werelden
,Potemkin'
mijlpaal
Leven in jungle
Haags vondelingetje
Archief
TV-COMMENTAAR
Echtpaar Menten
van tafel en
bed gescheiden
VAD-gesprek
AVRO hoogste
kijkdichtheid
DONDERDAG 14 JULI 1977
RADIO EN TELEVISIE
door Ton Hydra
Er zijn onder de Nederlanders nog
uitzonderlijke pioniers, die aan de
andere kant van de wereld wortel
hebben geschoten. Ouus en Hanny
Bnngsken zijn er twee van. Het is
hen niet aan te zien dat zij al twintig
Jaar hebben geleefd in de
Braziliaanse Jungle Twintig jaar
ploeteren uit ideële overwegingen
omdat zij het als roeping zien om in
het ruige Mato Orosso-gebied te
evangeliseren. Het begin was echt
pionierswerk: eigenhandig een hut
bouwen met primitieve middelen
die in de omgeving te vinden waren.
De Bringskens wonen nog steeds in
dat huisje van klei, gedekt door
dakpannen uit de tijd van de
Portugezen. Er is alleen af en toe
wat bijgebouwd: wegens
gezinsuitbreiding. ZIJ leven sober
zonder enig modem comfort, met
nergens een tapijt, maar slechts
cementen vloeren.
Waarmee zij zich rijk voelen, dat
zijn hun kinderen. Tien in getal:
zeven van henzelf en drie
aangenomen.
Rassentegenstellingen bestaan in
het gezin Bringskens niet, hoewel de
drie pleegkinderen (die er zeer slecht
aan toe waren) van een ander ras
zijn, namelijk een negerjongen, een
Braziliaans meisje een een Indiaan.
De voortaal is ook thuis Portugees,
maar de moedersprake wordt niet
verontachtzaamd.
U kunt het een en ander vanavond
controleren in het EO-programma.
U zult zich dan waarschijnlijk net
als ik erover verbazen zoveel
frisheid en innerlijke harmonie te
bespeuren bij mensen die al zolang
door tropische oerwouden zijn
omringd. Mensen, die vergeleken bij
onze welvaart en overdaad een
primitief bestaan leiden. Die nog
altijd zelf hun brood moeten
bakken. Als je ze zo ziet zitten en
hoort spreken met hun gastheer Leo
Slingerland (die eerder met hen
kennismaakte op eigen erf en
zendingsveld) zou je het gezin
Bringsken eerder situeren in de
buurt van Bloemendaal of op een
florerende havezate.
Deze familie lijkt het overtuigend
bewijs te leveren datje in de rimboe
gemakkelijker je puurheid bewaart
en beter jezelf kunt blijven dan in de
geïndustrialiseerde, en mede
daardoor gejaagde, westerse
samenleving. Misschien denken zij
wel dat wij in het oerwoud leven. Ik
had graag wat meer tijd
uitgetrokken willen hebben voor
hun indrukken van Nederland, dat
zij zeven Jaar niet hadden gezien.
Van een uitgediepte vergelijking
hadden wij allicht iets kunnen
opsteken. Want natuurlijk heeft het
zendeiingenpaar meer opgemerkt
dan dat het leven hier
oppervlakkiger is geworden.
Jammer vond ik het ook dat de
kinderen hoegenaamd niet aan het
woord kwamen. Alleen al uit
psychologische overwegingen had
Leo Slingerland na de oudste zoon
een van de pleegkinderen iets
moeten laten vertellen. Je wilt
immers als kijker al gauw weten hoe
deze kinderen van ander ras denken
over het samenleven in een
Hollands gezin. Juist door de
wisselwerking van gedachten
zouden de programmamakers
eerder hebben bereikt wat hen voor
ogen stond, namelijk Nederlandse
kijkers gerichter te bepalen bij het
zendingswerk.
Van de korte Moody film over
wetenschap en technologie had ik
blijkbaar te veel verwacht, want het
werd een tegenvallend kwartier. Het
filmpje is waarschijnlijk gemaakt
voor een jeugdprogramma. Een
vogelvlucht kan ik het zelfs niet
noemen.
BLARICUM Het echtpaar Pleter
en Meta Menten heeft zich door de
Amsterdamse rechtbank van tafel
en bed laten scheiden. De scheiding,
die vorige maand al is uitgesproken,
speelde vorig jaar al. toen de van
oorlogsmisdaden verdachte Blari-
cummer Menten een dag voor zijn
arrestatie (op maandag 15 novem
ber) naar Zwitserland vluchtte, ter
wijl hij op dinsdag 16 november
voor de rechtbank in Amsterdam
had moeten verschijnen in verband
met de door hem tegen zijn vrouw
ingestelde vordering tot scheiding
van tafel en bed.
Kort nadat een gerechtelijk onder
zoek naar eventuele oorlogsmisda
den als gevolg van tal van publi
caties werd Ingesteld, besloot het
echtpaar Menten tot een scheiding,
mogelijk in verband met eventuele
financiële gevolgen die een gerech
telijke uitspraak voor de beide ech
telieden zou kunnen meebrengen.
Zo heeft de Westduitse Bondsrepu
bliek bij de rechtbank in West-Ber-
lijn een civiele procedure tegen Ple
ter Menten aangespannen om resti
tutie te verkrijgen van een in 1965
aan hem betaalde schadevergoe
ding als Nazi-slachtoffer van 550.000
DM. Deze vergoeding was hem ver
leend voor in 1942 aan zijn bezit
onttrokken meubilair en kunstvoor
werpen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Op een terrein aan de Noordpolderkade in Den Haag hebben
twee werknemers van de dienst gemeentewerken woensdagmorgen een in
een laken gewikkelde pasgeboren baby gevonden. Een van de onmiddellijk
gewaarschuwde politieagenten bond met zijn veter de navelstreng van de
baby af, waarna men in het magazijn van de dienst gemeentewerken het
meisje met opgewarmde handdoeken heeft warm gewreven. De GGD bracht
het kind vervolgens over naar het Juliana-kinderziekenhuis.
Uit een buurtonderzoek, dat de politie in de loop van de ochtend instelde,
bleek dat een dochter van een 's morgens om vier uur vertrekkende visser
een meisje heeft zien staan. ZIJ stond voorovergebogen, bloedde hevig, en
weigerde hulp van het toegesnelde meisje te accepteren. Ze verklaarde drie
dagen geleden van huls te zijn weggelopen. Het bloed was veroorzaakt door
„Turken", die haar gestoken zouden hebben. Daarna passeerde een groene
auto, die het meisje meenam. Deze auto en het meisje zijn sindsdien
spoorloos. De baby, die niet langer dan enkele uren op het terrein kan
hebben gelegen, maakt het naar omstandigheden goed.
Op de foto: de twee agenten met het op straat gevonden meisje.
Vervolg van pagina 1
Er zijn geen officiële mededelingen
gedaan over de precieze „pijnpun
ten" in het overleg van gisteren. Den
Uyl had de fractieleiders gisteren
nieuwe voorstellen Inzake de VAD
voorgelegd. Eerder deze week name
lijk had hij nog geen akkoord kun
nen bereiken over zijn allereerste
suggesties.
Het belangrijkste punt van ge
schil tussen CDA en PvdA gaat over
de vraag of de VAD vooral moet
dienen tot persoonlijke bezitsvor
ming van de werknemers. De oude
voorstellen van Den Uyl laten de
totale VAD-opbrengst naar schat
ting 300 d 500 miljoen gulden per
jaar voor rond 30 procent naar de
individuele werknemers in winstma-
kende bedrijven gaan. en zo'n 70
procent naar een centraal fonds dat
collectief bezit van de werknemers
wordt, en wordt bestuurd door vak
beweging en enkele overheidsfi-
guren.
Het CDA wil dat „dicht bij de 50
procent" (Van Agt) van de VAD-
opbrengst terechtkomt bij de indivi
duele werknemers. Daartoe wil het
CDA een hoger maximum dan 1000
gulden per Jaar, voor het vermo
gensrecht dat een werknemer van
een overwinst makend bedrijf jaar
lijks kan verwerven. Het CDA denkt
aan een maximum van 2000 gulden
of minstens 1000 gulden. De PvdA
vindt, in navolging van de FNV, 1000
gulden per Jaar al veel, omdat het
gros van de werknemers niets of
hooguit ruim honderd gulden per
jaar via de VAD zal kunnen verwer
ven. Het CNV deelt het CDA-stand-
punt.
Het is overigens ook goed mogelijk
dat Den Uyls dreiging te stoppen
met zijn formatlewerk niet is be
doeld om het CDA, maar om de
PvdA of D'66 tot concessies te bewe
gen. Dat zou het geval kunnen zijn
wanneer Den Uyls nadere voorstel
len een maximum voor het persoon
lijke VAD-deel van 1500 gulden per
jaar bevatten, maar PvdA-fractlelel-
der Van Thijn beslist zou wiiien vas
thouden aan een maximum van
1000 gulden, zoals ook Den Uyl zelf
aanvankelijk had voorgesteld.
Voorts zou D'66 de oorzaak van de
impassen kunnen zijn, doordat zij
eraan vasthoudt dat het collectieve
deel van de VAD-opbrengst moet
worden aangewend voor de AOW,
dus voor alle Nèderlanders. Het
CDA deelde in meerderheid dit
D'66-standpunt, maar is daar inmid
dels op teruggekomen.
Een ander geschilpunt betreft het
percentage van de overwinst dat ten
behoeve van de VAD zal worden
afgeroomd Den Uyl heeft voorge
steld vijftien procent, geleidelijk op
lopend tot voorlopig twintig pro
cent. Het CDA denkt hierbij hooguit
aan zo'n achttien procent, zo viel in
Den Haag te vernemen. De PvdA-
fractie daarentegen wil minstens
twintig procent van de overwinsten
laten afromen door de VAD. FNV en
CNV willen een percentage van op
de lange duur 50, dus de helft van de
overwinsten.
Onenigheid was er ook nog over
het begrip „overwinst". Den Uyl wil
dat begrip niet te eng trekken. Het
gevolg Is dan dat er meer overwin
sten worden gemaakt, zodat de VAD
meer oplevert.
Het CDA is intussen afgestapt van
de gedachte dat het collectieve deel
van de VAD niet alle werknemers,
maar alle Nederlanders ten gede zou
moeten komen, dus ook de niet-
werknemers. Dat zou kunnen door
dit deel van de VAD-opbrengst te
bestemmen voor de AOW. Tegen
deze gedachte heeft echter een min
derheid in de CDA-fractie, en ook bij
CNV en FNV. steeds sterke opposi
tie gevoerd. Gistermiddag noemde
Van Agt het loslaten van deze ge
dachte „een offer" van het CDA, en
dat hij nu moest zien „wat er tegeno
ver staat". Het CDA wil „dit offer
brengen voor het Inkomensbeleid en
voor de mooie ogen van de vakbewe
ging".
Hiermee maaxte ae UDA-lelder dui
delijk dat hij tegemoet, wil komen
aan typische verlangens van de vak
beweging zoals de VAD, maar dat
daar dan medewerking op gebied
van matiging van inkomens tegeno
ver zal moeten staan. Later bleek
dat het CDA-„offer" niet alleen be
treft het loslaten van de gedachte
het collectieve VAD-deel voor de
AOW te bestemmen, maar dat wat d
cda-fractie betreft zelfs de hele
'VAD geen zaak meer is waarop de
kabinetsformatie zou mogen
stranden.
De fractievoorzitters Van Thijn. Van
Agt en Terlouw spraken gisteravond
met elkaar af, „met het oog op de
ontstane kritieke situatie," om tot
vanmiddag geen mededelingen naar
buiten te doen.
m uen Haag wordt verwacht dat
Den Uyl nog vandaag beslist of hij
zijn formatiepoglngen wel of niet zal
voortzetten. Ingewijden achten het
ondanks de impasse zelfs nog niet
onmogelijk dat Den Uyl. nadat hij
aan het begin van de middag de
fractievoorzitters achtereenvolgens
heeft gepolst, het overleg met het
complete trio over de VAD weer zal
voortzetten.
Het polsen van de fractievoorzitters
afzonderlijk wordt gezien als een
laatste poging van Den Uyl om de
formatiebesprekingen gaande te
houden. Er wordt uit afgeleid dat de
formateur nog hoop heeft de forma
tiepartners wat betreft de VAD op
een lijn te krijgen.
Mocht Den Uyl toch besluiten zijn
formatie-opdracht terug te geven,
dan zal de Koningin, zo is de ver
wachting, morgen reeds alle fractie
voorzitters uit de Tweede Kamer
raadplegen over wat in de ontstane
situatie te doen staat.
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM In de reeks „Mijlpa
len ln de filmgeschiedenis" brengt de
VPRO vanavond de klassieke Russi
sche film „Pantserkruiser Potem-
kin" van Sergei Eisensteln uit. De
film werd gemaakt in 1925 ter her
denking van de mislukte revolutie in
1905.
Eisensteln wilde aanvankelijk het
gehele gebeuren in 1905 chronolo
gisch verfilmen, maar door tegenslag
kwam hij op het idee zich slechts op
één facet te concentreren: de muite
rij op het oorlogsschip „Potemkin"
onder het voorwendsel van bedorven
vleesrantsoenen maar in werkelijk
heid vanwege de onmenselijke toe
standen bij de tsaristische marine.
De film ls onder meer vermaard om
de zogeheten „trappenscène" aan
het slot, waarbij Kozakkentroepen
op bloedige wijze ingrijpen. Vanwege
Eisenstelns (voor die tijd) zeer bij
zondere montagemethode werd de
film op de Brusselse Expo in 1958
uitgeroepen tot „beste film aller tij
den" (21.50 uur, Nederland 1).
Vervolg van pagina 1
Ook bij een aantal ministeries ls het
mis. Alleen bij onderwijs en weten
schappen ruimt men elk Jaar even
veel op als er bij komt. En dat is per
ministerie gemiddeld zo'n kilometer
per Jaar, twee keer zoveel als bijvoor
beeld bij de academische ziekenhui
zen. Daar zit men met enorme hoe
veelheden patiëntendossiers, waar
mee men niet goed weet wat te doen:
bewaren voor de medische weten
schap of vernietigen met het oog op
de bescherming van de persoonlijke
levenssfeer.
Het materiaal dat voor het rijksar
chief ln aanmerking komt is door
gaans vijftig jaar oud, hoewel er ook
overheidsinstanties zijn die eerder
„ruimen", zoals de ministerraad,
waarvan het materiaal al na 25 jaar
naar het archief gaat.
Volgens mr Ribberink zou de weten
schap, met name de geschiedeniswe
tenschap, er erg mee gediend zijn,
indien sommige diensten sneller
.ruimden". „Met name op het terrein
van de sociale wetgeving, de bij
stand en de woningbouw hebben we
uit de naoorlogse periode nog erg
weinig materiaal als basis voor aller
lei studies. En wat kunnen daar nu
voor staatsgeheimen tussen zitten?"
Van onze radio en tv redactie
HILVERSUM In het eerste kwar
taal van 1977 heeft de AVRO met 35
procent de hoogst gemiddelde kijk
dichtheid op de televisie gehaald.
De tweede plaats werd ingenomen
door de TROS met 31 procent, ver
volgens de KRO met 29 procent.
Veronica met 25 procent, de NOS en
de VARA elk met 19 procent, de
NCRV met 17 procent, de VPRO
met negen procent en tenslotte de
EO met zes procent.
75: Opopol Istietof sloeg nu een
straatje in, links af, en merkte op:
„Ik weet niet of je het al gemerkt
hebt, Kareltje, maar zoals je ziet
hebben wij een zéér vooruitstreven
de stedenbouw. Bij jullie in het de
cadente westen krioelt alles maar
door elkaar, maar hier niet, hoor! Bij
ons is afdwalen onmogelijk, want
alle wegen leiden naar links. Dat is
handig, want dan hoeft niemand na
te denken over hoe hij moet gaan, en
weet iedereen waar-ie aan toe is."
„Hoe kan dat nou?" wilde Kareltje
weten. „Een straat of een weg loopt
naar links goed. Allemaal tot uw
dienst. Maar als ik me nou omdraai
en ik loop de andere kant op, dan
loopt-ie naar rechts." „Dat is nou
echt weer zo'n decadente gedachte,"
zuchtte Opopol. „Bij ons ga je niét
terug. Nooit. Bij ons ga je altijd
vooruit. Daar zorgt de geheime poli
tie wel voor. Kijk daar op dat plein
tje staat juist zo'n knaap. Hij heeft
zich vermomd als een staatslanta-
renpaal en dat is een treffende ge
dachte, want zodoende verspreidt
hij het licht van de straat." „Hij
verspreidt heel wat anders," zei Ka
reltje. „Kijk maar. Hij geeft een man
een tik op de kop met de goeien-
dagsk!" „Dat is zijn verdiende
loon," vond Opopol Istietof. „Het
was duidelijk, dat de man n V(
rechts wilde afdwalen. Geen wonif
dat-ie dus een corrigerende opta
kreeg. Zo zie je het alweer. Karelt
afdwalen naar rechts leidt slecl ril
tot onmiddellijke bestraffing. Ma n
kom nu eens mee deze straat in.2ts
je dat? Wat groots, hè? Wat indr
wekkend, nietwaar? Dat is nou'
Paleis van de Vrijheid, waar ik j'
over sprak. En nou gaan we oi|
dictator Sjokolai Marsepynski r
bezoek brengen." En in zijn har
vond Kareltje het maar een vreef
de zaak, dat het Plein van de Vjf
heid was afgezet met prikkeldra
en grimmige soldaten.
Radio vandaag
HILVERSUM I 1298 m 11» FM-IUnalen
NCRV 7 00 Nieuw*. 7 02 Het levende Woord.
7.08 <St Te Deum Laudamus: gewijde mu
ziek 7.20 Nieuws. 7.41 (S> Hier en nu 7.56 <S)
Vandaag donderdag, gevarieerd pro
gramma. 8.24 Trefwoord. 8.30 Nieuw*. 8.36
Gymnastiek voor de huisvrouw. 8.45 (S) Tot
uw dienst klassieke muziek. 9 45 (S) Onder
d« hoogtezon. pastoraol-muzikaal bezoek.
10 30 Nieuws 10 33 (S) In *t zilver, bejaarden-
programma 12.00 (S) De Kill ma Hawauans
Show 12 IS Boer en tuinder. 12 28 Medede
lingen voor land- en tuinbouw. I2J0 Nieuw*.
1241 IS» Hier en nu 12-S5 (S) Middagpauze-
dunst 13.15 (Si Metropole Orkest: amuse
mentsmuziek 13.30 (S> NCRV-Globaal: in
formatief programma (15.30 Nieuws) I7J0
Nieuws. 17.32 (S) Hier en nu. 18.00 De kerk
vandaag. 18 20 (S) Klassieke muziek. 16.30
Nieuws. 18.41 Wereldpanorama. 18 53 Zo
juist verschenen, boekenrubriek. 19.00 (S)
Leger des Heilskwartier 19.15 (S) De wereld
Zingt Gods lof. Verzoekplatenprogramma
van gewijde muziek. 20.00 (S) Goed gestemd:
gevarieerde zang. 20.40 (S) Draaischijf. 22.00
(S) Orgelconcert. 22.25 Avondoverdenking.
22 3C Nieuws. 22.40 (S) Monna Paola, het
meer en de liefde, verhaal. 22.50 (S) Jazz-
time. 23.55-24.00 Nieuws
HILVERSUM II (402 m en FM-Kanalen
AVRO 07 00 Nieuws. 07.11 Ochtendgymnas
tlek. 07.20 Op blote voeten: informatief
vraag- en antwoordspel (08.00 Nieuws. 03.11
Radiojournaal.). 08.50 Morgenwijding. 09 00
Pak je koffer maar documentaire 09.35
Waterstanden 09 40 Promenade Orkest:
klassieke muziek. 10.00 Radio Lawaatpape-
gaai, kinderprogramma. 10 10 Arbeidsvita
minen, verzoekplatenprogramma. (11.00
Nieuws. 11.03 Radiojournaal). 11.30 Rondom
twaalf, uur allerlei. 12.30 Y'AU come, coun
try- <St westernprogramma 13.00 Nieuws.
13.11 Radiojournaal. 13.25 Beursplein 5.
13.30 'n Middagje AVRO: muziek, informatie
en service (16.00 Nieuws. 16.03 Radiojour
naal). 17.00 13-Extra-Speciaal, kinderpro.
gramma. 17.40 De Vrije Gedachte. 17.55 Me
dedelingen 18.00 Nieuws. 18.11 Radiojour
naal. IKON: 18.30 Kleur: informatie en com
mentaar over zaken van kerk en samenle
ving. AVRO: 19.00 Sportpanorama. 19.40 (S)
Gitarist Barney Kessel en violist Stephane
Grapelli. 20.00 Nieuws. 20.05 (S) Radio Fil
harmonisch Orkest o.l.v. Willem van Otter-
loo: klassieke muziek. 21.20 (S) Jazzspec-
trum. 22.20 Aspecten, kunstrubriek. NOS:
23 00 (S) Met het oog op morgen, met om
23.05 Actualiteitenoverzicht Radio - tv. 23.10
De krant van morgen. 23.20 Den Haag van
daag. 23.52 Even ontspannen voor het slapen
gaan .yoga. 23.55-24.00 Niéuws.
HILVERSUM III (445 m en FM-kanalen
TROS: 7.02 (S) Vaak "s ochtends, 9.03 (S) De
Hugo van Gelderen show. 11.03 (S) Gerard
de Vried draait op verzoek. 12.03 (S) Boter,
Klaas en prijzen. NOS: 14.03 (S) Radio Tour
de France. (18.03 De vakaturebank). TROS:
19.02 (S) Poster. 20.02 (S) Soul Show. 22.02 (S)
Sejun. 22.55 Mededelingen 23.02 (S) Close-
up. 0.02 (S) De Hugo van Gelderen show met
LP-werk. 1.02-7.00 (S) De nachtwacht.
HILVERSUM (TV FM-kanalen) KRO: 7.00
Nieuws. 7.02 (S) Badinerie. 9.00 Nieuws. 9.02
(S) Aan woorden voorbij.9.10 (S) New
Philharmonia Orchestra met violist: werk
van Vaughan Williams. 10.30 (S) Praags
Strijkkwart: Strijkkwartetten. 11.20 (S) Ne
derlands Saxofoon Kwartet 12.00 (S) Rond
om Indianen. 14.00 Nieuws. 14.02-17.00
(S) La Vestale, tragédie lyrique, Gasparo
Spontini. Uitgevoerd door het Omroepor
kest en Groot Omroep Koor met solisten.
18.04 EO: Da kinderkrant
19.30 Heefct
20.20 Na 20 laar |ungl». documantaira
20.45
21.20 Tenslotte
21.50 VPRO: Pantsetkruiser Potemkin,
23.05 NOS: Journaal
NEDERLAND B
18.46 NOS: Toenslische bps
18.58 Journaal
19.05 KRO: Otters en lettets.
19.25 Oe wonder# wereW onder water.
20.00 NOS: Journaal
21.15 AD you need gesefwedon s van de
populaire muziek
22.05 Brandpunt
22.35 Levensloop
23 05 NOS: Journaal
34
Niemand in zijn omgeving vermoed
de, dat Will aan de rand van zijn
uithoudingsvermogen was geko
men, want het begrip "shell-shock"
kwam nog niet in de handboeken
van de militaire artsen voor. Op een
keer kwam Will zelfs ln de verleiding
zijn bajonet in de buik te steken van
de dikke reserve-officier, die kapi
tein Bagshaw was opgevolgd, nadat
die in Rue de Bols door een granaat
was versplinterd. Alleen een verlof
voorkwam, dat Will nu al krankzin
nig werd. Hij was nog niet op weg
naar huis, of Martins geest begon te
wijken en tegen de tijd, dat hij in het
Sorreldal was aangekomen, was hij
er vrij zeker van, dat die geest bij
het Albertkanaal was achtergeble
ven. Daar mocht hij wat Will betreft,
het lot delen van alle geesten.
m
Luitenant Palfrey, de enige beroeps
militair uit het dal, bracht de maand
april 1915 door in het gebied van
Cuinchy, waar de Duitsers de boven
ste helft van de ruïnes in handen
hadden en de Engelsen de onderste,
waar het veel gevaarlijker was. Als
artillerist en officier had hij minder
te lijden van de verschrikkingen, die
Will Codsall op de rand van geeste
lijke instorting hadden gebracht,
maar hij zag meer van het leven in
de frontlijn dan de meeste andere
offieren, want hij ging soms dagen
achtereen op verkenning naar vijan
delijke artillerie. Soms deed hij dit
uit een ballon, soms sjouwde hij
rond in de ruïnes tussen de loopgra
ven van de twee partijen, die op
geen vijftig meter afstand van el
kaar lagen.
Ikey was nu vijf maanden in Frank
rijk; als beroepsmilitair beoordeelde
hij de toestand anders dan Smut,
Jem en Will; voor de meeste be
roepsmilitairen was de oorlog alleen
een vervelende onderbreking van
hun normale leven; het enige voor
deel was de kans op snelle promotie.
In de officiersverblijven werd nog
strikt de hand gehouden aan het
militaire ritueel, waarvoor Ikey al
tijd een zekere minachting had ge
koesterd. Hij was dankbaar, als hij
eraan kon ontsnappen en aanvaard
de met graagte het risico, dat hij
tijdens zijn verkenningen werd neer
geschoten, omdat hij daardoor hele
dagen verlost was van het gezel
schap van de sahibs in de veilige
achterhoede. Toen het voorjaar aan
brak had hij zijn eigen opvatting
over de oorlog. Zijn leven lang had
hij tussen de bezitters en de bezltlo-
mmmk
„De Boekerij. Baarn"
zen ingestaan; hij was zich altijd
scherp bewust geweest van die posi
tie en hoewel het kon lijken, alsof hij
door zijn huwelijk met Hazel Potter
definitief zijn keuze had gemaakt,
was dit niet het geval. Zo lang de
oorlog duurde stond hij nog met de
ene voet in het ene en met de andere
in het andere kamp. Door dit uitstel
kon hij nog een poosje nadenken
over het probleem. En zo kwam het,
dat hij de oorlog ging beschouwen
als een soort operatie, die de cultuur
moest ondergaan; een angstwek
kende, maar buitengewoon boeien
de poging om de klassen-barrières
omver te halen, die sinds de vroege
jaren van het feodalisme in Europa
waren opgebouwd. Misschien was
hij op dat ogenblik de enige man in
Frankrijk, die de oorlog beschot»
de als een laatste opleving van
feodalisme. In tegenstelling tot
meeste strijdmakkers kon hij
oorlog niet zien als een oefenini
nationale wedijver of als een c]
sche strijd om wereldmarkten,
nog een paar maanden, hoogst
een jaar zou duren. Voor Ikey i
deze oorlog de noodzakelijke ven
tiging van een heel stelsel van r
then, zoals vlaggen en nationalist
en daarom kon hij hem aanvaard
hoewel hij intens medelijden
met de arme stumpers die er
slachtoffer van werden. De oor
zou een eind maken aan klassi
gens tellingen.
Zijn brieven aan Hazel maakten
hem gemakkelijker afstand van
dagelijkse gebeurtenissen te nen
Hij sloot er minstens eens per w
één in bij zijn opgewekte zakel
brieven aan Paul, die ze aan Hi
voorlas. In zijn brieven aan H:
schreef Ikey nauwelijks over de
log; hij vertelde haar kleine oif"
langrijke gebeurtenissen over
ren en deed haar verhalen over p
ten. Hij was Paul innig dankbP
dat die contact hield met zijn vrj
en kind en was ontroerd, toen
een brief insloot, die Hazel hei
dicteerd had over een avontuur
zijn zoontje Patrick, die had gej
beerd over het water van de
te lopen.
(wordt vervoljj
Even puzzelen
Horizontaal: 1. dof, 5. Europeaan, 8.
gewaagd. 10. bezigheid tot ontspan
ning, 12. rund (Indn.), 14. stap, 15.
opening van een fuik, 17. voor, 18.
eenjarig dier, 20. gelijk, 21. familie
lid, 22. zangvogel, 24. hoofddeksel,
26. insecteneter, 27. droogoven (Z.-
N.), 29. gast, 31. tegen, 32. nagras, 33.
Noorse god, 34. veerkracht.
Verticaal: 2. oorlogsgod, 3. duiven
hok, 4. doornachtige sierplant. 5.
plaats in de NOP, 6. pas, 7. boom, 9.
rivier, 11. schotschrift, 13. tegen
spraak, 15. invorderen, 16. keuken
gerei, 18. water in Utrecht, 19. moe
rasvogel, 23. huis, 24. kleverige stof,
25. niet goed doorbakken. 27. hoek-
pijler, 28. wenk. 30. stok, 31. bloei-
wijze.
Oplossing vorige puzzel. Hor!
taal: 1. kandelaar, 2. are-rein-N
keper-leng, 4. Oss-Gea-lei, 5. fee]
tiro, 6. orka-mes-en, 7. na-aige-
8. ink-oor-ora, 9. eest-morel. V
caal: 1. kakofonie, 2. Ares-era-I
mep-sek-aks, 4. dreg-mal-Ot, 5.1
Eem-gom, 6. lila-TEE-RO, 7 An{
lor, 8. Anne-ree-re. 9. regionaal.;
