Tweecentra
waar alles
draait om
Vierdaagse
Al uw verzekeringen
voor één vast
bedrag per maand.
Wij helpen.
ABN Bank
Geza Frid oog in oog met
beroemde kunstenaars
ei
Werk van Andriessen en Bruynel
op muziekfestival van Warschau
Average White Band op retour
KUNST
- Mudvolle Kwakkenberg en uniek
bewaakt domein van 400 vrouwen
3
Oscar van
Hemel wordt
85 jaar
Demonstraties
met
dans en muziek
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Van een onzer verslaggevers
1 NIJMEGEN De Kwakkenberg, aan de Groesbeekse kant, is
k weer het propvolle bivak voor kamperende wandellustigen. Ze
staan er op een ruimte van een dikke vier hectare met hun
ui tentjes scheerlijn-aan-scheerlijn. De bewoners van de kam
peerwagens dit aantal neemt Jaarlijks toe kijken er bij
elkaar op tafeL Bij de Ingang hangt weliswaar het bordje VOL,
maar wie met een tentje komt, wordt er zo goed en zo kwaad
als dat gaat, vlot tussengedrukt.
Onder de Vierdaagsewandelaars viel gisteren deze Canadese militair op.
Waaróm hij zijn (iets op de wandeling meevoerde was niet geheel duidelijk.
n „Het is de week van passen en
meten. Als er 's avonds laat nog
twee Israëliërs met een sheltertje
komen, dan sturen we ze niet weg",
zegt kampbeheerder Theo Starink,
een gemeente-ambtenaar van het
buitenspoor, die zich in de winter
met werkzaamheden op en rondom
de Nijmeegse ijsbaan bezighoudt.
Hij is nu zo'n zeven Jaar de onge
kroonde burgemeester van De
Kwakkenberg, waar hij het hoofd
koel houdt Hij is één van die be
drijvige Nijmegenaren, die deze
week nauwelijks zijn bed ziet
Nachtwake
„Met mijn medewerkers controle-
~ren we tot soms drie uur in de
nacht We hebben overwegend te
maken met ouderen en Jongeren,
die met hun nachtrust moeten woe
keren, want als wij diep in de nacht
L de zaak voor gezien houden, dan
li beginnen de wekkers in de tenten
en caravans af te lopen. De drukte
is enorm, maar de mensen bezitten
een bijzondere verbondenheid: ze
komen om te lópen. Daarom vallen
i|1 nachtbrakers, kampeerders, die
niets met het wandelgebeuren van
doen hebben, hier onmiddellijk uit
de toon. De gesprekken bij de was-
plaatsen, de winkel, de kantine, de
buurgesprekken, gaan allemaal
J over kilometers, spierpijn, blaren,
of het zijn sterke verhalen over het
gemak, waarmee de afstanden wor
den overwonnen. Logisch, dat na
het avondspitsuur van iedere wan
deldag al gauw een zekere rust ont
staat Er zijn weinig activiteiten op
de camping, het beeld is over het
algemeen „plat". En om elf uur
dat is het voorschrift stilte. La
waaischoppers krijgen geen kans.
En omdat men bezield is door het
zelfde ideaal, wordt er nauwelijks
een wanklank gehoord.
Voor kampeerwagens gold al
maandagmorgen een stop. En wie
het dan nog op kampeercentra in
i|*de omgeving probeerde, liep ook de
IJS kans voor een gesloten slagboom te
w komen.
Bij het kinderbadje staat een tie
nerkamp voor Jongens en meisjes,
die elders op het terrein hun „wan-
m delmoeders" weten, gehuisvest in
Ut een caravan, waaruit het proviand,
p wordt verstrekt Als marketent
sters fungeren moeder Regien en
i?
moeder Leny, twee zusters. Ze kwa
men als eerste aanloop met zo'n
honderd pannekoeken, thuis ver
vaardigd alsmede een aantal „Jan-
in-de-zakken", voedzaam krenten
koekbaksel. Iedere ochtend om
vier uur hebben ze pap, boterham
men, thee en elf lunchpakketten
gereed, met een zakje zoute drop.
Zout of suiker is als een soort medi
cijn voor de vierdaagse-tippelaars.
Herman Vrenegoor Jr., zeestu
dent", 21 Jaar, afkomstig uit Castri-
cum op de Heideree zeevaartschool
mét monsterboekje op zak, loopt
voor de eerste keer vijftig kilome
ter. Hij vindt het een gewéldig
avontuur. Dè Badhoevedorpse
vriendinnen. Heieen en Ans, in een
buizerdtent, lopen tien kilometer
minder, veertig tot dusverre suc
cesvol en welgemoed. Veertig is de
meest populaire afstand. Luuk Tol,
twee Johannen en nog een Jan, en
een Hans uit Castrlcum, ten dele
een familiegroep, doen het uitste
kend. „Je kunt niet altijd in groeps
verband lopen, want niet ledereen
heeft hetzelfde tempo", menen ze.
Vooral op een camping worden er
al gauw wandelvriendschappen ge
sloten, er heerst een hulpvaardig
heid, die doet denken aan de water
sport. Men bemoedigt elkaar en
wisselt veel ervaringen uit
De wandelmoeders, die ook om
streeks vier uur uit de veren ko
men, hebben één zorg. De Indruk is
namelijk dat de Jongens wassen, in
het zeer prille ochtenduur, niet zp
noodzakelijk achten.
De Kwakkenberg is als het ware
één grote wandelfamille, een rustig,
serieus massakamp. Vrijdagavond
als de kilometers erop zitten, zal
het er volgens de traditie tot feeste
lijke uitbarstingen komen, maar
dan staat héél Nijmegen op z'n kop.
De Duitsers op de Kwakkenberg,
hebben even moeten wennen aan
de Nederlandse zomertijd, maar
dat was gauw gebeurd.
Zorgenden
De twee genoemde wandelmoe
ders, die voor donderdagavond na-
si-goreng op het menu hebben
staan en de apotheek beheren, be
horen tot die grote groep van bege
leidsters en begeleiders, die het
avontuur tot op zekere hoogte zon
der zorgen laten verlopen. Zij verte
genwoordigen de honderden zorg-
zamen langs de parcoureen, die
met happen en dranken aanwezig
in volkswagenbusjes en personen
wagens zijn, die het geestelijk en
lichamelijk „opkikkerewerk" ver
richten. De christelijke wandelve
reniging „Prinses Marijke" heeft
een verzorgingswagen, die de kroon
spant.
Vrouwenkamp
Daarnaast toont deze vierdaagse
onveranderd het beeld van de fami-
liescharen; de vaders, moeders,
ooms, tantes, grootoudere en zo
meer, die vol trots de verrichtingen
van familieleden gadeslaan, ap
plaudisseren en roepen: „Nog tien
kilometer, Marie." Er mogen dan
zo'n kleine vijftienduizend liefheb
bers en liefhebsters op pad zijn, het
aantal, dat als entourage deze mar
sen kleur en fleur geeft, bedraagt
zeker het tienvoudige.
Draagt de Kwakkenberg een eigen
karakter, dat geldt óók voor het
militaire vrouwencentrum, dat ver
scholen is ingericht in een kolos
saal leegstaand gebouw van de
PTT, terzijde van het Nijmeegse
station.
„We hebben hier vierhonderd vrou
welijke militairen, die allemaal
een hele tóestand in een grote
hal slapen. Ons centrum is verbo
den voor mannen, behalve voor de
sergeant-ziekenverpleger en zijn
helpers, die we uit het militaire
mannenkamp Heumensoord, aan
de andere kant van de stad, mogen
requireren," aldus eerste luitenant
E. A. Lugtendorff.
Een streng afgesloten centrum.
Twee soldaten bewaken de toe
gangsweg, bij een slagboom, en wie
zich van het mannelijke geslacht
meldt, wordt streng gewikt en ge
wogen. Er wordt eerst getelefo
neerd.
„We hebben hier zeven nationali
teiten, in de hal zijn vakken, ge
markeerd door de vlag van het
land. Deense en Engelse vrouwelij
ke militairen zijn in de meerder
heid, we hebben achttien milva's.
Maar de marva's bivakkeren el
ders, ook de vrouwelijke militairen
van de luchtmacht."
Voor de dames is er een douchetent
aangebracht, er is wel een speciale
wasplaats ingericht, maar aan de
wens van zitbaden kon niet worden
beantwoord. Een „make-up-cen-
trum" ontbreekt, vandaar dat er
heel wat spiegeltjes aan de .dub
beldeks" bedden hangen. Ik ver
neem, dat iedereen 's avonds om
tien uur moet binnen zijn, dan
moet er volslagen rust heereen op
de mammoptRlpftpgnftl
„Iedere nacht, om drie uur, komt
een voorhoede uit bed, die zich op
z'n gemak wil voorbereiden op de
nieuwe wandeldag. Men moet zelf
in de mess-tent, buiten het ontbijt
en lunchpakket klaar maken. De
warme maaltijd is al 's middags om
vier uur, omdat er dan al een lange
dag opzit Vanmiddag: ossestaart-
soep, karbonade, appeltjes met ro
zijnen, aardappelen, swiss-mousse
(puddinkje) en een sinaasappel
Zelf verkopen we hier bier en fris
dranken, bier vooral voor de Angel
saksische loopstere en de dames uit
Scandinavië."
Schoenpoetsen
„Opvallend is, dat Engelse- en
Amerikaanse vrouwelijke militai
ren erg veel tijd besteden aan het
schoenpoetsen. Ze zijn er trouwens
erg op gebrand vlekkeloos te voor
schijn te komen", zegt de tweede
luitenant P. Backbier, die als dië
tiste aanwezig is, maar op dat punt
zegt zij zelf „nauwelijks een
oogje ln het zeil behoeft te
houden."
Contacten met mannelijke colle
ga's? Die verschijnen ln het avond
uur aan de slagboom en wachten
daar geduldig wanneer hun vrien
din meegaat voor het uitgangsa
vondje ln de Nijmeegse binnen
stad.
Het PTT-centrum ln Nijmegen: een
uniek oord voor zes dagen. De koks
van Heumensoord mogen er tel
kens korte tijd verblijven als wel
kome uitdelende gasten, maar
daarna moeten ze weer achter de
slagboom verdwijnen.
De KNBLO heeft de majoor W. G.
de Gooyer, voormalig peraoneelsof-
ficler van de landmacht in Hilver
sum, verzocht als contactvrouw op
te treden voor de buitenlandse
vrouwelijke militaire groepen.
Vroeger werden die wat achte
loos ln scholen ondergebracht
„Ik beheers de Zweedse taal en dat
was mede aanleiding om hier nut
tig bezig te zijn", aldus deze majoor
De Gooyer. „Het werd tijd dat er
volwaardige aandacht aan de huls
vesting van de vrouwelijke militair
uit het buitenland werd besteed."
ADVERTENTIE
d)
Hoge premie-aanslagen komen vaak onverwacht en
soms minder gelegen. Gelukkig is daar wat aan te doen.
Met een ABN pakketverzekering.
Als u uw polissen daarin onderbrengt, hebt u al uw
verzekeringen overzichtelijk bij de hand.
En u betaalt één vast bedrag
per maand. Dat maakt
het toch zeker de
moeite waard om uw
verzekeringspapieren
met een deskundige
van de ABN
te bespreken?
U UI UW
U kunt mij helpen door uw brochure pakketvercekering
toe te sturen.
Dhr/Mevr./Mej.:
Adres:
Woonplaats:
Tel.:
Heeft reeds een rekening bij de ABN: ja/neen.
Zo ja, bij ABN-kantoor:
In ongefrankeerde envelop zenden aan: Algemene Bank
Nederland, Afd.OD.50,Antwoordnr. 1555, Amsterdam.
door R. N. Degens
AMSTERDAM. „Wie Bartók
eenmaal de planopartij van de
Kreutzersonate heeft horen
spelen, die vergeet nooit hoe
hij het eerste deel hiervan voor
droeg: hier waren de oerkrach
ten der mensheid aan het
woord Men vergat tijd en
ruimte en waande zich afwisse
lend in de hemel of in de hel,
om tenslotte tot de aardse sfeer
terug te keren."
Dat herinnert de bekende Neder
landse pianist-componist Géza Frid
zich onder veel meer in een boekje
dat onlangs onder de titel „Oog Ln
oog metbU Heuff, Nieuwkoop
werd uitgegeven. Wat Bartók be
treft, Géza Frid, zelf geboortig uit
Hongarije, was leerling en later me
dewerker van hem, en is als pianist
nog steeds een fervent pleitbezorger
van zijn beroemde landgenoot. Zijn
onuitwisbare herinneringen aan de
vertolking van de Kreutzersonate
dateren van de tijd dat hij (drie
maal) naast Bartók op het podium
zat om de blaadjes voor hem om te
slaan.
Met TolstoJ die op een andere
manier zeer onder de indruk van de
Kreutzersonate was die hem tot zijn
gelijknamige roman Inspireerde
heeft Géza Frid ook oog ln oog ge
staan. Dat was ln 1910. Hij was toen
een Jaar of zes en ging met zijn vader
op bezoek bij de toen 82-jarige be
roemde Russische schrijver, die hij
wat op de plano mocht voorspelen
en die hem tenslotte op de schouders
nam." Ik schaterde het uit van het
lachen, omdat zijn baard mijn blote
knieën kietelde."
In die trant vertelt Géza Frid (nu zelf
73) ook over zijn ontmoetingen met
Thomas Mann, Godfried Bomans,
Mussolini, Willem Mengelberg en
Maurice Ravel. Met die laatste heeft
hij, na afloop van een concert in
1932, en na het gezamelijk nuttigen
van vele kleine glaasjes, in het Von
delpark gewandeld. De manier waar
op Frid over de toen zeer vertrouwe
lijk wordende „Ravel zonder mas
ker" vertelt, maakt dit hoofdstuk tot
het aardigste ln dit toch wel zeer
lezenswaardige boekje.
WARSCHAU Het befaamde
festival van hedendaagse mu
ziek de „Warschause herfst" zal
dit Jaar voor de 21ste maal in
de Poolse hoofdstad plaats
vinden.
Het Poolse componistengenoot
schap dat deze festivals organiseert
is er wel weer ln geslaagd een interes
sant programma samen te stellen,
maar kon toch niet voorkomen dat,
wat de Poolse componisten betreft,
de sinds Jaar en dag bekende namen
ook nu weer overheersen.
Om er een paar te noemen: Lutos-
lawski, Pendereckl, Kotonski, Szy-
manowskl, Dobrowolski, Schaffer,
Szalonek, Sikorskl, Rudzlnskl en
Goreckl Van hen worden in het alge-
meen wèl nieuwe, nog niet uitgevoer
de werken gespeeld.
Het openingsconcert op zaterdag 17
september door het Poolse Nationa
le Radio Symfonieorkest staat onder
leiding van Jeizy Maksymiuk, een
zeer opmerkelijke, Jonge dirigent die
ook de leiding heeft van het Pools
Kamerorkest. Daarmee geeft hij ver
der in het festival een concert waar
op ojn. de Tweede Symfonie (voor
strijkers) van Arthur Honegger
wordt uitgevoerd.
Behalve de Poolse orkesten en klei
nere ensembles, worden de concer
ten ln dit festival (dat tot en met 25
september duurt) gegeven door het
Symfonieorkest van de Noordduitse
Omroep, het Symfohnieorkest van
Leningrad, het Gewandhaus Orches-
ter uit Leipzig en het Metropolitan
Symphony orcestra uit Tokio.
Nederland is ln dit festival vertegen
woordigd door Louis Andriessen,
wiens „De Staat" door het Nationaal
Philharmonisch Orkest van War
schau wordt uitgevoerd, en door Ton
Bruynèl, wiens „Translucent I" door
het Wilanów Kwartet WQrdt ge
speeld.
Tot de buitenlandse solisten beho
ren Cathy Berberian, die behalve in
een eigen recital optreedt ln een con
cert door het „Ensemble van de
Twintigste Eeuw" uit Wenen, en
Maurizlo Pollini die een pianorecital
geeft met werken van Schönberg,
Webem en Stockhausen.
In totaal worden ln de negen dagen
die het festival duurt 23 concerten
gegeven.
HILVERSUM. De bekende Neder
landse componist Oscar van Hemel
hoopt op 3 augustus 85 jaar te
worden.
Deze Antwerpenaar van geboorte,
die sinds 1918 ln ons land ls geves
tigd, heeft in zijn lange leven een
zeer omvangrijk oeuvre van grote
verscheidenheid geschreven. Hij
studeerde aan het Antwerpse Con
servatorium, en later in Nederland
bij Willem Pijper. Zijn hoofdvak aan
het conservatorium was viool en hij
zat ook geruime tijd als vlolist in
diverse orkesten.
Onder zijn composities treft men
dan ook veel werken aan voor dit
instrument; in totaal schreef hij drie
concerten voor viool en orkest,
waarvan het tweede (1970) een ge
liefd keuzeconcert is bij concoursen.
Er is een opname (op een Donemus-
plaat) van dit werk in de vertolking
door Herman Krebbers en het Con
certgebouworkest onder Bernard
Haitink. Van Hemels Vierde Symfo
nie werd met veel succes door het
Amsterdams Philharmonisch Or-
Oscar van Hemelspeelse beweeglijkheid
kest onder Kersjes in 1974 ln Mos
kou uitgevoerd.
Zijn compositorische verdiensten
werden vele malen officieel erkend
met het toekennen van prijzen en
onderscheidingen zoals de Visser
Neerlandlaprijs (1953 en 1964), cul
tuurprijzen van de gemeente Hilver
sum en van de provincie Noord-Bra
bant, en (voor zijn gehele oeuvre) de
Professor van der Leeuwprijs. Daar
bij wordt zijn muziek graag en veel
gespeeld. In zijn vroege werken is de
invloed ovan het Franse impressio
nisme duidelijk hoorbaar. Later ont
wikkelde zich bij hem een voorliefde
voor contrapuntlsche constructies,
die bij hem echter bijna altijd ten
dienste van een speelse beweeglijk
heid en een lyrische gevoeligheid
worden gebruikt.
door Wim de Hair
AMSTERDAM Wie een paar Jaren geleden gezegd zou hebben, dat er Schotten zijn die niet
alleen goed met whisky overweg kunnen, maar ook in staat zijn uiterst dansbare soulmuziek te
maken zou ongetwijfeld recht in zijn gezicht zijn uitgelachen. Niemand dacht er toen Immers aan,
dat blanken het zouden wagen ook maar één vinger uit te steken naar de muziek, „die alleen maar
door zwarten gemaakt kon worden".
De Noordbritse zesmansformatie
Average White Band, die dinsdag
avond optrad in Amsterdam, heeft
er samen met andere „blanke" groe
pen voor gezorgd, dat bovengenoem
de gedachte in leder geval een tijdje
ln twijfel ls getrokken. De AWB de
buteerde enkele Jaren her met uiter
mate „funky" soul, en het bleek de
Schotten geen enkele moeite te kos
ten om goede negroïde muziek te
maken.
Vooral in Amerika verwierf de AWB
de nodige eretitels na het verschij
nen van de lp „Piek up the pieces",
waarvan een gelijknamige nummer
1-hit werd geplukt. Diezelfde „funk"
(door de roek-invloeden zonder meer
een verrijking van de soul) vonden
we vooral terug in de eerste werken
van de groep („Cut the cake"), maar
later werd dat steeds minder.
Op de voorlaatste lp van de AWB
komt bijvoorbeeld slechts één num
mer voor van soortgelijke strekking
(„I'm the one"). Voor de rest heeft de
8chotse formatie zich laten verlei
den tot het spelen van de meer gepo
lijste soul Een tactisch niet juiste
beslissing, want daarmee begeef je je
op een terrein waar Je gemakkelijk
en vaak terecht van het maken van
namaak-soul wordt beticht
Opwindende show
De „gladdere" soul stond ook dins
dag als hoofdgerecht genoteerd. Het
meeste werk was afkomstig van de lp
„8oul searching", die een goed beeld
geeft van waar de AWB op het ogen
blik staat Zeker niet slecht („Queen
of soul", „Love of your own" en „Soul
searching" zelf zijn echt wel meester
werkjes), maar de muziek is toch
heel wat minder opvallend dan ln de
beginperiode. De show daarentegen
ls vrij opwindend en leidde er dins
dag toe, dat bij het horen van de
eerste tonen vrijwel de gehele zaal
ogenblikkelijk op de stoelen ging
staan en daar ook verder het hele
concert licht deinend vertoefde. Ook
bulten de zaal was de sfeer gespan
nen, door moeilijkheden bij de
kaartcontrole. Er ontstond zelfs eni
ge chaos, waarbij vernielingen wer
den aangericht en mensen met
kaartjes niet eens meer binnen kon
den komen. Ook na het concert zag
het trouwens blauw van de politie.
Binnen werd intussen Ben E. King
met groot enthousiasme begroet,
een vroegere soulgrootheld die on
langs een (kortstondige?) fusie aan
ging met de AWB. Redelijk aardig
was zijn set van oude hits als J who
have nothing" en „Stand by me",
hoewel „8panish Harlem" volledig
de mist inging. Zijn aanwezigheid
binnen de AWB is nauwelijks verfris
send, eerder een nieuwe stap ln de
richting van de gepolijste souL En
daarmee maakt de 8chotse formatie
zichzelf ln feite steeds oninteres
santer.
ARNHEM (ANP) Zondagmiddag 24
Juli geven enkele volksdansgroepen
in het Arnhemse openluchtmuseum
demonstraties met dans en muziek.
De groepen komen uit Arnhem,
Zweden en West Duitsland. Alle
groepen dragen originele kleder
drachten en voeren dansen uit die
tot de folkore van destreek behoren
die door de groep wordt vertegen
woordigd. De begeleiding gebeurt
door muzikanten die folkoristlsche
dansmuziek uit eigen land ver
tolken.
„Iets belang
rijks te bespre
ken? Zodra ik
de krant gele
zen heb, Simp-
kins."
