Drie zoutbassins aan Rijn ongebruikt De tekening van een lezer CPN moet klassenstrijd uit mottenballen halen Fietsdemonstranten zagen op eiland Fessenheim: Keizer zonder kleren' in Straatsburg Voorzitter en Kamerlid Hoekstra CONCOURS MIPPIÖUE DU CABINET NA DE EERSTE WElCERIWC Opkikkert je Dthello: maak je bord vol tijd Vraag duivels eigen schuld DINSDAG 2 AUGUSTUS 1977 BINNENLAND Trouw/Kwartet door Hans Schmit ^STRAATSBURG Drie weken langs de Rijn fietsen om de moodzaak van een schone Rijn te onderstrepen, gaat je niet ■alleen in de benen zitten, maar ook in het hoofd. Als je naast de idagelijkse vijftig tot zeventig kilometer op de fiets ook nog naar lange uiteenzettingen in het Duits of Frans moet luisteren over tioe vuil die Rijn wel is en hoe weinig er eigenlijk aan wordt gedaan, terwijl je juist op de fiets bent gestapt om daartegen te protesteren dan wil halverwege die lange rit de aandacht ook nog wel eens verslappen. Die menselijke eigenschap manifes teerde zich in Straatsburg, waar de langgerekte fietskaravaan het afge lopen weekeinde neerstreek. Luid bellend bereikte de stoet, waarin door de voortdurende regen het geel van de waterdichte fietskleding dui delijk overheerst, het nieuwe ge bouw van de Raad van Europa. Het was tengevolge van het reces op één .parlementariër en één hoge ambte naar na, zo goed als geheel uitgestor ven. zodat het geluid van de fietsbel len in de grijze regenlucht verdween, maar zelfs als deze alarmkreet de verantwoordelijken in het gebouw -alsnog mocht bereiken, blijft het de vraag, of de Rijn werkelijk schoner zal worden. Want de Raad van Europa mist de mogelijkheden om op te treden te gen de voortgaande vervuiling van de Rijn. In het „Paleis van Europa", zoals het nieuwe en kostbare onder komen van de negentien aangeslo ten landen heet, woont een keizer Zonder kleren. .pe problemen worden onder veel woorden en nog meer drukwerk be dolven, zonder iets op te lossen, om dat de bevoegdheid ertoe ontbreekt. De opmerking van Jan Boom van het comité „Rijn Appèl", dat „als actiegroepen aantonen dat de Rijn wordt vergiftigd, en de bronnen er van vaststellen, de politici dat moe ten aangrijpen om maatregelen te tréffen", bleef dan ook zonder reac tie. Zo verging het ook de opmerking van een Franse deelnemer, dat ieder een zegt van goede wil te zijn om de Rijn schoon te maken, maar dat ondertussen de Rijn steeds vuiler wordt, en goede wil alléén kennelijk niet in staat is voor een oplossing te zorgen. Professor A. Ch. Kiss van de univer siteit van Straatsburg onderstreepte het met de volgende woorden: de rechtsmiddelen van de Raad van Eu- 'opa om een bescherming tegen ver ruiling te verzekeren, zijn onvol- loende. Dat is ook het geval met de lestaande regels van welke instantie lan ook, maar dat weet iedereen al. Het gehoor was toen al fiks uitge dund, evenals de middag ervóór, toen in het beursgebouw van Straatsburg een urenlange middag zitting steeds minder demonstran ten (andere belangstellenden dan de fietsers waren er nauwelijks) aan hun stoel kon kluisteren. Na deze overdosering in voor velen nauwe lijks verstaanbaar Frans werden dan ook de fietsen met plezier weer van het slot gehaald. Richting Duits land, waar morgen in Worms de fiet sen tot aan Bonn op de trein gaan. De bijeenkomst in Straatsburg mag de deelnemers dan weinig nieuws hebben gebracht dat wil nog niet zeggen dat de tocht tot nu toe niet verhelderend zou zijn geweest. Eén van de deelnemers is Wouter Veen- ing, werkzaam op de afdeling be leidszaken van het ministerie van milieuhygiëne en speciaal belast met het onderhouden van contact tussen de overheid en de particulie re milieu-organisaties. Hij heeft een deel van zijn (fiets-) vakantie laten samenvallen met de demonstratie en zegt met name ge troffen te zijn door de angst en be zorgdheid van de bevolking in Frankrijk over de bouw van kern centrales. Veening: „Het leeft hier erg sterk, de mensen reageren emo tioneler dan in Nederland. De ont wikkeling ls hier ook al verder, in Nederland moet de inspraak over mogelijke vestigingsplaatsen nog op gang komen. Verder hebben we een bijzonder interessante tentoon stelling in Sasbach bezocht over de mogelijkheden van zonne-energie. We hebben installaties en woningen bezocht en ik heb duidelijk de in druk, dat ze buiten het experimente le stadium zijn en dat sommige in stallaties bedrijfseconomisch renda bel zijn." Projecten De fietstocht langs de Rijn biedt de demonstranten gelegenheid zich te vergewissen van veelbesproken pro jecten, zoals de bouwplaatsen van kerncentrales (enkele deelnemers I - i v ;v Fietsen voor een schone Rijn. verlieten dit weekeinde de groep om deel te; nemen aan de grote demon stratie in Creys-Malville tegen de bouw van de grootste snelle kweek reactor in Frankrijk), waterzuive ringsinstallaties en dergelijke. De demonstranten hebben ook het ei land Fessenheim (halyerwege Bazel en Straatsburg) bezocht, waar vier grote bassins zijn voor de opslag van zout uit de Franse kalimij nen. Het zout behoort daar volgens inter nationale afspraak te worden opge slagen, wanneer de afvoer van de Rijn laag is. Enige maanden terug echter maakten de waterleidingbe drijven bekend, dat die afspraak niet werd nagekomen. Jan Boom: „We hebben gezien, dat drié van de vier bassins zeker tien jaar niet zijn gebruikt. Terwijl de suggestie werd gewekt, dat het zout werd opgesla gen, is driekwart van de totale capa citeit niet gebruikt. In die drie bas sins groeien wilgen en populieren die zeker drie jaar oud zijn. Die bomen groeien er niet, als er zout wordt geloosd, terwijl het bovendien een aantal jaren duurt, voordat deze bomen groeien op grond, waar zout is geloosd." Smeerpijp Naast het opdoen van (nieuwe) in formatie is de fietstocht ook be doeld om informatie uit te dragen, om de plaatselijke bevolking te la ten weten, dat wat bij hen in de Rijn wordt gegooid, de rivier uiteindelijk tot een smeerpijp maakt. Twee jon gens en twee meisjes laten dat de bevolking weten via de tekst „Wir trinken ihren Dreck Nous buvons votre saleté", op hun T-shirt. Doorgaans, zo vertelt Sjak Gielen, is de bevolking wel voorbereid op de komst van de demonstranten, veelal dank zij publikaties in de lokale dagbladen. Sjak Gielen: „Voor een deel vinden we wel begrip, maar we krijgen ook wel agressieve reacties, vooral van automobilisten. In Bazel gooide een vrouw vanuit een flat een emmer water over ons heen, maar het is me niet duidelijk of dat posi tief dan wel negatief was bedoeld." Die confrontatie met wat langs de Rijn gebeurt en met wie er langs de Rijn wonen, is voor de demonstran ten aanzienlijk interessanter dan de overdosis aan overbekende informa tie, die in Straatsburg velen deed kiezen voor een wandeling in de oude binnenstad. Inmiddels is de „Tour de l'environnement". zoals de Fransen de fietstocht kennelijk ter onderscheiding van een echte wie lerronde noemen, op weg naar West- Duitsland. Met in één van de fietstassen een flesje water. Schoon, helder water, dat in Chur uit de daar nog schone Rijn is gehaald. Aan het eind van de tocht wordt een tweede flesje met Rijnwater gevuld. Naast elkaar ge zet, zullen de twee flesjes de vervui ling van de Rijn zichtbaar moeten maken. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM CPN-vooreitter en Tweede-Kamerlid Henk Hoekstra is van mening, dat de CPN de klassenstrijd in Nederland weer moet opvoeren. Het feit, dat de partij zich de laatste jaren niet meer intensief met deze zaak heeft beziggehouden is, volgens hem, een van de mogelijke oorea ken van het grote stemmenverlies van de CPN bij de laatste verkiezingen. Henk Hoekstra schrijft dit in De Waarheid van gisteravond, waar in men met zijn bijdrage ^een openbare discussie opent over het waarom van de verkiezingsneder laag van de CPN en de methoden, die gehanteerd moeten worden om de partij weer aan meer aan hang te helpen. „Gezegd moet worden dat ideolo gische versterking van de partij dringend noodzakelijk is. Het is onmiskenbaar dat ook in onze partij duidelijk merkbaar is, dat de voort-etterende afstomping van het klassengevoel en een niet- aandurven van de klassenstrijd gesignaleerd moeten worden. Hier is duidelijk een infiltratie aan de gang van rechts sociaal democratische ideeën, waarbij vooral ook vakbondsbestuurders van het soort Spit en Kok onop houdelijk via de vakbeweging hun actie-ondermijnende rol spe len. Hoe langer hoe meer verkla ren dit soort figuren de strijd voor de loonsverhoging als „besmet". Arbeiders, die nu in de vakbewe ging over loonsverhoging willen praten, krijgen onmiddellijk voor- Henk Hoekstra gehouden, dat ze moeten denken om „de derde wereld, de economi sche crisis, de belangen en de rentabiliteit van het bedrijf, aan werklozen, die het nog slechter hebben, aan solidariteit met de sociaal gesteunden. Kortom: er is één grote verlakkerij gaande met maar één doel: verduistering van de klasse-verhoudingen en het smoren van de klassenstrijd. Dit proces is overal gaande en de la chende derden zijn de monopolies en de banken," aldus Henk Hoek stra. Zelfkritiek Ook op de partij-leiding is wel het een en ander aan te merken, vol gens Hoekstra. „De leiding en de leidinggevende partijgenoten zonder aanziens des persoons moeten tegenover de partij en de massa verantwoording afleggen. Daarvoor mag niet weggelopen worden. Het gaat om de massa om de arbeiders vooral. In dit opzicht kan men spreken over rechtse tendenzen en sectarische afgeslotenheid van de partijlei ding en het is aan geen twijfel onderhevig dat dit mede de oor zaak ervan is geweest, dat de par tij in de laatste dagen van de verkiezingen door de meedogen loze campagne van de tegenstan der werd verrast. De leiding van de partij ls op dit punt het zich oriënteren op de arbeiders te afgesloten geweest. Er moeten openingen gemaakt worden voor nieuwe, zowel als oude. in de strijd gestaalde krach ten. Zeker wat de partijleiding betreft mag er geen sprake zijn van het vastroesten in functies. Daarom is er naast kritiek ook zelfkritiek nodig vooral van de meest verantwoordelijke kamera den van de leiding ook als het gaat om de voorzitter van het partijbestuur," aldus Henk Hoek stra. ""Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus 859, Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon HET WEER door Hans de Jong Weerrapporten Allez, mensen.Een buitenkans je in deze zomer vandaag. De zon zal er wel in slagen uit de grauws luiers tevoorschijn te komen en dat zal een gunstig effect op de temperatuur hebben. Het kwik zal vooral in het binnenland kun nen oplopen tot waarden tussen 21 en 23 graden, mogelijk kan het hier en daar 24 of 25 worden. Gisteren was dat al het geval in Engeland. Om twee uur werd er 25 afgelezen in zuidwest-Schot land, midden-Engeland (Man chester) en in Londen. Ook in Denemarken werden dergelijke uitersten gemeten. Mooie zonnige perioden fleurden in Engeland het weerbeeld op, maar bepaalde regio's zagen nog wel wolkenvel den overdrijven. Die zachtere stromingen uit En geland moeten de Noordzee pas seren en daardoor kan er wel weer het een en ander gebeuren, u raadt het al. Wolkenvelden. Maar, zoals gezegd, het binnen land zal daar vermoedelijk wat minder last van hebben. Boven dien is de rug van hogedruk die ons dit voordeeltje bezorgt af gaande op de figuraties van de isobaren „breed opgezet". Daardoor houden we er misschien nog iets meer van over dan één dag. De kans dat een koufrontstoring het weer bij ons gaat bederven, is ook woensdag nog niet al te groot en zo ja, alleen later op de dag. Het meest waarschijnlijke is dat er donderdag weer een grotere kans is op wat meer buien. Van erge betekenis zal ook die storing niet zijn en zij wordt gevolgd door hernieuwde opklaringen vanaf de oceaan, waarbij de temperatuur bij wind uit westelijke richtingen over het algemeen niet zo veel zal dalen, hoogstens tot een niveau (voor de middag) tussen achttien en twintig graden. In midden-Europa wordt de va kantiegangers na de zondvloe- dachtige regens van zondag nu ook een verbetering gegund. De regendepressie die het Tsjechi sche Ostrava maandagmorgen nog opscheepte met twintig milli meter water in zes uur tijd, ver liest meer en meer aan invloed en de opklaringen breken vandaag en morgen overal door in zuid- Duitsland en Oostenrijk. Ook daar kan de thermometer dan weer aan een opmars van twintig naar vijfentwintig graden begin nen. In Salzburg en omgeving is de meeste regen gevallen: plaat selijk meer dan honderd millime ter binnen het etmaal. Gevolg: overstromingen. Henk Veldman in Ten Post vraagt mij mee te delen, dat hij, anders dan Trouvé van maandag morgen wildendoen geloven, in juli geen enkele zomerse dag van vijfentwintig graden of meer gere gistreerd. Hij heeft er wel twee gehad, maar die werden waarge nomen in juni. Het jongste bulletin van de We reld Meteorologische Organisatie (juli-nummer) bevat een interes sant, allesomvattend overzicht van de grote droogte in Europa van 1976. Enkele grepen eruit: Oostenrijk aanhoudend droog van maart tot mei, veel branden. België: zeer geringe regen van fe bruari tot augustus: ergste tekort sedert 1921, in Brussel recordlage vochtigheid van maart tot augus tus. Tsjechoslowakije: drieënder tig dagen durende zomerdroogte, record-lange duur. Denemarken: van Juni tot eind augustus de droogste periode sedert het begin van de waarnemingen in 1874. Oogstverliezen vier vijf miljoen Amerikaanse dollar. Frankrijk: noordelijkste streken het zwaarst getroffen. Zo een dro ge periode slechts één maal in honderd jaar. DDR: van februari tot augustus op geen enkel stati on meer dan zeventig procent van de maandelijkse neerslag. Veel bosbranden door laag vochtge halte. Hongarije: zeer droog,voor al van 4 tot 20 Juli. Zelfs zomerse onweersbuien brachten minimale regenhoeveelheden. Italië: noord elijke gebieden over het eerste halfjaar slechts 54 procent van de normale neerslag. Nederland: fe bruari tot augustus droogste peri ode. in op z'n minst 125 Jaar. Noor wegen: van maart tot september laagste regencljfers sedert begin waarnemingen 1874. Zwitserland: zeer weinig regen van december 1975 tot eind juni '76. Land als geheel: slechts 55 procent. Dit ge beurde maar éénmaal eerder. Veel schade aan de oogst. Enge land en Wales: droogte over zes tien maanden ongekend sedert 1727. Als contrast: IJsland (Reyk javik) had juni tot augustus 68 procent regen.te veeL Tot zo ver dit officiële verslag. Strandweer. Vandaag droog met wolkenvel den, ook af en toe wat zon. Mati ge, later zwakke wind uit west tot zuidwest. Lucht 18 tot 20 graden, zeewater 17 tot 18 graden. Verde re vooruitzichten: eerst nog zonni ge perioden, daarna een ocea nisch frontje met kans op een bui. Amsterdam zwaar bew 18 De Bilt regenbui 18 Deelen zwaar beu. 17 E«l<)e zwaar bew J7 Eindhoven zwaar bew 17 Den Helder zwaar bew 17 Rotterdam half bew 18 Twente half bew 18 Vllsslngen half bew 19 Zd. Limburg zwaar bew 16 Aberdeen regenbui 20 Athene zwaar bew 30 Barcelona onbewolkt 23 Berlijn zwaar bew. 22 Bordeaux hall bew 23 Brunei zwaar bew 17 Frankfort geheel bew 17 Oeneve onbewolkt 20 Helsinki zwaar bew 20 Innsbruck geheel bew M Klagenfurt half bew 19 Kopenhagen llcht bew 21 Llnabon onbewolkt 31 Locarno onbewolkt 26 Londen zwaar bew 26 Luxemburg geheel bew 14 Madrid onbewolkt 30 Malaga onbewolkt 27 Mallorca onbewolkt 28 MQnchen hal1 bew 16 Nice onbewolkt 23 Olio llcht bew 23 Parija zwaar bew 10 Rome llcht bew 25 Split zwaar bew 24 Stockholm half bew 23 Wenen regen 14 ZQrtcb zwaar bew 18 Casablanca onbewolkt 25 Ia tan boel regenbui 32 Tunis ilcbt bew 28 schreven midden, waar de kansen op insluiting toenemen naar mate je naar de kant uitbouwt (er komt immers met elke zet een steen méér op het bord). Eenmaal aan de kant kun je nog maar half zo makkelijk worden ingesloten, en wie een hoekplaats verovert, zit bijna op fluweel. Zo werkt dat. De naam Othello is er een beetje bijgesleept: dat was immers de „moor van Venetië" in Shakespea- res drama, die eerst zijn blanke vrouw Desdemona doodde en toen hij zijn vergissing bemerkte, de hand aan zichzelf sloeg. Maar het spel is boeiend en verrassend. ara, 5. leo. Ir is een nieuw bordspel op de larkt. Het heet Othello en wordt oor twee personen gespeeld op en bord van 64 vakken, net een chaakbord dus, maar nu zijn alle akken gelijk. Er zijn 64 stenen, die an de ene kant wit en aan de ndere zwart zijn. Het is niet de edoeling het bord leeg te krijgen, Dais met schakew en dammen, laar juist vol. Hoe? e opening is voorgeschreven: vee zwarte stenen diagonaal en vee witte in het midden van het ord. Daarna gaat zwart verder. Hij iaatst een nieuwe steen naast een een van de tegenstander, en wel «danig dat een of meer witte ste rn worden ingesloten. Stenen he- n ingesloten als links en rechts boven en onder, of diagonaal enen van de andere kleur worden ;zet. De ingesloten stenen worden •rvolgens omgedraaid. Dan komt is de andere kleur boven en wor- :n de veroverde stenen tot de te- npartij gerekend. Het spel ein- gt als van alle stenen wit óf zwart •ven ligt. of als het bord vol is: dan beslist het aantal witte en zwarte stenen. Eenmaal gelegd blij ven de stenen altijd op hun plaats van schuiven of slaan is geen sprake, alleen van omdraaien. De stenen wisselen in het verloop van het spel herhaaldelijk van kleur, en dus van partij. Wat blijkt? In de eerste plaats dat je de kinderlijk eenvoudige spelre gels in een minuut leert Het spel zelf kan vlot of langzaam gespeeld worden dat gaat net als met schaken en dammen. Jong en oud kunnen dus aan de slag. Tweede bijzonderheid: de kansen wisselen snel. Zó denk je bijna bin nen te zijn of je bent ineens weer een serie stenen kwijt. Dan over heerst wit. dan ineens weer ziet het je zwart voor de ogen. Maar gaan deweg gaat de overwinnaar zich natuurlijk wel aftekenen. Tenzij er in de laatste minuut toch weer iets onverwachts gebeurt. En dat alle maal met 64 witte/zwarte stenen op een groen speelbord. Het zit logisch in elkaar: je begint in het voorge Het pronkstuk van Sea World in Florida is Shamu, een walvis van niet minder dan 7500 pond. Het dier geeft ook voorstellingen en ontlokt daverend applaus aan zijn publiek, als het met zijn zes meter lengte reusachtige sprongen boven zijn bassin maakt. wijsheden door, die hij van een oude Surinamer hoorde: „Jullie zijn allemaal mensen van de klok geworden. Bij jullie is 12 uur ook altijd 12 uur. Jullie eten omdat het 6 uur is. Niet omdat je honger of slaap hebt, nee, omdat het er de tijd voor is. De tijd is bij jullie keurig gemeten. Het is een ding geworden. De mensen worden er door beheerst en maken zich er ondergeschikt aan. Bij ons is de tijd de ruimte die we nodig hebben om menselijke relaties te laten groeien. De tijd is voor ons iets heel sociaals en menselijks. Het is de ruimte om te vertellen wat Je voelt, om te ontdekken wie iemand is, om door te geven wat je hebt ervaren in je leven. Wij „hebben" dan ook de tijd. Maar jullie maken er een ding van en dat ding bepaalt klok slag wat er gebeuren moet. Dat ding wordt nog steeds op muren en torens gehangen. En zodra een kind een beetje groter wordt, wordt er ook zo'n ding op zijn pols vastge hecht Het leven van Jullie dat on der al die horloges in al die polsen klopt, wordt geregeld en gecontro leerd. De tijd werd een machine en die heeft Jullie gevangen, beheerst jullie, is jullie afgod. Je werkpro gramma, de produktietijd, je agen da is de baas. Jullie dansen alle maal naar de pijpen van Je zelfbe dachte maaksel en Je verliest in die bijgelovige dans Jezelf en je vrien den uit het oog." In Studio geeft Jack de Valk van het (KRO-)Omroeppastoraat de Over hoeveel vrouwen moet een bavianenman in gevangenschap beschikken om met succes een ko lonie in stand te kunnen houden? Dat is de vraag die in Ouwehands dierenpark officieel pas na de vakanties wordt onderzocht Hoewel er dus eigenlijk niets defi nitief over te zeggen valt, lijken de zaken zich nu al vanzelf voorspoe dig te regelen: de vrouwtjes die uit de dierentuin van Emmen naar Rhenen gebracht zijn, voelen zich al helemaal ingeburgerd. Eén heeft zich over twee Duitse bavianenjon- gen (uit Frankfort gekomen) ont fermd. een van de jonge Ouwe hand-mannetjes heeft zich drie vrouwen uit Emmen toegeëigend en de eigenlijke leider, een oudere baviaan, heeft er vier voor zichzelf uitgezocht. Weliswaar kijkt de oude af en toe wat narrig naar zijn jongere'concurrent en diens harem, maar vechten doen de twee vrijwel niet. „De oude heer weet wel dat die Jonge knul ln de toekomst toch de grote baas wordt," zegt direc teur Ouwehand. „Vrouwen hebben ln het algemeen betere, zachtere kwaliteiten dan mannen en in het algemeen zijn zij niet zo duivels als mannen. Maar wanneer een vrouw duivels wordt slaat ze alles. Geen man kan tegen haar op," heeft India's nieuwe pre mier Desai volgens het feminis tisch maandblad Opzij onlangs in het Amerikaanse weekblad Time verklaard. „Vroeger", zei de pre mier, was hij „de grootste kampi oen van de vrouw"; meer dan wie ook heeft hij volgens zijn zeggen voor vrouwen een plaats in de poli tiek ingeruimd, maar daar is hij helemaal van teruggekomen nu hij het echt voor het zeggen heeft. De ervaring met vrouwelijke premiers ln 8ri Lanka. India en Israël („en met mevrouw Thatcher zal het de zelfde kant opgaan als ze premier van Groot-Brittannlë zou worden") heeft hem wijzer gemaakt, vindt hij. Desai ls tegenwoordig dan ook de overtuiging toegedaan dat vrou wen zich nooit met politiek moeten bemoeien. Eigen schuld, als een liftende vrouw door de man die haar mee neemt, lastig wordt gevallen. Dan had ze maar niet moeten liften, vindt een rechter in Los Angeles Rechter Compton behandelde de zaak van een aangerande vrouw, die door hem ln het ongelijk werd gesteld. Een vrouw-alleen die be reid ls ln te stappen ln de eerste de beste auto die stopt, laat daarmee doorschemeren dat ze zich minder zorgen maakt over de eventuele gevolgen dan nlet-liftende vrou wen, vond de rechter: „Onder zulke omstandigheden ls het van een man niet onredelijk te menen dat de vrouw ln seksuele relaties zal toestemmen". Feministen zijn onmiddellijk tegen de vrijspraak van de aanrander in het geweer gekomen. Al eerder heb ben ze dat gedaan na de vrijspraak van een 15-Jarige aanrander ln Wisconsin, die volgens de rechter 'normaal' had gereageerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 5