inder gunstige economie emt Philips-verkopen Akzo denkt aan verdere inkrimping personeel CDA-economen dreigen boot te missen Aramco-N ederland Werft Amerikanen Op één na de hoogste Winst 28 percent hoger Omzet van Polygram 2 miljard •oduktie-aanpassing door korter werken Consumenten artikelen onder druk In eerste zes maanden Hypotheekrente Japanse transport gigant met kantoor in Amsterdam NOM koopt Lignostone Lammeren te schriel Teleurstellend resultaat eerste halfjaar Koffie zwart Herdenkingszegels Amsterdamse metro Niet genoeg Stagnerende omzet ENSDAG 17 AUGUSTUS 1977' FINANCIËN EN ECONOMIE Trouw/Kwartet PS 13 RH 15 an een onzer verslaggevers MSTERDAM De minder gunstige ontwikkeling van het economisch klimaat in de eerste helft in 1977 is niet ongemerkt aan Philips voorbijgegaan. Omdat de consumptieve bestedingen echts een matige groei te zien gaven, terwijl ook de uitgaven voor investeringsgoederen vooral West-Europa nauwelijks toenamen, kon een remmende invloed op de verkopen van het neem niet uitblijven. ,4zijn dan ook in de eerste zes aanden van dit jaar, aldus de raad n bestuur, in volume met niet eer dan 7 procent toegenomen ten - eichte van dezelfde periode van 76. Deze stijging was minder dan as verwacht. Het in guldens uitge- ukte omzetbedrag nam in januari/ ni met slechts 1 procent toe. Daar- wordt opgemerkt, dat dit percen- ge in ongunstige zin werd beïn- oed door wijzigingen in de valuta- rhoudingen. een ontslagen [s gevolg van de achterblijvende etontwikkeling gaf het voor- adniveau een verdere stijging te en. Volgens de raad van bestuur in het in deze situatie noodzakelijk jn in een aantal bedrijfsonderdelen it produktieniveau aan te passen. heer R. C. Spinosa Cattela, lid an de raad van bestuur, verklaarde aar aanleiding hiervan, dat ontsla- :n niet op het programma staan, en wil trachten de noodzakelijke joduktie-aanpassingen zo veel mo- L2^1ijk te bereiken door werktijdver- Drtingen en door het niet vervan en van mensen die weg gaan. Mo- tenteel worden bij Philips in de jehele wereld 2700 manjaren korter iwerkt. In 1976 werden in totaal 100 manjaren korter gewerkt. Om- at ongeveer een kwart van het pro- 50 uktie-apparaat van Philips zich in ns land bevindt, zal de werktijdver- rM orting zich voor een belangrijk deel Nederland afspelen. Eén van de •ctoren van het concern, die in aan- lierking komt voor werk tijdverkor- ;■*>- ng, is die van de industriële toele- eringen. 3% Et, aantal werknemers bij Philips 3 60. xcl. die van de United States Phi- R. C. Spinosa Cattela lips Trust) nam in de eerste zes maanden van dit jaar met ruim 4100 personen af, van wie 1400 in Neder land. De afbouw in Nederland gaat door, aldus de heer Spinosa Cattela. Werknemers Wellicht niet in een mate als verle den jaar, toen hier 3600 man weggin gen. Maar dat in de tweede helft van dit Jaar een 1800 mensen zullen ver dwijnen is welhaast zeker. Bij de US Philips Trust nam het aantal werk nemers in het eerste halfjaar overi gens met 800 man toe. Wat het gehele jaar betreft meende de heer Spinosa Cattela, dat de ren tabiliteit (winstgevendheid) van het concern dit jaar toch een lichte ver betering te zien zal kunnen geven vergeleken met vorig jaar. Het volu me van de omzet zal, zo ziet het eruit, dit jaar gezien de vertraging in de economische groei met 7 procent groeien en niet, zoals oor spronkelijk werd verwacht, met 8 9 procent. Saoedi-Arabië Wat de grote telefoonorder van Sa oedi-Arabië (voor ongeveer een half miljoen telefoonlijnen) aangaat, werd medegedeeld, dat de datum van offerte nu is vastgesteld op 27 september a.s. Zoals bekend, tracht Philips samen met de Zweedse Ericsson en met Bell of Canada deze order in de wacht te slepen. Als de datum van offerte niet wordt ver schoven, aldus de heer Spinosa Cat tela, dan kan tegen het einde van dit jaar een beslissing van de regering van Saoedi-Arabië worden tege- moetgezien over de gunning van de order. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Vooral de pro- duktsector consumentenartikelen van Philips, waarvan de omzet in de eerste helft van dit jaar gelijk was aan die van dezelfde periode van vorig jaar, heeft te lijden onder de vertraging in de economische groei. De omzetten van de produktsecto- ren bedrijfsapparatuur en industrië le toeleveringen gaven nog een toe neming te zien; deze was in het tweede kwartaal evenwel geringer dan in het eerste kwartaal. Behalve de conjuncturele invloed op de verkopen van consumentenar tikelen spelen bij bepaalde artikelen in deze sector, zoals kleurentelevi sies, de „geweldig goede verkopen" in de eerste zes maanden van vorig jaar. een rol (Olympische Spelen). Hierdoor valt nl. een vergelijking met deze periode dit jaar wat nade lig uit. Maar ook moet de concurren tiestrijd, die op het moment aan de gang is voor het behoud van markt posities voor tal van consumenten artikelen niet uit het oog worden verloren bij het minder gunstige beeld van deze sector. Toch zijn er ook in deze groep zeker nog wel markten, aldus de heer Spinosa Cat tela, waar van groei sprake is, zoals bijv. bij klokradio's en autoradio's. AMSTERDAM Door een betere benutting van de industriële capaciteit was het bedrijfsresultaat van Philips in de eerste zes maanden van dit jaar hoger dan in de overeenkomstige periode van 1976. Vooral als gevolg van een geringere belastingdruk steeg de winst na belastingen in sterkere mate dan het bedrijfsresultaat. De voornaamste cijfers van het concern over het tweede kwartaal en de eerste zes maanden van dit jaar waren als volgt: Met zijn 168 meter is de nieuwe kantoortoren in Lyon van de Franse bank Crédit Lyonnais de op één na hoogste toren van Frankrijk. Op de 32ste tot en met de 39ste verdieping van de in totaal 42 verdiepingen tellende toren wordt een hotel gevestigd. De bouw van de toren heeft 120 miljoen gulden gekost. Ter wille van het verkrijgen van een zo groot mogelijke actualiteit zullen wij de hypotheekrente-tabel voortaan op donderdag publiceren. BAARN De Nederlands-Duitse muziekondernemlng Polygram heeft vorig Jaar een omzet behaald van 1,9 miljard gulden. Dat is twaalf procent meer dan in 1975. President coen Solleveld verwacht voor dit jaar geen opzienbarende stijging, gezien de huidige ontwikkeling in de muziekindustrie. Polygram maakt grammofoonpla ten, musicassettes, produkten van muziekuitgeverijen, televisiefilms en video-programma's. Produktie- mogelijkheden heeft de onderne ming in twintig landen. Er werden in 1976 ongeveer 240 miljoen platen en 31 miljoen cassettes vervaardigd. Het aantal opdrachten voor derden is over de gehele wereld sterk toege nomen. De muziekondernemlng heeft een sterke marktpositie in Europa met internationaal bekende klassieke en populaire artiesten. Desondanks is het, aldus Polygram, noodzakelijk zich in de Verenigde Staten krachti ger te profileren. De Amerikaanse markt blijft voor muziek, film en televisie sleutelmarkt. (In miljoenen guldens) Omzet Stijging in Bedrijfsresultaat Stijging in Winst na belasting Stijging in Nettowinst Stijging in 1976 1977 1976 1977 Tweede kwartaal Eerste halfjaar 7.163 7.277 14.089 14.290 (15) (2) (17) (1) 491 492 896 1.026 (94) (0) (58) (15) 156 159 276 342 (218) (2) (138) (24) 128 138 232 297 (392) (8) (170) (28) ioVan een onzer verslaggevers ij® DEN HAAG De Arabisch-Amerikaanse oliemaatschappij »kramco tracht door middel van advertenties in grote Ameri kaanse dagbladen personeel te werven voor haar dochteronder neming, Aramco Overseas, in Den Haag. let gaat in de advertenties om hoog- eschoold technisch personeel, dat eschikt over ruime praktische erva- rng. Geboden worden ruime carriè- emogelijkheden, betaalde vakan- ies in de Verenigde Staten, en op- ang van meegekomen familieleden. 'olgens een woordvoerder van de laagse Aramco-vestiging heeft het AMSTERDAM De Japanse tran sport- en reisbureau-organisatie Nippon Express heeft in Amster dam een Europese dochteronderne- ning opgericht ter verbetering van 8 haar dienstverlening aan handel en (toerisme tussen Europa en Japan, loo De onderneming gaat zich bezighou den met de afhandeling van im- en exportgoederen. Ook zal zij als reis- bureau fungeren. )e in Tokio gevestigde Nippon Ex cess Co. behoort tot de grootste ixpediteurs in Japan met ongeveer -so&OOO filialen in het gehele land. De Organisatie, die aan ongeveer 71.000 nensen werk geeft, had reeds doch- ooierondememingen in de Verenigde l32 Itaten en Singapore. Zij is voorts oo rertegenwoordigd in o.m. West- - Duitsland, Frankrijk, Italië, Austra- ië en Canada. bedrijf alles gedaan om personeel in Nederland te werven, maar zonder succes. Hij zegt, dat de voorkeur van de onderneming uitgaat naar Neder landers, mede omdat het aantrekken van Amerikaans personeel, gelet op de daaraan verbonden faciliteiten, zeer duur is. De bonden geven toe, dat de door Aramco gevraagde hooggekwalifi ceerde personeelsleden in Nederland niet dicht gezaaid zijn. Mensen met de gevraagde bekwaamheden zijn meestal zó goed op de hoogte van de arbeidssituatie in hun vakgebied, dat ze als ze werkloos worden, veelal snel ergens anders weer aan de slag kunnen. Van een onzer verslaggevers TER APEL Het in moeilijkheden verkerende bedrijf AGO Lignostone te Ter Apel (keukenmateriaal) is overgenomen door de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) en de Rotterdamse Holdingmaat schappij Arcade. Van de 45 werkne mers worden er acht ontslagen. Met de overblijvende 37 zal het bedrijf zich vooral gaan richten op zoge naamd groot keukenmateriaal. De beide deelnemers zullen de onderne ming onderbrengen in een nieuwe besloten vennootschap, onder de naam Lignostone Ter Apel bv. ZEIST (ANP) Het Instituut voor veeteeltkundig onderzoek in Zeist begint half augustus een onderzoek om na te gaan, of het Nederlandse heideschaap door kruisingen met rammen van de zogenaamde vleesras sen, lammeren kan voortbren gen die geschikt zijn voor de slacht. Volgens een woordvoer der van het instituut hebben de lammeren van het heideschaap ,,een schriel karkasje" en zijn zij voor de vleesproduktie niet veel waard. „Als we door kruising het hei deschaap eveneens geschikt kunnen maken voor de slacht, dan betekent dat voor de eige naars van schaapskudden in ons land een extra opbrengst, zodat tot een goedkoper beheer kan worden gekomen". Voor de proefnemeningen, die in het na tuurgebied Spaarnwoude bij Haarlem zullen worden ver richt, heeft het instituut 300 schapen aangekocht van kud den uit Prente, Ede en Noord- Brabarff. De schapen zullen worden ge kruist met rammen van vlees rassen, zoals het Texelse ras, He de France en Hampshire. Na de proefnemeningen die onge veer twee jaar zullen duren, hoopt het instituut dat het ad viezen kan verstrekken aan ei genaars van kudden heide- schapen. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Bij Akzo is het proces van personeelsinkrimping nog niet ten einde. Daarbij denkt de raad van bestuur niet alleen aan de bestaande plannen ter vermindering van personeel die vrijwel geheel betrekking hebben op de kunstvezelbedrijven van Enka-Glanzstoff. Ook in andere sectoren van het concern zou Akzo met minder mensen willen werken. Waar en wanneer het personeelsbe stand zou verminderen en om hoe veel mensen het gaat, kon dr H. J. Kruisinga van de raad van bestuur nog niet zeggen, alles is nog in het stadium van interne studie. Ook se cretaris Bas Nieuwland van de In dustriebond wist nog niet meer dan de heer Kruisinga gisteren meedeel de. Half september hebben de bon den weer een gesprek met het be stuur van Akzo Nederland en dan komen de nog vage plannen onge twijfeld ook ter sprake, zei de heer Nieuwland. Intussen gaan de lopende sanerings plannen bij Akzo gewoon door, wat onder meer betekende dat tussen 1 januari en 30 juni het aantal werkne mers in Nederland is teruggelopen van 27.200 tot 26.400. Van deze 800 verloren arbeidsplaatsen waren er 490 bij Enka. Overigens is er nie mand ontslagen; de „afslanking" vond geheel plaats via vervroegde pensionering of het niet vervangen van vertrekkende mensen. ANTWERPEN (AFP) Zo'n vier honderd ton koffie zou op het ogenblik „zwart" in Ant werpen en Rotterdam liggen. De koffie is afkomstig van dief stal uit de pakhuizen in Kasese, in Oeganda, en heeft langs slinkse wegen Europa bereikt. De uitvoer van koffie uit Oost- Afrika ligt al bijna een maand stil. Vervoersbedrijven hebben het bijltje erbij neergegooid om dat ze bang zijn voor diefstal en de koffie niet veilig meer kun nen vervoeren. Verzekerings maatschappijen weigeren de vervoersrisico's te dekken tus sen Kasese en de Keniase ha venstad Mombassa. Volgens scheepvaartkringen in Antwer pen is de markt ontwricht en kunnen handelaren hun con tracten niet meer nakomen. AMSTERDAM (ANP) - De stich ting Het Groene Hart van Amster dam laat in samenwerking met het Gemeente Vervoerbedrijf vanaf be gin oktober speciale herdenkingsze gels en een herinneringsenvelop uit geven ter gelegenheid van de inge bruikneming van de Amsterdamse metro op 14 oktober. De opbrengst van de zegels, die vijf gulden per stuk gaan kosten, komt ten goede aan de stichting. Deze wil in vijf jaar tweehonderd volwassen iepen in het centrum van Amster dam planten, waarmee 1,25 miljoen gulden gemoeid zal zijn. De zegels worden uitgegeven door het bureau herdenkingszegels te Vlaardingen. Zij hebben drie ver schillende afbeeldingen: de Amster damse metro, een volwassen iep en St. Nicolaas, de patroonheilige van de hoofdstad. Dat Akzo de huidige en vroegere saneringen niet genoeg acht hangt voor een niet gering deel samen met het resultaat over het eerste halfjaar van 1977 dat met 5,4 miljoen be langrijk bij de verwachtingen is ach tergebleven. In 1976 werd in dezelfde periode nog 24,9 miljoen verdiend. Het tweede kwartaal leverde zelfs een verlies op van 5,6 miljoen tegen nog een winstje van 3,3 miljoen in hetzelfde tijdvak van 1976. Wat het tweede halfjaar betreft, ver wacht Akzo rekening houdend met de seizoenslapte in het derde kwar taal, een resultaat dat niet belang rijk zal afwijken van dat in het eerste halfjaar. Deze voorspelling verschilt weinig van wat topnian Kraijenhoff in april zei. Deze achtte toen een bescheiden jaarwinst mogelijk. „Mogen we inderdaad rond de nul zitten en tegen die tijd wat frisser tegen 1978 kunnen aankijken, dan overwegen we ernstig wat voor de aandeelhouders te doen, zei dr Krui singa. „Onze aandeelhouders heb ben er recht op iets te ontvangen," zo voegde hij daar aan toe. De laatste twee jaar heeft Akzo het dividend gepasseerd. Vezels Dat het eerste half jaar teleurstelde, kwam, aldus het bestuur, omdat de economische ontwikkeling in Euro pa tegenvalt. Met name in de sector van de chemische vezels, al jaren het zorgenkind van het Akzo-con- cern, liep het niet best. De vezelbe- drijven in Europa kampen nog steeds met een overcapaciteit (30 procent) en zagen ook de import nog toenemen. Daarom werd in Enka Glanszstoff in het eerste half jaar een negatief bedrijfsresultaat ge boekt van 89 miljoen wat door andere vezelactiviteiten (onder meer in de Verenigde Staten) slechts ten dele kon worden goedgemaakt. De hele vezelgroep kwam op een verlies van 30 miljoen uit. In de loop van dit jaar zal de vraag naar vezels nog wel wat aantrekken maar de prijs blijft te laag, legde dr. Krui singa uit. Hoe groot trouwens de ongunstige invloed van een deel van de vezelproduktie is, blijkt wel daar uit dat de verliezen op 10 procent van de omzet maar nauwelijks ge compenseerd zijn door de winst op de andere 90 procent van de omzet binnen het concern. Chemie In het eerste half jaar viel ook de ontwikkeling in de zware chemie bij Akzo tegen. De afzet was nauwelijks hoger dan vorig jaar. zodat de pro- duktiecapaciteit onvoldoende kon worden benut. De prijzen stonden onder sterke druk terwijl de energie- en arbeidskosten verder stegen. De Farmaceutische produkten ver toonden. ondanks een nog iets ge stegen afzet, een lichte terugslag, gevolg van overheidsmaatregelen en gewijzigde valutakoersen. De sector consumentenprodukten ver toonde een beter resultaat. De op nieuw onrustige valutamarkt (de dollar daalde weer) scheelde Akzo in de eerste zes maanden 250 miljoen aan omzet. Het bestuur keurde in het eerste half jaar investeringsplannen goed ter waarde van 321 miljoen waar van iets minder dan de helft betrek king heeft op Nederland. Gezien het feit dat in Nederland een derde van het totale Akzo-kapitaal is geïnves teerd, noemde dr. Kruisinga dit rela tief veel. De totale investeringen ko men dit jaar uit op ƒ450 500 miljoen. In miljoenen guldens le half J. '77 le half j. '76 2e kwart. '77 2e kwart. '76 Omzet 5.264 5.538 Bedrijfsresultaat 162 215 Nettowinst 5,4 24,9 Winst per aandeel 0.18 0,83 2582 77 -5,6 -0.19 2.718 87 3,3 0.10 Vellicht heeft u als geïnteresseerde krantelezer opgemerkt, dat f de laatste tijd een discussie gaande is over de principiële lorzaken van de huidige zorgwekkend hoge werkloosheid. Is de werkloosheid te wijten aan te hoge loonkostenstijgingen en een e laag winstniveau waardoor de ondernemers niet meer investe- en kunnen, of is de werkloosheid een gevolg van een tragere roei van de vraag naar goederen, waardoor de ondernemers niet neer investeren willen. Deze discussie wordt in hoofdzaak ge boerd tussen de economen van de Partij van de Arbeid onderling n heeft tot dusverre nog maar weinig reacties ontlokt aan de conomen van het CDA. leze situatie is karakteristiek voor et verschil in creativiteit en politie- e affiniteit tussen de economen van PvdA en het CDA. Terwijl binnen e PvdA een voorhoedegroep van conomische deskundigen als Van len Doel, Driehuys, De Galan, Heer- je. Pen. Tinbergen, Van der Zwan nz. voortdurend op zoek is naar lieuwe economische grondslagen ter Ddersteuning van de eigen partijpo- tieke opvattingen, beperken de ac- viteiten van de CDA-economen 1 ich het algemeen tot het over- chtelijk rangschikken van be- taande economische denkbeelden (de goede uitzonderingen daarge laten). Het is begrijpelijk dat mede daar door de PvdA in veel gevallen ook een politieke voorsprong behaalt. De eerste slag is immers een daalder waard. Het is daarom bepaald wen selijk de discussies binnen de kring van economen van de PvdA nauw lettend te volgen en adequaat te reageren. Waar gaat deze discussie rond de principiële oorzaken van de werkloosheid nu eigenlijk om? Mis schien is het voor een goed begrip nuttig nog even in het verleden te duiken. Het begon eigenlijk allemaal toen de werkloosheid in ons land almaar groter en groter werd. Ons Centraal Planbureau ging onmiddellijk voortvarend aan de slag om de oor zaken van dit verontrustende ver schijnsel op te sporen. Het bureau kwam na een stijging en het te lage winstniveau van het bedrijfsleven als de grote boosdoeners van de werkloosheid moesten worden be schouwd. Het lage winstniveau vormde immers een belangrijke be perking van de hoeveelheid finan ciële middelen die beschikbaar was om te kunnen investeren, terwijl de middelen die nog beschikbaar wa ren vooral werden gebruikt voor de aanschaf van moderne arbeidsbe sparende apparatuur om de toene mende lasten van de hoge loonkos tenstijgingen te kunnen ontlopen. Verhoog de bedrijfswinsten en be perk de loonkostenstijgingen, zo luidde de therapie van het Planbu reau, dan kunnen de ondernemers meer investeren en behoeven zij bo vendien minder het accent te leggen op de aanschaf van moderne ar beidsbesparende investeringen. Vanzelf zal dan de belangstelling voor de bedrijfsexpansie toenemen met alle gunstige gevolgen vandien voor de werkgelegenheid. Dit advies werd algemeen geaccepteerd en de economen van de verschillende poli tieke partijen gingen zich dan ook weldra beraden over de vraag, in welke mate de loonkostenstijging dan wel moest worden terugge bracht en in welke mate de overheid haar uitgavenstijging zou moeten beperken om een wezenlijke bijdra ge te kunnen leveren aan het winstherstel van het bedrijfsleven De beraadslagingen waren nauwe lijks voltooid toen onder de econo men de overtuiging groeide dat het Planbureau vermoedelijk iets over het hoofd had gezien. Steeds meer economen begonnen te beseffen dat de werkloosheid niet alleen het kwa de gevolg was van te hoge loonkos tenstijgingen en te lage winsten, maar dat daarnaast een toenemend gebrek aan effectieve vraag naar produkten als een ooizaak van de werkloosheid moest worden be schouwd. De beschikbare financiële middelen kunnen immers binnen een onderneming nog zo overvloedig aanwezig zijn, maar als bestaande machines niet kunnen draaien om dat de vraag van de afnemers onvol doende is, zal geen enkele onderne mer erover piekeren zijn machine park uit te breiden en meer mensen in dienst te nemen. Voor een werkelijke bestrijding van de werkloosheid zouden daarom niet alleen betere financieringsmo gelijkheden van het bedrijfsleven nodig zijn, maar ook zoveel extra vraag naar produkten dat alle stil staande machines weer zouden kun nen worden ingeschakeld. Het zijn de socialistische economen geweest die zich als eerste belangrijke groep economen achter deze nieuwe ziens wijze hebben geplaatst. Zij hebben het daarbij echter niet gelaten, maar zijn ln volle vaart doorge stoomd en hebben zich onmiddellijk beraden over de vraag, hoe dan wel voor de benodigde extra vraag naar goederen zou kunnen worden gezorgd. De heren kwamen al spoedig tot de (politieke) conclusie dat de geringe re afzetmogelijkheden in de private sector dan maar gecompenseerd moesten worden door een opvoering van de bestedingen in de sfeer van de collectieve voorzieningen (milieu, wegenaanleg, onderwijs). Deze op lossing kreeg de weinig gelukkige naam van „socialisatie van de vraag". De economen van het C D A. hebben tot dusver nog geen waarde oordeel gegeven over al deze nieuwe zienswijzen. Zij huldigen nog steeds de oude opvatting van het Planbu reau, dat de werkloosheid louter en alleen een gevolg is van te hoge loonkostenstijgingen en te lage winsten. Dat is jammer, want daarmee drei gen ze opnieuw de boot te missen en dreigt het CDA opnieuw een politie ke achterstand op te lopen. In de volgende artikelen wil ik in dit ver band in de eerste plaats aantonen dat de CDA-economen ten onrechte het feit miskennen, dat ook een ge brek aan koopkrachtige vraag van wezenlijke betekenis is voor de ver klaring van de huidige werkloos heid. In de tweede plaats zal ik trachten aan te geven waaraan dit gebrek aan koopkrachtige vraag moet worden geweten. Tenslotte wil ik aan de hand van de verkregen gegevens bekijken of de „socialisatie van de vraag", zoals die door de socialisten is voorgesteld, een aanvaardbare oplossing biedt voor het overbruggen van de be staande vraagkloof dan wel of er alternatieven zijn die te prefereren zijn boven het voorstel van de socia listische economen Wellicht dat deze bijdragen de discussie binnen het C D A. over deze wezenlijke on derwerpen van economisch beleid kunnen stimuleren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 15