Vance ziet rhog dit jaar Warm onthaal voor Elizabeth Koning Hoessein: 25 jaar koorddansen boven mijnenveld Zuid-Afrika vernielt zwarte krottenwijk Ethiopië ontkent komst buitenlandse troepen Uruquayin1981 naar de stembus stssisis^s^jsisissr Arts en non gedood in Rhodesië Vooroverleg in september in New York CIA ontslaat 800 spionnen Bhoetto mag pelgrimtocht niet maken Uniek jubileum in het Midden-Oosten )nl JERUZALEM, BEIROET (UPI, Reuter) Ondanks ,ïiet feit dat er „diepe meningsverschillen" zijn blijven "oestaan tussen de Arabische staten en Israël hoopt de J&merikaanse minister van buitenlandse zaken, Cyrus TVance dat de Geneefse vredesconferentie over het 1 Midden-Oosten nog voor het einde van dit jaar hervat ftal kunnen worden. 'ance zei dit gisteren op de tweede lag van zijn besprekingen met de lëlische regering. Vandaag zal de 1 Amerikaanse minister nog bliksem- r bezoeken brengen aan Syrië, Jorda- a^ië en Egypte om verslag uit te bren gen over zijn besprekingen in Jeru- ;alem. Daarna keert hij via Londen erug naar de Verenigde Staten. -Overeengekomen is dat Vance in. September in New York zijn inspan- lejjingen zal voortzetten door afzon derlijke besprekingen te voeren met Ae Arabische en Israëlische minister buitenlandse zaken.-Deze zullen ian in New York zijn in verband met Algemene Vergadering van de Naties, on D^oede wil 10 Ifance benadrukte dat het „goede, sn vil en gemeenschappelijke verplich- >r. gingen van de kant van de verschil- veiende partijen zowel als uitvoerige Wiscussies zal vereisen" om de Ge- ir jieefse conferentie nog dit jaar te e Runnen hervatten. Tot de overeind acRebleven meningsverschillen tpipehoren: vb* dekwestie vande Palestijnse iden- Optelt. De Israëli's hebben Vance dui- m «lelijk te verstaan gegeven dat zij gekant zijn tegen de stich ting van een Palestijnse staat in door Israël bezet gebied. De Arabieren Stellen de stichting van een dergelij- J^e staat met of tonder band met u*.Jordanië als een absolute voor waarde. t de vertegenwoordiging van de Pa lestij nen in Genève. Israëhheeft Van- - tte meegedeelt dat wanneer de Arabi-, 'sche staten erop blijven staan dat de sfeer van vriendschap hadden plaatsgevonden en „absoluut zon der conflicten". Volgens Begin is er van Amerikaanse zijde op geen en kele manier druk op Israël uitgeoe fend om haar standpunt Jegens de PLO te veranderen. Schmuel Katz, Begin's woordvoerder noemde het besluit om de indirecte besprekin gen in september in New York voort te zetten niet een doorbraak maar een opening. „Een raam is geopend en een gleuf is te zien", aldus Katz. Ondertussen hebben hoge Palestijn- se functionarissen in Beiroet be kend gemaakt dat de Sowjet-am- bassadeur in Libanon een brief van de Sowjet-leiders aan PLO-leider Arafat heeft overhandigd. In deze brief wordt Arafat verzekerd, dat de Sowjet-Unie, die mede-voorzitter is van de Geneefse conferentie aan een hervatting van deze conferentie niet zal meewerken wanneer de PLO niet wordt uitgenodigd. BELFAST (Beuter, UPI) De eer ste dag van het bezoek van koningin Elizabeth aan Noord-Ierland is giste ren gepaard gegaan met ernstige on geregeldheden en een aantal bom aanslagen. Vlak voordat de Britse vorstin arri veerde op kasteel Hillsborough, waar zij 2000 zorgvuldig geselecteer de gasten ontving, ontplofte in het centrum van Crossmaglen, tachtig kilometer ten westen van Belfast, een met explosieven geladen auto. Er werd hier alleen materiële schade aangericht. Enkele uren later ont plofte in Belfast een in een pakje verborgen bom in de buurt van een verzamelpunt van Ierse republikein se demonstranten. Zeven mensen liepen bij deze ontploffing verwon dingen op. Britse militairen en politieagenten bestookten zo'n duizend demon stranten in Belfast met rubber ko gels, toen deze probeerden naar het stadhuis op te trekken. De betogers wierpen stenen en benzinebommen naar de politie. Ook in Londonderry vonden ernstige ongeregeldheden plaats toen duizend Ierse republikei nen naar het centrum van de stad probeerden te trekken. Bij de ge vechten zouden 15 mensen gewond geraakt zijn. Het bezoek van koningin Elizabeth aan Noord-Ierland vindt plaats in het kader van de viering van haar vijfentwintigjarig regeringsjubi leum. De Britse regering heeft meer dan 32.000 veiligheidsfunctionaris sen op de been gebracht om de vei ligheid van de koningin te garande ren. Het verboden Ierse republikein se leger (IRA) heeft aangekondigd dat het bezoek voor de koningin „on vergetelijk" zal worden. De Britse koningin arriveerde giste ren met een helicopter op kasteel Hillsborough waar zij vijftig onder scheidingen uitdeelde aan Noordier- se functionarissen (boven). In de straten van de Noordierse ste den Belfast en Londonderry werd gisteren zwaar gevochten tussen Noordierse republikeinse demon stranten bewapend met stenen en flessen en Britse militairen die rub berkogels en wapenstokken gebruik ten (links). ADDIS ABEBA (AFP, UPI, Reuter) Ethiopië heeft gisteren ontkend dat er negenduizend buitenlandse militairen op weg zijn naar Ethiopië, om te helpen bij de strijd in Ogaden. Dit was eerder bekendgemaakt door de Somalische ambassadeur in de Keniase hoofdstad Nairobi. Hoessein Haji Al Doealeh wilde niet zeggen waar deze militairen vandaan komen. Doealeh was slechts bereid om mee te delen dat de militairen van „bul- 'alesüjnse Bevrijdingsbeweging ten Amka" alkomstlg zijn.Oe- 5T Dl An rla Cnnnnfon tn-nrlncAnnfo. LO) op de Geneefse vredesconfe- rentie moet worden vertegenwoor- vraagd of hij Cubanen bedoelde zei de ambassadeur: „Daar geef ik liever Higt, er geen Geneefse vredesconie-. geen commentaar op. U zult het we- Tentie zal komen. Vance gaf toe dat ^n ze aangekomen zijn." hH rilof trnn unnrcnol nn hnn Wit mo. j niet kon voorspellen hoe dit me- igsverschil tussen Israël en de Deze buitenlandse troepen zouden Ethiopië moeten helpen bij de strijd in Ogaden, waar het Westsomalische Bevrijdingsfront aansluiting bij So malië nastreeft. In Ethiopië zouden al enkele honderden militaire en bur geradviseurs uit Cuba aanwezig zijn. Deze zijn behulpzaam bij opleidin gen van het Ethiopische leger. Ant woordend op vragen over de aanwe zigheid van Israëlische militaire ad viseurs in Addis Abeba zei de Soma lische ambassadeur: „Israëlische pi loten hebben bombardementen uit gevoerd boven Ogaden en Eritrea. Wij hebben zeer concrete bewijzen :her gestemd. Premier Begin ver- hiervoor." Doealeh zei dat gesprek- .arde dat de besprekingen in een ken van de piloten zijn opgevangen. erEArabieren zal worden opgelost. ®°JVance's uitlatingen op de persconfe- "rentie waren niet allemaal pessimis- &r«.tisch. Hij constateerde dat „alle par- ;n verenigd zijn in hun verlangen iar een Geneefse conferentie. Alle .en hebben hun standpunten ster" dan ooit tevoren over de be- Jkste zaken uiteen gezet." De lerikaanse minister voegde hier toe dat „sommige schijnbaar «oplosbare meningsverschillen iverbrugd" zijn. kringen van de Israëlische rege- was men gisteren wat optimisti- Volgens de ambassadeur besturen de Israëli's de Amerikaanse F-5 toe stellen van de Ethiopische lucht macht. In een verklaring van het Ethiopi sche ministerie van informatie en nationale leiding werden de uitlatin gen van de Somalische ambassadeur als een „naakte leugen" omschreven „bedoeld om internationale publieke opinie te misleiden". De uitlatingen zouden „een licht werpen op de ge loofwaardigheid van hetgeen Soma-' lische diplomaten vaak verklaren." Ambassadeur Doealeh zei dat de Ogaden nu geheel in handen van het Westsomalische Bevrijdingsfront is, uitgezonderd de twee grote steden Harrar en Dire Dawa. De stad Jijiga zou een week geleden zijn ingeno men, al hield een garnizoen rege ringstroepen in de omgeving nog stand. WASHINGTON (UPI) Achthon derd medewerkers aan clandestiene operaties van de Amerikaanse in lichtingendienst CIA in het buiten land zullen worden ontslagen. Dit heeft de directeur van CIA- admi raal Stansfield Turner, gisteren meegedeeld. Volgens Turner, het hier om een lozing van in de afgelopen Jaren aangetrokken over tollige mankracht. Op deze manier hoopt Turner dat elke „werknemer volledig uitgedaagd zal worden en een werkelijk veeleisende baan" zal hebben. Turner merkte verder op dat het aantal clandestiene opera ties van de CIA „opmerkelijk ver laagd is" in de afgelopen twaalf Jaar. KAAPSTAD (Reuter, UPI) De Zuidafrikaanse politie heeft gisteren met bulldozers, traangas en honden een einde gemaakt aan het bestaan van enkele zwarte krottenwijken in de omgeving van Kaapstad. Door het optreden van de autoriteiten dreigen 20.000 zwarten, voornamelijk leden van de Xhosa-stam, dakloos te worden. Honderden bewoners hebben de vo- en de vrouw van een functionary rlge nacht in de openlucht moeten doorbrengen en de afgelopen nacht is hun aantal nog toegenomen. Som migen schuilen achter zwarte plastic lappen die door blanke sympathi santen werden uitgedeeld. De ontruiming van de illegale krot tenwijken verliep niet zonder grote tegenstand. De politie moest van traangas en honden gebruik maken om de weg vrij te maken voor de bulldozers. MONTEVIDEO (Reuter, UPI) De militaire regering van Uruquay heeft meegedeeld dat in 1981 alge mene verkiezingen gehouden zullen worden. President Aparlcio Mendez deelde in een communiqué mee hiertoe besloten te hebben op voor stel van de militaire junta (=raad). togers werden gesteund door blanke sympathisanten, kerkelijke verte genwoordigers, leden van het insti tuut voor de betrekkingen tussen de rassen, leden van de Progressieve Hervormingspartij, leden van de Liga voor burgerrechten en „Vrou wen voor vrede". Ook de anglicaanse deken van Kaapstad, Edward King van' het Amerikaanse consulaat, Judy Williams waren aanwezig. Bantoestan De blanke autoriteiten hebben al enkele maanden geleden aangekon digd dat de bewoners van de krot tenwijken Modderdam, Unibel en Werkgenot weg moeten. Een klein aantal van hen heeft elders hulsves ting gekregen. De overigen moeten terug naar de Bantoestans waar ze oorspronkelijk vandaan komen. Veel van de verdrevenen behoren tot de Xhosa's. Zij kunnen een spoorkaartje enkele reis Transkei krijgen. De minister van buitenland se zaken van dit onafhankelijke thuisland, Dlgu Koyana, heeft Zuid- Afrika verweten zwarte bewoners in Transkei te dumpen zonder overleg met de regering van dit land. SALISBURY (Reuter, UPI, KNA) - In een missieziekenhuis in het wes ten van Rhodesië zijn een vrouwelij ke Westduitse arts en een Oosten rijkse non doodgeschoten door zwarte nationalistische guerrilla strijders. Dit is gisteren meegedeeld door Rhodesische autoriteiten. Af gelopen zondag werd ln dezelfde omgeving een Oostenrijkse ontwik kelingswerker neergeschoten, nadat deze eerst een zwarte nationalist zou hebben doodgeschoten. Wie verantwoordelijk moet worden geacht voor de dood van de ontwik kelingswerker staat echter niet vast. De laatste tijd wordt namelijk niet voetstoots aangenomen dat het be vrijdingsbewegingen zijn die dorpen uitmoorden en missionarissen do den, sinds missionarissen en gede serteerde Rhodesische soldaten hebben verklaard dat als guerrilla strijders vermomde Rhodesische militairen werken als moordbriga des van het Rhodesische leger. Vol gens de deserteurs heeft deze tak- tiek ten doel de bevolking op te zetten tegen de bevrijdingsbewegin gen en tegen de kerken behorend bij de Wereldraad die de bevrijdingsbe wegingen steunt. Moezorewa De zwarte Rhodesische leider bis schop Abel Moezorewa is gisteren in Londen aangekomen voor bespre kingen met de Britse minister van buitenlandse zaken David Owen. Moezorewa kondigde harde bespre kingen aan omdat hij een zo snel mogelijke overgang naar zwart meerderheidsbestuur meer dan ooit nodig oordeelt. Moezorewa is gisteren opnieuw een van zijn medewerkers kwijt geraakt. 'Het is Willie Ndoeka die verklaarde dat de leiders van de beweging van Moezorewa hun eigen machtshon ger meer nastreven dan de eenheid van het zwarte verzet. De afgelopen dagen hebben verschillende mede werkers van Moezorewa de bisschop al verlaten. Ndoeka sprak zich uit voor nauwe samenwerking tussen de nationale bewegingen van ds. Si- thole en bisschop Moezorewa. De Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken, Cyrus Vance, komt vanavond in Londen aan om met zijn Britse ambtgenoot Owen te spreken over het Brits-Amerikaanse plan voor vreedzame overdracht van de macht in Rhodesië aan de zwarte meerderheid. LAHORE (Reuter) - De militaire machthebbers in Pakistan hebben gisteren voorkomen dat oud-pre mier Bhoetto een pelgrimtocht zou maken naar een heilige koepel aan de rand van de stad Lahore. De machthebbers vreesden dat de tocht aanleiding zou zijn tot verder politiek geweld in de stad. Bhoetto wilde het mausoleum van de dui zend jaar oude moslemse heilige Dada GanJ Bakhsj bezoeken, van wie wordt gezegd dat hij de mensen helpt om hun ambities te vervullen. door James Oorsey Het is bijzonder moeilijk om iemand te vinden die'wat betreft taaiheid met Koning Hoessein van" Jordanië, die vandaag zijn 25-Jarig ambtsjubileum viert, zou kunnen wedijveren. Gedurende de' algelopen kwart eeuw heeft hij bijna als geen ander het wankele koord van politiek ln het Midden- Oosten weten te bewandelen. dag lrljVi "'"toning Hoessein Sinds hij als zestienjarig schoolkind de troon besteeg, heeft hij niet min der dan negen aanslagen op zijn le ven overleefd. Niet alleen zijn groot vader, die in zijn bijzijn om het leven werd gebracht, maar ook twee van zijn neven en twee van zijn premiers hebben hun optreden op het politie ke toneel uiteindelijk met hun le vens moeten betalen. Bovendien overleefde Hoessein twee oorlogen, waarbij hij de helft van zijn konink rijk aan Israël kwijtraakte, een bij zonder bittere burgeroorlog, ver schillende ernstige auto-ongelukken en onthullingen dat hij op de loon lijst van de Amerikaanse inlichtin gendienst CIA stond en twee schei dingen. Nog onlangs kreeg hij de dood van zijn derde vrouw koningin Alia te verwerken. Toch lijkt hij on danks alle tegenslagen en alle teleur stellingen, slechts met een paar grij ze haren meer, vaster in het zadel te zitten dan ooit tevoren. Stabiel koninkrijk Het vermogen om alles te boven te komen ligt vermoedelijk opgesloten ln de geschiedenis van het Jordaan se volk. In zijn vijftigjarig bestaan heeft het koninkrijk tegen alle voor spellingen ln niet alleen alle nederla gen weten te overleven maar ook een redelijk stabiel klimaat voor het le ven van zijn inwoners weten te creë ren. In tegenstelling tot de verwach ting van velen heeft het verlies in 1967 van de westelijke Jordaanoe- vers met zijn vele toeristische trek pleisters en waardevolle landbouw grond het land niet op de knieën gedwongen. Integendeel, de Jordaanse economie beleeft een periode van enorme bloeL Autarkie (zelfvoorziening) is niet meer het droombeeld dat het eens leek te zijn. De hoofdstad Am man maakt een net zo welvarende Indruk als eldorado's als Koeweit en Aboe Dhabi. Natuurlijk kan een der gelijke Indruk bedriegelljk zijn. On langs besloot Hoessein zijn hart uit te storten bij Koning Chaled en Kroonprins Fachd van Saoedl-Ara- bië. Binnenkort moet hij namelijk ruim zeshonderd miljoen gulden aan buitenlandse schulden gaan aflos sen, terwijl hij niet weet waar hij ze vandaan moet halen. Deze schulden werden aangegaan om ontwikke lingsprojecten en andere zaken te financieren. Ofschoon Saoedl-Arablë en Koeweit zich voor de lening borg hebben gesteld, heeft Hoessein van hen nog niets mogen ontvangen. Onwil Ofschoon Chaled en Fachd beloof den de bureaucratische obstakels voor uitbetaling van het geld onmid dellijk uit de weg te zullen ruimen, mag worden aangenomen dat niet deze obstakels maar politieke onwil de voornaamste ooizaak ls voor de vertraging. In Rlaad is men namelijk nooit zeer gelukkig geweest met het nu twee Jaar oude bondgenootschap tussen Jordanië en Syrië. Gevreesd werd dat het bondgenootschap zich als concurrent van de as tussen Rl aad en Cairo zou ontpoppen. Boven dien was de architect van het bond genootschap, de Jordaanse oud-pre mier Said Rif ai, de belangrijkste drijfveer achter Hoessein's bezoek verleden Jaar aan Moskou, waar hij .zich over de mogelijkheden van het kopen van luchtdoelraketten Uet In formeren. Voor Hoessein was het bondgenoot schap met Syrië een kans om de politieke Isolatie te doorbreken waarin hij was terechtgekomen na het bloedige conflict met de PalestlJ- nen in 1970. De Libanese burgeroor log verschafte de Jordaanse vorst enige speelruimte. Immers, nu was hij niet meer de enige zondebok in de Arabische wereld. Toen hem in Mos kou duidelijk werd dat daar voor hem niets te halen viel omdat de Russen contant geld eisten voor hun raketten (dat dan van Saoedl-Arablë had moeten komen, maar niet zou worden verstrekt) stuurde hij zijn premier Rif ai naar huis. Sindsdien zijn de betrekkingen tus sen 8yrië en Jordanië, die op prag matische wijze, tenminste op papier, een unie nastreven, geleidelijk aan bekoeld. Van nauwe coördinatie van het beleid ln Amman en Damascus is echter de laatste tijd weinig terecht gekomen. Tijdens zijn onlangs ge houden besprekingen met Chaled en Fachd, maar ook met de Egyptische president Sadat verzekerde Hoes sein zijn gesprekspartners wel dat hij ln overeenstemming met de Has- Jemitlsche traditie voorstander was van de Arabische eenheid en dat hij alle inspanningen om deze eenheid te bereiken zal ondersteunen, mits hiertoe wordt besloten door alle Ara bieren en de eenheid niet door een van de partijen als schadelijk wordt ervaren. Aan de eenheid moesten alle Arabieren deelnemen, anders zou hij afwachten tot dit inderdaad het geval was. Alle Arabieren Met andere woorden Hoessein wil de hereniging van de westelijke Jor- daanoever met zijn koninkrijk, wiens bevolking voor ruim de helft Palestijns is, door alle Arabieren goedgekeurd zien. Hij heeft de tijd, die naar zijn mening in zijn voordeel werkt. Dit gebied werd immers al in 1950 door zijn grootvader Emir Ab- doellah geannexeerd. Een dergelijke stap was kenmerkend voor de Has- Jemieten. Abdoellah deed het emi raat van Transjordanië, het huidige Jordanië ontstaan door tijdens een tocht naar de heilige stad Medina in Maan in 1921 zich?°if tot heerser van het emiraat uit te roepen. De toen malige Britse minister van overzee se gebieden Winston Churchill kon weinig anders dan zich bij dit feit neer leggen. In Juni 1946 werd het emiraat omgedoopt in het Hasjeml- tische koninkrijk van Jordanië. Vijf Jaar later werd Koning Abdoellah echter tijdens een bezoek aan de Al Aska moskee in Jeruzalem ver- imoord. Vanwege een geestelijke ziekte bleef Hoessein's vader. Ko ning Talal niet lang als opvolger van Abdoellah op de troon zitten. De toen zestienjarige Hoessein moest zich uiterst snel op de troonbestij ging voorbereiden. In overeenstem ming met zijn vaders wens werd hij naar de Britse militaire academie Sandhurst gestuurd, waar de Jonge koning als „Mr. King of Jordan sirwerd aangesproken. Levensverzekering Vanaf het moment dat hij (één Jaar later) naar Jordanië terugkeerde zullen actuarissen het risico van een levensverzekering voor de Jonge vorst nauwelijks hebben kunnen be rekenen. Toch heeft Hoessein één onbetaalbare verzekeringspolis, na melijk de absolute loyaliteit van de 90.000 Bedoeïenen ln het Jordaanse leger. Zelfs toen het Jordaanse leger, vanwege gebrekkige strategie ln Juni 1967 tijdens de Zqsdaagse oor log ernstig werd verslagen, bleven de gewapende Bedoeïnen blinde lings trouw aan hun koning. 8inds de Jordaanse burgeroorlog in 1970 is het betrekkelijk rustig geble ven in het land. Maar toch moest Hoessein tegenslagen blijven incas seren. Op de Arabische topconferen tie van Rabat in 1974 werd Hoessein, tenminste op papier, gedwongen om zijn rechten op de westelijke Jor- daanoever aan de leider van de Pa lestijnse Bevrijdingsbeweging (PLO) Jasser Arafat, af te staan. Zijn eigen uit 1972 daterend voorstel van een Verenigd Arabisch Konink rijk, bestaande uit een Palestijns deel met als hoofdstad Jeruzalem en een Jordaans deel met als hoofd stad Amman werd daarmee volledig van tafel geveegd. Toch gelijk Nu drie Jaar later lijkt Hoessein ech ter weieens gelijk te kunnen krijgen dat de tijd in zijn voordeel werkt. De ontwikkelingen ln het Midden-Oos ten zijn ln een stroomversnelling geraakt. President Sadat van Egyp te heeft de afgelopen tijd aange drongen op het afkondigen van een integrale band tussen Jordanië en de toekomstige Palestijnse staat, nog voor deze wordt gesticht. Hier mee wilde Sadat tegemoetkomen aan zowel de Amerikaanse als de Israëlische visie op een oplossing van het Palestijnse vraagstuk. Nu er mogelijkheden lijken te zijn dat de PLO bij het diplomatieke overleg over een hervatting van de Geneefse vredesconferentie zal worden be trokken zouden de Palestljnen wei eens gedwongen kunnen worden om hun houding Jegens Hoessein, die zij sinds de Jordaanse burgeroorlog als een aartsvijand beschouwden, nog verdergaand te veranderen. Hoes sein schijnt Inderdaad de slimme vos te zijn waarvoor hij werd aange zien. Terecht zeggen vele politieke waarnemers dat als er één man ls die snel in zijn baan gegroeid ls dan ls dat wel de timide schooljongen die 25 Jaar geleden de Hasjemltlsche troon besteeg.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 7