Afrika:
wij willen
geen atoombom
Begin verdedigt steun
Australië hervat
uitvoer uranium
Cyprus schuift de problemen voor zich uit
Somalië waarschuwt Ethiopië
Kleine boeren in Nicaragua vermoord'
Young in Suriname
'Christenen in Libanon bedreigd'
Protest studenten
tegen Berufsverbot
Weer zelfmoord
in politiecel
,Onaanraakbaren'
zouden het beter
krijgen in India
Na verbod van vier jaar
Toekomst blijft in handen van Athene en Ankara
DINSDAG 16 AUGUSTUS 1977
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
Van een onzer redacteuren
Moord op grote schaal en het laten
verdwijnen van kleine boeren zijn in
Middenamerikaanse staat Nicaragua
aan de orde van de dag. Amnesty
International, dat een onderzoek
heeft ingesteld, schrijft dit in een
gisteren in Londen verschenen rap
port. Hele dorpsbevolkingen worden
volgens de organisatie voor mensen
rechten gevankelijk weggevoerd. De
paar kleine boeren die worden vrijge
laten verhalen van de fschuwelijkste
^e' BONN (AP, Reuter) Zuid-Afrika heeft de Westduitse regering martelingen. Van dorpelingen die niet
J ervan verzekerd dat het niet van plan is atoomwapens te we"keren' moet volgens Amnesty
s pntwikkelen. Volgens zegslieden in Bonn heeft de Zuidafrikaan- worden ®«neenomen d®* xiln
iIs se minister van buitenlandse zaken „Pik" Botha dit nadrukke-
i i lijk toegezegd aan zijn Westduitse ambtgenoot Hans-Dietrich Het rapport haait 303 gevallen aan van
w'Genscher.
Berichten over een Zuidafrikaanse
kernbom en voor de deur staande
lat kernproeven komen uit verschillen-
eV de bron. Vorige week berichtte het
^Sowjet-russische persbureau Tass
'ar dat Zuid-Afrika al bijna een kemmo-
daJ)gendheid is. Eerder liet het Zweedse
n Instituut voor vredesonderzoek (SI-
PRI) weten dat dat land in staat is
le s een atoombom te maken. De Boston
Globe haalde Amerikaanse zegslie-
den aan. die zeiden binnen een jaar
lkl een Zuidafrikaanse atoomproef te
K' verwachten. Ten slotte kwam zon-
ols dag de Londense Observer met ont
hullingen over militaire samenwer-
iing tussen West-Duitsland en Zuid-
Afrika. óók op nucleair gebied. De
stukken waaruit dit blijkt zouden
aifeijn ontvreemd uit de Zuidafrikaan
se ambassade in Bonn en nu in han-
°P den zijn van het Afrikaanse nationa-
e congres (ANO, dat kantoor houdt
n Loesaka.
boten delegatie van het ANC heeft in
lus 3onn het memorandum overhan-
alkfiigd, dat als bewijs moet dienen, dat
zi le regering van West-Duitsland, on-
danks talloze tegenspraken, met
iuid-Afrika actief militair samen-
3:! nerkt. Het stuk beslaat 90 bladzij-
is ien en is getiteld: Voortzetting van
de samenzwering tot bewapening
na fan het apartheidsbewind",
p Itolgens het memorandum van 't
ANC, waaraan afschriften van brie-
a.N ven en documenten zijn toegevoegd,
heeft West-Duitsland Zuidafrikaan-
se wapenfabrikantren „de nodige in-
fonnatie en hulp" verstrekt. De
w' Westduitse strijdkrachten zouden
nt echtstreeks strategische en techni-
sc'ne informatie verstrekken aan de
ïttidafrikaanse strijdkrachten „en
■zélis hun geheimste installaties"
open stellen voor Zuidafrikaanse be-
npeningsdeskundigen.
Volgens 't ANC heeft West-Duits-
land, afgezien van de samenwerking
et op het terrein van ontwikkeling en
^^apenproduktie, „altijd doelbewust
ieegewerkt aan versterking van
iet militaire potentieel van Zuid-
wa
e^|ïet memorandum noemt drie voor-
ilden: „de installatie door West-
Ltse ondernemingen van het ra-
a-controlesysteem Advokaat, de
[ewing van materieel uit West-
iland voor de raket-lanceerba
sis St. Lucia aan de Indische Oceaan
en het overbrengen van Westduitse
.«nucleaire technologie naar Pre-
a>iia'.
C-delegatie eist stopzetting
elke economische hulp aan
Zuid-Afrika, „die uiteindelijk toch
altijd benut wordt voor de kernin-
ïustrie en voor de bewapening".
„campesinos" uit het noordoosten van
het land die tussen mei 1975 en janua
ri 1977 werden gearresteerd. Sinds
dien is niets meer van hen vernomen.
Ook werden vijftig gevallen van „offi
ciële" gevangenen onderzocht; vol
gens de Amnesty-vertegenwoordigers
zijn zij allen gemarteld, op de in Mid
den- en Zuid-Amerika gebruikelijke
manieren: het toediénen van elektri
sche schokken, ophangen aan armen
en voeten, het dreigen met verdrin
king en castratie. De autoriteiten
stonden niet toe dot Amnesty in Nica
ragua praatte met gevangenen of hen
onderzocht. Evenmin heeft de Lon
dense organisatie enige aanwijzing
dat aan het martelen een einde wordt
gemaakt.
Eén van de aanbevelingen uit het
rapport is de opschorting van de
grondwet in Nicaragua ongedaan te
maken. De grondwet werd in 1974 in
'n bureaulade geschoven nadat guer
rillastrijders een vroegere minister
hadden gedood.
Zegslieden van Amnesty geven ech
ter zelf toe dat op herstel van de
grondwettelijke rechten weinig kans
is. Nicaragua twee keer zo groot
als Oostenrijk, twee miljoen straat
arme Inwoners wordt als een fami
liebedrijf gedreven door de Somo-
za's, die de hele economie in handen
hebben. Sinds 1933 ging de Somoza-
dynastie over van vader op zoon.
Van de rampzalige aardbeving van
1972 trokken de Somoza's voordeel:
hün aannemingsbedrijven werden
betrokken bij de wederopbouw
waarvoor bij hün banken geld moest
worden geleend. Overigens ligt de
hoofdstad Managua er nog groten
deels bij als vijf jaar geleden. Ook de
landbouwgrond is grotendeels fami
liebezit.
Behalve uit het rapport van Amnes
ty was eerder al uit de schaarse be
richten van geestelijken gebleken
dat de kleine boeren worden gedood
als zij zich tegen de autoriteiten ver
zetten of als dat zelfs alleen maar
vermoed wordt. Hun schamele lap
jes grond vallen in handen van de
Somoza's en de hunnen.
Ook Suriname deed de Amerikaanse ambassadeur Andrew Young aan bij zijn rondreis door het Caraïbisch gebied. Een
bezoek aan eerste minister Henck Arron kon niet uitblijven. Op het ogenblik is Young op het eiland Haïti dat op het
westelijk halfrond „een naam heeft op te houden" wat betreft schending van mensenrechten. Voor een toast inet
president-voor-het-Ieven Jean-Claude Duvalier zei Young dat de Amerikaanse regering zich erg bezorgd maakt over het
met voeten treden van de mensenrechten op Haïti.
TEL AVIV (UPI, Reuter) Premier Menachim Begin van Israël heeft gisteren geweigerd te zeggen
hoeveel militaire hulp zijn land verleent aan de christenen in Libanon. Wel wilde hij zeggen dat
deze hulp zal voortduren.
n Beschuldiging
Het ANC beschuldigt West-Duits-
and ervan dat het in het openbaar
lelijdt de gelijkheid van de rassen
ba te streven, maar in het geheim
ingjielpt bij het versterken van de mili-
J aire machine van de apartheid".
edlBonn uit loze afkeuringen, maar
'erl schaart zich door haar daden onder
digi le bondgenoten van het apartheids
om lewind, aldus ANfc-woordvoerder
ho 'allo Jordan.
)e Westduitse minister Genscher
leeft vorige maand gezegd dat zijn
ag egering de banden met zwarte Afri-
taanse landen en verzetsbewegin
gen wil aanhalen.
Begin ontweek de vraag of het juist
is dat Israël tijdens de Libanese bur
geroorlog 35 miljoen dollar had be
steed aan rechtstreekse militaire
hulp voor de christenen in Libanon.
Dit bedrag werd genoemd door het
Amerikaanse tijdschrift Time. Vol
gens Time van deze week omvatte de
Israëlische steun 110 pantservoertui
gen, 5000 machinegeweren en 12.000
gewone geweren. Tegenover journa
listen reageerde Begin hier gisteren
op met: „Wij hebben hen geholpen,
wij zullen hen helpen. De christelijke
minderheid in Libanon ziet zich ge
plaatst voor een toestand van vernie
ling. Zij wordt in feite belegerd." De
premier voegde daaraan toe dat Is
raël niet wil dat de christenen in
Libanon „worden weggevaagd".
Annexatie
Bij dezelfde gelegenheid verdedigde
Begin gisteren met kracht het rege
ringsbesluit om de legale status van
de Arabische bevolking in de bezette
gebieden (de westelijke Jordaan-oe-
ver en de Gaza-strook) te verande
ren. De premier keerde zich fel tegen
de beschuldiging dat het besluit een
stap op weg naar algehele annexatie
is. „Alles wat we willen is goed doen
voor de mensen. Wat is daar ver
keerd aan? Wat is er verkeerd aan
het lot te verbeteren van de bevol
king van Samaria (westelijke Jor-
daan-oever) en Gaza?" aldus een ver
ongelijkte Begin. Het besluit van
zijn regering betekent dat de Arabie
ren in de bezette gebieden voortaan
aanspraak kunnen maken op dezelf
de behandeling door overheidsdien
sten dan de Israëli's. Begin zegt dat
hieraan alleen menselijke en geen
politieke overwegingen ten grond
slag liggen, maar dat wordt door de
oppositie in Israël in twijfel ge
trokken.
De vroegere minister van gezond
heid, Victor Shemtov, wees er giste
ren op dat Begin en de zijnen altijd
hebben gezegd dat de behandeling
van de Arabieren in de bezette ge
bieden niets te wensen overlaat.
Verwijten van Palestijnse zijde dat
de gezondheidszorg en andere socia
le voorzieningen voor Arabieren
slechter zijn dan voor Israëli's zijn
door de Israëlische regering steeds
van de hand gewezen. Daarom zit er
volgens Shemtov een luchtje aan de
onverwachte stap van de regering-
Begin. „Dit besluit lijkt een stap te
zijn naar feitelijke annexatie, die
dan gevolgd kan worden door for
mele annexatie," aldus oud-minister
Shemtov.
Zoals was te verwachten is het Israë
lische besluit van Arabische zijde in
alle beschikbare termen afgewezen.
De Palestijnse bevrijdingsorganisa
tie PLO zei dat Israël nu weer heeft
bewezen aan te sturen op een nieu
we Israëlisch-Arabische oorlog. De
Arabische Liga, de organisatie van
Arabische landen, liet weten een for
meel protest te hebben ingediend
tegen de „twijfelachtige maatrege
len" van Israël. Een woordvoerder
van de Jordaanse regering hield het
op „een ernstige nieuwe stap op weg
naar annexatie" en een „openlijke
schending van het internationale
recht."
GRONINGEN De Nederlandse
studentenvakbonden, verenigd in
het Landelijk Overleg Grondraden,
hebben gisteren in een brief aan de
Westduitse bondspresident Walter
Scheel, bondskanselier Helmut
Schmidt en SPD-vooizitter Willy
Brandt geprotesteerd tegen het be
rufsverbot, dat de rechtbank heeft
uitgesproken tegen de onderwijze
res Sylvia Gingold.
MOGADISJOE (UPI, AP) Soma
lië heeft een ernstige waarschuwing
aan het adres van buurland Ethio
pië laten horen, nadat dat land luch
taanvallen had uitgevoerd op het
noorden van Ethiopië. De twee sta
ten in de hoorn van Afrika zitten
elkaar in de haren over het bezit van
de Ogaden-woestijn. Het gebied be
hoort bij Ethiopië maar de nomaden
die er rondtrekken hebben meer
banden met de Somali's.
Ethiopië zou met de luchtaanval
zijn militaire activiteiten hebben
uitgebreid tot buiten de Ogaden.
President Siad Barre zegt een Ethio
pische invasie te vrezen en waar
schuwde dat land dat Somalië
DURBAN (Reuter, AFP, UPD In
een Zuidafrikaanse politiecel heeft
alweer een gevangene zelfmoord ge
pleegd. Volgens het instituut voor
de betrekkingen tussen de rassen is
het de achtiende die om het leven
komt in gevangenschap wegens
overtreding van de wet op het terro
risme. Volgens de politie was er in
vier gevalleen een natuurlijke
doodsoorzaak; de veertien anderen
pleegden zelfmoord. Het slachtoffer
was nu Bayempin Mzizi, die zich aan
een tralie zou hebben opgehangen
met een uit zijn jas gescheurde reep.
In het zwarte stadsdeel heeft de
politie gisteren 66 jongeren gearres
teerd die de begrafenis van één van
hun vrienden bijwoonden. De politie
viel de kerk binnen toen daar de
rouwdienst voor Regina Nhlapo
werd gehouden. Deze kwam om het
leven tijdens betogingen voor gelijk
onderwijs voor blank en zwart in
Zuid-Afrika. De aangehouden jon
geren zullen zich moeten verant
woorden voor het „aanzetten tot ge
weld".
NEW DELHI (Reuter) De tachtig
miljoen „onaanraakbaren" in Indi-
ka zullen het beter krijgen. Dat ten
minste heeft eerste minister Morarji
Desai toegezegd in een verjaardags
rede. (Dertig jaar geleden kreeg In
dia onafhankelijkheid). Desai herin
nerende eraan dat de „vader des
vaderlands" Mahatma Gandhi de
„onaanraakbaren" „kinderen van
God" noemde. Volgens Desai moe
ten ze als gelijken kunnen leven en
niet langer met de nek worden aan
gekeken.
Zijn Janata-regering waarin een
aantal overwegend behoudende par
tijen samen gingen is de afgelo
pen weken beschuldigd van geweld
tegen de „onaanraakbaren", die al
leen de slechts betaalde en smerig
ste banen kunnen krijgen in India.
rechtstreeks zal ingrijpen als de
Ethiopische troepen buitenlandse
steun krijgen. Die zou dan kunnen
komen van de Sowjet-Unie dat dit
weekeinde openlijk partij heeft ge
kozen en van Cuba.
Hoeveel mensen bij de aanvallen op
het noorden van Somalië zijn omge
komen en hoeveel schade is aange
richt is niet bekend. Wel zouden
twee Ethiopische F-5 straaljagers
door Somalisch luchtafweergeschut
zijn neergehaald.
Van Ethiopische kant werd aan wes
terse journalisten een Mig-21 jager
getoond die boven de Ogaden zou
zijn neergeschoten. Dat sterkt Ethi
opië in de overtuiging dat het West-
somalische bevrijdingsfront steun
krijgt van het geregelde Somalische
leger; iets wat door dat land zelf
Wordt ontkend.
Om die bewering te logenstraffen
kwam het Ethiopische militaire be
wind verder met twee Somalische
soldaten, die in de Ogaden krijgsge
vangen zouden zijn gemaakt.
De hardste strijd wordt op het ogen
blik gestreden om de historische
stad Harar in de Ogaden; drie ande
re belangrijke steden heeft het
Westsomalische bevrijdingsfront al
veroverd. De guerrillastrijders zeg
gen dat rond Harrar twaalfhonderd
Ethiopische militairen zijn gedood.
Zij lieten bovendien weten 97 pro
cent van de woestijn en grote stuk
ken van de aangrenzende provincie
Bale en Sidamo in handen te heb
ben. Als dat waar is zou het bevttj-
dingsfront heersen in vrijwel heel
zuid en zuidoost Ethiopië.
Keizer Haile Selassie
Door de Ethiopische radio ls onder
tussen voor het eerst toegegeven dat
het niet alleen daar slecht gaat.
maar ook in het noorden van het
land. Daar is de Ethiopische demo
cratische unie actief, die de tijden
van keizer Haile Selassie niet kan
vergeten. Volgens de radio pleegt de
unie sabotage en houdt zij delen van
het noorden van Ethiopië bezet.
Maar het militaire bewind versaagt
niet. Afscheldingsgroepen in het
noorden en in de Ogaden „slijpen de
mensen omdat zij denken dat de tijd
rijp is de volksrevolutie ongedaan te
maken" maar dat is volgens de Ethi
opische radio één grote vergissing.
CANBERRA (Reuter) De Australische regering heeft besloten
om het verbod op de winning en de uitvoer van uranium op te
heffen. Dit is gisteren door regeringsfunctionarissen in Canberra
verteld. Een woordvoerder van premier Malcolm Fraser wilde
het bericht bevestigen noch ontkennen. Verwacht wordt dat
Fraser deze week zelf het besluit in het parlement wil bekend
maken.
Australië heeft in het dunbevolkte
noorden een rijke voorraad uranium.
De daar aangetroffen hoeveelheden
maken ongeveer twintig procent uit
van de op dit moment bekende we
reldvoorraad aan uranium. De huidi
ge marktwaarde van het Australi
sche uranium is meer dan tachtig
miljard gulden, de waarde aan ener
gie is te vergelijken met die van de
totale olie-voorraad van Saoedi-Ara-
bië.
In Australië ls vier jaar lang een
verbod van kracht geweest op de
exploitatie van deze uranium-reser
ves. Slechts één mijn (in Queens
land) produceerde kleine hoeveelhe
den om aan bestaande verplichtin
gen te kunnen voldoen. Opheffing
van het exploitatie-verbod zal zon
der twijfel sterk verzet oproepen van
milieu-groepen en andere tegenstan
ders van kernenergie, die in het par
lement kunnen rekenen op de steun
van de Labour-partij.
De huidige regering van Australië
had vorig jaar al gezegd de winning
van de uranium-voorraden in over
weging te willen nemen. Daartoe was
onder meer een commissie gevormd
die de gevolgen voor het milieu
moest bestuderen. Deze commissie
heeft totnutoe twee rapporten uitge
bracht waarin de winning zeer voor
zichtig wordt goedgekeurd.
Een bijkomende moeilijkheid ls dat
de uranium-mijnen zich bevinden in
het gebied waarop de laatst overge
blevenen van de oorspronkelijke
Australische bevolking aanspraken
maken. De regeringscommissie heeft
daarom geadviseerd de autochtonen
zeggenschap te geven In de ontwik
keling van de mijnen.
Het bericht over een mogelijke her
vatting van de Australische ura-
nium-uitvoer werd met instemming
ontvangen in Japan en op de Austra
lische beurs in Sidney. Op de beurs
stegen de aandelen van de onderne
ming die de exploitatie-rechten
heeft voor de grootste uranium-laag
in het noorden met ongeveer 600
procent. Japan, dat voor zijn ener
gievoorziening zeer sterk afhankelijk
is van buitenlandse bronnen, rekent
er op in de jaren tachtig met behulp
van Australische uranium de zaak
draaiende te houden.
loor James Dorsey
ui
;el )e aanwijzing van Spiros Kiprianoe
vrijwel vaststaande opvolger
ran aartsbisschop Makarios tot al-
hans de presidentsverkiezingen in
ebruari volgend jaar, laat de moei-
ijkheden zien bij de overgang van
en systeem. Waren onder Makarios
le religieuze en de nationale leiding
n één persoon verenigd, nu gaat
lyprus naar een systeem waarbij
tee functies gescheiden zijn. In
meverre het uit de weg gaan van
ichte verkiezingen tot februari een
lolitieke oplossing van de proble-
»en op het eiland zal bevorderen
Boet worden afgewacht.
,n(j Juideïijk is in ieder geval dat de Grieks-
TPrioten tot volgend jaar met een zwak-
:e president zijn opgescheept. In de eerste
,n bats heeft de nieuwe president slechts
m ambtstermijn van een half jaar. Want
l februari vinden de normale periodieke
residentsverkiezingen op het eiland
I laats. Ten tweede is de 46-jarige Kipria-
®e geen man met een grote uitstralings-
iracht. Bovendien heeft hij te kampen
net een gebrekkige gezondheid.
'erkiezingsstrijd
Achter dit argument schuilt echter de
vrees van Klerides dat de huidige opvolger
van Makarios een grote voorsprong zal
hebben bij de presidenteverkiezingen vol
gend jaar. Op een punt heeft de als vrij
rechts te boek staande Klerides gelijk. Hoe
eerder de Grieks-Cyprioten een poging wa
gen om met hun verleden te breken hoe
dichterbij komt de oplossing van hun pro
blemen. En een ding is duidelijk: de Turks-
Cypriotische leider Raoef Denktasj heeft
zijn antipatlüe jegens Kiprianoe nooit on
der stoelen of banken gestoken.
Turkije en de Turks-Cyprioten hebben
zich na de dood van Makarios aanvanke
lijk afwachtend opgesteld. Niettemin ge
loofden vele Turken dat met de dood van
de aartsbisschop „God eindelijk onze ge
beden gehoord heeft". Deze Turkse hou
ding manifesteerde zich ook toen Maka
rios dit voorjaar zijn eerste hartaanval
kreeg. Toen werden de besprekingen tus
sen Grieks- en Turks-Cyprioten in Wenen
vertraagd in de hoop dat de Grieks-Cyprio
ten in afwezigheid van Makarios elkaar in
de haren zouden vliegen. Een wens, die
toen en ook nu niet in vervulling is gegaan.
'et uitzondering van de Verenigde Demo-
fatische Partij van Glafkos Klerides wa-
ïn vrijwel alle Grieks-Cypriotische poli-
«ke partijen het eens met het uitstellen
an de werkelijke verkiezingsstrijd tot be-
jn volgend jaar. Slechts Klerides leek zich
JJ een dergelijk besluit niet te willen neer
pen. Hij hanteerde het argument dat
yprus juist nu een sterke leider nodig
eeft. en vanzelfsprekend zou hij dan, naar
ird Jn mening, de aangewezen man zijn.
Bezorgdheid
Inmiddels is de bezorgdheid in de Turkse
hoofdstad Ankara en bij de Turks-Cyprio
ten sterk toegenomen. Met herhaalde ver
klaringen dat men de opvolger van Maka
rios niet als nationaal Cypriotische leider
maar slechts als hoofd van de Grieks-
Cypriotische gemeenschap zal erkennen SDOOkstdd
heeft men aan deze bezorgdheid uiting
willen geven. Gezien de penibele situatie
in Turkije zelf dienen deze verklaringen
tevens om onderhandelingen, waar daad
werkelijk zaken en dus ook daadwerkelij
ke concessies gedaan zouden móeten wor
den, opnieuw op de lange baan te schui
ven. Hierbij komt dat men in Ankara
vreest dat óf een ultra rechtse pro-Enosis-
groep (eenheid met Griekenland) of de zeer
sterke communistische partij de leiding
van de Grieks-Cyprioten in handen zou
kunnen krijgen. Tussen de regels door
hebben de Turken echter het volgende
voorstel gelanceerd: in ruil voor uitbrei
ding van de besprekingen tussen de beide
Cypriotische gemeenschappen met verte
genwoordigers van Athene en Ankara zal
men geen grote ophef maken van de status
van de opvolger van Makarios.
Een dergelijke uitbreiding ls voor de Tur
ken van groot belang. Op de eerste plaats
vrezen zij dat bij een hernieuwd uitbreken
van de conflicten op het eiland Griekse
troepen gedwongen zouden worden om in
te grijpen waardoor Griekenland en Tur
kije het gevaar van een militaire botsing
zouden lopen. Op de tweede plaats redene
ren de Turken dat de opvolger van Makari
os nooit de macht noch de internationale
bekendheid van de voormalige president
zal hebben. Hij zal daarom veel meer van
Athene afhankelijk zijn en gedwongen zijn
om een in de Griekse hoofdstad uitgestip
peld beleid te volgen. Rechtstreekse be
trokkenheid van Athene en Ankara bij de
onderhandelingen zou het opleggen van
een oplossing van de problemen op het
eiland vergemakkelijken.
leger de toegang tot Famagusta aan vrij
wel iedereen ontzegd.
Teruggave van Famagusta werd door
Athene en Nicosia verwacht als een teken
van goede wil. Deze week liet Denktasj aan
buitenlandse journalisten duidelijk weten
dat Varosja, het hotel- en uitgaanswijk
van Famagusta opnieuw bevolkt zou wor
den. Naar zijn mening kon het nooit de
bedoeling zijn geweest dat Varosja terug
gegeven zou worden. Immers, Varosja ligt
veel te dicht bij de strategische haven van
Famagusta.
Gelijktijdig moest Denktasj wel toegeven
dat hij nog geen bevestiging gekregen
heeft van het besluit van de nieuwe rege-
ring-Demlrel. Demirel is zich degelijk van
het feit bewust dat een dergelijke bevesti
ging zijn al niet te goede betrekkingen met
de Verenigde Staten niet zal verbeteren.
Gevraagd over de kwestie-Varosja ver
klaarde Clark Clifford, die zich in opdracht
van president Carter met de kwestie-Cy-
prus bezighoudt: „Het laatste wat ons in
deze fase nog ontbreekt is de toevoeging
van nieuwe problemen." De boodschap
aan Demirel lijkt duidelijk.
Uit deze redenering mag men echter niet
de conclusie trekken dat Athene en Anka-
Spiros Kiprianoe wordt tot februari volgend
jaar president van Cyprus.
ra het gemakkelijk over een oplossing van
de kwestie-Cyprus eens zullen worden. De
laatste beslissing van de regering-Eceviet
om de Turks-Cyprioten toestemming te
geven om de spookstad Famagusta tot
nieuw leven te roepen heeft veel kwaad
bloed gezet. Tot nu toe had het Turkse
Compromis
In zekere zin heeft Makarios de zaken voor
zijn opvolger wat vergemakkelijkt. Tij
dens een ontmoeting eerder dit jaar met
Denktasj aanvaardde hij in principe een
beperking van het gebied van de Turks-
Cyprioten tot twintig procent van het ei
land. Oorspronkelijk had Makarios een
volledige hereniging geëist. Op deze ma
nier zou de opvolger van Makarios een
compromis aan de Grieks-Cyprioten kun
nen verkopen waarbij de Turken zelfs 27
procent van het eiland zouden controleren.
Dit beleid kon rekenen op instemming van
Athene. Want zowel in Athene als In Nico
sia meent men dat de oplossing van de
kwestie-Cyprus slechts met behulp van de
Verenigde Staten mogelijk is. Athene
heeft zich echter buiten het politieke spel
ln Nicosia gehouden nu Makarios dood is.
Met tevredenheid constateerde men dat de
Cypriotische leiders zich ten behoeve van
de eenheid onder de Grieks-Cyprioten ge
matigd hebben opgesteld.
Niettemin had men er ln Athene de voor
keur aan gegeven om nü ln plaats van ln
februari de verkiezingsstrijd uit te vech
ten. Griekenland meende namelijk dat
verkiezingen vlak na de dood van Makari
os veel minder fel zouden zijn dan ruim een
half Jaar later. Maar nu de zaken althans
voorlopig duidelijk zijn geworden stelt
men in Athene dat het nu de beurt ls aan
Turkije.
Immers, het was Ankara en de Turks-
Cyprioten die telkens weer beweerden dat
Makarios een oplossing via onderhandelin
gen in de weg stond. „Nu hij er niet meer is,
moeten zij maar met serieuze voorstellen
komen," aldus een Griekse functionaris.
Een dergelijke zet zou Turkije immers ook
van pas kunnen komen. Het zou de Turken
namelijk ln staat stellen een stap te doen
zonder er van te worden beschuldigd voor
het Amerikaanse wapenembargo te zijn
gezwicht.
Terecht vrezen vele Grieken en Grieks-
Cyprioten echter dat de nieuwe regering
van Soeleiman Demirel weinig hoop doet
rijzen voor een spoedige oplossing van de
problemen. Immers, zijn nieuwe regering
komt overeen met de regering die hij van
april 1975 tot Juni 1977 leidde en die nau
welijks tot concessies bereid was. Demirel,
zo vreest men in Athene, zal erop gokken
dat de tijd het verzet tegen voldongen
feiten zal ondermijnen.
