenals zijn vriend en studiegenoot, de latere
zendingstheoloog Prof. Dr H Kraemer, zich bewust van de veranderingen die hel koloniale
systeem te wachten stonden. Over de eindfase daarvan verscheen in de zestiger |aren zijn boek IK
STOND ER BIJ Het einde van ons koloniale Rijk. In dit nieuwe boek, een uitgebreide versie van
het eerste, gaat hij uitvoeriger in op de oorzaken die tot dat einde hebben geleid.
In zijn woord vooraf zegt wijlen Prof. Dr. H Kraemer: „Door de vele levendige verhalen loopt als
rode draad de zich steeds herhalende ontdekking van de steeds krachtiger groei van het
nationalisme als uitdrukking van een nieuw gevoel van eigenwaarde en van de wil tot zelfbepa
ling Het verdienstelijke van zijn boek is dat het in een sfeer ligt, die boven alle pro- en anti
kolonialisme uitgaat."
Zijn bijna legendarische kennis van de islamietische wereld en het interessante verslag van de
jaren die Van der Meulen in Djeddah (Saudi-Arabië) heetl doorgebracht, geven bovendien een
extra dimensie aan de historische „onderbouw" van dit boek, dat zich overigens laat lezen als een
roman
Beide boeken kunt u bestellen door gebruik te maken van onderstaande bon. Zend die vandaag
nog aan uw boekhandel of (in open envelop, zonder postzegel) aan:
UITGEVERIJ T. WEVER.
ANTWOORDNUMMER 5 FRANEKER
Telefoon 05170-3147; bij geen gehoor 2436.
Zend mij bij verschijning RECTFI RAN
rechtstreeks/via boekhandel: Btw ILLDUI1
ex. S. L. van der Wal e.a., BESTUREN OVERZEE.
Voorintekenprijs 39,50.
ex D. van der Meulen, HOORT GIJ DE DONDER NIET?
Voorintekenprijs 29,50.
Naam.-
Straat:
1 Plaats:
Bankrek -ol gironummer:Datum:
Doorhalen wat u niet wenst.
De patiëntenvereniging toonde zich Drie socjaa|.dcmocratischc „kopstukken" tijdens de vergadering van de Sociaal-Economische Raad in
veld^z^r'teleurgesteld^ver he?Vbe- Den Haag. Links VNO-voorzitter Van Veen, in het midden FNV-voorzitter Kok, rechts SER-voorzitter
sluit. De p°us-
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De Sociaal-Economi
sche Raad is niet In staat,nog in het
vroege najaar een advies uit te bren
gen over het financiële en sociaal-
economische regeringsbeleid in de
komende vier Jaar. Het dagelijks
bestuur van de SER is gisteren tot
de slotsom gekomen, dat aan een
verzoek van de werkgevers daartoe
niet voldaan kan worden. Er is een
voudig te weinig tijd voor een gede
gen advies, dat in september of ok
tober gereed zou zijn, zoals de werk
gevers willen.
In de SER-vergadering van gister
ochtend had FNV-voorzitter Kok de
„aansporing tot een bliksemadvies"
als onuitvoerbaar betiteld. De orga
nisaties van werkgevers, gebundeld
in de raad van bestuur in arbeidsza
ken, een spoedig advies zeer wense
lijk is, gezien „de hachelijke en
kwetsbare positie" van de Neder
landse economie.
In de vergadering van het dagelijks
bestuur van de SER, gistermiddag,
is vastgesteld dat tijd voor een ad
vies ontbreekt. Wel is bepaald dat
de SER-commissie van economi
sche deskundigen „voortbouwt"
aan het rapport, dat in mei werd
uitgebracht. De commissie zal daar
bij gebruik maken van nieuwe gege
vens uit de komende rijksbegroting.
ORANJESTAD (ANP) Het bestuurscollege van het Antillenei-
land Aruba heeft een oproep doen uitgaan voor vorming van een
vrijwilligerskorps, dat bijstand zou moeten verlenen indien de
omstandigheden dat noodzakelijk maken. De oproep is gedaan
nadat oproerpolitie uit Curacao op Aruba is ingezet.
In de gisteren gehouden vergadering
van het eilandsbestuur had de leider
van de Arubaanse afscheidingspartij
MEP, Betico Croes, een motie inge
diend, waarin om de oprichting van
zo'n vrijwilligerskorps gevraagd
werd.
Verscheidene MEP-leden kwamen
met ernstige kritiek op het politieop
treden. Een van hen sprak over een
.racistische houding' van de eenhe
den uit Curacao. Ook viel het woord
.bezettingstroepen." Gedeputeerde
Van der Kuip zei dat het Arubaanse
volk nu weet dat zijn vrijheid in
MIDDELBURG (ANP) Het is
dringend nodig dat het aantal nier
transplantaties in Nederland wordt
opgevoerd tot 400 per jaar. Ruim 40
procent van de patiënten staat lan
ger dan anderhalf jaar op de wacht
lijst. Wachttijden van vier tot vijf
jaar komen al voor.
„Het is precies regen met de druppels
dichter bij elkaar".
gevaar is en nooit zal vergeten dat de
politie tegen het volk gebruikt is.
MEP-leider Croes kwam met veel
moties. Zo werd het bestuurscollege
gevraagd in gezamenlijk overleg een
commissie in te stellen bestaande uit
vertegenwoordigers van de vakbon
den, het bedrijfsleven en de politici.
Die commissie zou met de instanties
moeten spreken over deelneming
van de meerderheids-vertegenwoor
diging van het Arubaanse volk in de
centrale regering. Ook moet de com
missie gaan praten over de erken
ning van het zelfbeschikkingsrecht
en voorbereiding van de onafhanke
lijkheid.
Kritiek
Betico Croes kwam ook met kritiek
op gezaghebber Tromp. Door diens
toedoen zou de spanning zijn toege
nomen, omdat hij zou hebben nage
laten vergaderingen van bestuurs
college en eilandsraad bijeen te roe
pen. Croes protesteerde ook tegen
censuur op het eiland. Volgens hem
moesten alle toespraken voor de
Arubaanse tv tevoren worden opge
nomen en vinden er hu helemaal
geen uitzendingen meer plaats.
Croes vroeg de heer Tromp ervoor te
zorgen dat de politie direct naar Cu-
ra$o teruggezonden zou worden. Van
Nederland uit was gisteren nog geen
telfoonverkeer mei Aruba mogelijk.
Vorige week was de verbinding ver
broken door de stakingen.
In Den Haag zal volgende week don
derdag overleg plaatsvinden tussen
de Tweede Kamercommissie voor
Antilliaanse aangeledenheden en
minister De Gaay Fortman. Het
overleg wordt in besloten vergade
ring gevoerd.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het onver
wacht overlijden van Elvis
Presley heeft een stormloop
doen ontstaan op zijn platen.
Volgens de importeur Inelco,
die de platen voor de platen
maatschappij RCA in Neder
land distribueert waren er de
eerste dag na zijn dood 120.000
verkocht.
Inelco heeft verscheidene pla
te nperserij en opdracht gege
ven in allerijl nog 200.000 pla
ten bij te persen omdat men er
rekening mee houdt dat de
enorme vraag nog zeker wel
enige weken zal aanhouden.
RCA heeft al bekendgemaakt
een herdenkingsplaat te gaan
samenstellen.
schade die
kwamen).
hiervoor ter sprake
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Behalve de medische
specialisten in academische zieken
huizen, blijken nu ook de medisch-
wetenschappelijke onderzoekers
ontevreden met de plannen die
staatssecretaris Klein voor hun in
komen heeft ontwikkeld. Het be
stuur van hun vereniging stelt in
Medisch Contact vast dat de onder
zoekers helemaal tussen wal en
schip vallen, omdat zij zelfs niet
voor de toelage van gemiddeld 25
procent op hun ambtelijk Inkomen
in aanmerking zouden komen.
Die toelage stelt Klein de medische
specialisten in het vooruitzicht, in
ruil voor het opgeven van hun parti
culiere praktijken. In zeer veel ge
vallen zou hun inkomen daardoor
aanmerkelijk teruglopen.
DEN HAAG (ANP) De commissie schadefonds geweldsmis
drijven zal om korte termijn beslissen over enkele verzoeken om
een uitkering aan direct-betrokkenen bij de gijzelingen in Am
sterdam en Wijster.
Minister Van Agt heeft de Tweede
Kamer meegedeeld dat naar aanlei
ding van de gijzeling in het consu-
ltaat-generaal te Amsterdam 21 ver
zoeken om een uitkering werden ont
vangen. Hiervan zijn er veertien in
getrokken. Van de zeven overblij
vende verzoeken is één verzoek afge
wezen, omdat geen lichamelijk letsel
kon worden aangetoond. In vijf ge
vallen Is het medisch onderzoek naar
de gevolgen van het opgelopen letsel
nog niet afgesloten. In één geval zal
de commissie op zeer korte termijn
haar eindbeslissing nemen. De na
bestaanden van twee van de slacht
offers van de gijzeling te Wijster heb
ben een verzoek om een uitkering
ingediend. Ook in deze gevallen ver
keert de voorbereiding voor de eind
beslissing in een vergevorderd stadi
um. Pas onlangs is een verzoek ont
vangen van nabestaanden van een
der slachtoffers van de gijzeling in
Vries.
In antwoord op vragen zegt minister
Van Agt dat hij het minder gewenst
vindt een bijzondere wettelijke rege
ling te treffen voor de „smartegeld-
uitkeringen" aan de slachtoffers van
de gijzelingen. In het antwoord wor
den deze acties misdadig genoemd,
die „naar aard en omvang zonder
precedent waren in de Nederlandse
criminele geschiedenis en die, naar
men mag horen, uniek zullen blij
ven." Dit rechtvaardigde, volgens de
bewindsman, een bijzonder gebaar
van de regering jegens de ex-gegij
zelden om uitdrukking te geven aan
haar gevoelens van medeleven en
solidariteit (Hier wordt gedoeld op
de uitkeringen aan ex-gegijzelden
uit Wijster, Amsterdam, de Punt en
Bovensmilde waartoe de regering
onlangs besloot. De gegijzelde
schoolkinderen zouden duizend, vol
wassenen gegijzelden drieduizend
gulden ontvangen. Deze uitkering
staat echter los van de verzoeken om
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Tandartsen die in oe
zorg voor hun ziekenfondspatiënten
tégen bijbetaling verder willen
gaan dan het fonds vergoedt, moe
ten van die uitbreiding geen voor
waarde voor de behandeling maken.
Het bestuur van de betrokken sectie
van de Maatschappij Tandheelkun
de heeft hierop met nadruk bij de
leden aangedrongen.
Een intern tuchtcollege van de
maatschappij had onlangs een uit
spraak in andere zin gedaan. Een
klacht tegen een Haarlemse tand
arts die van zijn fondspatiënten
voor een uitgebreid behandelings
pakket 25 gulden per half Jaar eigen
bijdrage vroeg, werd door de plaat
selijke afdelingsraad van de maat
schappij afgewezen.
De tandarts had ln eerste Instantie
patiënten die voor zijn regeling niets
voelden, uitgenodigd om zich dan
maar voor behandeling tot een colle
ga te wenden. In overleg met het
betrokken ziekenfonds kwam hij
daar later op terug. Maar de afde
lingsraad deed toch de principiële
uitspraak „dat het een tandarts die
het noodzakelijk vindt, behalve de
verrichtingen behorende tot het zie
kenfondspakket, ook andere ver
richtingen te doen en deze in reke
ning te brengen, vrij staat om pa
tiënten die zich daar niet aan wen
sen te onderwerpen, niet (meer) te
behandelen".
HILVERSUM (ANP) Verblindende sneeuwstormen, ijzige winden die het
klimmen tijdelijk onmogelijke maken, temperaturen van dertig graden onder
nul en nog lager en donderende lawines zijn de voornaamste problemen, die een
uit elf man bestaande Nederlandse expeditie in de komende tien weken naar de
top van de 8.091 meter hoge Annapurna in het Himalayagebergte op zijn weg zal
vinden.
De tocht is een uitdading,
een .ziekte", zegt prof. dr.
Xander Verrijn Stuart, hoog
leraar in Leiden, die met zijn
53 Jaar verreweg de oudste
deelnemer is van deze ter ge
legenheid van het 75-jarig be
staan van de Koninklijke Ne
derlandse Alpenvereniging
opgezette expeditie. Hij is
ook de leider van de. een be
groting van ruim 250.000 gul
den vergende onderneming.
Zelft verwacht hij overigens
niet de top van de Annapur
na te halen. Die berg verwierf
destijds bekendheid omdat
het de eerste „achtduizen
der" was in de wereld die ooit
werd bestegen. „Daarvoor
echter is mijn leeftijd een te
grote handicap", zegt prof.
Verrijn Stuart, die voor zich
zelf al tevreden is als hij een
hoogte van zevenduizend me
ter haalt.
Zoals het er nu uitziet hoopt
men acht man, inclusief een
Nepalese gids op de top te
brengen. „Maar als we die
met twee man bereiken zijn
we ook al heel gelukkig", al
dus prof. Verrijn Stuart.
Het doel van de expeditie is
voornamelijk de uitdaging.
Nog nooit eerder kwam een
Nederlandse expeditie zo
hoog. De grootste hoogte
werd in 1962 door het kleine
groepje Nederlandsers be
reikt, dat in een zijketen van
de Annapurna, de Nilgiri, op
7.060 meter besteeg.
Wetenschap
Er zal ook wetenschappelijk
werk worden verricht. De
dertigjarige arts Charles
Bonhomme uit Tegelen, zal
een onderzoek Instellen naar
de invloed van grote hoogte
op het netvlies van het oog.
Onlangs is bij een tocht in
het Andesgebergte gebleken,
dat op grote hoogte netvlies
bloedingen ontstaan, die
evenwel nauwelijks gevaar
lijk zijn.
Ook zal hij aandacht wijden
aan de „hoogte-ziekte". Die
hoopt men zoveel mogelijk te
bestrijden door het meevoe
ren van een grote hoeveel
heid zuurstof voor de beslis
sende beklimming naar de
top. Dat op zich is al een
kostbare onderneming, die
achttienduizend gulden kost
Psycholoog
Voorts zal de 37-jarige psy
choloog Paul Hopster van de
GG en GD in Amsterdam,
die ook de leider bij het klim
men zal zijn, een vergelijkend
onderzoek instellen naar het
geestelijk functioneren op
drie verschillende hoogten.
Belangrijker ls voor hem het
klimmen zelf. Hij vertelt, dat
de aanlooproute naar het op
ruim 4.400 meter gelegen ba
siskamp in elf dagen afgelegd
zal moeten worden. Voor
naamste hindernissen daar
bij zijn vanuit Kathmandu
de uitermate slechte wegen,
onbetrouwbare bruggen over
wild stromende rivieren en
het staartje van de natte
moesson. Die gaat dan ge
paard met een plaag van
bloedzuigers. Tegen dit onge
dierte past volgens Hopster
alleen maar berusting. „Tc
gen deze beestjes is geen ver
weer mogelijk."
Riskant stuk
Na het basiskamp begint de
Zes van de elf Himalayagangers. Van links naar rechts
Jan van Wulfftcn Palthe, Paul Hopster, Jan van
Banning, Lucas Wilvervanck, Gerard Janssen en de
leider van de groep prof. Xander Verrijn Stuart.
strijd tegen de elementen,
die, zoals uit eerder tochten
op groter hoogten is geble
ken, van grotere Invloed kun
nen zijn op het gedrag van de
deelnemers. Het meest ris
kante stuk in de beklimming
ligt volgens Hopster tussen
kamp twee op 6.000 meter en
kamp vier op 7.100 meter.
Hier komt de expeditie te
staan voor een zeer steile
rotswand met veel losliggen
de stenen en moet men lawi-
negevaarlljke punten pas
seren.
Volgens prof. Verrijn Stuart
houden de deelnemers er wel
degelijk rekening mee, dat er
onderweg ernstige ongeluk
ken kunnen gebeuren. „Una
niem zijn we nu al tot de
beslissing gekomen dat ln
het geval van dodelijke onge
vallen zoveel mogelijk ge
tracht zal worden door te
gaan. De beslissing daarover
zal echter ter plaatse moeten
worden genomen.
Dragers
Hoewel in het begin van de
tocht meer dan honderd dra
gers zullen meegaan om de ln
totaal 3.000 kilogram wegen
de bagage mee te nemen, zal
de expeditie bij de beklim
ming zelf een groot deel van
het dragen moeten doen.
Slechts vijf Nepalese dragers
(sherpa's) zullen dan de expe
ditie nog begeleiden. De
tocht, die wordt gefinancierd
door de AVRO (deze omroep
zal ccn aantal door de 46-
jarige journalist Henk Hovln-
ga te maken reportages op
radio en televisie uitzenden)
het bedrijfsleven, de Neder
landse Alpenvereniging, de
Nederlandse Sportfederatie
en de deelnemers zelf, zal
voor de meeste klimmers
vandaag beginnen. Dan ver
trekken zij van Schiphol naar
Nepal. Daarheen gingen al
als kwartiermakers de 23-Ja-
rige student Lucas Wllder-
vanck uit Delft en de 30-Jari-
ge physicus Jan van Banning
uit Uithoorn, de 28-jarige
kandidaat-notaris Eelco Dijk
uit Amsterdam, de 33-jarige
arts Gerard Janssen uit Am
sterdam, de 29-Jarige chemi
cus Mathieu van Rijswick uit
Eindhoven en de 29-Jarige
werktuigbouwkundig inge
nieur Jan van Wulfften Pal-
the uit Noorwegen. Als alles
goed gaat keren zij op 29 ok
tober op 8chlphol terug,
waarna de ervaringen zullen
worden vastgelegd ln een
boek, dat medio 1978 moet
verschijnen.
