Tegenvaller voor
Vance geen reden
hoop op te geven
i
Nyerere verwacht
strijd in Rhodesië
China zwengelt
economie aan
Politie verbiedt
betoging Soweto
De Joden en de
pElPhEwM
I5J wHELP My I
V.
Sowjet-Unie stuurt
Ethiopië wapens
Carter lijdt
nederlaag
met benzine
Mogelijk nieuw bezoek aan Syrië
CIA hervormd
door Carter
Rhodesische aanval op Mozambique
Morgen massale bijeenkomst
Gewelddadige
actie in Ankara
IRA-aanslagen in
Noord-Ierland
IN
r ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1977
BUITENLAND
T rouw/Kwartel«7
AMMAN (Reuter, UPI, AP) De Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Cyrus Vance gaat onver
droten door met zijn pogingen de grondslagen te
leggen voor een nieuwe Geneefse vredesconferentie.
Dit ondanks de ernstige tegenslag, die het afwijzen
door de Syrische president Assad van een voorberei
dende conferentie betekent. Assad wees het Ameri
kaans-Egyptische plan af omdt hij er weinig heil van
verwacht.
Vance is gisteravond in Jordanië, het
vierde land op zijn rondreis-schema,
aangekomen. Ook daar heeft men
tot nu toe tamelijk koel gereageerd
op het plan voor een vooroverleg.
Verwacht wordt dat Vance na giste
ren ook vandaag nog een geprek zal
hebben met de Jordaanse koning
Hoessein. Het belangrijkste
gespreksonderwerp zal waarschijn
lijk de toekomst van de door Israël
bezette westelijke Jordaan-oever
zijn.
Bij zijn vertek uit de Syrische hoofd
stad Damascus sloot Vance de moge
lijkheid niet uit dat hij voor een kort
tweede bezoek zou terugkeren na de
eerste ronde besprekingen. Hij
noemde de besprekingen met Assad
„vriendschappelijk en nuttig" en
wilde nog geen conclusies trekken
over de resultaten.
Teleurstelling
Israël heeft zich gisteren onthouden
van commentaar op de besprekin
gen tussen Vance en Assad. Een
woordvoerder van de regering in Je
ruzalem zei dat dit commentaar aan
Vance bekend zal worden gemaakt
WASHINGTON (UPI) - President
Jimmy Carter heeft de Amerikaanse
geheime diensten gereorganiseerd.
Het hoofd van de centrale inlichtin
gendienst CIA, admiraal Stansfield
Turner, heeft hierbij meer macht
gekregen. Zo krijgt Turner, die een
oude vriend van de president is, de
volledige controle over de begrotin
gen van de CIA en alle andere gehei
me diensten. Ook heeft hij nu het
recht om elk van de betrokken orga
nisaties opdrachten te verlenen, ter
wijl bij hem de verantwoordelijk
heid berust voor het verschaffen van
ramingen op het gebied van de ge
heime diensten aan de president.
Het doel van de reorganisatie is, het
toezicht van het Witte Huis op de
betrokken diensten te vergroten en
misbruik tegen te gaan. Zo komen er
twee nieuwe organen, zoals een co
mité binnen de nationale veilig
heidsraad, dat op kabinetsniveau
onder leiding van Turner de priori
teiten voor de geheime diensten be
paalt. Van dit comité maken onder
meer de ministers van buitenlandse
zaken, defensie en financiën deel uit
en de veiligheidsadviseur van de
president. Daarnaast komt er een
uitvoerend centrum waarin zowel
burgerlijke als militaire functiona
rissen zitting zullen hebben. In een
crisisperiode zal de president wel
licht de bevoegdheden van dit cen
trum overdragen aan de minister
van defensie.
als deze volgende week in Israël de
eerste gespreksronde komt afslui
ten. Doorgaans welingelichte krin
gen deelden mee dat Israël vanaf
het begin weinig optimistisch is ge
weest over de resultaten van een
gesprek tussen Vance en Assad.
Desondanks was men duidelijk te
leurgesteld geweest over de abrupte
afwijzing door Syrië van het plan
voor het vooroverleg. Israël had ver
wacht op deze manier te kunnen
spreken met de Arabische leiders.
In de Arabische landen is de ernsti
ge terugslag in de besprekingen tus
sen Vance en Assad aanleiding ge
worden tot pessimistische uitlatin
gen over het doorgaan van een vre
desconferentie in de loop van dit
jaar. Aangestipt wordt dat de ver
schillen in opvattingen tussen As
sad en de mede-vader van het plan
Sadat op deze manier ook weer dui
delijk aan het licht zijn getreden.
Libanon
In Zuid-Libanon is gisternacht een
zwaar artillerieduel uitgevochten
tussen Palestijnen en leden van de
Libanese christelijke militie. Bij
deze strijd, die niet ver van de Israë
lische grens werd gevoerd sneuvelde
één lid van de militie, terwijl ver
scheidene gewonde christenen in
veldhospitalen op Israëlisch gebied
werden opgenomen.
In een in Tel Aviv gepubliceerd in
terview heeft de voormalige leider
van de inlichtingendienst van de
Amerikaanse luchtmacht George
Keegan verklaard dat de Arabische
leiders hun denkbeeld van een ver
nietiging van Israël niet hebben op
gegeven. Volgens hem maken Syrië,
Jordanië en Irak 15 divisies gereed
voor het Israëlische front. Het geld
hiervoor zou uit Saoedi-Arabië af
komstig zijn.
De Tanzaniaanse president Julius Nyerere neemt zijn Amerikaanse ambtgenoot Jimmy Carter bij de
arm bij aankomst op het Witte Huis.
WASHINGTON (Reuter, UPI) De Tanzaniaanse president Julius Nyerere ziet
geen vreedzame oplossing meer voor het geschil tussen blank en zwart in
Rhodesië. Dit ondanks de druk van de Amerikaanse regering op het blanke
minderheidsbewind in Rhodesië.
„President Carter begrijpt waarom
wij vechten en ziet de noodzaak van
zwart meerderheidsbestuur in zuide
lijk Afrika", zo zei Nyerere na een
onderhoud met zijn Amerikaanse
ambtgenoot. Nyerere zei niet op wel
ke manier Carter het streven daar
naar zal steunen, afgezien van de
Amerikaans-Britse voorstellen voor
een oplossing in Rhodesië. Deze zijn
door de leider van het blanke min
derheidsbewind, Ian Smith, van de
hand gewezen. „Ik heb nooit geloofd
dat Smith ervan kan worden over
tuigd zwart meerderheidsbestuur te
accepteren en daarom zulen wij
vechten tot het einde", aldus Nyere
re. We kunnen Smith en zijn vrien
den verslaan zonder steun van het
westen."
PEKING, (Reuter) De Chinese
communistische partij heeft ge
zegd dat fabrieken met winst moe
ten draaien en kwaliteitsprodukten
op tijd moeten afleveren. In een
artikel in het Volksdagblad werd
felle kritiek geleverd op bedrijven
die slecht worden geleid en met
verlies draaien. Harder werken in
met name kolenwinning, elektrici
teitsvoorziening en vervoer kan
volgens het Volksdagblad de hele
economische ontwikkeling van
China weer aan zwengelen.
Deze heeft sterk te leiden gehad
van de aardbeving van enige maan
den geleden en van de politieke
verwarring na de dood van partij
leider Mao Tse-Toeng en het afzet
ten van de 'bende van vier'. Deze
stelde het voortzetten van de revo
lutie in China boven de stijging
van de produktie, terwijl de bende
vijandig gezinde kaderleden in
veel sectoren van de economie het
veld moesten ruimen.
President Carter daarentegen drong
donderdagavond bij de zwart-Afri-
kaanse landen sterk aan op samen
werking met het westen. Alleen dan
„moeten wij in staat worden geacht
een vreedzame oplossing tot stand te
brengen" in zuidelijk Afrika, aldus
de Amerikaanse president.
Carter hoopt Nyerere te overtuigen
van de noodzaak van een topconfe
rentie van de Afrikaanse „frontlijn-
landen" (waarbij Tanzania) die het
Amerikaans-Brits initiatief zouden
moeten bespreken. Nyerere voelt
hier echter weinig voor.
Het voorstel van Londen en Wash
ington behelst onder andere alge
meen kiesrecht en het opnemen van
leden van de zwarte verzetsbeweging
Patriottisch Pront in het leger van
Rhodesië Smith voelt daar niets
voor en bepleit een „interne rege
ling" waarbij de zwarten nauwelijks
meer macht krijgen. Zij blijven in
het parlement sterk ondervertegen
woordigd (16-50). Bij deze poging
zwart meerderheidsbestuur tegen te
houden kreeg Smith deze week de
steun van de Zuidafrikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Roelof
Botha, die een bezoek aan zijn land
bracht.
De vrees van Nyerere voor een verhe
viging van de strijd in zuidelijk Afri
ka is woensdag opnieuw geïllus
treerd door een aanval van Rhodesi
sche troepen op Espungabera, een
plaatsje in midden-Mozambique. In
de Mozambikaanse hoofdstad Ma-
poeto werd bekend gemaakt dat de
Rhodeslërs werden gesteund door
gevechtswagens en zwarte artillerie,
maar dat zij door Mozambikaanse
militairen werden verdreven.
JOHANNESBURG (AP/Reu
ter) De politie van Johannes
burg heeft een grote betoging
van zwarten, morgen in het
zwarte stadsdeel Soweto, ver
boden.
Dr. Ntatha Motlana, één van de lei
ders in de strijd voor burgerrechten,
heeft de hele bevolking van Soweto
opgeroepen aan de demonstratie
deel te nemen. Motlana Is lid van de
commissie van tien die streeft naar
volledige zelfstandigheid voor het
zwarte stadsdeel. De Zuidafrikaanse
regering wil echter verkiezingen hou
den voor een „gemeenschapsraad"
met beperkte bevoegdheden in So
weto, waarvan de leiding in handen
zou blijven van zwarten. Deze zou de
plaats moeten innemen van de ste
delijke bantoeraad waarmee door
een groot deel van de zwarte bevol
king vorige maand de vloer werd
aangeveegd. De leden van de ban
toeraad werden beschouwd als zet
bazen van het blanke bestuur in
Zuid-Afrika.
Gisteren schoot de politie in het
zwarte stadsdeel opnieuw op beto
gers en liet zij honden op hen los.
Verschillende scholieren moesten
voor schotwonden en hondebeten
worden behandeld. De scholen in
Soweto waren gisteren weer verla
ten. De leerlingen eisen dat het on
derwijs aan zwarten wordt gelijkge
steld aan dat van de blanken, dat
veel beter is. Volgens minister van
politie Jimmy Kruger zal maandag
een aantal scholen worden gesloten
als de leerlingen niet terugkeren in
de banken.
Schietpartij
WASHINGTON (Reuter) - Het
Amerikaanse Huis van Afgevaardig
den heeft president Jimmy Carter
gisternacht een zware nederlaag be
zorgd door zijn voorstellen tot ver
hoging van de benzineprijs met rui
me meerderheid weg te stemmen.
Deze klap komt hard aan, want de
verhoging van de benzineprijs was
één van de sleutelelementen in Car
ters wetsvoorstellen voor energie
besparing.
Na de stemming in het Huls is het
ten enen male uitgesloten dat er in
de Senaat voor Carter nog wat te
bereiken valt. De president had
worgesteld de federale benzine-ac-
cijns van vier dollarcent per gallon
(3,79 liter) te verhogen tot negen
dollarcent. Dit plan werd verworpen
met 339 tegen 82 stemmen. Een
tweede voorstel om de accijns met
vier dollarcent te verhogen werd
met 370 tegen 52 verworpen.
De tegenstanders van de verhoging
betoogden dat de voorstellen de
mensen zouden treffen, die met de
auto naar hun werk gaan en die voor
het woon-werkverkeer geen andere
mogelijkheden hebben. Dezelfde te
genstanders zetten dikke vraagte
kens achter het energiebesparend
nut van hogere benzineprijzen.
Acht zwarten zijn gedood toen Zuid
afrikaanse militairen een groep van
60 Jongemannen en vrouwen met
kinderen onderschept hadden die
door guerrillastrijders uit Zuidwest-
Afrika naar Angola werden ont
voerd, aldus een Zuidafrikaanse
woordvoerder
Volgens hen waren drie van de do
den guerrillastrijders die door de mi
litairen werden neergeschoten. De
andere vijf werden gedood door gu-
errilleros die trachtten de groep bij
een te houden. De guerrillastrijders
behoorden tot de bevrijdingsbewe
ging die in het zuidwesten van Ango
la bases heeft.
ANKARA, (Reuter, UPI, DPA) -
Tenminste zes mensen zijn de afge
lopen dagen in Turkije bij politiek
getinte gewelddadige acties om het
leven gekomen. Volgens de Turkse
politie kwamen donderdagavond
vier mensen een politieman en
drie gewone burgers om toen uit
een rijdende auto op hen werd ge
schoten. Bij een wraakactie in twee
koffiehuizen zijn twee mannen om
gekomen. Alle drie de burgers uit de
eerste groep zouden leden van ui
terst rechtse groeperingen zijn ge
weest. In Istanboel overlegde de
nieuwe minister van binnenlandse
zaken gisteren met functionarissen
van de politie en de veiligheids
dienst over de wijze waarop de orde
zou kunnen worden gehandhaafd.
LONDEN (Reuter) De voorlopige
vleugel van het verboden Ierse repu
blikeinse leger de IRA is gisteren
een reeks aanslagen en brandstich
tingen begonnen uit protest tegen
het bezoek dat de Britse koningin
Elizabeth II volgende week woens
dag en donderdag aan Noord-Ier
land zal brengen. De Provisionals
hebben in het nabije verleden de
vorstin een dag beloofd, die ze zich
nog lang zal heugen. Elizabeth heeft
verklaard er niet over te denken om
het bezoek ter gelegenheid van
haar zilveren ambtsjubileum af te
gelasten.
In Belfast, Lisburn en Dunmurry
gingen in een tijdsbestek van ander
half uur negentien brandbommen
af, waarvan de IRA in alle gevallen
de verantwoordelijkheid op zich
nam.
BEIROET/MOGADISJOE (UPI) De Sowjet-Unie is een uitge
breide luchtbrug naar Ethiopië begonnen. Dit land strijdt op het
ogenblik tegen afscheidingsbewegingen in de islamitische kust
provincie Eritrea en in de woestijnprovincie Ogaden.
Dit ls in Beiroet gezegd door één van
de leiders van één van de drie op
standige groepen in Eritrea ('t ELF,
Eritrees bevrijdingsfront) Osman
Saleh Sabbe. Het zegt de hele pro
vincie In handen te hebben, met uit
zondering van de drie grote steden.
De Sowjet-Unie stuurt volgens hem
tanks en artillerie waardoor de
Ethiopische regering van Mengistoe
Hatle Mariam de kans krijgt de strijd
voort te zetten. Sabbe zei dat de
meeste wapens naar de Ogaden-
woestijn gaan waar door het buur
land Somalië gesteunde guerrillero's
actief zijn. Eerder kreeg Somalië wa
pens van de Sowjet-Unie maar vol
gens Sabbe is het tuig dat naar Ethi
opië wordt gestuurd van betere kwa
liteit.
Sabbe zei dat er verder op het ogen
blik drie tot vijf duizend Cubanen in
Ethiopië zijn en een aantal Oostduit-
se en Tsjechoslowaakse adviseurs.
Cubanen trainen onder andere het
„boerenleger" in Ethiopië dat de ge
regelde troepen moet bijstaan in de
strijd.
Volgens de leider van 't ELF gaan de
meeste Sowjetrussische wapens op
het ogenblik nog naar het front in de
Ogaden. maar hij vreest dat als de
stroom groeit ze ook in Eritrea ge
bruikt zullen worden. Anderzijds
krijgen de opstandelingen in die pro
vincie militaire steun van de moslem
oiiestaten rond de Rode Zee
door Victor Zorza
y t
Het wantrouwen van het Kremlin dat een internationaal Joods complot probeert de wereld te
overheersen en het Sowjet-regime op te ruimen, begint zich weer eens te laten gelden ln de Sowjet-
pers. Een bewijs is het show-proces tegen Joodse dissidenten, dat nu wordt voorbereid door de
KGB en dat is bedoeld om aan te tonen dat de verdachten agenten waren van de Amerikaanse
inlichtingendienst CIA en bezig waren het Sowjet-systeem te ondermijnen.
Dit laatste blijkt tenminste uit wat
er in de Sowjetrpers is geschreven
over Anatoli Sjtsjaranski, die in
hechtenis is genomen, en zijn metge
zellen. De propaganda over de inter
nationale Joodse samenzwering is
minder uitgesproken, maar het roept
herinneringen op aan vroegere pers
campagnes die begonnen met vage
algemeenheden en eindigden met
specifieke details en formele be
schuldigingen.
Kort na de Tweede Wereldoorlog
lanceerde Stalin een campagne te
gen 'kosmopolitische' invloeden in
de kunst en de wetenschap. De ge
heime politie zette dat om in een golf
van arrestaties. Zoals Moskou na
Stalins dood toegaf, resulteerde dat
in de gevangenzetting en de executie
van veel onschuldige Joden op grond
van valse beschuldigingen dat zij
betrokken waren bij een internatio
naal complot tegen de Sowjet-Unie.
De 'anti-kosmopolitische campagne'
was in feite onderdeel van een inter
ne machtsstrijd binnen het Kremlin,
waarbij de Joden de zondebokken
werden.
Artsen-complot
In het begin van de jaren vijftig, toen
Stalin zijn eigen einde voelde nade
ren, lanceerde hij een andere anti-
Joodse campagne door middel van
het 'artsen-complot'. Weer werden
Joden gearresteerd en terecht ge
steld. De eersten waren enkele art
sen van het Kremlin zelf, van wie
werd gezegd dat ze betrokken waren
geweest bij een Internationale Jood
se samenzwering om de Sowjet-lei-
ders te doden. Het 'artsen-complot'
was in werkelijkheid een gevolg van
de strijd binnen het Kremlin over de
opvolging van Stalln. Maar de gehei
me politie veranderde het in een
brede anti-semitische campagne, die
de Joden in de gehele SowJetrUnle
ten diepste trof. De 'samenzweer
ders' die het overleefden, werden
vrijgelaten en onschuldig verklaard
na Stalins dood.
Er waren ook anti-Joodse campag
nes onder Chroesjtsjew en Breznjew
en hoewel deze ln karakter verschil
den van de hetzes onder Stalln. wer
den opnieuw Joden gebruikt als zon
debokken voor politieke fouten van
het Kremlin. De conservatieven in
het Kremlin brachten het Joodse
element herhaaldelijk in de discus
sies omdat Joden met hun liberale
opvattingen en hun internationale
contacten een bedreiging zouden
zijn voor de stabiliteit van het
regime.
Het is goed dit ln het achterhoofd te
houden bij de beoordeling van de
beschuldigingen dat Sjtsjaranski en
andere Joodse dissidenten militaire
gegevens verzamelden voor de CIA.
Zij onderhielden contacten, zo
schrijft Izwestla, met mensen van de
Amerikaanse ambassade in Moskou,
die hen vertelden dat ze naar de
Sowjet-Unie waren gekomen 'om
haar fundamenten te veranderen'.
Net als Nazi's
Het populaire tijdschrift Ogonjek
beveelt zijn lezers een boek aan, dat
het bewijs heeft geleverd voor „de
overeenkomst tussen zionisme en
nazisme" en van de Joden zegt dat
ze „net zo palavaren over het uitver
koren land en de historische missie" BsnklCrS
als Hitler deed.
verhalen verschijnen. In 1975 werd
enig gezag toegekend aan net zulke
benepen oprispingen, door het se
rieuze dagblad Moskwa in Moskou.
In een bespreking- van een soortge
lijk boek dat in Minsk was versche
nen, sprak Moskwa over de „opval
lende steeds terugkerende" leer van
de joodse „wereld-overheersing",
die was gebaseerd op de bijbelse
opdracht dat „om Gods wil alle
mensen de slaven van de Joden zul
len worden". BIJ de aanvang van de
twintigste eeuw was het kapitalisme
veranderd in imperialisme „en daar
bij was het geholpen door de joodse
burgerij die al een groot deel van de
aardse rijkdommen had vergaard en
probeerde de handen te leggen op
wat nog over was". Met dit doel
hadden de Joden zionistische orga
nisaties opgericht, waarvan de leden
„alle instituten van de staat moes
ten binnendringen".
Een ander boek, dat vorig Jaar in de
Sowjet-Unie verscheen legt uit dat
de Joden zichzelf beschouwen als
„het door God uitverkoren volk" op
grond van hun geloofsovertuiging.
Een Israëlisch schoolboek, zo wordt
aangehaald, „probeert de kinderen
ervan te overtuigen dat de Joden de
elite van de mensheid vormen, spe
ciaal geschapen om de Schepper te
loven. Daaruit volgt dat zij slaven
mogen houden en dat die slaven
nlet-joden zullen zijn". Dit boek,
verschenen in Lwow in de Oekraïne,
zou misschien als een kleinsteedse
uitwas kunnen worden beschouwd,
ware het niet dat elders soortgelijke
„Maar Joodse bankiers hebben nog
niet overal de macht ln handen", zo
vervolgde Moskwa. „Daarom" zo
schrijft V. Begun ln zijn boek, „blijft
het de belangrijkste taak van het
zionistisch zenuw-centrum om de
sleutelposten te veroveren in de be
stuurlijke, economische en ideologi
sche machine van de landen van de
diaspora" waarover de Joden nu zijn
verstrooid.
Gezien het Joodse gedrag en de
Joodse leer, zo wordt verder uitge
legd. ,4s het natuurlijk dat zulk
monsterachtig onderwijs waak
zaamheid, afkeuring en zelfs vijan
digheid wekt van mensen met ook
maar een minimum aan begrip.'
Daardoor kan het gebeuren dat 'an-
ti-semitisme zal ontstaan als spon
tane reactie van de geknechte groe
pen van het werkend volk tegen de
barbaarse uitbuiting die wordt uit
gevoerd door de Joodse burgerij.'
Dergelijke reacties, zo gaat het op
marxistische toon verder, 'moeten
eerder worden beschouwd als een
manifestatie van de klassenstrijd
dan als anti-semitisme.'
Rechtvaardiging
Er zijn er ln de Sowjet-Unie die
dergelijke artikelen beschouwen als
een voorbereiding op een ideologi
sche rechtvaardiging van anti-semi
tisme. Er begint een vergelijkbaar
patroon te ontstaan. Het proces te
gen Joodse dlssdenten die de CLA
zouden hebben geholpen kan een
'legaal' excuus bieden voor anti-se
mitisme. De strijd om de opvolging
van Breznjew, die nu aan de gang is,
kan anti-semitisme tot factor van de
Interne Kremlin-polltiek maken.
Sommige groepen kunnen Joden
weer willen gaan gebruiken als zon
debok, zoals eerder is gebeurd. Het
SJtsjaranski-proces, opgezet om te
bewijzen dat Joden met de Verenig
de Staten samenzweren tegen de
Sowjet-Unie, speelt politici in de
kaart die vinden dat Breznjew te ver
is gegaan met zijn politiek van ont
spanning.
Dergelijke patronen vielen in het
verleden doorgaans samen met één
of andere Interne crisis ln het Krem
lin. De vraag is daarom of er op dit
moment een nieuwe crisis opborrelt
in het Kremlin.
De vrouw van Sjtsjaranski tijdens een demonstratie in Londen
waar ze de vrijlating van haar man bepleitte.
