rostand Franco
oor laatste
laai gevierd
'lan Begin verdeelt Amerikaanse Joden
Begin: Vance moet
Midden-Oosten reis
paar weken uitstellen gahama's naar (je stembus
Gemengde reacties
op prijsmaatregelen
Ipublikeinse radio-uitzending mislukt
Hevig protest Israëlische vakbeweging
Sadat wil terugkeer Egyptische Joden
Na 38 jaar uit kelder
Surinamers
31 oktober
naar stembus
Sashington pessimistisch over vredeskansen Midden-Oosten
=*DAG 19 JULI 1977
en
ide
DRID (UPI, Reuter) Spanje heeft gisteren voor het laatst
verjaardag gevierd van de nationalistische opstand die in
J de burgeroorlog inluidde. Vier gewapende extremisten
^.ien bij die gelegenheid een revolutionaire radioboodschap
inpn uit te zenden. De rest van Spanje hield hoofdzakelijk een
r vakantie.
BUITENLAND
Trouw/Kwartet
Jonge gewapende extremisten,
geiden dat ze behoorden tot de
^fascistische, extreem linkse
PO, drongen gisteren het huis
een radiotechnicus binnen en
gen hem mee te gaan naar een
[o van radio Madrid. Gewapen-
and drongen zij het gebouw bin-
Ze slaagden er echter niet in het
IJe dat ze bij zich hadden uit te
,en omdat de snelheid van het
ldlje niet correspondeerde met de
.Iratuur in het radiostation.
at het bandje op een te laag
entntal werd gedraald, was de
t die bestond uit revolutionaire
republikeinse slogans onver-
hbaar. Na uitzending lieten de
Ap O-leden de technicus weer
®De vier mensen lieten explosie-
:P^n het radiostation achter, maar
w werden door het leger verwij-
SJnco
Dia
ireWeduwe van de anderhalf Jaar
:poflen overleden dictator Franco
3onde gisteren een mis by voor de
n.pillo in het dal der gevallenen
R<r de generaal begraven ligt. De
irdiwerd bijgewoond door enkele
i Cfenden falangisten, gekleed in
an blauwe hemden. „Geen Suarez,
Carrillo, wij willen de Caudillo",
In de aanhangers van Franco.
republikeinse vlaggen gewikkelde
bommen gevonden. De meeste daar
van werden door militairen ontman
teld.
Volgende week is het officiële ver
zoek te verwachten van de Spaanse
regering voor toetreding tot de Eu
ropese Gemeenschap. Een woord
voerder van de EG deelde gisteren
in Brussel mee dat het verzoek in
„de nabije toekomst" te verwachten
is. Raimondo Bassols y Jacas, de
Spaanse vertegenwoordiger bij de
EG, heeft afgelopen vrijdag een ge
sprek gehad met Roy Jenkins, de
voorzitter van de Europese Commis
sie. Als ook de verzoeken om toetre
ding van Portugal en Griekenland
worden ingewilligd dan zou Spanje
het twaalfde lid van de Europese
Gemeenschap kunnen worden.
Het Spaanse verzoek zal waar
schijnlijk besproken worden op de
vergadering van de raad van minis
ters die op 25 juli wordt gehouden in
Brussel. Het kan alleen nog wel ze
ker twee Jaar duren voordat de feite
lijke toetreding van Spanje verwer
kelijkt wordt. Spanje moet ook
daarna nog een overgangsperiode
doorlopen, waarin het land zich ge
leidelijk aanpakt aan het gemeen
schappelijk buitentarief van de EG
en de invoerrechten op produkten
uit de landen van de EG geleidelijk
afschaft.
TEL AVIV (AP, UPI, Reuter) De nieuwe prijsmaatregelen van
de Israëlische regering zijn haar niet door iedereen in Israël in
dank afgenomen. Terwijl de secretaris-generaal van de vakbewe
ging krachtige protesten liet horen, meende het Israëlische
bedrijfsleven dat de maatregelen „een stap in de Juiste richting
zijn".
Van gisteren af kost een liter benzine in Israël vijf gulden. Ten gevolge van de prijsmaatregelen van de
regering is de prijs met 25% omhoog gegaan. Autorijders gooiden zondag nog hun tanks vol tegen de
oude prijs.
De regering maakte afgelopen week
einde bekend, dat de prijzen van
eerste levensbehoeften als melk,
brood, suiker, eieren en kaas met 25
procent omhoog zullen gaan omdat
de subsidies op deze goederen zijn
ingetrokken.
Het Israëlische ministerie van finan
ciën meende dat deze drastische
maatregelen nodig zijn, omdat an
ders het gehele budgettaire systeem
in Israël in elkaar was gezakt. Niet
alleen op de eerste levensbehoeften,
ook op de defensiebegroting is be
snoeid en het Israëlische pond werd
gedevalueerd.
De secretaris-generaal van de Hls-
thadroet, de Israëlische vakbewe
ging, waarschuwde gisteren dat de
vakbeweging haar afspraak met de
regering in het kader van de loon- en
prijspolitiek zal Intrekken en loons-
MADRID (DPA) - De inwo
ners van het Spaanse stadje
Cercedilla keken gisteren
stomverbaasd toen ze opeens
hun vroegere burgemeester uit
de tijd van de Spaanse repu
bliek op straat zagen. De bur
gemeester Protasio Montalvo
Martin had 38 Jaar ondergedo
ken gezeten in de kelder van
zijn eigen huls. Protasio
Montavo verklaarde zich al die
tijd verborgen te hebben ge
houden uit angst voor de vele
fascistische vijanden die hij in
zijn stad had.
verhogingen zal eisen. Dat zou een
tegenslag betekenen voor het stre
ven van de regering de inflatie te
beteugelen, die bijna veerUg procent
bedraagt. Het uitvoerende comité
van de Hlsthadroet riep gisteren op
tot een staking van een uur om tegen
de prijsverhogingen te protesteren.
Protest
Woordvoerders van de linkse SJelli-
partij en van de communistische Ra-
kach-partij hebben het publiek op
geroepen tegen de prijsmaatregelen
door demonstraties te protesteren.
Gevreesd wordt een herhaling van
de hevige rellen die zich in de slop
penwijken van de grote steden voor
deden nadat de regering in novem
ber 1973 het Israëlische pond met
43% had gedevalueerd.
Het tijdstip van de prijsmaatregelen
is niet toevallig. Vandaag begint de
Israëlische premier Manachem Be
gin in Washington besprekingen met
de Amerikaanse president Carter.
Naast het vraagstuk van de oplos
sing van het conflict in het Midden-
Oosten zal Begin bij Carter aandrin
gen om meer economische en mili
taire steun. De prijsmaatregelen zijn
voor Carter een wenk in deze rich
ting.
WASHINGTON (UPI, Reuter) Premier Begin van Israël zal de
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Cyrus Vance,
tijdens hun vandaag in Washington beginnende besprekingen
dringend verzoeken om zijn begin augustus voorgenomen reis
naar het Midden-Oosten met enkele weken uit te stellen.
nb(io Frigenti, een technicus van radio Madrid, laat verslaggevers
hoe hij door vier republikeinse extremisten gedwongen werd
bandje op te zetten met extremistische uitspraken gericht
in de huidige regering. De boodschap kwam echter door een
inische complicatie slechts zeer verminkt in de ether.
Dit hebben gisteren functionarissen
van het minsterie van buitenlandse
zaken in Washington bekend ge
maakt. Vance zou begin augustus
bezoeken brengen aan Egypte, Syrië,
Jordanië en Israël brengen, om een
nieuwe fase van de Amerikaanse vre
desinspanningen in het Midden-Oos
ten in te luiden. De volgende stap
naar vrede in dat gebied staat ook
centraal in Begin's besprekingen
vandaag met de Amerikaanse presi
dent Jimmy Carter. Begin zal tijdens
deze besprekingen een nog geheim
vredesplan aan Carter voorleggen.
Morgen wil hij bijzonderheden van
dit plan aan de pers bekend maken.
In de Arabische wereld vielen er gis
teren geluiden te horen waaruit valt
op te maken dat men weinig posi
tiefs verwacht van Begins gisteren
begonnen bezoek aan Washington.
In een gisteren gepubliceerd vraag
gesprek liet Hani al Hassan, een van
de voornaamste adviseurs van de
leider van de Palestijnse Bevrij
dingsbeweging (PLO) Jasser Arafat
weten dat een te hervatten Geneefse
vredesconferentie over het Midden-
Oosten „veel geschreeuw en weinig
wol" zal opleveren. Een vijfde Ara-
bisch-Israëlische oorlog is volgens
hem niet te voorkomen. Als de confe
rentie van Genève wordt hervat, al
dus al Hassan, „zal hij zijn als een
schildpad op zijn rug: op zijn schild
in het rond draaiend en trappend."
De Palestijnse woordvoerder meent
dat Carter „opzettelijk vage" verkla
ringen afgeeft over een Palestijns
thuisland „om ons te sussen met
politieke initiatieven terwijl zij zich
voorbereiden op oorlog."
Hoewel al Hassan weinig verwacht
van de Geneefse conferentie zei hij
dat als de conferentie enige kans van
slagen wil hebben Egypte eerst
legeronderdelen naar Syrië, Jorda
nië en Libanon zal moeten verplaat
sen om de gaten aan Israëls oost
flank te vullen. Vervolgens moet de
PLO officieel voor de conferentie
worden uitgenodigd. Al Hassan
drong er verder bij de Arabische
oliestaten op aan om hun olie te zien
als een mogelijk diplomatiek wapen.
Ondertussen verklaarde de Egypti
sche president Sadat in een vraag
gesprek met het dagblad Al Achram
dat alle Egyptische Joden die sinds
de stichting van de staat Israël
Egypte hebben verlaten naar hun
geboorteland mogen terugkeren.
Sadat, die hiermee ingaat op een
verzoek van de PLO aan de Arabi
sche staten om Arabische Joden
naar hun geboortestaten te laten
terugkeren, wil aantonen dat hij
niet tegen de Joden maar alleen
tegen de „zionistische expansie" is.
Sadat ziet deze maatregel als een
bijdrage aan de vrede in het Mid
den-Oosten. Joden die naar Egypte
terugkeren zullen als gelijkwaardige
burgers worden behandeld.
NASSAU (UPI) Op de Bahama-eilanden vin
den vandaag voor het eerst algemene verkiezin
gen plaats sinds de voormalige Britse kolonie
vier jaar geleden onafhankelijk werd. De voor
spellingen beloven een minieme overwinning
aan eerste minister Lynden Pindling, die de
leider is van de progressieve liberale partij
(PLP).
van de buitenlandse Investeringen alsmede problemen
bij de watervoorziening, waardoor de op het eiland New
Providence gelegen hoofdstad Nassau 12 tot 18 uur per
dag zonder water zit.
In het 38 zetels tellende Huls van Afgevaardigden worden
momenteel 29 zetels bezet door de PLP. De overige zetels
zijn in handen van de Vrije Nationale Beweging (FNM).
De andere oppositiepartij, de Democratische Partij van
de Bahama's, heeft geen zetels. De FNM wordt geleid
door Cecil Wallace, de BDP door Henry Bostwlck. FNM
en BDP verwijten de regerende PLP een links beleid.
Van onze correspondent
PARAMARIBO Met de aankon
diging van de 31e oktober als datum
voor de verkiezingen heeft de Suri
naamse premier Arron een einde ge
maakt aan een al maanden durende
sfeer van spanning en afwachting in
Paramaribo.
Bij het debat in het Surinaamse
parlement aan de vooravond van de
onafhankelijkheid in 1975 deed Ar
ron toezeggingen, die bij de opposi
tie (en niet alleen daar) werden op
gevat als een belofte voor nieuwe
verkiezingen uiterlijk zes maanden
na de onafhankelijkheid.
Daar is het niet van gekomen, maar
de regering bleef met dat uitstel
overigens wel binnen de termijnen
van grond- en kieswet. Toch heeft
het even gespannen. Een paar we
ken geleden was de oppositie begon
nen met het plaatsen in Paramaribo
van borden met de tekst "Nog 100
dagen kan de heer Arron zwijgen
over verkiezingen", waarbij het cij
fer van honderd elke dag met één
werd verminderd als illustratie van
de dreigende toestand.
Arron is met zijn belofte van verkie
zingen op 31 oktober nog net drie
weken binnen de grondwettelijke
termijn gebleven.
Ons commentaar staat op pagi
na 5
fc d'—
or James Dorsey
na
mi
3to|e afgelopen weken werden er een aantal scenario's op papier
>agit over het verloop van de ontmoeting die vandaag plaats-
hslt tussen de Amerikaanse president Jimmy Carter en de
ko^usche premier Menachem Begin. De meeste van deze scena-
jTzlJn uitermate pessimistisch. Israël en de Verenigde Staten
logen frontaal met elkaar te botsen. Het tot stand komen van
sikabinet-Begin heeft de kansen voor een hervatting van de
knteefse vredesconferentie over het Midden-Oosten later dit
nauwelijks vergroot
i orf'
bol S
vfl
en
aor
ela
artf1
Dg
pessimistische voorspellingen
overeen met het groeiende
binnen de regering van Carter
Je kansen op vrede tussen Israël
^ar Arabische buren steeds klei-
rorden. Met name vreest men in
lington dat Begin niet tot com-
lissen bereid zal zijn, alhoewel
in Jeruzalem kon horen verlui-
lat de Israëlische premier zich
ipreklngen achter gesloten deu-
lexibeler zal opstellen dan hij
i het openbaar tot nu toe heeft
m. Wie echter de politieke loop
van Begin goed kent, zal niet
le indruk kunnen ontkomen dat
is flexibiliteit eerder cosme-
dan feitelijk van aard zal zijn.
Galpenleveranties
r>
kei
ir
tige waarnemers zijn van me-
yjdat de Verenigde Staten hun
jhaamste kaart in de onderhan-
"gen met Begin reeds hebben
>eeld door al voor het begin van
d esprekingen Israël nieuwe wa-
werantles te beloven. Functio-
sen van de Amerikaanse rege-
5tellen hier tegenover dat de VS
"licht zijn Israël te voorzien van
ten het nodig heeft voor z'n
ïving en dat dit al het andere te
•fi gaat." Om Begin tot conces-
e dwingen zal Carter slechts het
el van de overreding hanteren
mneer nodig de Israëlische on-
enlijkheid publiekelijk aan de
kaak stellen. Ten dele wordt deze
houding versterkt door de Ameri
kaanse teleurstelling over het feit
dat de Arabieren niet in staat zijn
om gezamenlijk stelling te nemen
ten aanzien van Washingtonse voor
stellen over een oplossing van het
conflict in het Midden-Oosten. Tot
deze voorstellen behoren de terug
trekking van Israël uit alle in 1967
bezette gebieden behoudens enkele
kleine grenswijzigingen, veilige gren
zen voor Israël, een Palestijns thuis
land op de westelijke Jordaanoever
gelieerd aan Jordanië, volledig diplo
matieke betrekkingen tussen Israël
en haar Arabische buren en onbe
lemmerde communicatie en reismo
gelijkheden tussen de verschillende
staten.
Tijdens de voorbereidingen voor het
bezoek van Begin aan Carter heeft
men in Washington alle moeite ge
daan om een confrontatie tussen de
twee leiders te vermijden. Toch gaf
Carter zijn ministerie van buiten
landse zaken onlangs toestemming
om een verklaring uit te geven waar
in Israël waarschuwend onder de
neus werd gewreven dat het zich uit
de bezette gebieden, met inbegrip
van de westelijke Jordaanoever zal
moeten terugtrekken. Deze verkla
ring stuitte op veel kritiek van de
kant van leden van het Congres en
van de Amerikaans Joodse gemeen
schap. Gevreesd werd dat Carter
meer druk op Israël zal uitoefenen
dan op de Arabische staten.
Om deze vrees uit de werel te helpen
ontving de Amerikaanse president
bijna twee weken geleden veertig
vooraanstaande Amerikaanse Jood
se leiders. BIJ het IV» uur durend
gesprek waren ook vice-president
Walter Mondale, minister van bui
tenlandse zaken Cyrus Vance en
Carters adviseur voor nationale vei
ligheidszaken Brzezinskl aanwezig.
Carter slaagde erin om zijn bezoe
kers tenminste ervan te weerhouden
zich tegen zijn plannen voor het
Midden-Oosten te verzetten. Na af
loop van de vergadering vertrok
Rabbijn Alexander Schindler, voor
zitter van de conferentie van voor
zitters van de grootste Joodse orga
nisaties in de VS, onmiddellijk naar
Jeruzalem om Begin tot flexibiliteit
te bewegen tijdens zijn besprekin
gen met Carter.
Schok
Het was niet het eerste bezoek van
Schindler aan Begin. Immers de ver
kiezingsoverwinning van de Likoed-
leider in mei van dit Jaar had een
schok teweeg gebracht onder de
Amerikaanse Joden. Al tijdens het
bewind van de Arbeiderspartij in
Jeruzalem had Schindler de Israëli
sche regering herhaaldelijk gewaar
schuwd voor het gevaar dat schuilt
in het voortdurend worden afge
schilderd als een „hindernis" voor
de oplossing van het conflict in het
Midden-Oosten. Van daar dat Begin
al verleden week naar de VS vertrok
om in New york met de leiders van
de Joodse gemeenschap van ge
dachten te wisselen. In deze bespre
kingen moest de Israëlische premier
aantonen dat hij niet zo onverzoen
lijk is als hij lijkt - wilde hij zich
verzekerd weten van de steun van
het Amerikaanse Jodendom. De
Amerikaans-Joodse leiders hebben
hem immers in niet mis te verstane
bewoordingen laten weten dat wan
neer hij zijn opvattingen niet radi
caal wijzigt hij de Joodse gemeen
schap ernstig zal verdelen, waardoor
deze niet meer in staat zal zijn om
Israël zo effectief als tot nu toe te
steunen.
Of Begin erin geslaagd is de Ameri
kaanse Joden van zijn goede bedoe
lingen te overtuigen valt te bezien.
Gedurende het afgelopen Jaar heb
ben meer en meer Joden hun twij
fels over de Israëlische politiek pu
bliekelijk geuit. Deze twijfels wor
den gevoed door onrust onder de
Palestijnen op de westelijke Jor
daanoever, grote binnenlandse pro
blemen in Israël, het Amerikaanse
beleid ten aanzien van het Midden-
Oosten en het gevoel dat vrede met
de Arabieren misschien toch moge
lijk is. Het gevoel onder Amerikaan
se Joden, dat de tijd mogelijkerwijs
voorbij is waarin men alles deed
behalve de vuile was buiten hangen
werd onlangs aldus door Rabbijn
Albert Vorspan zeer treffend uitge
drukt: „Wanneer blijkt dat Israël
zich zelf niet kan dwingen om snel of
creatief genoeg op een werkelijk
vooruitzicht op vrede te reageren,
dan zullen miljoenen van ons In Is
raël en in de diaspora, maar vooral
in de VS, geducht te keer gaan en de
Israëlische leiding het vuur aan de
schenen leggen."
Machtige lobby
Deze ontwikkeling onder de Ameri
kaanse Joden kan Carter zeer van
pas komen bij zijn besprekingen
met Begin. Immers, Amerikaanse
leiders hebben altijd bij de ultstlp-
peling van hun beleid ten aanzien
van het Midden-Oosten rekening
moeten houden met de machlge
Joodse lobby ln Washington. Car
ters „open diplomatie" heeft deze
kaart in zijn hand echter niet ver
sterkt. Integendeel, Arabieren en Is
raëli's hebben er handig gebruik van
weten te maken om hem voor de
huidige moeilijkheden verantwoor
delijk te stellen. Schindler waar
schuwde Carter hiervoor toen hij
zei: „De wereld is niet aan uw open
diplomatie gewend. Het doet Israël
het been stijf houden en het ver
hoogt de verwachtingen van de Ara
bieren, die als ze eenmaal gefrus
treerd raken het vredesproces eer
der verlangzamen dan versnellen
zullen."
In Washington doen er nu twee op
vattingen de ronde over hoe de vol
gende stap gezet moet worden. Het
Witte Huls stelt zich op het stand-
Kunt dat de enige manier om de
ervatting van de Geneefse vredes
conferentie later dit Jaar veilig te
stellen, het vooraf akkoord gaan is
van alle betrokken partijen met de
essentie van het Amerikaanse vre
desplan. Hier tegenover staat de op
vatting van het ministerie van bui
tenlandse zaken dat de Geneefse
conferentie dit Jaar toch niet bijeen
zal komen. Daarom zou Carter zich
nu op een akkoord over procedure
kwesties moeten concentreren en de
werkelijke zaken aan de conferentie
moeten overlaten.
Deze werkelijke zaken zijn de toe
komst van de Joodse nederzettin
gen in de bezette gebieden, de toe
komst van de westelijke Jordaanoe
ver en de deelname van de Palestij
nen aan de conferentie. Zoals de
zaken nu staan, lijken het Ameri
kaanse vredesplan en de voor het
eerst sinds het beroemde Allon-plan
op papier gezette Israëlische ge-
dachtenbepallng, die Begin van
daag op zak heeft, hemelsbreed uit
elkaar te liggen. Ofschoon dit plan
nog geheim is, mag worden aange
nomen, dat Begin tot teruggave van
de 81nal-woestijn (met uitzondering
van Sjarm el SJelch) bereid is en tot
territoriale concessies op de hoog-
blakte van Golan. Wat de westelijke
Jordaanoever betreft heeft Begin
herhaaldelijk in het openbaar laten
weten dit gebied als een integraal
De Israëlische premier Begin wordt in New York begroet door
rabbijn Menachem Schneerson, leider van de Lubavitcher Hasidic
Beweging, een stroming van Chassidische Joden.
deel van Israël te beschouwen.
81echt* op het punt van de deelna
me van de Palestijnse Bevrijdings
beweging (PLO) aan de Geneefse
vredesconferentie zullen Carter en
Begin weinig verschil van mening
hebben. Belden vinden dat verte
genwoordigers van de PLO lid van
de Jordaanse onderhandellngsdele-
gatle dienen te zijn, iets dat de Pa
lestijnen herhaaldelijk in het verle
den hebben verworpen.
