Neurenberg en nu: een
ontmoedigend document
i
tussen
twee
werelden
4
l
Wie is voor wie wat verantwoordelijk?
E
--
WOENSDAG 27 JUU 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet4^j
door Koos Groen
Vijf uur televisie in een paar
regels samenvatten is niet al
leen niet eenvoudig, maar
haast onmogelijk. Als alibi om
het toch te doen mag gelden
dat ruim dertig na-Neurenberg-
se jaren zelfs niet in vijf uur
televisie zijn weer te geven. Het
blijft in beide gevallen verre
gaande en persoonlijke vereen
voudiging van wat was. En al
leen de mate waarin zwart en
wit tot grijs worden verschilt.
Ik geloof dat het in essentie in Mar
cel Ophüs' documentaire „Memory
of justice", die de NCRV-televisie
zondag en maandag onder de Utel
..Neurenberg en nu" uitzond ging om
de vraag: waar begint de Individuele
schuld en waar de collecUeve? In
Neurenberg bleek dat wie politiek en
militair verantwoordelijk is voor col
lectief geweld door middel van oorlo
gen. politionele acties en dergelijke
alleen dan gestraft wordt als hij vol
ledig overwonnen is. Alleen de verlie
zer blijkt dan oorlogsmisdaden te
hebben begaan, terwijl het doel van
de overwinnaars altijd de middelen
heiligt.
Pas na verloop van UJd (één genera-
Ue later) ontstaat er een nuancering:
het bombardement van Dresden
was. om eens wat te noemen, een
oorlogsmisdrijf van de geallieerden;
het wordt nu zij het schoorvoe
tend toegegeven Mensen lijken
een vertraagde ontsteking te heb
ben: ze begrijpen alles pas één gene
ratie later Hoewel sommigen het
nooit willen begrijpen, zoals In de
documentaire op vaak adembene
mende wijze duidelijk werd. Omdat
Ophüs die eerder naam maakte
met de film over de werkelijkheid
van de Duitse bezetting In Frankrijk
Fransman is. in Amerika woonde
en van geboorte Oostenrijker is. be
wees hij de stelling dat alleen zij die
in oorlogssituaties bloed aan hun
handen hebben de kans lopen ge
straft te worden, terwijl het hele ap
paraat dat de situaUe schept waarin
het individu kan ontsporen buiten
schot blijft. Hij deed dit aan de hand
van het Amerikaanse optreden in
Vietnam en dat van de Fransen in
Algiers.
De uitspraken van het Neurenbergse
tribunaal zijn naar mijn gevoel in
zijn ogen de uitzondering die deze
regel bevestigt. (Voor alle duidelijk
heid. er bestaat principieel verschil
tussen de moord op de zigeuners en
de Joden en de planmaUge opzet er
van en het bedrilven van oorlogsmis
daden als ..onderoeel" van het doel.)
„Indië"
Was Ophüs Nederlander geweest, hij
had zich zonder twijfel bezig gehou
den met de excessen tijdens de poli
tionele acties In het voormalige Ne-
derlands-Indlfi en misschien ook met
het conflict om Nleuw-Guinea. In
het eerste geval omdat er op ruime
schaal vrijwel ongestraft dingen ge
beurd zijn waarvoor, om het zo te
noemen, in Neurenberg mensen tot
de strop zijn veroordeeld, zoals het
neerschieten van gewonde krijgsge
vangenen en onschuldige zogenaam
de inlanders Na Neurenberg heette
dat misdrijven tegen de menselijk
heid en oorlogsmisdrijven.
In het tweede geval omdat nu lang
zamerhand duidelijk is geworden
dat elke soldaat die In Nleuw-Guinea
gesneuveld is geofferd Is op het al
taar van politici die weigerden de
consequenties van een beleid te zien
..Dubbel denken", noemde Danlél
Ellsberg. de auteur van Pantagon
papers dit beleid treffend In de uit
zending. Ik vrees dat een dergelijke
vernederlandste 'memory of justice'
niet door de NCRV zou zijn uitgezon
den. als we al zien met hoeveel voor
zichtigheid deze documentaire werd
gepresenteerd.
Een overzicht van het Neurenberg-proces.
peet wat was nagepraat. Neuren
berg is ln zoverre een uitzondering
dat de groep die politiek en militair
verantwoordelijk was voor het op
roepen van het geweld voor het eerst
ln de geschiedenis ter verantwoor
ding werd geroepen. Het ging daar.
in het verwoeste Neurenberg, om
oorzaak en gevolg en niet in de eer
ste plaats om schuld en schande.
Recept
Het recept waarmee later oorlogs
misdaden ln Vietnam. Algiers, Indië
etc. zijn behandeld, is voor elk van
die gevallen gelijk en precies het
tegenovergestelde: richt alle aan
dacht op Individuele ontsporingen.
Sergeant X. schiet zonder reden
krijgsgevangenen neer. Sergeant X
wordt ln het beste geval, maar
meestal niet door de krijgsraad
ter verantwoording geroepen. Hij
krijgt een verhoudingsgewijs lichte
straf. Niet waar! Oorlog is geen voet
bal en er zijn vele verzachtende om
standigheden. Na verloop van korte
tijd volgt gratlëring. Zorgvuldig
wordt bij het strafproces vermeden
te kijken naar hoe het kon gebeuren
dat sergeant X een moordenaar
werd. Wie stuurde hem naar Viet
nam. Algiers of Indië, wie leidde
hem op en wat werd hem verteld?
De rechtspraak moet bij een derge
lijk optreden wel falen omdat het
onmogelijk is te bepalen waar de
Individuele schuld begint en waar
de collectieve.
Gedeeltelijk
In Neurenberg werd dus voor het
eerst geprobeerd de collectieve
schuld te vinden. Het is maar ge
deeltelijk gelukt. De moeilijkheden
zijn onderschat. Het feit dat de ge
luidsinstallatie maar voor vier
maanden gehuurd was, terwijl het
proces bijna een vol jaar duurde, ls
in dit verband tekenend.
De machtsverhoudingen in het Der
de Rijk waren onduidelijk, het was
onmogelijk ln die korte tijd die be
schikbaar was de hele wirwar van
verantwoordelijkheden en bureau
cratie te ontwarren. Achteraf bezien
zijn er nog betrekkelijk weinig fou
ten gemaakt, al bleek bijvoorbeeld
uit het vonnis tegen Speer dat zij die
niet rechtstreeks bloed aan hun
handen hadden er verhoudingsge
wijze genadig moesten afkomen.
Een constatering die hij zelf trou
wens beaamde.
Hetzelfde beeld keert terug bij onze
eigen na-oorlogse zuivering, die vrij
wel gelijktijdig met de Duitse ln het
Uitzondering
Het zou overigens voor de kijker, die
nu in feite aan zijn lot werd overge
laten. interessant geweest zijn als er
met name over dit Nederlandse as-
Speciaal vandaag
Met „Kapitein Noach en lijn
drijvende dierentuin" zendt IKON
een Engels tekenfilmpje uit met
koor- en combotnuziek van de com
ponisten Flanders en Horovitx
Ned. 2/1S.04
Kenmerk zal helemaal gaan
over de DDR. Opvallend is, dat in
straatinterviews op de Alexander-
platz in Oost-Berlijn burgers vrij
hun mening geven. Verder vraag
gesprekken met bisschop Schön-
herr van de Evangelische Kerk,
met partijleiders en een schrijver.
Minister Van der Stoel zal ingaan
op het verschil van inzicht inzake
mensenrechten tussen de DDR en
ons land.
Ned. 2/19.29
Voor „Van gewest tot gewest"
volgde een Filmploeg regelmatig ge
durende een half jaar het bouwen
van houten jachten, zoals Pier
Piersma in het Friese Heeg dat nog
doet. Verder aandacht voor de dui
zend jaar oude watermolen bij Val-
kenswaard (N.B.), die na restaura
tie weer in gebruik wordt
genomen.
Ned. 1/19.04
De NOS zendt de Nederlandse
film „Liefde en lange vingers"
naar het verhaal en onder regie van
Gerben Hellinga opnieuw uit. Het
ls de geschiedenis van een meisje
van Indonesische afkomst en haar
Hollandse vriend.
Ned. 1/19.40
Vanavond de vijfde uitzending
van deze zomer van „Spel zonder
grenzen", dat in Windsor in Enge
land wordt gespeeld. De Neder
landse ploeg komt uit Landsmeer.
Ned. 1/21.00
In het TROS-zomerprogramma
Pierewaaien vanuit Scheveningen
ontvangt Herman Emmink Paul
van Vliet, sinds gisteren in het
circustheater
HIK. 1/10.33
Dé opera Martha van Friedrich
von Fltow zendt de VARA in zijn
geheel uit. Een radio-opname van
het omroeporkest en het groot om
roepkoor
Hilv. 2/20.05
najaar '45 begon. Wie onze afreke
ning met NSB'ers, collaborateurs en
Duitse oorlogsmisdadigers overziet,
moet wel tot de conclusie komen dat
zij niemand kan hebben bevredigd.
Veel van hen zijn in de eerste maan
den na de bevrijding behandeld op
een manier die rechtstreeks van de
Nazi's was afgekeken. Duidelijk is
dat een flink deel van het Neder
landse volk ook het niet persé
foute deel de Jaren '40-'45 niet
zonder geestelijke kleerscheuren
was doorgekomen.
Dat werd nog eens bewezen tijdens
onze acties ln Indië. Ook ln ons leger
werd af en toe een oogje dicht ge
knepen, werden rapporten vervalst
en bleek „bevel is bevel" geen leuke
kreet. De berechtingen van collabo
rateurs en Duitsers heeft een nare
smaak achtergelaten omdat ener
zijds de ergste misdadigers het
laatst zijn gestraft en zodoende pro
fiteerden van de vergeetziekte en de
door de Koude Oorlog ingegeven
barmhartlgheldspolitiek, en ander
zijds zij die niet rechtstreeks bloed
aan hun handen hadden bulten
schot bleven. Het rechtssysteem
werkt met andere maatstaven dan
morele schuld. De veroordeelden,
zowel hier als ln Duitsland hebben
overmatig geprofiteerd van verkor
ting van straftijd en gratie. Ingege
ven door deels economische, deels
politieke motleven.
De indrukwekkende tolerantie ten
opzichte van SS'ers die aan het
Oostfront hadden gevochten stak
wel heel schril af bij het gratiebeleid
van rooms-rood ten aanzien van hen
die ln Indië deserteerden of weiger
den ernaar toe te gaan. Van de eer
ste groep heeft niemand zijn volle
straftijd uitgezeten; van de laatsten
moest leder de vier Jaar gevangenis
straf tot de laatste minuut uitzitten.
En nu nog is er voor de Amerikaanse
soldaten die al Jaren geleden zagen
aankomen dat het ln Vietnam mis
moest gaan en daaruit de enig mo
gelijke consequentie trokken (te
weigeren) geen amnestie.
"Memory of Justice* is een ontmoedi
gend document, gemaakt door Ie
mand die laat zien dat onze maat
schappij zo Ingewikkeld geworden ls
dat er aan getwijfeld moet worden
of na te gaan ls wie voor wat verant
woordelijk ls. Vooral omdat bij de
verantwoordelijke de animo om het
te bepalen vrijwel gelijk is aan nul.
Neurenberg was een uitzondering.
Koos Groen ls schrijver van het
boek „Landverraders" dat handelt
over de na-oorlogse zuiveringen.
Radio vandaag
MILVERSl'M I «23» ra to FM-kanalen!.
TROS 7 00 Nnuwi 7 02 <S) Ontbijt-Soo»
c 30 Nieuws 7 41 Aktua 8 30 Nieuws 8 38
Gymnastiek voor de huisvrouw). 10 00 (S)
Een oude hil in nieuwe snit 10 30 Nieuws.
10 33 IS) Pierewaaien, licht programma
11 45 (Sl Ca(e Chantant. liedjes en muziek
IJ 00 (Sl Hoogtepunten uil musicals IJ 30
(Si Sport na sport, sportprogramma voor de
jeugd 14 00 (Sl Specialiteiten a la rarte.
muzikaal wens programma 15 00 (S) Als dat
zou kunnen verzoekplaten (15 30 Nieuws)
16 30 (Sl Kernpunt gesprekken OVER
HEIDSVOORLICHTING 17 20 Neder
lands en de Derde Wereld, programma van
d< voorlichtingsdienst ontwikkelingssa
menwerking TROS 17 30 Nieuws 17 32 4S>
Aktua-magazine 1830 Nieuws 1841 (S)
Bic-Band festival 1977. 19.00 (S) Muziektrip-
liek. van zeven tot tien. (19.00 (Sl Jaiz-Sir.
20 00 (S) Eight o'clock special 21.00 (S)
Kruis en mol22.00 (S) Een mondje Frans:
chansons 2230 Nieuws 2240 <S) Aktua.
23 00 (S) Coulissen 23.55-24 00 Nieuws.
HILVERSUM II (482 m ra FM-kanalane).
VARA 07 00 Nieuws 07 11 Ochtendgym
nastiek- 07.20 De Cirkel... gesloten; muziek
programma met om 07 45 de ochtendbla
den (08 00 Nieuws. 08 11 Dingen van de dag.
Aansl VARA's voettocht.) 09.35 Waterstan
den 09 40 Accordeonorgelmuziek. 10 00 Z.I.
maakt Radiowcekblad. 11 00 Nieuws. 11 03
De VARA feliciteert, verzoek platen pro
gramma 1200 Een van de elf Assen. 13 08
Nieuws II #3 De VARA feliciteert, verzoek
platen programma 12 00 Een van de elf.
13.11 Dingen van de dag Aansl VARA's
voettocht 13-40 Een middagje Stoomradio
16.00 Nieuws 16 03 Paniek op Ganymedes.
hoorspelserie (9v 16,40 Lichte grammofoon-
muziek 17.00 (S) Metropole Orkest R V U
17.35 Huwelijk, gezin en maatschappij. 17.55
Mededelingen 18 00 Nieuws. 18.11 Dingen
van de dag. 18 25 (S) Tussen start en finish,
sport en muziek. 19 30 (S) Brassband maga
zine 20.00 Nieuws 20 05 (S) Martha, opera
van Flotow. 21 50 (S) Muziek van Nederlan
ders NOS. 22.30 Gamma van Alpha en
Bèta, nieuws uit de wereld van wetenschap
en technologie 23.00 (S) Met het oog op
morgen, waarin om 23.05 Actuahteitenover-
zicht. 23.10 De krant van morgen; 23 20 Den
Haag Vandaag; Even ontspannen voor het
slapen gaan. yoga 23.55-24 00 Nieuws.
HILVERSUM III (445 m ea FM-kanalen).
KRO: 7.02 (S) Drie op je boterham. 9 03 (S)
Pep op drie 12 03 (S) Drie tussen de middag.
14 02 (S) Popkontakt De Theo Stokkink
show ;6 03 (S) De Hitmeesters. Vincent van
Engelenshow met actualiteiten. NOS: 18 03
De vacaturebank 18 01 (S) Nos-maal 19 30
(S) Langs de lijn, sport en muziek. (19.38
Paardekocrscn) 22 55 Mededelingen. 23.02
(S) NOS- JAZZ. 0.02 (S) Take it easy 2.02 (S)
Dat wordt weer nachtwerk. 4.02.700 (S) De
Achternacht
HILVERSUM IV (FM-kanalen). NCRV
7 00 Nieuws. 7.02 Het levende woord. 7 08 (S)
Te Deum Laudamus gewijde muziek. 7 30
(S) Preludium, klassieke muziek. 9.00
Nieuws 9.02 (S) Ongehoord. 10 00 (S) Or-
kestpalet Brabants Okest met het Guarneri
Tiio. 11.15 (S) Platennieuws. 12 00 (S) Piano-
werken uit de Romantiek. 12 30 (S) Selectie
van veelgevraagde operettefragmenten.
13.00 (S) In de schaduw van de meesters: het
geslacht Benda. 14.00 Nieuws. 14 02 (S) Een
uur natuur. Radiomagazine over het buiten
leven. 15.00 CS) Vertolkers beluisterd. Geor
ge van Renesse bespreekt een aantal inter-
pretaties van dne liederen van Franz Schu
bert 16 00 (S) Maartje Marsman, fluit en
Emil Keijzer. piano. 1630-17.00 (S) Muziek
van eigen tijd.
2235 N09: Journaal
TV vandaag
2030 NOS: Journaal
20-25 SOCUTERA: Ean v^-mmutenNm van hel
NCDCRLAMOl
15 30 KRO-, Oamaaanhamn.
18.45 NOS: FaDakjeskrant
15 SO A song «Dom
21.00 NCRV: Spa! zond* gmnzen van mt
10.04 MOW: Kapa—i Noach tnajndmvende
Oammun
18-30 Kanma*
22.10 George Bafcar SeNcton
2235 SiarskyenHkMch.poteeser»
23-25 Verorvca's agenda
2335 NOS: Journaal
6: Intussen was Kareltje Knetter
met de Amerikaan en de luitenant
Hendrik Haverzak natuurlijk al lang
ln de sportschool van het leger aan
gekomen. „Nou. zeg op makker."
grijnsde de Yankee zelfverzekerd.
„Waar beginnen we mee? Een beetje
grondgymnastiek om de gewrichten
wat losser te maken? Of nemen we
meteen maar het zwaardere werk?"
„Het zwaardere werk maar," ant
woordde Kareltje goeiig. „We zijn
hier Immers toch met kampioenen
onder elkaar. Laten we dus maar
meteen een /iriehonderdje druk
ken." „Wa wa wat?" bracht
de Amerikaan er stomverwonderd
uit „Een driehonderdje drukken?
Kun jij dat dan?" „Met één
hand," lachte. Kareltje en gelijk
greep hij de grote halter beet. Alsof
het loodzware ding een veertje was,
zo achteloos zwiepte Kareltje het
gevaarte omhoog. Toen liet hij het
Ijzer rustig op één uitgestrekte arm
balanceren en de Amerikaan kreeg
het er benauwd van. „Ik ben toch
geen gewlchtheffer mompelde
hU- „Dat kan ik nóditEn daar
had hU gelijk ln ook, want hoe hU
ook zuchtte en steunde, hij kreeg »r
amper beweging ln 't zware geval. h<
„Da's niet eerüjk," zei lüj toen. „Ik j
wil wel lopen en springen en speer- fi_
werpen en zo. Maar dit ls geen werk
voor een gewone vent". „Dan zul-,(3e
len we naar het stadion gaan," zei de !h i
luitenant Haverzak. „En één dingi b<
heb lk nu al wel gezien. De presta- st:
ties van Kareltje zijn werkelijk bul- n,
t^ngewoon. Ik zal dadelijk maatre-
gelen nemen, dat het volk spontaan8
komt kUken. Een ogenblik.1-
heren>ap
- 45 -
Dat huis is groot genoeg
voor ons allemaal. De Jongens en de
meisjes kunnen de twee slaapka
mers aan de achterkant krijgen en
wij die aan de voorkant. Wat vind Je
ervan, Panse? Denk Je ook niet. dat
Walt het leuker zou vinden, als Je
met mij trouwde dan wanneer Je er
met een van die smerige vreemdelin
gen vandoor ging? Wij hebben trou
wens alle redenen om te trouwen,
omdat wU al een gezin zUn be
gonnen".
Zij stond verbaasd over zijn aanbod.
Zij had het gevoel, dat hU haar niet
alleen ten huwelijk vroeg, maar haar
veel meer aanbood: hij wilde haar
een stukje van haar bijna vergeten
vrolijke Jeugd teruggeven. ZU dacht
ook wel aan de zakeUJker kant: een
vader voor de kinderen, geregelde
Inkomsten uit zUn werk en Invali-
denpensloen, maar dat vond zij niet
het belangrijkste. Zij was onder de
indruk van het geweldige compli
ment dat hU haar maakte en voor
het eerst sinds ettelUke Jaren spron
gen de tranen haar ln de ogen. ZU
kon geen woord uitbrengen. Hij had
de hofieUJkheid zich even om te
draaien. Toen gaf zij uiting aan de
gevoelens die zij voor hem koesterde
door met haar grote hand over zUn
borst te strijken. Dandy begreep de
betekenis van dit gebaar, hij pakte
haar in zUn armen en kuste haar
vurig. „Je maakt toch geen grapjes.
Dandy?" vroeg zU nog aaxzelend.
HU verzekerde haar van niet. Ten
bewijze zou hij nog vandaag naar de
dominee gaan om alles ln orde te
maken: .Maar zorg er voor. dat geen
van die verwenste vreemdelingen Je
meer aanraakt".
HU liep weg en zU holde naar haar
zusters om hun het grote nieuws
mee te delen.
De grote haard ln het huls bU de
houtzaagmolen kreeg geen UJd om
uit te gaan, want op nieuwjaarsoch
tend vertrokken de oude Timberla-
kes en diezelfde middag trokken
Dandy en zUn bruid, gevolgd door
de kinderschaar er ln. Voor het eerst
sinds twlnUg Jaar klonken er weer
kinderstemmen door de kamers.
Pansy vond dat de zekerheid en het
grote huls ruimschoots opwogen te
gen het opgeven van haar vrijheid.
Maar Dandy, die nog alUjd niet hele
maal beter was, was uitgeput. „Dat
doet er niets toe", zei Pansy royaal.
„Waarom ga JU niet even liggen,
terwijl lk de kinderen naar bed
breng en het eten kook?" Hij volgde
haar raad op en viel onmiddelüjk in
zo'n diepe slaap, dat hU haar niet
hoorde, hoewel zij hem driemaal
riep. dat het eten klaar was. ZU ging
naar boven en zag hem, aangekleed
en wel op het bed liggen, de bloem
nog ln zijn knoopsgat. Zij glimlach-
te: „HU is oud geworden, die arme
stakker. ZU moeten de mensen daar
op het slagveld wel hard aanpakken.
Ik zal hem maar laten slapen". ZIJ
ging zachtjes de kamer uit. TerwUl
zij haar eenzame maaltijd at, dacht
zij niet alleen aan Dandy en Walt,
maar ook aan al die andere mannen
uit het dal. die hetzelfde hadden
doorgemaakt of nog doormaakten
als Dandy; het was toch bar en boos
dat een oorlog zoveel levens kon
vernielen.
IV
Het dorpje Nonnenbaai vormde als
het ware een enclave aan de kust
tussen de landgoederen Heronslea
en Shallowford. Tot de dood van de
oude boer Blalr, een jaar voor het
uitbreken van de oorlog, was het
niet meer geweest dan een gehucht.
Geslachten lang was de grond ln het
bezit geweest van de Blalrs, maar
toen de laatste van hen kinderloos
stierf, was de boerderij met de grond
verkocht
Zowel Paul als de eigenaar van Her-
onslea Gllroy, had er een boa op
gedaan, maar de zaak was verkocht
aan een onderneming met de weinig
zeggende naam Whlnmouth Deve
lopment Company (Bricks and Ti
les) Ltd. Men beweerde, dat de direc
teur van deze schimmige onderne
ming de oude Widgery uit Whln
mouth was, maar dat geloofde nie
mand. Wildgery was zUn leven lang
melkhandelaar geweest en het leek
niet waarschUnlijk, dat hij zich na
zijn tachtigste Ineens zou gaan be
zighouden met grondexploitatie. De
mensen ln Whlnmouth dachten, dat
Widgery alleen maar als stroman
werd gebruikt door een paar raads
leden, die niet wilden weten dat zU
bU grondexploitatie en huizenbouw
betrokken waren. Zij hadden in zo
verre gelijk, dat Widgery een stro
man was, maar de man die aan de
touwtjes trok was geen raadslid. Se
cretaris en grootste aandeelhouder
van de onderneming was een jonge
man, die er niet over dacht zijn UJd
te verknoeien met een raadslid
maatschap.
Sydney Codsall, afgestudeerd als s
advocaat, was twee jaar voor de
oorlog uit Whlnmouth vertrokken
en was nu partner van een advoca- M
tenkantoor In Paxtonbury. Sydney
had niet slecht geboerd; op zijn ee-
nentwinUgste had hij het geld
geërd, dat zijn ouders hadden nage
laten. Normaal zouden Will en hij
ieder de helft ervan hebben gekre
gen. maar Wills vrouw Elinor, die
Arabella Ujdens haar leven had ver- or
afschuwd, wilde geen profijt trek- zs.
ken van haar dood. zodat Sydney
alles kreeg. I
wordt vervolgd
Vul horizontaal in: 1. mislukking, 2.
hoofddeksel, 3. kolfhamer, 4. rund, 5.
soort bijl, 6. klinker, t. medeklinker,
8. holte ln een muur, 9. ros, 10. omlij
sting. li. kei, 12. dwaze gewoonte.
BU Juiste oplossing leest men verti
caal 13 de bUnaam van de Muzen.
Oploosing vorige puzzel.
Hor. 2. steek, 6. la, 8. as, 10. sim, 11.
mes. 12 neg, 14. komeet, 16. Erin, 17.
talk, 18. Eos, 19. lila, 21. snee, 23. net,
25. riet, 26. agio, 27. aantal, 29. ent.
30. rag, 31. air, 33. de. 34. Mr. 35.
alsem.
Vert 1. kaneel. 3. Ls., 4. eik, 5. emo-
Ue, 6. leek, 7. ast, 9. sero, 11. melan
ge, 13. gissing, 15. mal, 19. letaal, 20.
stoter. 22. net, 24. eind, 25. raar, 27.
arm, 28. lis, 32. re.
13
2
1
5
S
r
9
9
10
11
12
Vie
•en
:ov
>P
'.en
Toe
lep
MiC
ree
rer
fel
ran
lte<
n t
Kon
ier
pat
