KïS&o Akkoord over kanaal tussen YS en Panama Somalië ziet kans schoon in Ethiopië Twaalf radicalen in China doodgeschoten Amman en Cairo optimistisch rasGeweld in Zuid-Afrika llijkt onvermijdelijk Andrew Young prijst Suriname Smith voorziet interne regeling in Rhodesië 3 5 Conclusie rapport VN: Chinese reizigers melden: Vance beëindigt bemiddeling I Sovjet-Unie krijgt geen voet aan de grond in Afrika Hj VRIJDAG 12 AUGUSTUS 1977 BUITENLAND Trouw/Kwartet LONDEN (Reuter) President Jim my Carter van de Verenigde Staten is te bescheiden als hij zichzelf be- )ul schrijft als een „man van het volk" 11 onder zijn voorouders is „King" Car- ter, die een van de eerste grootgrond- bezitters van Noord-Amerika was. kö H.B. Brooks-Baker, hoofdredacteur van „Debrett's", het naslagwerk over I de Britse aristocratie, deelde gisteren 1 i mee dat hij en zijn staf erin zijn 0*4 geslaagd Carters stamboom te achter- gb halen tot omstreeks 1350, toen de WO familie werkzaam was als wagenma- g kers en slepers in het dorp Kings ngi Langley op 40 kilometer ten noorden 3 van Londen. net Volgens Brooks-Baker is de Ameri- n ct kaanse president een man die voort rap gekomen is uit een van de families van betekenis in de Engelssprekende wereld. De familie Carter had al een hele reeks geslaagde grondbezitters in Engeland voortgebracht, toen de 1 4 gebroeders Thomas en John Carter in I de zeventiende eeuw naar de kolonie I h{ Virginia emigreerden. Een van hun daf zoons, Robert, bezat op zeker ogen- li blik ruim 125.000 hectare land, dat hij met de hulp van ruim duizend slaven agt bebouwde. Hij kreeg de bijnaam lee „King" en was de rijkste man in Brits vat Noord-Amerika en „de eerste grote teel magnaat van de nieuwe wereld", al- vat dus Brooks-Baker. P0| ei President Jimmy Carter stamt i rechtstreeks van „King" Carters oom Thomas af. Leden van de familie Car- ter trouwden in, in een van de voor aanstaande families van Virginia, de V8j Washingtons, wier beroemdste telg VOQ George, dc eerste president van de II d Verenigde Staten van Noord-Amerika ne» werd. ir e PANAMA (AP, Reuter, UPI) Amerikaanse en Panamese onderhandelaars hebben na dertien jaar moeizaam onderhandelen overeenstemming bereikt over een nieuw verdrag over de zeggenschap over het Panamakanaal. De Verenigde Staten zullen de zeggenschap over het kanaal tegen het einde van deze eeuw geleidelijk aan Panama overdragen. PARAMARIBO (ANP, AP) - De Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Andrew Young, heeft gisteren tijdens een bezoek aan Suriname gezegd in een gesprek met premier Henk Arron dat Surina me een grote ervaring heeft op het gebied van ontwikkelingssamen werking en op het vlak van de inter menselijke betrekkingen, vooral door de multiraciale samenstelling van de Surinaamse bevolking. Hij meende dat Suriname er goed aan zou doen deze ervaringen beschik baar te stellen ten dienste van de andere landen in het Caraibisch gebied. Young maakt momenteel een rond reis door het Caraibisch gebied. Eerder verklaarde hij onder de in druk te zijn van Suriname omdat het de enige plaats in de wereld is waar allerlei verschillende volken in harmonie lijken te leven. De Amerikaanse onderhandelaars Elsworth Bunker en Sol Linowitz verklaarden dat de veiligheidsbelan gen van de Verenigde Staten door het verdrag beschermd worden. Pa namese functionarissen yerklaarden dat de bijzonderheden van de over eenkomst bekend gemaakt zullen worden door de Panamese president Omar Torijos en zijn Amerikaanse ambtgenoot James Carter. Het be reikte akkoord is een basisovereen komst waarvan de details nog door juridische specialisten moeten wor den uitgewerkt. Linowitz en Bunker zijn gisteren uit Panama naar Wash ington gereisd om president Carter verslag uit te brengen. Er is de afgelopen dagen intensief onderhandeld over het verdrag. Een^ van de grootste problemen was de* financiële eis van Panama. Het land wil van de Verenigde Staten 460 mil joen dollar hebben voor het gebruik van het kanaal sedert de opening in 1903. Tot het eind van deze eeuw zouden de VS nog eens 150 miljoen ato GENEVE, KAAPSTAD (AP, Reuter, UPI) Een grootscheeps ran gewelddadig conflict in het zuidelijk deel van Afrika is onvermij delijk als geen vreedzame politieke oplossingen bereikt worden men in Rhodesië Smith zei dit op i.iij t.„n.j pan vprlri A^intrchi ippnlrnmcf. tth 7pï SALISBURY (Reuter, UFI) De eerste minister van Rhodesië, Ian Smith, heeft gezegd dat hij een eind onderweg is naar een interne rege ling van de constitutionele proble- in landen waar blanken regeren maar de zwarte bevolking in de meerderheid is. aUj Dit is de conclusie van een gisteren _E>e in Geneve openbaar gemaakt rap- >3S(j port over de mensenrechten, dat be- pi stemd is voor de vergadering van de 2 subcommissie voor de rechten van jt'aj de mens van de algemene vergade- van de Verenigde Naties, die at© maandag in deze Zwitserse stad be- gint- In bet rapport dat is samenge- g c steld door de Egyptische hoogleraar I in het interenationale recht, Achmed [e\ Chalifa, wordt het westen ervan be- schuldigd dat het investeringen aan- itin beveelt in de republiek Zuid-Afrika, een land waar alleen geweld een ein- de kan maken aan de ..terreur van staatswege" en waar de nationale d bevrijding slechts bereikt kan wor den door „een bewuste strijd van de mensen zelf." Het rapport noemt het hypocriet om tegen de zwarte bevol- kiong van zuidelijk Afrika te zeggen dat het maar met vreedzame midde len moet strijden tegen de blanke overheersing. Uit een onderzoek naar de handel en wandel van 141 Britse maatschappij en die in Zuid-Afrika werken is, vol- gens het rapport gebleken dat een 'njj aanzienlijk aantal van deze bedrij- >h J ven minder betaalt dan het mini- |jJ mumloon. ;n d iere Gisteren zijn d£ Zuidafrikaanse au- i toriteiten doorgegaan met de afgelo pen maandag begonnen sloop van j krotten aan de rand van Kaapstad. Het omverhalen van de huizen, waarin voornamelijk leden van de Xhosa-stam wonen, geschiedt om dat de huizen onhygiënisch en niet van water en licht voorzien zijn. Van de blanke sympathisanten die giste ren door hun aanwezigheid zich soli dair verklaarden met de verdreven zwarten, werden er gisteren enkelen gearresteerd. Onder hen bevond zich de Anglicaanse geestelijke Da vid Russell. De advocaat van Rus sell die de neergehaalde krotten be keek, zei dat het leek alsof er een bom was ontploft in de illegale zwar te woonwijk. Vele bewoners van de neergehaalde woningen zijn met on bekende bestemming vertrokken. Een deel van hen heeft een trein kaartje naar Transkei gekregen. De Russische president en partijlei der, Leonid Breznjew, heeft gisteren in Londen, Parijs en Bonn nota's laten overhandigen waarin hij pro testeert tegen vermeende westerse hulp bij de ontwikkeling van kerne nergie in Zuid-Afrika. Deze hulp kan er, volgens de Sowjet-Unie toe lei den dat Zuid-Afrika de beschikking krijgt over een eigen atoombom. De Zuidafrikaanse minister van buiten landse zaken Botha, die gisteren in Londen arriveerde voor besprekin gen over de toekomst van Rhodesië, zei gisteren in een reactie dat Zuid- Afrika alleen streeft naar het vreed zaam gebruik van kernenergie. een verkiezingsbijeenkomst. Hij zei op dit moment nog geen ingrijpende resultaten van zijn raadplegingen te kunnen bekendmaken aangezien ze zich nog in een delicaat stadium zouden bevinden. Smith stuurt de stemgerefchtigde Rhodesiërs 31 au gustus naar de stembus. De premier verklaarde verder dat uit de Amerikaanse en Britse reactie op de recente moord op een aantal blanken, een ontwikkelingswerker, een arts en een non, blijkt dat beide landen in feite het gewelddadig ver zet in zijn land steunen. In Londen overleggen vandaag de Britse, Amerikaanse en Zuidafri kaanse ministers van buitenlandse zaken, Owen, Vance en Botha over de Amerikaans-Britse plannen voor ,een zwart meerderheldsbestuur in Rhodesië. Drie militante bevrij dingsbewegingen, het patriottisch front voor de bevrijding van Zim babwe, de Zuidwestafrikaanse volksorganisatie (SWAPO) en het nationaal Afrikaans congres hebben het Brits-Amerikaanse voorstel gis teren nog eens categorisch van de hand gewezen. Volgens hen moet de macht ogenblikkelijk worden over gedragen aan het patriottisch front in Rhodesië. De president van Tanzania Nyerere, die zaterdagmorgen op doorreis in Londen is, heeft gisteren gezegd dat hij niet zal deelnemen aan de be sprekingen- over Rhodesië. dollar moeten betalen voor het ge bruik van het kanaal. Het nieuwe verdrag vervangt de uit 1903 daterende overeenkomst, dat de Verenigde Staten voor onbeperk te tijd zeggenschap gaf over de ka naalzone, een anderhalve kilometer brede zone die Panama in tweeën snijdt. Het kanaal wordt in Latijns- Amerika beschouwd als een van de attributen van het Amerikaanse Im perialisme. In de Amsrikaanse ver klaring over het verdrag staat dan ook dat het verdrag „ook een positief element zal zijn in de algehele ver houding tot de Latljnsamerikaanse buurlanden en het gemeenschappe lijk belang bij een open en doelmatig kanaal zal beschermen". Het begin van de onderhandelingen over het kanaal gaat terug tot 1964 toen een groep Panamese studenten met de Panamese vlag de Ameri kaanse zone binnenliep. Dit vreed zaam bedoelde protest liep uit op een zeer ernstig incident. Bij de vol gende onlusten kwamen 21 Paname- zen om het leven en werden enkele tientallen gewond. Panama beschul digde de Verenigde Staten van agressie en verbrak de diplomatieke betrekkingen met Washington. De Amerikaanse regering deed een beroep op de Panamezen him kalm te te bewaren en verklaarden zich bereid het conflict aan de conferen tietafel op te lossen. Dft aanbod werd gedaan door de Amerikaanse ambassadeur bij de Organisatie van Amerikaanse Staten, OAS, Els worth Bunker, de man die nu het genoegen heeft mogen smaken het verdrag zelf af te ronden. De vier onderhandelaars over het Panamakanaal (van links naar rechts), Romulo Escobar Betan- court, Elsworth Bunker, Sol Linowitz en Aristides Royo. rikaanse Senaat die het verdrag moet goedkeuren niet met de voor waarden akkoord gaat. 37 senatoren hebben zich al positief opgesteld tegenover een akkoord, 25 zijn er tegen. Als deze cijfers kloppen dan moeten van de overige 38 senatoren tenminste dertig voor het akkoord stemmen. Senaat Overigens is de jarenlange inspan ning voor niets geweest als de Ame- Binnen drie jaar na de ratificatie van het verdrag zal Panama rechts bevoegdheid over de kanaalzone krijgen met uitzondering van die delen die nodig zijn voor het in standhouden van het kanaal. De Verenigde Staten krijgen ook voor onbepaalde tijd een taak toegedeeld om de neutraliteit van het kanaal te bewaren. Over dit punt zal een af zonderlijk akkoord worden onderte kend, dat zal worden overlegd aan de Organisatie van Amerikaanse Staten. Dit akkoord is kennelijk be doeld om de Amerikaanse senatoren voor het verdrag te winnen. HONGKONG (Reuter, AP) Twaalf aanhangers van de bende van vier, radicale Chinese leiders die onder aanvoering van de weduwe van Mao Tse-toeng, Tsjang Tsing, stonden begin deze maand ln een kermisachtige sfeer terechtgesteld. in Honan hadden bij ge- De terechtstelling had plaats in de oostelijke provincie Honan. Dit meldde gisteren het in Hongkong verschijnende blad Far Eastern Eco nomie Review, dat het bericht verno men had van Chinees sprekende rei zigers die de gebeurtenis op twee augustus in Anyang, een kolenmijn- ALEXANDRIÊ (AP, UPI, Reuter) President Sadat van Egypte en Koning Hoessein van Jordanië hebben zich gisteren aan het einde van de tiendaagse rondreis van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Cyrus Vance, optimistisch uitgelaten over de mogelijkheden voor een vredesregeling in het Midden- Oosten. Voor zijn vertrek gistermiddag naar de conclusie zullen komen dat deze Londen bracht Vance gisteren nog harde lijn hen niets zal opleveren", bliksembezoeken aan Amman, Da- aldus Sadat. Over het twee uur lange mascus en Alexandrië om de Arabi- onderhoud dat Vance gisteren met sche leiders in te lichten over zijn de Syrische president Assad had zijn besprekingen met de Israëlische re- geen bijzonderheden bekendge- gering. Tegenover verslaggevers zei maakt. Een woordvoerder van Assad Hoessein dat hij tevreden en bemoe- verklaarde slechts dat Vance Assad digd was door hetgeen Vance hem had verteld. „Ik geloof dat de toe komst er belovend uitziet", aldus de koning die gisteren het 25-jarig Jubi leum van zijn troonbestijging vierde. Sadat liet na afloop van zijn gesprek met Vance weten dat hij „ondanks de harde Israëlische lijn" optimis tisch was over een vredesregeling. „Laten wij hopen dat de Israëli's tot had ingelicht over zijn besprekingen in de overige landen in het Midden- Oosten. Sadat verklaarde gisteren dat hij vertrouwen blijft stellen in presi dent Carter en diens regering. Hij was het eens met het idee van Vance het overleg op het niveau van minis ters van buitenlandse zaken in sep tember in New York voort te zetten, waar dan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties begint. Sa dat uitte weer de bedekte waarschu wing dat Israël niet moet vergeten dat het tweede Egyptisch-Israëli- sche troepenscheidingsakkoord voor de Sinaf in oktober 1978 af loopt. Door dit akkoord zijn ge vechtshandelingen tussen de twee landen sinds 1974 uitgebleven. Ook koning Hoessein heeft lpten doorschemeren dat hij het eens is met het voorstel om Vance in sep tember in New York zijn inspannin gen te laten voortzetten. Tijdens een toespraak ter viering van zijn jubi leum merkte de koning op dat om zich tegen Israël te kunnen opstel len „het niet voldoende is om legers op te bouwen." Hoessein deed een beroep op de Arabieren om een nieu we maatschappij te creëren die hen in staat zou stellen om Israël's „ra cistische en agressieve aanval" te gen te gaan. district woond. De kermisachtige sfeer bestond vol gens de ooggetuigen uit een parade van opgetuigde wagens waarop de onderwerping van de bende van vier was uitgebeeld, gevolgd door groe pen acrobaten, onder wie veel kinde ren. De politiemannen die de veroor deelden begeleidden liepen ijsjes te eten. De optocht was georganiseerd na een zitting van een volksrecht- bank. Uit het bericht bleek niet of de reizigers de terechtstelling met de kogel zelf hadden gezien. Vier van de beklaagden, aangeduid als Soen, Li, Tsjang en Feng, werden ervan beschuldigd in Anyang en om streken wanorde te hebben gescha pen door ontvoering van de leiders van de plaatselijke communistische partij en het in bezig nemen van hun machtsposities in de periode voor het oprollen van de bende van vier. Tijdens gewelddadigheden vorig jaar in Anyang brandde een hotel af. Niet gemeld is of de doodgeschoten booswichten hiervan de aanstichters waren. De secretaris-generaal van de Vere nigde Naties heeft gisteren een be zoek aan de Chinese leiders beëin digd. Waldheim verklaarde het op prijs gesteld te hebben ontvangen te zijn door partijleider Hoea Kwo-feng en met instemming diens belangstel ling voor het werk van de Verenigde Naties te hebben vernomen. Hoea zou tegenover Waldheim hebben aangedrongen op versterking van de organisatie. 1 va vè door Nico Kussendrager er|De ster in de Somalische vlag heeft vijf punten. Eén daarvan geeft de aanspraken van het rhot noordoost-Af rikaanse land op de Ogaden weer. Op het ogenblik behoort de barre woestijn, waar omaden met hun vee rondtrekken, toe aan Ethiopië. aanspraken van Somalië op de 'gaden gaan terug naar de vorige ieuw. Toen zouden stamhoofden in le Ogaden en in het onlangs onaf- Jahankelijk geworden Djiboeti met de SylvjBritten en Fransen verdragen heb- enojben gesloten voor aansluiting bij So- lalië, dat toen Frans bezit was. De jvolking van Djiboeti en de Oga den is van oorsprong Somalisch en iniet Ethiopisch zo >zet Somalië zijn aanspraken kracht bij. Tegen het einde van de vorige eeuw echter lijf- kleide keizer Menelik de tweede van dsedAbessinië nu Ethiopië de Oga- rlijkiden in en Ethiopië behield de woes- "n tot de huidige dag. t bij Disselingen )p het ogenblik ziet Somalië zijn schoon de woestijn onder het id zitten olie en gas in te lijven. [Na de val van keizer Haile Selassie lebben de militairen in Ethiopië jeen vaste greep op het bestuur kun- len krijgen. Na verschillende wisse- igen van de macht heeft op het >genblik generaal Haile Mengistoe [Mariam de touwtjes in handen. Het bewind in Ethiopië noemt zich socia listisch, regeert met een bloedige ter reur (die honderdduizenden mensen jhet leven heeft gekost) en heeft van de broodnodige hervormingen (zoals ontwikkeling van de landbouw) nog niets terecht gebracht. Bovendien is jde legering in Addis Abeba met han den en voeten gebonden door de 'strijd in de islamitische kustprovin cie Eritrea. Met steun van de islami tische broeders in het Midden-Oos ten strijden verschillende afschei dingsbewegingen daar voor onafhan kelijkheid. Eritrea werd in het begin van de jaren zestig door Haile Selas sie genaast. De bevrijdingsbewegin gen in Eritrea willen dat weer onge daan maken. Een misrekening van het bewind in Addis was ook het zich afkeren van de Verenigde Staten en de toenade ring tot de Sowjet-Unie. Tot dan toe was Washington de grote wapenleve rancier van de Ethiopiërs. Die rol is nu overgenomen door Moskou, maar het is de kracht van het Ethiopische leger zeker niet ten goede gekomen. Van het feit dat de Ethiopische rege ring zo wankel staat en genoeg heeft aan zichzelf maakt Somalië een dankbaar gebruik. Officieel ontkent de regering in Mogadisjoe recht streeks betrokken te zijn bij de strijd, maar het staat vast dat zij op grote schaal steun verleent aan de guerrillastrijders. Op het ogenblik hebben die een groot deel van de Ogaden in handen. De schattingen lopen uiteen van 60 tot 90 procent, waaronder de belangrijke steden. Omdat het strijdtoneel ontoeganke lijk is voor Westerse journalisten is niet duidelijk hoe de verhoudingen op het ogenblik liggen. Evenmin is bekend wie de leiders zijn van het Westsomalische bevrijdingsfront (WSLAF) dat de strijd voert. De na men zijn gevallen van Abdoelahi Hassan Mahmoed als politieke voor man en Wako Toeloe als de strateeg. Wako Toeloe verloor de strijd tegen de Ethiopiërs in het begin van de jaren zestig en werd door keizer Hai le Selassie in genade aangenomen. Hij woonde in Addis maar na de val van de keizer vluchtte hij en stelde zich ppnieuw aan het hoofd van de bevrijdingsbeweging in de Ogaden. Mahmoed ging na studie in Cairo aan het eind van de zestiger jaren terug naar de Ogaden om de guerril la nieuw leven in te blazen. In een gesprek met New African Develop ment 'zei hij dat de bewoners van de woestijn na de overwinning op de Ethiopische troepen zelf een keuze zullen moeten maken. Het lijkt bijna vanzelfsprekend dat die keuze in het voordeel van Somalië zal uitvallen. Dat land zelf beging de gotspe be middeling aan te bieden in het ge schil tussen de Ethiopische regering en de opstandelingen in de woestijn. En dat terwijl Somalië bij de strijd nauw betrokken moet zijn, wat al leen al blijkt uit de uitstekende be wapening van de guerrillastrijders, zoals Migs, tanks en pantservoertui gen. Het bemiddelingsvoorstel werd gedaan nadat Somalië was weggelo pen van de bemiddelingsconlerentie in Libreville (de hoofdstad van het Westafrikaanse Gabon, dat op het ogenblik voorzitter is van de Organi satie van Afrikaanse Eenheid). Die conferentie moest wel in het nadeel van Somalië uitvallen omdat de OAE er van uit gaat dat de huidige grenzen in Afrika onschendbaar •KHARTOEM SOEDAN TANZANIA DAS-ES-SA LAAI zijn, hoe en wanneer ze ook getrok- niet één groot strijdtoneel van ken zijn. Dat moet ook wel wil het grensgeschillen worden. Officieel vertrok Somalië uit Libreville om dat het bevrijdingsfront van West- somallë (de Ogaden) niet aan de besprekingen deel mocht nemen. Het mislukken van de besprekingen in Libreville en het belachelijke van het Somalische bemiddelingsvoor stel maakt een verlenging en verhe viging van de strijd in de Ogaden onontkoombaar. Ook al omdat de grote mogendheden zich er mee zijn gaan bemoeien. Hartsvriend Wisselde Ethiopië stuivertje door zich van Washington op Moskou te gaan richten, Somalië deed precies het omgekeerde en krijgt nu steun van de Verenigde Staten. Vijftien jaar lang was het zich ook al socia listisch noemende Somalië de harts vriend van de Sowjet-Unie, die het tot de tanden bewapende. Dat de regering in Mogadisjoe nu de blik naar het westen richt heeft meer te maken met praktische politiek dan met ideologie. Allereerst was daar de liefde die Moskou opvatte voor de revolutio nairen in Ethiopië en die door Soma lië als niet minder dan verraad werd opgevat. Bovendien zwaaiden ver schillende op het Westen gerichte olielanden met bankbiljetten. Als de Somali's zich zouden „bekeren" was bijvoorbeeld Saoedl-Arablë bereid dat met driehonderd miljoen dollar te belonen. Ook van de Soedan dat in buurland Ethiopië ook al een aartsvijand ziet was steun te ver wachten. Washington en Londen sprengen onmiddellijk in op de Somalische ommekeer door wapens aan te bie den. Natuurlijk alleen voor de verde diging van het huidige grondgebied maar alleen een kind gelooft dat ze eventueel niet in de Ogaden zullen worden gebruikt. De belangstelling van het Westen voor Somalië is niet zo vreemd omdat dat land aan be langrijke olleroutes ligt en de toe gang tot de Rode Zee beheerst. Aan dat belangrijke water ligt ook Eri trea voor een deel waarvan de be vrijdingsbeweging eveneens op steun van de gematigde Arabische landen kan rekenen en meer be dekt op hulp van het Westen. Kunnen Somalië en Eritrea binnen de Westerse invloedssfeer worden gebracht, dan is het gevaar van een door Moskou beheerste Rode Zee voorlopig geweken. De Sowjet-Unie slaagt er kennelijk niet in op de een of andere manier ln Afrika vaste voet aan de grond te krijgen. Verliest het nu Somalië, eer der al zag Moskou Ghana, Egypte en Soedan als bondgenoten vallen. Ge zien de verstrengeling in Somalië zal de breuk zich niet zo snel voltrekken als bijvoorbeeld in Egypte maar een betrouwbare partner is dit land voor de Sowjet-Unie niet meer. Dat ze nu haar heil zoekt in Ethiopië is niet zo vreemd. De militairen in Addis worden door Moskou be schouwd als „echte" socialisten en bovendien huisvest Addis het hoofdkwartier van de Organisatie van Afrikaanse Eenheid. Of het bondgenootschap echter lang zal duren ls een heel andere vraag. Bin nen de Ethiopische regering ls ook een belangrijke maoïstische stro ming met voorkeur voor China en bovendien zitten de militairen zo wankel ln het zadel dat de verjaar dag van een mogelijk verdrag erg twijfelachtig is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7