Geld alleen maakt niet gelukkig t De tekening van een lezer Commentaar Ontwikkelingshulp rijke landen weer lager Wetsovertreding? (1) Wetsovertreding? (2) VVDM biedt handtekeningen aan voor nachtpermissie Niks met niks Strandweer: namen zijn soms verwarrend mooi beroep rolstoel-bus in gevaar jojo INDEROAG 18 AUGUSTUS 1977 BINNENLAND T rouw/Kwartet5 I Als wetten slecht worden nageleefd 1 kan de fout aan twee kanten zitten: of bij de wetgever of bij de overtre- der. In het geval van de Wet Uni versitaire Bestuurshervorming die acht jaar nog niet behoorlijk "functioneel is het moeilijk een ^keus te maken uit deze beide noge- -jlijkheden. Wetsovertreding (als men deze krachtterm hier mag gebruiken) is .niet een privilege van instellingen, hoger onderwijs, al begint het de laatste jaren wel op te lijken. flDe invoering van de beruchte colle gegeld-wet van de voormalige mi nister De Brauw bleek 20 moeilijk dat een volgende regering de wet haastig moest inslikken. De wet op de herstructurering van het weten schappelijk onderwijs is met einde loos veel vertraging tot stand geko- -^men en nog altijd is de minister niet Izeker van voldoende medewerking van de universiteiten. De wet Uni versitaire Bestuurshervorming van ex-minister Veringa blijkt na acht jaar nog niet voor de helft inge voerd. Universiteiten beschikken over een jj keurcorps van jiiristen in de vorm ■van een juridische faculteit. Kenne- Toch blijft de wet van 1970 een interessant experiment en men zou willen dat de universiteiten meer van harte meewerkten aan een goe- 1 de uitvoering ervan. De voor de universiteiten gekozeq bestuurs vorm loopt in menig opzicht vooruit op de maatschappelijke ontwikke ling in andere secoren van de maat schappij, Universitaire geleerden hebben nogal eens de neiging ande ren te vertellen hoe het moet; in dit geval hebben zij een mooie gelegen heid zelf het goede voorbeeld te geven. lijk is dat nog geen waarborg voor een absolute gehoorzaamheid aan de wet. Het tegendeel lijkt soms waar. Juist universitair geschoolde wetsovertreders blijken hoog be gaafd in het verzinnen van uitvluch ten en in het goed praten van eigen overtredingen. Of dat in dit geval ook zo is laten we nog even in het midden. Toen de studenten in 1969 massaal ten strij de trokken tegen de bestaande hiër archie was duidelijk dat een meer democratische bestuursvorm nood zakelijk was. In ijltempo werd een wet gemaakt. Een experimenteer- wet met tal van schoonheidsfoutjes, maar toch een wet die recht deed aan het verlangen naar meer demo cratie. De universiteitsraden en colleges van bestuur hebben inmiddels een vaste plaats verworven in het uni versitaire bestel. Maar het functio neren van (sub)faculteitsraden en vooral van vakgroepen gaat nog moeizaam. Er wordt geklaagd over de papierwinkel die de wet met zich meebrengt, over gebrek aan kwali teit en over vergadermoeheid. Dat zijn begrijpelijke klachten, die de animo voor deze wet er niet groter op maken. Wanneer de bereidheid daartoe be staat, lijkt de vraag hoeveel jaar de invoering van de wet uiteindelijk vergt ons van minder belang. Ingrij pende hervormingen worden nu eenmaal niet met één pennestreek van de wetgever werkelijkheid. Als in 1980 voldoende vordering is ge maakt op de weg naar meer demo cratische verhoudingen, kunnen we best tevreden zijn. Ervan uitgaande dat dit lukt, schorten we de schuld vraag nog maar even op. door Nico Kussendrager Ontwikkelingssamenwerking heette in het verleden „ontwik kelingshulp". De rijke landen gaven een aalmoes aan de arme en dachten daarmee de Noord-Zuidtegenstelling bin nen een paar jaar op te lossen. Het heeft niet zo mogen zijn. De verschillen tussen Noord en Zuid zijn groter geworden in plaats van kleiner. Wat ging er fout? Ten eerste bleef de hulp ver achter bij de toezeggingen en ten tweede moet de derde wereld het niet in de eerste plaats hebben van buiten landse hulp, maar vooral van meer handelsmogelijkheden (en die blij ven uit) en van een ontwikkeling „op eigen kracht" (self-reliance). Er zijn verschillende vormen van ontwikkelingshulp. Het kan het stu ren van deskundigen zijn, het bou wen van een ziekenhuis of een school maar ook het geven of op „zachte voorwaarden" (lage rente) lenen van geld. Dat is het verschil tussen pro jecthulp en programmahulp. In het eerste geval weet het gevende land precies waar het geld naar toe gaat (die school of dat ziekenhuis bij voor beeld), bij programmahulp zijn al leen de grote lijnen van het ontwik kelingsbeleid van een land bekend. Het ligt voor de hand dat de donor als hij zijn twijfels heeft over het ontwikkelingsbeleid in het alge meen, de voorkeur geeft aan project steun. Een Nederlands veeteeltproject in Kenia. Niet gehaald Voor het tweedb ontwikkelingsplan (1970-80) zegden de rijke leden van de Verenigde Naties 0,7 procent van het nationaal produkt toe. Die doel stelling is bij lange na niet gehaald en de hulpbedragen werden de laat ste jaren eerder lager dan hoger. Zo werd in 1976 door de rijke landen verenigd in de DAC (ontwikkelings hulpcommissie) 13,7 miljard dollar gegeven, vrijwel evenveel als in het jaar daarvoor. In feite liep door de geldontwaarding en de wisselkoers veranderingen de ontwikkelingshulp zelfs terug. In percentages van het bruto nationaal produkt verminder de zij van 0,36 procent in 1975 tot 0,33 procent in 1976; dus de helft minder dan de toegezegde 0,7 pro cent. De voorzitter van de DAC, Maurice Williams, schrijft dat alles toe aan de slechte economische situ atie in de rijke landen en daarin heeft hij het trieste gelijk deels aan zijn zijde. De hulp van de Sowjet-Unie is nog veel lager dan die van de westerse landen. Moskou meent dat de ar moede van de derde wereld hun schuld is (zij hadden immers de kolo niën), die zij nu ook zelf maar moe ten oplossen. De steun van de OPEC-(olie)landen was naar verhou ding hoog, maar kwam vooral te recht bij de OPEC goedgezinde (vaak islamatische) landen. Schulden Het teruglopen van de ontwikke lingshulp valt voor de derde landen samen met een bijna niet meer te torsen schuldenlast van naar schat ting 150 miljard dollar. De goederen die de ontwikkelingslanden moeten, kopen werden steeds duurder (niet alleen olie, maar ook kunstmest en industrieprodukten), terwijl het af zetten van de eigen grondstoffen op de westerse markten steeds lastiger werd door de economische terug gang daar. Derde landep kwamen daardoor zo in moeilijkheden dat zij aanklopten bij de banken voor lenin gen, die ze met liefde verstrekten omdat zij juist door de recessie in het westen hun geld niet meer kwijt konden. Nu zitten beide partijen met de gebakken peren: de banken met uitgezette gelden die ze maar moei lijk terug kunnen krijgen, de ontwik kelingslanden met schulden die ze bijna niet meer af kunnen betalen. Er wordt gepraat over een schulden regeling, maar voorlopig zullen daar vooral derde landen waar grote wes terse belangen liggen (Mexico en Zaïre bij voorbeeld) voordeel van hebben. Verder heeft het internatio nale geldfonds (IMF) een „pot" ge sticht (genoemd naar voorzitter Wit- teveen) waaruit landen kunnen put ten die aan de rand van het bankroet staan. In plaats dat de derde wereld door de ontwikkelingshulp de afge lopen jaren er wat beter is komen voor te staan ziet het er voor haar slechter uit dan een paar jaar geleden. Groei Nu is het ook de vraag of hulp helpt. Ontwikkelingssteun was vaak vooral gericht op economische groei waar van de onderligeende groepen in ont wikkelingslanden niet de vruchten plukten. De rijken in die landen wer den nog rijker dan ze al waren, en de armen kregen het nog slechter dan ze toch al hadden. Brazilië bewees al dat het doorsijpelen van groei naar beneden niet lukt. De steun hèeft niet bijgedragen aan het vergroten van de werkgelegenheid, het verklei nen van inkomensverschillen en de afhankelijkheid van de landen in de derde wereld alleen maar vergroot. Ook kunnen regerende élites de steun gebruiken om bestaande pro blemen te versluieren. Fouten Er kan geleerd worden van de fouten die er zijn gemaakt bij de ontwikke lingshulp, zoals de dictatuur van de grote getallen: zoveel miljoen van dit, zoveel miljard van dat. De pro blemen in de derde landen worden, daarmee van hun menselijke werke lijkheid ontdaan. Na de tweede we reldoorlog „werkte" veel geld in West-Europa omdat daar bij voor beeld vernietigde fabrieken weer moesten worden opgezet. In de der de wereld moet nog een hele ontwik keling op gang worden gebracht. Als die wat volgens sommigen het geval is door steun uit de rijke landen eerder wordt tegengewerkt dan bevorderd, moeten we er dan niet mee stoppen? De derde wereld zelf praat wel over een „moratorium": een tijdelijke stopzetting van de steun om orde op zaken te stellen en de afhankelijk heid niet verder te vergroten. Dan zou er veel mogelijkheid zijn voor ontwikkeling zoals die door de India-' se econooom P arm ar wordt gezien: groei sociale rechtvaardigheid. Maar zo'n moratorim is op het ogen blik niet haalbaar; daarvoor is Noord te zeer met Zuid verstrengeld. Wel kan het besef groeien dat „ont wikkelingsgeld alleen niet gelukkig maakt". De derde landen zullen het moeten hebben van meer handels mogelijkheden (betere prijzen, het openstellen van de westerse mark ten). De onderliggende groepen in die landen kunnen het beter krijgen door een beleid van hun regeringen dat meer gericht is op rechtvaardig heid en werkelijke ontwikkeling. Geld uit de rijke landen kan daaraan bijdragen, maar is niet doorslagge vend. de rijke landen zelf zullen (nog) voorzichtiger moeten worden bij de bestemming van de hulp. Wat geen verlaging hoeft in te houden; inte gendeel. DEN HAAG Een delegatie uit de VVDM onder leiding van de voorzit ter van deze vereniging van dienst plichtige militairen J. C. Tomson, heeft gistermiddag lijsten met onge veer 3500 handtekeningen afgele verd bij het ministerie van defensie. De tweede plaatsvervangend secre taris-generaal mr. Ch. L. M. Schaep- man heeft de handtekeningen in ontvangst genomen. Met deze handtekeningen wilde.de VVDM kracht bijzetten aan haar vrees dat de ontwerp-regeling voor de nachtpermissie in de praktijk zal betekenen, dat militairen in oplei ding uitgesloten zullen worden van hun recht op nachtpermissie. In de nieuwe regeling voor nachtper missie is bepaald, dat de soldaat geen toestemming meer nodig heeft om na 24 uur de kazerne binnen te komen. Hij mag elders de nacht doorbrengen, mits hij de volgende ochtend weer op tijd op zijn werk in de kazerne is. Om opleldingstechni- sche of operationele redenen kan de nachtpermissie echter worden inge trokken, zo is in de ontwerp-regeling bepaald. Tekenbgen. bji^yoortteuf in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent, Postbus 659, symsterdam. Naam en adres aan oe achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boeken6on HET WEER door Hans de Jong Weerrapporten „Augustus maakt er een potje van", aldus een van mijn hevig teleurgestelde medewerkers in het uiterste noordoosten. „De weerman ook", zal hij hebben gedacht, maar dat zei hij er niet bij. Zo'n reactie was alleszins begrijpelijk, want het was giste ren toch helemaal „ouwe jon gens krentenbrood". Heeft u de zon nog gezien? Ik durf er wat onder te verwedden van niet. Grauwe wolkenslulers uit Frankrijk, teweeggebracht door tegen de koude grondlaag op kruipende warme en vochtige lucht, sloten elk staaltje vrien delijkheid van boven, af. Bepaald koud was het gisteren middag, feitelijk vroege herfst, met in het noorden maar 12 tot 13 graden, bij een krachtig uit schietende noordoostenwind. Heel wat mensen draaiden de knop van de verwarming hoger. Nog in de ochtend van woens dag was er warme lucht aange kondigd met temperaturen van 21 tot 27 graden. Wel, het warm- tefront dat ons in een zomer stemming had moeten brengen, bleef steken. De kleine depres siekern, die zich dinsdagmiddag boven Noordwest-Frankrijk had gevormd, slaagde er niet in be langrijke vorderingen in noord westelijke richtingen te maken, maar draaide daarentegen over Noord-Frankrijk naar het oos ten weg. Achteraf is gebleken, dat het hogedrukgebied bij de Far Oer toch een te groot belet sel is geweest om de Franse warmte op Nederlands grondge bied te krijgen. De weerstand van het minimum gaf ook Londen zware regenval, en leidde tot overstromingen: 50 millimeter in 12 uur was te veel ineens. Rond het middaguur was er in Dinxperlo, niet al te ver van Winterswijk, 15 millimeter gevallen. In Groningen is het vanaf vanochtend 10 uur niet droog geweest. Daar viel 8 mm regen. Rozenburg daarentegen 'meldde een erg sombere dag, (geen sprankje zon), maar het 'bleef er droog. Temperatuur: 16 graden. Een lezer uit Weert vraagt wat meer bijzonderheden over het weer in Limburg. Hij heeft ge lijk: al te veel Rozendaal en Gor- redijk zullen ze daar in het zuid oosten niet lusten. De moeilijk heid is, dat er nog niemand uit die genoeglijke Limburgse kring zich als rapporteur heeft ge meld. Vandaag het weinige nieuws, dat er van die kant bin nenkomt. Misschien levert de brief van de heer Labberté toch nog wel een of ander contact punt in het Limburgse op, Je weet maar nooit. Hij vraagt en passant ook nog, waarom het weer bij hoge luchtdruk meestal droog en zonnig is, en in een depressie regenachtig. In een ge bied van hoge druk doen zich dalende luchtstromingen voor: de stromingen worden al dalen de warmer, warme lucht kan meer waterdamp bevatten dan koudere: weinig of geen regen. In een depressie komen stijgen de stromingen voor. Deze koelen af, koudere lucht kan minder waterdamp bevatten en er vor men zich wolken, waaruit het gaat regenen. Ook speelt mee dat de winden in een hogedruk gebied van het centrum uit naar alle kanten uitwaaieren, dus steeds meer ruimte krijgen en niet de neiging hebben op te stijgen en regen te produceren. De lucht rondom een depressie komt van alle kanten op het middelpunt toe. De overstro mingen dringen tegen elkaar aan, en hebben wel de neiging naar boven uit te wijken. Ge volg: afkoeling, wolken, regen. Vandaag slecht tot matig strandweer. HOOGWATER vrijdag 19 augustus. VUsslngen 5.32-17 46. Haringvlletslulzen 5.41-18.04, Rotter dam 7 42-19.46, Schevenlngen 6 33-18.59. IJmul- den 7.13-19.39, Den Helder 11.42Harllngen 1.57-13.46. Delfzijl 3.41-15.48. Amsterdam De BUL Deelen Eelde Eindhoven Den Helder Rotterdam Twente VUsslngen Zd. Limburg Aberdeen Athene Barcelona BcrUjn Bordeaux Brussel Frankfort Oenève Helsinki Innsbruck Klageniurt Kopenhagen Lissabon Locamo Londen Luxemburg Madrid Malaga Mallorca München Nice Oslo Parijs Rome Split Stockholm Wenen Zurich regen regen regen regen regen regen regen regen regenbul regenbul geheel bew. onbew zwaar bew. onweer regen geheel bew. regenbui regenbul half bew zwaar bew. licht bew. Ucht bew. geheel bew. regenbul regen half bew. zwaar bew. onbew. onbew. zwaar bew. onbew. onbew. licht bew. zwaar bew. licht bew zwaar bew. licht bew. onbew. Erg vriendelijk dat de heer Janssen uit het Limburgse Meterik die ons op de vingers tikt, er bij zegt een vergisslnkje helemaal niet zo ver schrikkelijk te vinden, maar hij heeft wèl groot gelijk: Maasdam ligt niet in Limburg, maar in Zuid- Holland. Een paar dagen geleden lieten we een briefschrijfster in „het Limburgse Maasdam" wonen en dat was dus goed fout. Die fout was voor de heer Janssen aanlei ding om er een encyclopedie op na te slaan, waarin hij de volgende plaatsnamen vond die allemaal met „Maas" beginnen: Maasbom mel in Gelderland, Maasbracht, Maasbree, Maasniel en Maastricht in Limburg, Maassluis, Maasland en Maasdam in Zuid-Holland, Maashees in Noord-Brabant en dan nog Maaselck in Belgisch Limburg. Tien stuks dus, waaraan we nog de volgende kunnen toevoegen; Maas- elk in Nederlands Limburg, Maas- driel in Gelderland, Maasdijk in Zuid-Holland, Maaskantje en twee maal Maasstraat in Noord-Brabant en dan nog Maasband en De Maas in Limburg. Een overstelpend aantal Maas plaatsen, en hoewel geenszins ter verontschuldiging voor de fout aangevoerd nogal verwarrend. Zo zijn er nog veel meer plaatsen die met dezelfde lettergreep begin nen, soms sterk op elkaar lijken, en dan vaak in heel verschillende de len van het land liggen. Wie er zin in heeft, moet maar eens naslaan (in een telefoon- of plaatsnamen boek bijvoorbeeld) hoeveel plaat sen en plaatsjes beginnen met Drie-, Vier-, Vijf-, Zeven- en Acht-, met Oud- of Nieuw-, met Groot- of Klein-, met Hoog- en Laag-, met Lang(e)- of Kortte)-, met Water- en Zand-, Berg- en Veld. En zo kunnen we nog een hele tijd doorgaan, want ook bijvoorbeeld het aantal plaatsnamen dat begint met Noord-, Oost-, Zuid- of West, met Boven- en Beneden mag er wezen. Misschien nog lastiger uit elkaar te houden zijn de plaatsen, waarvan Je denkt te weten waar Je ze moet zoeken en die dan heel ergens an ders blijken te liggen. Voor (De) Willemstad hoef Je niet naar Cura cao, want zonder „de" vind Je het al in Brabant en mèt in Groningen. Bethlehem in Israël? Natuurlijk, maar ook in Groningen. Frankrijk ligt in Gelderland, Zeeland in Bra bant, Klein-Brabant weer in Zee land, America in Limburg en Enge land is zelfs driemaal in ons landje te vinden: tweemaal in Overijsel en éénmaal in Gelderland. Elim, dat je alleen nog in de bijbel en in kruis woordpuzzels tegenkomt, blijkt er ook in Drente te zijn, en wie dacht voor Kattenburg alleen naar Am sterdam te kunnen, zit er ook naast; dat is een plaatsje in Gro ningen. (De) Veluwe ligt behalve op z'n eigen plaats bovendien nog op twee plekken in Brabant, het Spui vind je behalve in Amsterdam en Den Haag ook in Zeeland, en de Kalverstraat en de Zeedijk zijn niet alleen bekende straten in de hoofd stad, maar ook nog plaatsen in respectievelijk Noord-Brabant en Overijsel. Plaatsnamen kunnen erg verwar rend zijn behalve voor wie er zelf woont natuurlijk. Aan de Oder, in de buurt van de Oostduitse plaats Frankfurt, staat deze uit zijn krachten gegroeide boom. In de honderdveertig jaar van zijn bestaan zijn z'n wortels zo grilljg bovengronds uitgegroeid, dat kinderen er gewoon onderdoor kunnen lopen. „Ik kan het eigenlijk nog niet zeg gen, want ik verander later toch van gedachte. Ik heb twee gedach ten in mijn hoofd, nl. Ie: wiskundi ge, omdat mijn vader het ook is en het is een mooi beroep en dan kan ik altijd wel op mijn luie gat zitten. Wat ik wil hebben zal ik maar niet vertellen, want dan worden ze mis schien jaloers. 2e: truckchauffeur, een zelfstandige, omdat het me leuk lijkt om door Europa (mis schien ook wel bulten Europa) te rijden. Je ziet en leert nog eens wat. Een zelfstandige omdat ik dan geen reclame op mijn vrachtauto hoef te hebben. Misschien kan ik de twee beroepen wel combineren, maar dat zien we dan wel weer." (Uit een schoolkrant in Mantgum, afgedrukt in de LeeuwarderCou- rant). den, dat het niet meer zou kunnen jagen of eten. Ze vingen daarom vis voor Jojo en gooiden het naar hem toe, maar bijna altijd waren de meeuwen er als de kippen bij, eer der dan Jojo. De zeehond werd zienderogen magerder en het enige was nog om hem te vangen en van het wurgende snoer te verlossen. Maar Jojo liet zich zo makkelijk niet pakken. Tot hij zich een paar dagen geleden half ziek en uitgeput zo dichtbij het haventje liet rond dobberen, dat een strandwachter hem met de hulp van een toerist en een gepensioneerde tekenaar van Walt Dlsney-films kon vangen. Jo jo's vislijn is nu verwijderd en een kapitein van de reddingsdienst zorgt voor de zeehond tot Jojo weer sterk genoeg is om z'n eigen kostje bij elkaar te scharrelen. Birma staat bepaald niet vooraan in de rij van natuurbeschermers. In Panda Nieuws, een uitgave van het Wereld Natuur Fonds Nederland, lezen we dat in dat land twee soor ten krokodillen al totaal verdwe nen zijn, de gaviaal en de moeras krokodil. Van de kamkrokodillen zijn er nog maar zo weinig over dat die ook al op het punt staan van de aardbodem te verdwijnen, maar desondanks mag er nog steeds ge woon op krokodillen gejaagd wor- den. Officiële instanties bevorde ren de Jacht zelfs: drie Jaar geleden konden er nog tussen de drie- en vierhonderd exemplaren worden uitgevoerd. Dat wordt natuurlijk vanzelf minder, maar dan is het ook al te laat om er nog een stokje voor te steken. Een ander dier dat ernstig bedreigd wordt doordat de plaatselijke bevolking op hem Jaagt, is de dwergsiamang. Dat is een klein soort gibbon die alleen op de Mentawei-eilanden ten zuidwes ten van Sumatra schijnt voor te komen. Misschien dat de dwergsia mang nog voor uitsterven behoed kan worden; het Wereld Natuur Fonds laat ondereoeken hoe groot het aantal slamangs nog is, zodat er eventueel beschermende maat regelen genomen kunnen worden. Ondanks zijn handicap was Jojo zijn vrienden steeds te vlug af. En toch wilden die vrienden uit New port Beach in Californië niets liever dan zeehond Jojo helpen. Als jonge hond had Jojo in april dit jaar op een of andere manier een vislijn om kop en nek gekregen en hoe groter hij werd, hoe dieper het snoer in zijn vlees drong. De mensen van Newport Beach waren bang dat het dier er op de duur in zou stikken of in elk geval zo jnlsvormd zou wor In den Haag is sinds kort een bus te huur niet duurder dan een gewo ne autobus waarin éénentwintig passagiers gaan: vijftien voor wie een normale zitplaats beschikbaar is en zes die met hun rolstoel ko men. De bus, die volgens medede lingen van het maandblad „Leef tijd" door het touringcarbedrijf Speedwell verhuurd wordt, heeft aan de achterkant twee openslaan de deuren en een opklapbare lift, zodat het voor rolstoelgebruikers een koud kunstje is om er in en uit te rijden. Binnenin zijn ook specia le beveiligingen aangebracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5