'Het deed aari trouwen denkend
s
nderzoek naar
orzaak ongevallen
nvoldoende
Ga allemaal maar op je kop staan!
Gelijke monniken,
gelijke kappen
O
er veiligheidsvoorlichting gewenst
C
evangenisstraf
ar pyromaan
longeman die na
lühoord gearresteerd
Svas, in vrijheid
nVermanings stenen
mn Drents museum
Vrouwen stellen boekje over echtscheiding samen
Advies om niet
te overhaasten
FNV verdeelt miljoenen
Meer aan hygiëne
doen in ziekenhuis
IDAG 29 JULI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet P8RHS11
een onzer verslaggevers
IDSCHENDAM Het
Dfd van de afdeling jeugdge-
hdsheidszorg van het minis-
5e van Volksgezondheid F.
jfelbakker zegt ongerust te
1 over het gebrek aan onder-
fe naar de oorzaak van onge-
llen.
B stelt in het jaarverslag van 1976
er niet alleen ongerustheid be
te bestaan over ongevallen,
ucht, rookgewoonten, alcoholge-
lik en kindermishandelng, maar
|t ook over het feit dat er weinig
|t fundamenteel onderzoek naar
e zaken wordt gedaan.
;end jongens en 400 meisjes on-
de twintig sterven jaarlijks als
olg van een ongeval, terwijl ieder
r 20.000 jongens en 10.000 meisjes
t ongevalsletsel in een ziekenhuis
ht komen. Ongevallen vormen
jiti i
adinJal
°"t ac
Middelburg ianpi De rechL
nk in Middelburg heeft de negen
jarige E. A. B. uit Grauw
euws-Vlaanderen) veroordeeld
acht maanden gevangenisstraf,
larvan vier voorwaardelijk met
n proeftijd van drie jaar en behan-
iling door een psychiater zolang
jze dat nodig acht. De jongeman
«ft eerder dit jaar vijf keer brand
sticht in de omgeving van Grauw.
it deed hij als hij zijn innerlijke
yang tot brandstichting niet meer
en bedwang kon houden. Geëist was
weken gevangenisstraf waar
om drie voorwaardelijk,
TILBURG (ANP) De 25-jarige H.
ran R. uit Tilburg, die verdacht
ilwerd van moord op zijn verloofde,
is-ie 24-jarige onderwijzeres Marlou
mïantegoeds uit Tilburg, is op vrije
le®eten gesteld. Volgens de politie is
dat de jongeman het mis
tri jf niet kan hebben gepleegd. De
ntwikkelingen in deze zaak wijzen
,_J een andere richting. De politie
™oopt binnenkort nadere medede-
jnPgen te kunnen doen.
tg.
seiSSEN (ANP) De omstreden ar
cheologische vondsten van de ama-
le sur-archeoloog Tjerk Vermaning
m uilen worden tentoongesteld in het
Irents Museum in Assen. Ook
'ordt overwogen alle niet aange
archeologische vondsten
Vermaning erbij te exposeren.
jerk Vermaning werd onlangs door
i rechtbank in Assen wegens op-
ihting veroordeeld tot een maand
irwaardelijk, omdat hij vervalste
tien aan het Drents Museum zou
ebben verkocht. Tegen dat vonnis
1*5 hij in hoger beroep gegaan. De
t Imstreden stenen zullen worden
eëxposeerd, zodra zij door de Justi-
le worden vrijgegeven.
bij de jeugd de voornaamste doods
oorzaak. In de eerste levensjaren
gaat het vooral om ongelukken in en
om de woning, om de vijf „v's" val
len, verstikken, verbranden, vergifti
ging en verdrinken.
Volgens Wafelbakker moet de veilig
heidsvoorlichting zich in de eerste
plaats richten op ouders en verzor
gers. Hij meent dat er onvoldoende
bekend is over de manier waarop
voorlichting het best kan worden
gegeven. Een grote verantwoorde
lijkheid ligt ook bij fabrikanten van
produkten waar veel ongevallen mee
gebeuren. „Babytrappeltuigjes zijn
soms zeer gevaarlijk, speelgoed kan
ook gevaar opleveren, sluitingen op
flessen met gevaarlijke stoffen zijn
niet goed genoeg en te smakelijk
gemaakte geneesmiddelen veroorza
ken vaak vergiftiging bij kleuters
omdat ze denken met snoep te doen
te hebben."
Wat betreft de veiligheid op straat
vindt Wafelbakker dat er moet wor-
dén gedacht aan scheiding tussen
voetganger, fietser en gemotoriseerd
verkeer, toepassingen van ongelijk
vloerse kruisingen zoals die er nu
zijn in Lelystad en de Bijlmermeer,
bevordering van woonstraat en
woonerf, en maatregelen die het
doorgaand verkeer belemmeren.
KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN
KINDEI Jl
Toen de schrijver Guus
Kuyer het vorig Jaar begrif-
feld werd voor zijn (overi
gens een jaar eerder ver
schenen) Met de Poppen
Gooien, werd door het zich
ongevraagd opwerpend
schrijverscollectief, dat
stellingen ontworpen had
hoe kinderboeken geschre
ven dienen te worden (daar
waren Wilmink, Dorrestijn,
Riem, Moonen, Kampen,
Eykman bij) gesproken
over „geestelijke kleuters"
en „hoed u voor auteurs die
enkel kinderboeken schrij
ven". Best een goeie, overi
gens. Kuyer had al romans
geschreven voor volwasse
nen, en bleef dus buiten
schot, naar hij vergenoegd
vaststelde in het Hollands
Diep van 9-10-'76.
Want anders, zegt Dorre
stijn, neem je te weinig risi
co. Voor kinderen schrijf je
over dingen die Je al weet,
voor volwassenen over din
gen die je nog niet weet.
Schrijven is: jezelf op de
proef stellen. En Ries Moon
en: veel opvoeders en schrij
vers van kinderboeken zijn
uitsluitend geïnteresseerd
in dit éne aspect van het
kind, dat het volwassen
wordt. Het getuigt van een
enorme zelfoverschatting
van het volwassen zijn. Het
zou de moeite waard zijn te
proberen de kindemormen
en -waarden te ontdekken
en daar als volwassenen
naar toe te groeien in plaats
van altijd maar andersom.
(Dat heel wat schrijvers
voor kinderen al jaren zo
bezig zijn is het collectief
dan wel ontgaan.;
Guus Kuyer dacht: dat
geldt misschien ook voor
kinderlectuur die niet al
leen literatuur in de dop is
maar ook een eigen waarde.
En misschien wordt de vol
wassen literatuur ook wel
enorm overschat. Jan Blok
ker schreef eens dat kinder
lectuur te zien valt. Maar,
denkt Kuyer, eerst was er
toch de „nursery rhyme" en
vervolgens Paul van Ostay-
en, eerst Wlnnnie the Pooh
en toen Freud? Hij vindt
Het Schaap Veronica ster
ker dan de Gijsbrecht. Dat
zal dan wel komen omdat
dat voor hem geschreven is
en door de emotionele her
kenbaarheid die Karei Eyk
man in een kinderboek wil
zien. Of het goed geschre
ven is kan hem minder
schelen.
Ik zou trouwens niet weten
waar de pretentie vandaan
komt dat kinderen minder
recht op TAAL zouden heb
ben dan zij. „Geef ze ple
zier." zegt Dirk Bogardes
grootvader als deze acteur
wil worden',, en verrukking,
geeft ze prachtige woorden
en beur ze op, maak ze aan
het lachen en hou van ze. op
de manier waarop ik van
jou hou." Wie zegt dat wel
gekozen woorden een kind
niet in verrukking kunnen
brengen? Kuyper: mij kan
het weinig schelen dat er
„geworsteld moet worden"
dat je jezelf op de proef
moet stellen, dat een schrij
ver het moeilijk moet heb
ben, arm, hongerig moet
zijn (zo is het toch in dit
land?) maar hij voelt zich
verdacht gezond sinds hij
kinderboeken schrijft.
Guus Kuypers boekje „Op
je kop in de prullemand"
gaat weer over het kind Ma
delief, al zou best iemand
anders hoofdpersoon kun
nen zijn: de avontuurtjes op
school kunnen elk kind
overkomen. Er is een reuze
originele meester, die soms
irritant bijdetijds is, maar
soms ook ontroerend men
selijk, en niet beschaamd
dat zijn kinderen te tonen
(„Heb jij ook zo'n hekel aan
kinderen?"). Ik ben het met
GK eens dat je zonder iro
nie onverteerbare tabaks
pruimen van boeken krijgt,
maar een Jong kind voelt
zich erg onzeker bij dit wa
pen. wat blijkt in de scène
in Madeliefs huis als moe en
de meester in eigen geheim
taal spreken (best een leuk
staaltje van creatief taalge
bruik, waar de twee bladzij
den gebazel tussen twee
kippen pover bij afsteekt),
en waar Madelief tenslotte
nijdig roept „Wil je mijn ka
mer nou nog zien, of niet?"
Maar ook een meester die
zegt „Nu bén ik groot en'
wat doe ik, ik die verTe rei
zen wou doen en paden in
oerwouden hakken? Ik sta
op, ik ga naar school, ik ga
naar huis, ik kijk tv, ik ga
weer naar bed en ik sta weer
op. Dót doe ik elke dag.
Eten? Jawel, dat doet hij
ook. Maar „soms krijg ik
het op mijn zenuwen. Dan
wil ik weg. Naar Rusland of
China, mijn een biet. Maar
ach, die zenuwen gaan over.
Dan sta ik op en ga naar
school. En dan vind ik het
nog lollig ook. „Mance Post
door Gertie Evenhuis
tekende wat Kuyer dacht,
Querido gaf het uit, 12,90.
De Harmonie biedt voor
10.-. De Liedjes van Ome
Willem, uit de film, door Ka-
rel Eykman. Dat gaat over
je bal. je kapotte auto, het
soms in je vader of moeder
willen klimmen, over rom
mel die je spaart (dopjes
van de colaflesjes, scheer
mesdoosjes zonder mesjes
en ook nog marspapiertjes,
kauwgumplaatjes. zeven
korte rode draadjes (een
hele goeie). Over een dood
vogeltje dat tenminste
mooi begraven is- uitste
kende observaties van ie
mand die goed kijkt, al vind
je hier niet de melancholie
van een Wilmink en ook
geen moeilijke lange zinnen
die Dorrestijn best aan
durft! 't Zijn teksten, lied
jes, compleet met een mee-
stamper, met tekeningen
van Cies Hessels die vragen
om gekleurd te worden door
de lezertjes.
Wat zal Ik verder zeggen?
Eykman doet het zelf op de
flap „dat liedjes voor kleu
ters geen luisterliedjes zijn,
maar een soort speelgoed,
gebruiksvoorwerpen om
mee te zeuren bij oom en
oma: lees eens voor, lees
nóg eens voor. „Wat nou?
Wat doen grote mensen dan
met gedichten? Ze zichzelf
voorlezen toch zeker? „Het
blijft gokken met kinderen,
vindt Eykman, aan de ene
kant lijken ze hem maar
vage typen, en aan de ande
re kant kunnen ze dingen
haarscherp zien en onthou
den. Overigens weet na
tuurlijk niemand precies
wat zich in de hoofden van
kleine kinderen afspeelt."
Zo is het maar net.
KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN KINDERBOEKEN
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM „Ik herinner me niet veel meer van de gang van zaken bij de officiële scheiding.
Ik herinner me in ieder geval wel de drie heren achter een groene tafel. Boven hun hoofd een
portret van hare majesteit, wij in twee stoelen naast elkaar vóór de tafel met onze beide getuigen,
de advocaten. De entourage kwam me bekend voor. Ik wist alleen niet goed meer hoe en waar,
totdat een andere vrouw eens zei, dat het haar aan trouwen had doen denken. Alleen heel wat
duurder en heel wat moeilijker."
Dit schrijft een gescheiden vrouw in
het boekje „Meiden die scheiden",
dat is uitgegeven door de vrouwen-
hulptelefoon „Vrouwen bellen vrou
wen". Bij deze telefonische hulp
dienst voor vrouwen, die al in vier
Nederlandse plaatsen bestaat, kreeg
men zo veel vragen van vrouwen
over echtscheiding, dat het goed
leek een eenvoudig boekje samen te
stellen met gegevens over echtschei
ding, aangevuld met persoonlijke er
varingen van vrouwen.
„Er zijn wel wat boeken over echt
scheiding, maar die bleken niet mak
kelijk genoeg, niet alleen niet voor
ons maar ook voor al die andere
vrouwen, die ze te duur, te dik en te
moeilijk vonden. Dus besloten we
zelf maar een boekje te maken, dat
niet duur en niet dik en niet moeilijk
en wel bruikbaar is. Een aantal vrou
wen van onze groep is zelf geschei
den en wist uit eigen ervaring te
vertellen, dat ze tijdens de echtschei
ding zo onrustig en emotioneel gela
den waren, dat het rustig lezen van
een voorlichtingsboek er beslist bij
inschoot. En toch moet je weten wat
er gebeurt bij een scheiding, vandaar
dit boekje," aldus de samenstelsters.
In het boekje wordt vrouwen, die
scheiden als de enige oplossing van
hun problemen zien, aangeraden de ..Verloren
officiële scheiding enige tijd te laten
wachten en eerst uit eikaar te gaan.
„Vaak moet je een zakelijk, Juridisch
ingewikkelde echtscheidingsproce
dure volgen, waarbij je goed moet
nadenken, redelijk moet zijn en toch
op Je eigen belang moet letten. Ter
wijl je óp dat moment eigenlijk al
leen nog maar zou willen huilen,
schreeuwen, er niets meer mee te
maken wilt hebben of Je man juist
nog terug wilt hebben. Het is moei
lijk in die tijd, dat er zoveel onbe
daarde emoties bij je leven, te proce
deren. Het kan dus een voordeel zijn
pas officieel te scheiden, wanneer je
al een tijd uit elkaar bent," aldus het
boekje.
Vaak kan dat echter niet, omdat er
van alles geregeld moet worden,
waarover man en vrouw het samen
niet eens kunnen worden. Een vrouw
vertelt hierover in het boekje: „Dat
wij zo gemakkelijk gescheiden zijn
met maar één advocaat, komt vol
gens mij voornamelijk omdat wij
geen problemen meer met elkaar
hadden. We waren al een tijd uit
elkaar en daaraan gewend. Alles liep
alweer in goede banen. Het enige
waarmee we ons toen nog bezig hoef
den te houden was de officiële schei
ding."
me verloren. Ik zat te wachten in de
gang met veel andere mensen.
Steeds werd iemand afgeroepen.
Daarbij werd genoemd waarvoor Je
kwam. En ja, hoor: „Mevrouw Vis- KOUW
ser, echtscheiding". „Ik schaamde
me toch, alsof het iets is dat niet
hoort. Ineens kreeg ik het gevoel, nu
weet iedereen het. het is aan me te
zien".
door te drukken. Ik krijg wel eens de
indruk dat zijn aureool van arts zijn
eisen kracht bijzet bij de maat-
schappelijk werker. Hij heeft altijd
geprobeerd de kinderen te krijgen
en daarvoor zelfs gesuggereerd dat
ik verslaafd zou zijn aan de drank.
Zelfs de rechtbank vond dit te gek
om over te praten en wees mij de
kinderen toe".
Een nare ervaring bij het moeten
verschijnen voor de rechtbank:
„Toch vind ik het maar een rare
zaak, zo'n echtscheiding bij de
rechtbank. Ik kwam daar alleen in
dat grote gerechtsgebouw en voelde
De kinderen
Een andere vrouw had moeilijkhe
den bij de boedelscheiding (het ver
delen van de eigendommen). Ze
schrijft: „In het hele proces over de
boedelverdeling dacht lk: „Ik maak
geen ruzie over spullen, laat hij de
hele handel maar houden, het kan
me niet schelen". Anderzijds besefte
ik dat lk weer wilde leven en spullen
nodig had, dat ik al veel had voordat
ik trouwde, dat ik in m'n huwelijk
had meegenomen. Ik was in het hu
welijk niet gewend iets voor mezelf
te eisen en had almaar het gevoel te
veel te vragen. Het drong maar lang
zaam tot me door, dat ik iets kon
eisen. Maar je scheidt, zoals je ge
trouwd bent geweest, zeggen ze wel
eens, en bij mij betekende dat dat ik
bang bleef, niets voor mezelf durfde
vragen en me nog steeds afhankelijk
voelde".
Een ex-vrouw van een arts over haar
moeilijkheden bij de toewijzing van
de kinderen. „Als er iets geregeld
moet worden over bezoeken of va
kanties van de kinderen, schakelt
hij onmiddellijk de Raad voor de
Kinderbescherming in om zijn zin
Het laatste hoofdstuk van het boek
je gaat over „praten". „Voor een
vrouw, die haar partner verliest door
een rechterlijke uitspraak, breekt er
net zo goed een rouwperiode aan, als
voor een vrouw, die haar man door
dc dood verliest. Zo'n periode duurt
meestal wel een paar Jaar: een perio
de vol van vallen en opstaan, jezelf
terugvinden, je plaats vinden tegen
over die ander, die je nu kwijt bent.
maar die er nog steeds is. Tegenover
buitenstaanders moet Je je zo goed
gedragen, zo verstandig, zo
nuchter".
„Omdat het fijn is toch over al je
gevoelens te kunnen praten, zijn er
her en der themagroepen „geschei
den vrouw zijn en kinderen opvoe
den" gevormd. Hier hebben we veel
gepraat, in het begin meer over ons
zelf dan over de kinderen. Het was
geruststellend te merken, dat we
niet alleen stonden in onze situatie,
dat we al die specifieke, soms rancu
neuze gevoelens konden, uiten
tegenover vrouwen, die deze goed
konden begrijpen. We zijn zo'n tien
keer bij elkaar geweest en doen dat
nu nog steeds, alleen wat onregel
matiger. We doen het nu meer voor
de gezelligheid maar tussendoor ko
men dan heus nog wel eens proble
men op tafel. Opvallend is dat nu
ook mild over de verloren partner
kan worden gepraat. Het rouwpro
ces is voorbij".
Inlichtingen over deze themagroe
pen bij de verschillende vrouwente
lefoons. in Amsterdam. Leeuwar
den, Rotterdam en Roermond.
Het boekje „Meiden die scheiden"
kan voor vijf gulden besteld worden
bij Vrouwen bellen vrouwen in Am
sterdam en i> binnenkort voor 3,50
verkrijgbaar in vrouwenhuizen, vrou
wenboekhandels etc..
Van een onzer verslaggevers
PARIJS De mode is dit wintersei
zoen erg veelzijdig. Alles mag, alles
kan. Maar wedden dat ze allemaal
één ding gemeen hebben! Niet al
leen de omslagdoek waarmee we
hoofd en oren kunnen omwikkelen
zal mode worden, ook de capuchon.
Nu is die de laatste jaren al erg in.
Maar het wordt nog erger. Capu
chons op jassen, jasjes, jurken,
truitjes, peignoirs en nachtjapon
nen. Op nachtjaponnen is een capu
chon wel handig. Kan je de krulspel
den verbergen als je zo nodig naar
het kleine kamertje moet. De capu
chons en de omslagdoek: eigenlijk
zijn dit de enige vaste lijnen die in
alle shows terugkomen.
Verder mag alles. Maar up to date is
het toch als het uit het verre Oosten
komt. Oosters exotisch en een beetje
excentriek. Dat is het eigenlijk. Je
raag opvallen of beter nog: je moet
opvallen. Op je eigen manier. Maar
wel geïnspireerd door de modeont-
"bj Een bontjas met een enorme capuchon als van werpers. Wij Europeanen moeten
een Tibetaanse monnik: een creatie van Yves, maar op z'n Chinees gekleed gaan.
Saint Laurent. L,n" ,unlekl en ,er«'u°
Chinese rijsthoedjes op. Met die
driehoekige punt bovenop. En ook
de monnikskap is weer helemaal in.
Je oren dicht, je hoofd dicht, alleen
je gezicht. Een klein beetje van je
gezicht mag er wel uitkijken, verder
zit alles in verband gewikkeld.
Ook de bolero's zijn modern. Vooral
Yves Saint Laurent komt ermee. De
bolero mag kort of lang zijn. Veel
kleurig geborduurd of slechts afge
biesd in een andere kleur. Saint
Laurent maakt alle jassen korter
dan de jurken. Goed, dan kunnen
we de mini-jassen afdragen? Geen
sprake van! Hopeloos uit de mode.
Want de jassen zijn wijd en nog
wijder. Het zijn bijna capes met
mouwen.
Voor de avond zijn er ook al Chinese
jasjes. Van brokaat met schouders
als een pagode. Allemaal leuk, maar
moet dat nou zo nodig? Zijn we
Europese vrouwen of Chinese? Nou
ja, we zijn zusters van elkaar. Nu zal
het wel nodig zijn dat we op elkaar Yves Saint Laurent bracht deze week China naar
gaan lijken. Maar of we nou met Parijs met rijsthoeden en raandarijnenjasjes.
elkaar willen ruilen?
AMSTERDAM (ANP) De Federa
tie Nederlandse Vakbeweging gaat
een groot aantal ontwikkelingspro
jecten, verspreid over de hele we
reld, geldelijk steunen. Het totale
bedrag dat hiermee in 1977 is ge
moeid, bedraagt ongeveer vieren
eenhalf miljoen gulden. Dit geld
komt voornamelijk uit de ontwikke
lingspot van minister Pronk, die het
subsidiëringsplan van de FNV on
langs heeft goedgekeurd. Ongeveer
veertigduizend gulden heeft de FNV
uit eigen contributiegelder, beschik
baar gesteld.
De FNV wil ruim drie miljoen gul
den besteden langs de kanalen van
de Internationale vakbeweging, het
Internationaal verbond van vrije
vakverenigingen (IVW) en het We
reld verbond van arbeid (WVA). On
geveer 1.1 miljoen gaat naar projec
ten, die in rechtstreeks contact met
de vakbeweging of daaraan verwan
te organisaties in de derde wereld
zijn geselecteerd. Een groot deel van
het geld zal terecht komen in Afrika,
ondermeer in gebieden waarin be
vrijdingsbewegingen actief zijn. Zo
krijgt bijvoorbeeld een scholingsin
stituut in Zimbabwe (zoals Rhode-
sië door de bevrijdingsbeweging
wordt genoemd) een bijdrage.
Uit „eigen zak" geeft de FNV steun
aan de zwarte vakbeweging in Zuid-
Afrika. Tot de eigen FNV-proJecten
behoort bijvoorbeeld het opzetten
van arbeidersstudiecentra in
Namiblc.
Vragen over piraterij
DEN HAAG (ANP) Het PvdA-
kamerild Van der Doef wil dat al het
mogelijke wordt gedaan Nederland
se schepelingen te beschermen te
gen piraterij, zeeroverij en gijze
lingsrisico's voor de kust van Nige
ria. Van Minister Van der Stoel wil
hij weten hoeveel gevallen van roof
op Nederlandse schepen zich dit
jaar voor de Nigeriaanse kust heb
ben voorgedaan.
DEN HAAG Staatssecretaris
Hendriks heeft het Centraal Orgaan
Ziekenhuistarieven gevraagd het
voor ziekenhuizen die daarvoor ln
aanmerking komen financieel mo
gelijk te maken meer aan zieken-
huis-hyglëne te doen. De staatsse
cretaris vindt de betrekkelijk gerin
ge financiële consequenties hiervan
gerechtvaardigd.
Simpkins
„Wilt u een an
der ogenblik
kiezen voor het
vragen van een
bandteke
ning?"
