wil
in Ogaden
Bestand Libanon wankelt
brengen Ghanese regering in het nauw
Libanees dagblad: Egypte
zoekt oorlog met Libië
Soeharto belooft
vrijlating van
'B'-gevangenen
Tito haalt band aan
met Peking en Moskou
hina kiest voor Somalië
Joegoslavische leider op reis
Bom in Israël
/estafrikaanse land wacht op een „Nkroemah"
H WOEvlSDAG 17 AUGUSTUS 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet 7
l1 vat
ureiftAIROBI (DRA, Reuter, UPI) De voorzitter van de Organisa
tie var, Afrikaanse Eenheid, de Gabonese president Omar Bon-
o, heeft gezegd dat hij zal voorstellen een vredesmacht van de
ereni'de Naties naar de „Hoorn van Afrika" te sturen, als er
ien emd komt aan de gevechten tussen Somalië en Ethiopië,
ongo wil daartoe een voorstel voorleggen aan de Veiligheids-
ad vin de verenigde naties. Langs deze weg zouden Somalië en
'"hiopië aan de onderhandelingstafel gedwongen moeten
•rdei.
m«j&frikamse diplomaten betwijfelen
d0<jM Bonjo's voorstel kans van slagen
STog afgezien dat de Veilig-
leidsraad niet staat te popelen om
'on Ich in lit kruitvat te storten, zou de
vai omst ran VN-blauwhelmen ook de
ae%ienigteid in de Organisatie van
Lfrikaaise eenheid verdiepen. De
zcu daardoor toegeven dat ze
t e^elf nie; in staat is een oplossing te
rinden voor een zuiver Afrikaans
lonflicf. Bemiddelingspogingen van
de OAE tussen Somalië en Ethiopië
lijn vcrige week in de Gabonese
laaqioofdslad Libreville al mislukt,
sers-
dad
hiopë meldde dinsdag dat zijn
ichtrracht een driedaagse bombar-
lementsacite heeft uitgevoerd tegen
concentratie van Somalische
ichtwagens en tanks in de Rift
lei, ten oosten van Addis Abeba.
ijk» tanks, 90 vrachtwagens en
drevers, een bulldozer en een
idsoofwagen zouden daarbij zijn
letgd. Volgens het Ethiopische
sbuieau is Somalië uit op een
itale oorlog". Ethiopië meldt dat
de aigelopen drie weken 16 Soma-
ie Migs zijn neergeschoten. An-
•rzijds gaf het maandag toe dat
ite Terliezen zijn géleden.
lomalë ontkent betrokken te zijn
j de strijd in de streek Ogaden, en
iegt dit de gevechten worden gele-
rerd door guerrillastrijders van het
pevrijdingsfront voor West-Somalië.
persbureau Nieuw China heeft
orpartij gekozen voor Somalië, terwijl
geMoskou eerder voorkeur voor Ethio
pië liet doorschemeren. Nieuw Chi-
na riekt zich dan ook vooral tegen
1 Moskcu, „dat het conflict heeft ver-
d( ergerd door via de Cubaanse pre-
ceimier Castro een confederatie van
be-statën rond de Rode Zee voor te
tbe-stellen De Sowjet-Unie wil zo de
pontrole krijgen over de
cheep/aartroutes van de Indische
)ceaar. langs het Midden-Oosten
lar Europa," aldus Nieuw China.
Peking zou Mogadisjoe voor het
eerst in mei hebben benaderd. Het
aanbod zou vorige maand zijn her
haald toen de vijandelijkheden tus
sen Somalië en Ethiopië in alle
openlijkheid aan de dag traden. Chi
na zou de Somaliërs voornamelijk
ruilonderdelen hebben aangeboden
voor de door Moskou geleverde T-45
tanks en de Mig-17 Jachtvliegtuigen.
Tal van andere landen die de Russi
sche invloed in de „hoorn" willen
beknotten, hebben Somalië even
eens „defensieve wapens" aangebo
den Frankrijk, Engeland en de
Verenigde Staten voorop.
Wisselend
De huidige invloedssferen in het ge
bied zijn nog niet volledig bepaald.
Somalië is militair op poten gehol
pen door de Sowjet-Unie, die in ruil
daarvoor „faciliteiten" aan de golf
Van een onzer redacteuren
De Joegoslavische president Josip Broz Tito (85) is voor een
officieel bezoek in de Sowjet-Unie. Daarna vliegt hij naar China
en naar Noord-Korea.
Ethiopische kinderen spelen met wapens van Sowjetrussische makelij, die op de Somali's zijn
buitgemaakt.
van Aden kreeg. Ethiopië daarente
gen stond in de eerste „revolutionai
re" fase min of meer onder de in
vloed van China, dat zocht naar een
tegenwicht voor de Russische in
vloed in Somalië. De Ethiopische
militaire machthebbers richtten
zich na een reeks bloedige „zuive
ringen" echter steeds sterker op
de Sowjet-Unie. Deze koersverande
ring reduceerde niet alleen de Chi
nese invloed tot nul, maar leidde
ook tot een volledige breuk met de
Tito werd verwelkomd door de Sow
jetrussische president en partijleider
Leonid Breznjew. die daarvoor zijn
vakantie op de Krim had onderbro
ken. Het werd gezien als een uiting
van respect voor de Joegoslavische
maarschalk; andere Oosteuropese
leiders reizen altijd zelf naar de
Krim.
Gespreksonderwerpen zijn de toe
stand in het Midden-Oosten en in de
Hoorn van Afrika, en Tito's streven
naar een harde verzekering van Mos
kou dat het zijn handen van Joego
slavië zal afhouden als hij komt te
overlijden. Ook zal het „Eurocom-
munisme" aan de orde komen, de
eigen lijn van communistische par
tijen in West-Europa die door Mos
kou verketterd maar door Belgrado
verwelkomd is.
Andere ideologische verschillen tus
sen de twee landen staan nog steeds
BEIROET (Reuter, UPI) Het wankele bestand ln Libanon ls
weer ernstig ln gevaar. De afgelopen dagen zijn er in het zuiden
van Libanon voortdurend gevechten geweest tussen rechtse
christenen en linkse groeperingen, die de steun hebben van de
Palestijnen.
Verenigde Staten die het Ethiopi
sche leger tdt op dat momënt van
wapens hadden voorzien.
Op dit moment zou de derde fase
van de Libanese bestandsovereen
komst in uitvoering moeten zijn.
Sadat weer boos op Moskou
in de hoop dat de positie van Khad-
daffi daardoor onhoudbaar zou
worden.
Vapenhulp
fchina zou de Somalische regering
wapenhulp hebben aangeboden,
{waarschijnlijk minder bekommerd
rechtstreeks eigenbelang dan
de .Russische beer" nog eens
c dwars te zitten.
BEIROET (AP, UPI) Het onafhankelijke rechtse Libanese
dagblad Al Anwar meldde gisteren dat president Sadat van
Egypte op korte termijn een „volledige oorlog" tegen Libië wil
ontketenen. Het blad zegt dit van „zeer goed ingelichte Arabi
sche zijde" te hebben gehoord.
Volgens het Libanese krantebericht
zal Egypte bij een offensief tegen
Libië steun krijgen van een ander
Arabisch land. De naam van dit land
wordt niet genoemd, maar het gaat
vermoedelijk om Soedan. De Soeda-
nese leider Noemeiry heeft zich bij
herhaling zeer vijandig uitgelaten
over het regime in Libië. Hij verwijt
de Libische leider Khaddaffi de Libi
sche belangen aan de Sowjet-Unie te
hebben overgeleverd. Zowel Sadat
als Noemeiry zouden in Libië graag
een machtswisseling willen. Bij het
uitbreken -van gevechten op grote
schaal tussen Libië en Egypte vorige
maand is wel gezegd dat deze van
Egyptische zijde werden opgevoerd
Geen katoen
Inmiddels is aan het licht gekomen
dat het conflict tussen Libië en
Egypte de relaties tussen Egypte en
de Sowjet-Unie weer hebben ver
slechterd. In een redevoering begin
deze week vertelde president Sadat
dat de Egyptische uitvoer van ka
toen naar de Sowjet-Unie is stopge
zet. Sadat had daartoe bevolen na
dat Moskou een „Oosteuropees
land" had uitgenodigd de levering
van tanks aan Egypte stop te zetten.
Sadat noemde zelf het Oosteuropese
land niet met name, maar in Cairo is
inmiddels bekend geworden dat het
om Tsjechoslowakije gaat. Meer dan
een jaar geleden al hebben Egypte
en Tsjechoslowakije een contract ge
sloten over de levering van tanks.
Van de toen bestelde hoeveelheid
zou tot nu toe ongeveer een kwart
zijn geleverd. Sinds de Egyptisch-
Libische strijd heeft Tsjechoslowa
kije de levering stop gezet, ondanks
de bestaande afspraken. Sadat heeft
zich daarover zeer verbolgen
getoond.
De relaties tussen Egypte en de Sow
jet-Unie zijn sinds de oorlog in het
Midden-Oosten van 1973 geleidelijk
aan verslechterd. Deze zomer zijn er
weer contacten geweest tussen beide
landen die een periode van geleide
lijke verbetering leken in te luiden,
maar dat is op dit moment al weer
erg onwaarschijnlijk.
Volgens plan zouden de strijders van
beide kanten zich nu moeten terug
trekken op de afgesproken stellin
gen. De plaatsen die zij leeg achter
laten zouden dan moeten worden
ingenomen door het hernieuwde ge
regelde leger van Libanon. Maar de
voortdurend oplaaiende gevechten
hebben dit plan ernstig gestagneerd.
Politieke kringen in Beiroet vertel
den gisteren dat er achter de scher
men druk wordt geprobeerd de vast
gelopen uitvoering van het bestand
op gang te brengen.
De leider van de Palestijnse organi
satie PLO, Jasser Arafat, heeft giste
ren zijn gemoed over de situatie in
Libanon gelucht in een brief aan de
Arabische Liga. Hij geeft daarin Is
raël de schuld voor het oplaaien van
de strijd. Arafat noemde de toestand
in het zuiden van Libanon zeer ern
stig en vroeg de secretaris-generaal
van de Liga de aangesloten Arabi
sche landen op de hoogte te brengen
van de ernst van de zaak.
Reizigers uit het zuiden die de afge
lopen dagen in Beiroet aankwamen,
bevestigden dat er voortdurend
schotenwisselingen zijn tussen
TEL AVIV (Reuter) Bij een ont
ploffing in een Israëlische bus zijn
gistermorgen acht mensen gewond
geraakt. De bom was geplaatst In
een bus die vanuit het noorden van
Israël op weg naar Tel Aviv was. De
politie arresteerde kort na de explo
sie elf mensen.
rechtse militanten en Palestijnen.
Volgens sommigen zou de Israëli
sche artillerie zich ook enkele malen
in de strijd hebben gemengd. Vast
staat dat Israël de rechtse groeperin
gen in Libanon materiële steun ver
leent. De Israëlische premier Mena-
chim Begin heeft dat begin deze
week nog bevestigd.
overeind, zoals het socialisme van
het arbeiderszelfbestuur dat door
Belgrado wordt geprezen, en het
staatssocialisme dat Moskou aan
hangt.
Haat-liefdeverhouding
Ondanks de verschillen en de haat
liefde verhouding tussen de twee
landen werd Tito de ketter die ln
1948 „nee" durfde zeggen tegen Sta
lin in Moskou als staatshoofd en
als partijleider ontvangen. De Chine
zen daarentegen zullen hem slechts
ontvangen als staatshoofd. Nog on
langs haalde China hard uit naar het
„moderne revisionisme" van de Joe-
goslaven, dat niet past in de Chinese
opvattingen over communisme. Pe
king lijkt echter graag bereid de ver
schillen opzij te zetten 'omdat de
Joegoslaven een „dam" kunnen op
werpen tegen Moskou en nieuwe
bondgenoten zijn nu Albanië in de
Balkan als de Chinese toeverlaat is
weggevallen. Gisteren deed Albanië
nog een felle aanval op het „titoïsti-
sche revisionisme" en de „kapitalis
tische hervormingen" in Joegoslavië.
Bovendien is Belgrado de kampioen
van de „nlet-gebonden landen". Chi
na hoopt via Tito nieuwe wegen te
openen naar de Derde Wereld.
Noord-Korea bekeerde zich vorig
jaar in Colombo (op Srilanka, vroe
ger Ceylon) tot de ongebondenheid.
Tijdens zijn bezoek aan dat land zal
maarschalk vooral praten over de
hereniging van de twee Korea's, een
kwestie die Tito graag geregeld wil
zien.
JAKARTA (UPI) Tienduizend Indonesische politieke gevan
genen uit de „B"-groep zullen volgend jaar worden vrijgelaten,
een zelfde aantal in 1979 en de rest in 1980.
Soeharto beloofde de guerrillastrij
ders van het Fretilin amnestie als zij
zich vrijwillig overgeven. De guerril-
leros hebben zich teruggetrokken in
de bergen van Oost-Tmor, nadat
deze vroegere Portugese kolonie
door Indonesië was ingelijfd. In de
rede zei Soeharto dat de guerrilla
strijders zijn „misleid" door een aan
tal onverantwoordelijke personen.
De Indonesische president Soeharto
heeft dit toegezegd ln een rede aan
de vooravond van de 32e verjaardag
van de onafhankelijkheid. De „B"-
groep bestaat uit leden van de com
munistische partij in Indonesië,
waarvan nooit is bewezen is dat zij
rechtstreeks bij de mislukte staats
greep betrokken zijn geweest. Overi
gens heeft Soeharto al eerder derge
lijke toezeggingen gedaan die nooit
zijn nagekomen. Het totale aantal
politieke gevangen in Indonesië
wordt op het ogenblik geschat op
honderdduizend.
Soeharto zei dat de veiligheidspoli
tie in Indonesië nog steeds actief is
en dat waakzaamheid geboden blijft
vanwege het „sluimerende gevaar
van communisten en andere extre
misten".
„Ik hoop dat dit gebaar niet tever
geefs zal zijn," zei de Indonesische
president. Er is geen enkele reden
voor de Fretilin-militairen zich te
blijven verstoppen, verzekerde het
staatshoofd, die verder zei dat het
volk van Oost-Timor staat te pope
len om het eiland in rust te ontwik
kelen.
door Nico Kussendrager
1 papperige maisballen (kenkey's), die de Ghanezen zo lekker vinden, zijp de laatste maanden in
ijs verdubbeld. Ze worden verkocht door kleurrijk geklede marktvrouwen die er nu 40 pesewas
iJor vragen; bijna een gulden en twee keer zoveel als de regering toestaat.
li
tekort aan mais en andere voed-
ilgewassen heeft tot grote onrust in
et Weslafrikaanse land geleid, niet
de laatste plaats onder de machti-
e marktvrouwen zelf, omdat ze wor-
L en gedwongen tegen lage prijzen te
erkopen. In Ghana gaat het gezeg-
öe e dat als de marktvrouwen in verzet
omen, de val van de regering nabij
wat in het verleden al eens is
ewezen. Volgens zegslieden zijn
traaljagers in zeker één geval laag
ver de markten gescheerd om de
or aiummies" ontzag in te boezemen.
liet militaire bewind van generaal
Acheampong zit op het
djgenblik zeer wankel in het zadel. In
tife Ghanese hoofdstad Accra gonst
;eiet van de geruchten over een
aatsgieep en gaan verhalen over
irien neergeslagen coup, wat door de
gfgering wordt ontkend.
x 'rijsstijgingen
5 Acheampong die in 1972 zelf
i een staatsgreep aan de macht
augustus maar uitzingt, zo
^ordt in Accra gezegd. Veel hangt op
et ogenblik af van de regens, die tot
u toe meevallen, maar slecht ver-
ïeld zijn. Grote droogte heeft in
hana gezorgd voor de tekorten aan
i de prijsstijgingen van voedsel,
toalve mais zijn ook de yams (het
"svoedsel, te vergelijken met
i aardappel) in prijs verdubbeld.
één yam kan een gezin twee
;en eten, maar zo'n grote knol ligt
Jel op de markt voor zo'n vier cedis
$en dagloon; voor wie werk hééft).
Je regering poogt paal en perk te
feilen aan de prijsstijgingen. Een
baatverkoper die zijn stukjes zeep
fie keer zo duur verkocht als toe
gestaan kwam voor de rechter. Ver
der is een bureau opgezet dat rechtr
streeks verkoopt aan de marktvrou
wen, waardoor de prijzen beter in de
hand zouden kunnen worden gehou
den. Er is een voedselprogramma in
de maak, maar voldoende is dat
waarschijnlijk niet.
Volgens westerse hulpinstellingen
wordt in delen van Ghana honger
geleden, wat de regering probeert te
verdoezelen. De zo hoopvol begon
nen campagne „voedt-u-zelf" is
mede door de droogte voor een groot
deel vastgelopen. Voor zover de op
brengsten stegen door de inzet van
de bevolking, verdween het voedsel
naar de zwarte markt, waar veel ho
gere prijzen worden betaald. Ook
lijdt Ghana aan de kwaal van vrijwel
alle ontwikkelingslanden: een ge
brek aan silo's en aan vrachtauto's,
waardoor voedsel niet opgeslagen en
vervoerd kan worden. Tenslotte is er
een uitgebreide smokkel naar de
buurlanden Togo en Ivoorkust, waar
ln harde francs voor het voedsel
wordt betaald in plaats van de zwak
ke Ghanese cedi.
Ook cacao gaat langs slinkse wegen
over de grens, waardoor Togo dat
zelfs nauwelijks cacao heeft een
grote uitvoerder is geworden en
Ivoorkust Ghana als grootste produ
cent dreigt voorbij te streven. Ghana
is voor meer dan 70 procent van zijn
inkomsten van de cacao afhankelijk
maar heeft door de uitgebreide
smokkel van de gestegen wereld
marktprijzen nauwelijks voordeel
gehad. Omdat het staatshandelsbe-
drijf de prijzen vaststelt, hebben de
Ghanese boeren weinig lust tot plan
ten en oogsten en wat er opgebracht
wordt verdwijnt .zwart".
Boeren worden ouder, net als hun
bomen jongeren trekken naar de
stad. Het afgelopen jaar was de ca-
cao-opbrengst amper 300 duizend
ton, tegen 500 duizend ton in de
jaren daarvoor. En zelfs de winsten
daarvan zijn niet volledig terug te
vinden. Volgens sommigen omdat in
het geheim geld wordt besteed aan
wapenaankopen om het leger tevre
den te stellen.
Burgerbestuur
Houdt het leger zich kalm, uit de
straten en uit de velden is er druk
voor terugkeer naar een burgerbe
stuur in Ghana. De militairen heb
ben het land eerder achteruit dan
vooruit gebracht. Het inkomen per
hoofd 350 tot 400 dollar, hoog voor
Afrika is niet meer dan op de dag
van de onafhankelijkheid.
Onder druk van een massale staking
waardoor elektriciteits- en water
voorzieningen uitvielen en zieken
huizen en gerechtshoven sloten
Een markt in Ghana, waar het voedsel steeds schaarser wordt.
zegde generaal Acheampong toe dat
in 1979 burgers het bestuur weer
kunnen overnemen. Volgend jaar
juni zal er een volksstemming wor
den gehouden, maar die is volgens
de critici niet nodig. Zij eisen een
burgerregering en wel zo spoedig
mogelijk. De christelijke raad van
Ghana heeft een plan opgesteld om
de militairen aan de kant te schui
ven en de katholieke bisschoppen
drongen op hun jaarlijkse conferen
tie aan op een grondwet die tie in
vloed van het leger op het landsbe
stuur uitsluit. De studenten van de
drie universiteiten luidden met mas
sale betogingen tegen de prijsstij
gingen en de voedseltekorten half
mei de grote staking in. Zij eisen de
onmiddellijke instelling van een so
cialistische volksregering. Op de
universiteit van Accra verschenen
spandoeken met leuzen als: „weg
met Acheampong" en „de mensen
verhongeren".
De militairen zijn huiverig voor een
burgerbestuur en zeker voor een
meerpartijenstelsel. Ze wijzen op de
gevolgen als het aanwakkeren van
stammentegenstellingen en het her
leven van oude vetes in andere Afri
kaanse landen Intelectuelen en
studenten van hun kant echter me
nen dat een „westers" meerpartijen
stelsel zeker niet wezensvreemder is
voor Afrika dan bijvoorbeeld een
modern leger.
Eigen oplossing
In het regeringsblad Ohanaian
Times verschijnen lange verhalen
over de meest gewenste regerings
vorm. wat tenminste aangeeft dat
de vrijheid ln Ghana groter is dan ln
veel andere derde wereldlanden. Ge
neraal Acheampong denkt zijn ei
gen oplossing gevonden te hebben.
Hij streeft naar een bestuur van het
land naar oude gebruiken, met grote
invloed van de lokale raden in de
dorpen van stamhoofden (net als in
de Britse tijd) en van alle groepen in
de samenleving, ook politie en mili
tairen. Wat de Ghanese leider echter
precies voor ogen staat is niet duide
lijk en dat is ook wat hem verweten
wordt.
Acheampong zal met andere maat
regelen moeten komen wil de onvre
de in zijn land luwen en de belabber
de economische toestand verbete
ren. Vol heimwee wordt terugge
dacht aan de leider van het eerste
uur, Kwame Nkroemah die Ghana
als eerste Afrikaanse land naar de
onafhankelijkheid leidde, en een in
vloedrijke rol bezorgde op het zwar
te werelddeel.
Nkroemah wordt verheerlijkt en
verguisd. Hem wordt aan de ene
kant wanbeheer en leven in weelde
verweten, aan de andere kant wordt
gewezen op de belangrijke interna
tionale rol die hij Ghana gaf en zijn
plannen voor economische ontwik
keling van het land. Zo wilde de
voormalige president een grotere
verscheidenheid, waardoor he:
west-Afrikaanse land minder van de
cacao afhankelijk zou zijn, en uit
bouw van het bedrijfsleven. Nkroe
mah zag toen al dat er voor derde
landen alleen wat te verdienen valt
als ze hun grondstoffen zelf verwer
ken, in plaats van dat het in de
westerse landen gebeurt.
Om zelf sterker te staan grijpen de
militairen terug naar Nkroemah
Zijn weduwe mag weer ln Ghana
wonen, zijn geboortedorp wordt een
toeristenplaats en één van Nkroe-
mahs meer pompeuze projecten
een reusachtig conferentiegebouw
draagt zijn naam. En in de lange
rijen die in Accra voor de winkels
wachten op wat voediel heet het:
.hadden we maar weer een
Nkroemah".
