Protesten in Soweto
i
Amerika berispt Israël
Argentijnse president tussen hangen en wurgen
Justitie beschermt Kappler
Ethiopië kalm na
mobilisatie Somalië
Protest van kerk
in Bolivia tegen
blanke immigratie
.anval op
jiinderheid
Sri Lanka
Rechtse militairen en linkse peronisten maken het Videla lastig
chuilplaats oud-SS-er bekend
Zwarte leider: Politieoptreden 'ongelooflijk'
ïitgaansverbod op
eel eiland
Meer nederzettingen in bezet gebied
sraël niet naar
N-conferentie
Zijn ze even groot?
Regering stelt plannen uit
SS
ONDERDAG 18 AUGUSTUS 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
ONN (AP, UPI) - De West-
iitse justitie weet waar de
htsnapte oorlogsmisdadiger
terbert Kappler zich schuil
toudt. Zijn verblijfplaats
(ordt echter geheim gehouden
veiligheidsredenen". Dit
laakte de officier van justitie
|t Lünenburg gisteren bekend.
[rerheidsfunctionarissen voegden
ar informeel nog aan toe dat de
toriteiten een grote toeloop van
jmalisten en andere nieuwsgieri-
in naar de verblijfplaats van Kapp
ler wilden voorkomen. Op een pers
conferentie legde officier van justitie
Gerhard Reifenberg uit dat arresta
tie van Kappler geen zin heeft. Vol
gens hem is het niet mogelijk om de
oud-SS-kolonel volgens normale
wettelijke procedures terug te krij
gen in de cel.
Voor de woning van mevrouw Kapp
ler in Soltau was gisteren een menig
te nieuwsgierigen verzameld. Een
bediende leek de enige aanwezige in
het huis. Tegen journalisten zei ze
alleen dat zij niets wist. Verder heeft
ze de gehele dag veel bloemen en
telegrammen ontvangen, vermoede
lijk van mensen die Kappler welkom
thuis wilden wensen.
In de Duitse pers is Inmiddels een
reactie ontstaan op de opwinding in
Italië over de ontsnapping van
Kappler. Verscheidene kranten had
den gisteren commentaren over in
Italië in de geest van „kijk naar je
eigen". Ze herinnerden er aan dat
Italië zich over het verleden van
Duitsland drukker maakt dan over
het eigen fascistische verleden. Ver
der spreken verschillende kranten
nogmaals hun afkeuring uit over het
gevangen houden van oorlogsmisda
digers zo lang na de oorlog.
JOHANNESBURG (AP, Reuter) De arrestatie van 175 scholleren heelt massale protesten
uitgelokt in het zwarte stadsdeel Soweto, bij Johannesburg.
Officier van
Reifenberg
justitie Gerhard
DLOMBO (DPA) Na bloe
dige botsingen tussen enige
'Jeylonese bevolkingsgroepen
[leeft de regering van Sri Lan-
een uitgaansverbod afge-
(ondigd voor het gebied van
provinciale hoofdstad Anu-
ïjidhapura.
icheidene winkels in deze stad,
idlfe gedreven werden door leden van
Tamll-minderheid, werden de dag
'oren overvallen en geplunderd.
onlusten begonnen dinsdag in
iffna. Daar kwamen vier mensen
het leven, terwijl er 23 werden
vond. Volgens de politie zijn ook
|sttreinen die op weg waren van
i op de noordpunt van Srilanka
egen Jaffna naar de hoofdstad
Jlombo, aangevallen. Daarop werd
jpaald dat er tot nader order geen
(sttreinen zpllen rijden.
tot de Tamil-minderheid beho-
ide oppositieleider Am;rthalin-
m zal vandaag de ongeregeldhe-
jn in de nationale vergadering ter
.fjrake brengen.
'ge<
TEL AVIV (Reuter, UPI) De Israëlische regering heeft weer drie Joodse nederzettingen op de
bezette westelijke Jordaan-oever officieel erkend. De Verenigde Staten hebben hun afkeuring over
deze stap gisteravond nog kenbaar gemaakt. Ook in Arabische kring heeft het Israëlische besluit
een regen van protesten uitgelokt.
De drie nederzettingen die nu een
legale status hebben gekregen zijn
Te Jatir, Zoer Natan en Me vow Ho-
rot. De secretaris van het kabinet,
Ayre Naor, wees er op de vorige Is
raëlische regering al had besloten tot
vestiging van deze drie nederzettin
gen. Volgens hem betekende de nieu
we stap niets anders dan de uitvoe
ring van dit oude besluit. De drie
plaatsen liggen op punten die van
militair belang zijn. Het is regerings
beleid om Juist op die plaatsen Jood
se vestigingen te krijgen.
De huidige Israëlische regering van
premier Begin veroorzaakte vorige
maand opschudding door drie tot op
dat moment illegale nederzettingen
als een bevestiging voor de vrees dat
Begin er op uit ls de westelijke Jor
daan-oever voor goed bij Israël in te
lijven. De Verenigde Staten reageer
den boos en zeiden dat erkenning willen verijdelen,
van de illegale nederzettingen de
kansen op een vredesregeling onder- I iKonnn
mijnden. Afdelopen weekeinde AjlUdlIU«
voedde Begin het wantrouwen tegen
hem door het besluit de Arabische
bevolking van de bezette gebieden
De voorzitter van de commissie van
tien zwarte leiders in Soweto, Ntatho
Motlana, zei dat de politie door de
aanhoudingen de mogelijkheid de
studenten weer vreedzaam naar
school te krijgen heeft doorkruist.
De leerlingen zelf spijbelden gisteren
weer massaal nadat maandag het
einde van de staking was aangekon
digd. Motlana had toen toegezegd de
grieven van de studenten te zullen
overbrengen aan de Zuidafrlkaanse
regering. Zij eisen dat het onderwijs
aan zwarten even goed wordt als dat
aan blanken.
Motlana zei gisteren dat hij Juist dit
weekeinde de politie had proberen te
overtuigen weg te blijven van de
scholen, zodat de studentenleiders
hun achterban konden bewegen
weer in de banken terug te keren.
Het antwoord dat we van de politie
kregen waren de razzia's aldus de
zwarte leider.
Volgens hem was wat leraren over
het politieoptreden vertelden zonder
meer ongelooflijk. Op West High
School hing volgens hem een jongen
aan zijn middel, terwijl agenten hem
sloegen en honden om hen heen blaf
ten. De jongen, wiens kleren in flar
den hingen, schreeuwde voortdu-
De inhoud van het Amerikaanse pro
test tegen de nieuwe nederzettingen
is niet bekend gemaakt. Een woord-
(gedeeltelijk) dezelfde rechten te ge-, voerder van het ministerie van bui
ven als de Israëli's.
De Palestijnse organisatie PLO
heeft gisteren gezegd de nieuwe stap
van Israël te beschouwen als een slag
in het gezicht van president Carter.
PLO-woordvoerder Machmoed La
te erkennen. Dat werd toen gezien, badi, zei dat nu de basis was gelegd
die
ijkje ongeveer 13 miljoen inwoners tel-
loehde bevolking*van Sri Lanka be-
zofiat voor 70 pet. uit Singalezen. De
[TTjootste minderheidsgroep wordt
vefvormd door Tamils, een donkerge-
rajeurd volk, afkomstig uit Zuid-In-
x da- Zij spreken het Tamil, een Dra-
ehflische taal, en worden onderschei-
in Ceylon-Tamils en de door de
ilsen als plantage-arbeiders uit
overgebrachte Indiase Tamils.
!W YORK (Reuter) Israël zal
it meedoen aan de anti-apart-
Isconferentie die van 22 tot 26
itus in Nigeria zal worden ge-
den. De Israëlische regering
ift dit gisteren aan secretaris-ge-
lal Waldheim van de Verenigde
ies laten weten. Israël is er over
itemd dat het Joodse Wereld-
igres niet is uitgenodigd voor de
ferentie en het „comité voor de
•efening van de onvervreemdba-
jrechten van het Palestijnse" wel.
Israëli's zien hierin een discrimi-
De conferentie in Nigeria gaat
van de Verenigde Naties.
tenlandse zaken in Washington zei
gisteren dat de Amerikaanse ambas
sadeur in Israël de boodschap zou
overbrengen. Gisteren werd al eer
der bekend dat president Carter de
Israëli's ook tot voorzichtigheid
heeft gemaand in Libanon. Een Is
raëlische krant meldde gistermiddag
dat de ambassadeur een persoonlij
ke boodschap van de president aan
de Israëlische regering had overhan
digd waarin deze zijn bezorgdheid
over de toestand in het zuiden van
Libanon uitspreekt. Israël is daar bij
betrokken door zijn steun aan de
rechtse groeperingen in Libanon.
Een woordvoerder zei eerder dat de
leerlingen de bevoegdheden van het
onderwijzend personeel hebben
overgenomen en de lokalen gebrul-
ADDIS ABEBA (AP, U-I) Ethiopië heeft kalm gereageerd op
het bericht dat Somalië een totale mobilisatie heeft afgekon
digd.
Zijn beide broden even groot, vraagt deze Madrileense vrouw zich af. Eén kocht
ze nadat acht bakkers hadden besloten kleinere broden te bakken, omdat de
regering weigert prijsverhoging van brood toe te staan. Die is volgens de
bakkers nodig wegens de duurdere grondstoffen. De acht bakkers zijn aange
houden.
Uit protest daartegen sloten gisteren bijna alle 450 bakkerszaken in Madrid. In
de Spaanse hoofdstad was geen brood te krijgen. De. regering heeft gedreigd dat
militairen aan de ovens gaan staan als de bakkers niet snel het werk hervatten.
Hun actie is de eerste bedreiging van de politiek van de regering-Suarez de
prijsstijgingen te beperken en de inflatie te bestrijden.
Volgens het Joegoslavische persbu
reau Tanjoeg noemde een Ethiopi
sche woordvoerder de Somalische
stap een „lachertje". Hij herhaalde
dat Ethiopië niemand dreigt met een
invasie, zoals Somalië beweert. Ook
ontkende de woordvoerder dat vijf
tot negenduizend Cubanen op weg
zijn om de Ethiopische troepen te
helpen. Ethiopië krijgt bij de strijd
tegen Somalië steun van zowel de
Sowjet-Unie als Cuba.
Overleg
De zegsman benadrukte nog eens de
bereidheid van Ethiopië, dat aan de
verliezende hand is, door overleg tot
een oplossing te komen. Voorwaarde
daarvoor is dat Somalië zich uit de
Ogaden-woestijn waarover het ge
schil gaat terugtrekt. Somalië zegt
niet rechtstreeks bij de strijd betrok
ken te zijn en ontkent directe steun
aan het Westsomalische bevrijdings
front, dat zegt uit te zijn op een
volksstemming in de Ogaden.
De Somalische radio zei wel dat dit
land gedwongen zal zijn tot een oor
log op grote schaal als Ethiopië troe
pen uit vreemde landen zou inzetten.
Somalië dat lange tijd uitgebreide
militaire steun kreeg van de Sowjet-
Unie, heeft met Moskou een verdrag
voor economische en technische sa
menwerking getekend. Het pro-Rus
sische Irak heeft felle kritiek laten
horen op de ommekeer van de Sow-
Jet-Unle om de steun te verleggen
van Somalië naar Ethiopië.
ken voor politieke activiteiten. Vol
gens hem heeft de groep van tien ook
weinig invloed onder de studenten
omdat maandag toch nog een groot
aantal leerlingen wegbleef, ondanks
de verzoeningspogingen van Motla
na van de commissie van tien.
Deze weet het absenteïsme echter
voor een groot deel aan het politie
optreden en het samentrekken van
politiekordons rond de scholen. De
leerlingen zijn bang als de dood, al
dus Motlana, die verder waarschuw
de dat over een jaar of twee oudere
mensen als hij het leiderschap van
de zwarten in Soweto zullen moeten
overgeven aan jongeren die zich nog
harder zullen opstellen tegen de
blanke autoriteiten. „Dat is mijn
grote angst. Wij geven de regering
nog een kans en bieden een gelegen
heid die zij zou moeten grijpen."
Formeel weigert de Zuidafrikaanse
regering ieder gesprek met de com
missie van tien omdat dit geen geko
zen orgaan is.
Studentenraad
Ondertussen is nog steeds niet be
kend wie de elf leden zijn van de
invloedrijke studentenraad (SSRC)
in Soweto, die eerder zijn aangehou
den. De SSRC had opgeroepen de
boycot te beëindigen in afwachting
van overleg tussen de regering en de
commissie van tien. De namen van
de arrestanten worden geheim ge
houden omdat de wet op het terroris
me op grond waarvan zij zijn aan
gehouden iedere informatie over
gevangenen verbiedt. Wel lijkt vast
te staan dat de voorzitter van de
studentenraad, Tromofo Sono, nog
op vrije voeten is.
„voor nieuwe Israëlische aanvallen
tegen de Arabieren." De Israëli's
hadden volgens hem weer aange- rend "naar "de omstanders: vertel aê
toond dat zij alle vredespogingen 0p te houden.
Politiecommissaris zei David Kriel
dat 130 scholieren zijn aangehouden.
Eén werd volgens hem gewond toen
de politie salvo's afvuurde in Orlan
do West. Kriel ontkende dat knup
pels en honden zouden zijn gebruikt
in de scholen. Motlana spreekt on
zin, zo deed hij de kritiek van de
zwarte leider af. Aantijgingen dat de
politie bezig zou zijn de studenten te
intimideren noemde hij „absolute
leugens. De mensen die we gearres
teerd hebben gingen niet naar
school. Studenten die op muren klie
deren en aanmatigende teksten op
het schoolbord schrijven worden
aangehouden anderen niet," aldus
de politiecommisaris.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM Boliviaanse geestelijken hebben zich tijdens
een congres in de Boliviaanse hoofdstad La Paz uitgesproken
tegen de immigratie van blanken uit zuidelijk Afrika. Het is voor
het eerst dat een officiële kerkelijke vergadering zich uitspreekt
tegen plannen van de Boliviaanse regering om in een aantal
jaren 30.000 blanke families naar het land te halen.
Het bericht van de conferentie van
geestelijken verscheen eind vorige
maand in de Boliviaanse krant Pre-
sencia. Ook in de Peruaanse pers
verscheen een verslag van de confe
rentie.
De protesten tegen de voornemens
van de Boliviaanse regering zouden
haar ertoe gebracht hebben de plan
nen voorlopig een jaar in de ijskast
te zetten, zodat het vereet de tijd
krijgt om weg te ebben, zo verluidt
het in kringen van Boliviaanse
vluchtelingen. De regering zou on
langs hiertoe in een aparte vergade
ring besloten hebben.
De regering van Bolivia is van plan
30.000 blanke families toe te laten
over een periode van zes jaar. Oor
spronkelijk had men in mei van dit
jaar met de uitvoering hiervan willen
beginnen.
Integratie
Het gebied waarheen de blanke kolo
nisten zouden moeten verhulzen is
gelegen in de provincie Beni en be
slaat een gebied van 800.000 hecta
ren in de omgeving van Rurrenaba-
que, Kara-kara en Securé. Ontwik
keling van dit gebied zou een bijdra
ge moeten leveren aan de Integratie
van het centrum van Bolivia tussen
de vlakten van Mojo en de oostelijke
hellingen van de Andes. Het gebied
is geschikt voor landbouw, veeteelt
en bosbouw zowel voor binnenlands
gebruik als voor de export. Op die
manier zouden de blanke kolonisten
een belangrijke bijdrage kunnen le
veren aan de ontwikkeling van de
Boliviaanse economie.
De Boliviaanse geestelijken zeggen
in hun verklaring weinig gelukkig te
zijn met deze plannen. Zij zijn van
oordeel dat Bolivia pas mensen mag
aantrekken voor de ontwikkeling
van dit gebied na een diepgaand
onderzoek naar de sociaal-culturele
achtergrond van deze mensen. De
geestelijken vinden dat deze mensen
bereid moeten zijn zich te integreren
in de Boliviaanse samenleving. Ze
wijzen er voorts op dat er zich mo
menteel meer dan 700.000 Bolivia-
nen bevinden in Argentinië, Brazilië
en verschillende andere landen op
zoek naar werk en betere levensom
standigheden.
Mankracht
Daarmee wordt het argument van de
regering ontkracht dat het Bolivia
zou ontbreken aan de noodzakelijke
mankracht voor de ontwikkeling
van de economie. Verder wijst de
verklaring van de geestelijken er op
dat dit argument van de regering
ook niet strookt met de politiek van
geboortenbeperking die de regering
tegenover haar eigen bevolking
voert. Vooral onder Indianen worden
door de regering nogal wat onvrijwil
lige sterilisaties uitgevoerd.
Voorts stelt het rapport dat een mas
sale immigratie van blanken ertoe
kan leiden dat zich kleine staatjes in
de staat gaan vormen. De Zuidafri
kaanse immigranten kenmerken
zich, aldus het rapport, door een
racistische mentaliteit. In de dunbe
volkte delen van Bolivia waar zij zich
zullen moeten vestigen, kan dit er
gemakkelijk toe lelden dat zij het
systeem van apartheid daar ook
gaan toepassen.
ci-
mior Herman Amelink
hi
het momenteel in Argentinië
voor het zeggen heeft, president
lela in ieder geval niet. De leider
de militaire regering zetelt nog
;ds in het Casa Rosada in Bue-
Aires maar zijn stoel staat niet
vast meer. Rechtse tegenstan-
binnen het leger tarten hem en
>e Monteneros bestrijden hem.
I meest geruchtmakende uitdaging aan
I adres van de Argentijnse president
lela is de ontvoering van Hector Hidal-
ilé, Argentijns ambassadeur in Vene-
Hidalgo staat bekend als een man
[zo snel mogelijk van de militaire dicta-
in Argentinië af wil. Zijn democrati-
gezindheid was voor de Argentijnse
ident de reden om hem in de Venezo-
le hoofdstad Caracas te stationeren,
;ezien de regering van Venezuela niet
'ingenomen is met de uitwassen van de
Itaire dictaturen in de meeste landen
j Latijns-Amerika. Toen Hidalgo medio
[ge maand even terug was in Argentinië
erband met het huwelijk van zijn doch-
werd hij ontvoerd. Inmiddels is komen
L te staan dat de ambassadeur is ont-
:d door een commando van de Argen-
marine.
Bt in de hand
e militaire operatie heeft wel heel dui-
'Ijk gemaakt dat president Videla een
I van de strijdkrachten niet mëer in de
..ld heeft. Videla zou van plan zijn op
blJl al te lange termijn een politieke ope-
B te maken naar een burgerregering
w in 1978 gemeenteraadsverkiezingen
te organiseren, die dan zouden kunnen
worden gevolgd door een geleidelijke de
mocratisering van het land. De militairen
van de harde lijn moeten daar niets van
hebben. Zij zeggen dat Argentinië tenmin
ste twaalf tot vijftien jaar nodig heeft voor
het weer rijp is voor een burgerregering.
Democratie ter gelegenheid van St. Jutte-
mis om zo te zeggen.
De invloed van de rechtse militairen was er
ook de ooreaak van dat de vroegere presi
dent, generaal Lanusse, die in 1972 verkie
zingen uitschreef en een jaar later de
macht overdroeg aan de burgerregering
van de peronistische tandarts Hector
Campora, in de gevangenis terecht kwam.
Lanusse heeft zich herhaaldelijk uitge
sproken voor een overgang naar een meer
democratischer bewind. Zijn negatieve
houding tegenover zijn vroegere compa-,
nen konden deze niet langer over zich heen
laten gaan. President Videla kon zijn ar
restatie toen niet meer tegenhouden.
Economie
Het is de vraag hoe lang president Videla
de groeiende druk van de situatie nog zal
kunnen verdragen, want ook de economi
sche toestand hangt als een zwaard van
Damocles boven zijn hoofd. Minister van
economische zaken Martinez de Hoz heeft
de koopkracht van de Argentijnen de afge
lopen maanden met de helft verlaagd door
prijsstijgingen oogluikend toe laten maar
de lonen zoveel mogelijk op hetzelfde ni
veau te houden. Door deze maatregel
hoopt hij de export van zijn land te bevor
deren en aldus de betalingsbalans te ver
beteren. Vooral de agrarische export moet
hierdoor een stimulans krijgen.
De industriële sector, die voornamelijk
voor de binnenlandse markt produceert, is
Generaal Jorge Videla, president van Argentinië
door de daling van de koopkracht echter
flink achterop geraakt. Talrijke kleine en
middelgrote bedrijven zijn al over de kop
gegaan. Het bedrijfsleven ziet het met de
huidige regering dan ook steeds minder
zitten en dringt de laatste tijd steeds lui
der aan op liberalisering van het bewind.
Het krijgt daarbij de steun van het meer
verlichte déél van de militaire kaste die
aanstuurt op een opening naar de burger
politici, waarbij het vooral denkt aan de
vakbeweging.
Dollar
Handel en bedrijven hebben van de rege
ring toestemming gekregen hun prijzen te
koppelen aan de koers van de Amerikaan
se dollar. Wanneer men weet dat de dollar
elke dag één peso duurder wordt, dan ls
het verloop van de prijzen voorspelbaar.
De verwachting is dat de inflatie dit Jaar
z o'n 150 procent zal bedragen. Buitenland
se investeringen worden door de regering
aangemoedigd: alle beperkingen daarop
zijn opgeheven in de hoop dat het binnen
stromend kapitaal de economische positie
van het land versterkt. Bovendien zijn de
invoertarieven voor buitenlandse produk-
ten verlaagd, wat ook al niet ten goed
komt van het binnenlandse bedrijfsleven
dat voor een deel door de geïmporteerde
goederen uit de markt geprijsd wordt.
Steeds meer arbeiders komen daardoor op
straat te staan. En het voortdurend achter
blijven van de lonen van de arbeiders die
nog wel werk hebben bij de kosten van
levensonderhoud gaat de bevolking ook
niet ln de koude kleren zitten.
De economische politiek van de regering is
erop gericht de consumptie in eigen land
te beperken om aldus de export te vergro
ten en een gunstige betalingsbalans te
creëren. Misschien is die politiek goed voor
het land als geheel de gewone Argentij
nen worden van deze keiharde maatrege
len de dupe.
Links verzet
Het zijn vooral de Monteneros die gewa
penderhand de strijd aanbinden tegen de
militaire regering. Ditmaal slagen zij er
echter niet ln, zoals in het begin van de
jaren zeventig, een brede volksbeweging
achter zich te krijgen. Het succes van hun
acties is dan ook nogal beperkt. De activi
teiten van de Monteneros beperken zich
tot de stedelijke gebieden. Ze houden zich
schuil ln de voorsteden, wat fout is, aange
zien de strijders daarmee extra kwetsbaar
worden. Militaire omsingeling van ver
dachte hulzen hebben dan ook al regelma
tig tot schietpartijen geleid waarbij vele
Monteneros de dood vonden.
Het gebrek aan succes van de guerrilla-
acties is er de ooreaak van dat de Montene
ros het steeds meer gaan zoeken op poli
tiek, economisch en moreel terrein. In dit
kader past de bereidheid van de Montene
ros tot overleg met Argentijnse bis
schoppen.
In april van dit Jaar is in Rome de Movi-
miento Peronista Montenero opgericht,
een beweging van Monteneros en linkse
peronisten die zich de politieke strijd ln
binnen- en buitenland tegen de militaire
dictatuur ten doel heeft gesteld. Op deze
manier hopen de, in tegenstelling tot het
trotskistische volksbevrijdingsleger ERP,
nationalistisch denkende Monteneros in
het buitenland de steun te verwerven
waaraan het hen altijd ontbroken heeft.
Zij streven naar een algehele samenbunde
ling van de Argentijnse oppositie zodat de
gematigde militairen niet in staat gesteld
zullen worden een opening te forceren naar
behoudende politici, die zich ook peronist
noemen.
Het verbaast dan ook niet dat de Argen
tijnse regering kort na het peronistische
beraad in Rome ertoe overging rechtse
peronisten in het land, zoals Angel Roble-
do en Italo Luder, wat meer ruimte te
geven. President Videla heeft wel door, dat
er helemaal geen houden meer aan is als
hem definitief de mogelijkheid van een
opening naar een gematigde burger-mili
taire regering afgesneden wordt. Harder
optreden bestendigt wel zijn positie maar
kost hem het laatste restje van zijn twijfe
lachtige reputatie. Een mislukte door
braak naar de burgerpolitiek kost hem zijn
politieke nek.
Dit is het eerste van twee artikelen
over Argentinië.
