lude detective met maagzweren
Geschiedenis
in foto's
biezen
Treinrovers in de crisisjaren
Uitstekend orgelspel in
Haarlemse orgelmaand '77
Italiaanse slapstick bij Amerikaanse politie
Opzij voor Boxcar Bertha
Twee door het dolle heen
leen de kat kende de moordenaar
Goede reis en denk om uw waak
vlammen.
•n METZLER-
En dan nog
Un Rêve plus long que la Nuit
Prolongaties
en reprises
Verstandig met aardgas. Er is alle reden voor.
ir W. Wielek-Berg
Is menig kundig regisseur heeft zijn krachten beproefd op
euw^lgische detectives, spelend in de jaren dertig of veertig, al
an J niet gebaseerd op beroemde boeken. „The late Show"
schu
c, eii
bewra Wells, geteisterd door de tijd,
hé doordouwer, en hij wil tegen
wjrijs zijn makker wreken, maar
doe»mt in het Los Angeles van 1976
en oreemde en verwarrende mensen
tarliji. In de eerste plaats een war-
Maaiige en zeer hippe juffrouw met
zo zarof taalgebruik dat hem zwaar
de borst stuit („In de jaren
Hg liepen er ook zulke meiden
rond, bij bosjes, die hun leven
«tten, maar ze deden het be-
Zij wil hem charteren voor het
vinden van haar gekaapte kat,
(„Alleen de kat kende de moordenaar") van regisseur/scenario
schrijver Robert Benton leunt weliswaar zwaar tegen dit genre
aan, doch beziet de zaken toch vanuit een enigszins andere hoek:
wij worden niet terug verplaatst in de tijd, een fossiel uit het
verleden, een bejaarde detective-in-ruste met maagzweren, be
klimt nog eenmaal het strijdtoneel wanneer een vroegere collega
stervend aan schotwonden over zijn drempel struikelt.
hij is zeer gekwetst in zijn trots, doch
gaat een soort ongemakkelijke werk-
verbintenis met haar aan wanneer
blijkt dat er achter die kat heel ande
re dingen schuilen: chantage bij
voorbeeld en moord in triplo. De
intrige is, geheel naar den aard van
het onderwerp, nogal verwarrend en
doet er eigenlijk niets toe.
Belangrijk alleen is het soms zeer
afwijkende gedrag van de twee
hoofdpersonen (gevat in een vaak
briljante dialoog) en hun relatie tot
elkaar.
Art Carney speelt Ira, Lily Tomlin
Margo, de malle meid. Beiden heb
ben ze hun sporen verdiend voor de
Amerikaanse televisie, maar ook in
de film, al treden ze daarin slechts
sporadisch op: Camey kreeg een
Academy Award voor zijn rol in
„Harry en Tonto", Lily Tomlin veel
prijzen voor haar filmdebuut in
„Nashville". Samen vormen zij een
altijd boeiend en soms ontroerend
paar en als zij aan het eind van de
film na veel vijven en zessen beslui
ten in hetzelfde huis te gaan wonen,
is men nieuwsgierig naar hun verde
re wederwaardigheden.
Hoewel de beroemde Robert Altman
de producer en niet de regisseur is
van „The late Show" heeft hij er wel
zijn stempel op gedrukt. Dat blijkt
onder andere uit de minutieuze af
werking van de karakters.
Amsterdam-Leidsepleinth.
Haag-Apollo, 16 jr.
Art Carney en
Lily Tomlin in
„Alleen de kal
kende de moor
denaar".
Ie 60
heiB
ak
160
lardd 14 juli tot en met 17 au-
bln-tus zal in Cinetol n te Am-
n derdam een programma wor-
i gepresenteerd met de titel
»t beste van Film Intemati-
volgens de Nederlandse
ikritiek."
filmcritici hebben de volgende
gekozen: „Bof" van Claude Fa-
i; „Dillinger Is Dood" van Marco
„Dood door hanging" van
ia Oshima; „Rejeanne Padova-
van Denys Arcand; „Het Zout
Aarde" van Herbert Biberman;
ider für sich und Gott gegen alle"
1 Werner Herzog; „Céline et Julie
it en bateau" van Jacques Rivet-
„De Komedianten" van Theo An-
lopoulos; „La Tierra Prometida"
n Miguel Littin; „Dodeskaden"
n Akira Kurosawa; „Delitto. d'A-
<re" van Luigi Comencini; „Som-
^~~7g&ste" van Peter Stein; „Der
ndler der vier Jahreszeiten" van
Iner Werner Fassbinder; „Them-
van Claude Faraldo; „In't jaar
van Theo Angelopoulos; „Noord
29 Drielandenpunt" van Frans
>met; „Orestiade Africano" van
r Paolo Pasollni; „Effi Briest"
l R. W. Fassbinder; „Allonsan-
i" van Paola en Vlttorio Taviani;
e gek om los te lopen" van een
üiaans collectief; „Der starke Fer-
land" van Alexander Kluge;
l'Ile d'Amour" van Walerian
iwczyk; „Die bitteren Tranen
Petra von Kant" van Rainer
ler Fassbinder; „India Song"
Marguerite Duras; „La règle du
I" van Jean Renoir; „Alle Turken
n All" van R. W. Fassbinder;
!en schijn van twijfel" van Rolf
jthel; „Der aufrechte Gang" van
iristian Ziewer; „1'Affiche. Rouge"
n Frank Cassenti.
ADVERTENTIE
bril: ieders oogmerk!
Vóór Martin Scorsese in Cannes de Gouden Palm kreeg voor zijn „Taxidriver" had hij reeds een
paar opmerkelijke films gemaakt, doch zijn roem opende hem pas de weg naar de Nederlandse
bioscopen. Eerst kwam „Mean Streets", nu „Boxcar Bertha".
David Carradine
Bertha"
en Barbara Hershey in „Opzij voor Boxcar
„Boxcar Bertha" is het verhaal van
verschoppelingen uit de Amerikaan
se crisisjaren, die door nood en ver
ontwaardiging over sociaal onrecht
naar de misdaad worden gedreven.
Boxcar Bertha, zo genoemd omdat
ze bij voorkeur zwart op treinen
rijdt, heeft als heel Jong meisje haar
vader te pletter zien vallen met zijn
vliegtuigje omdat hij van zijn baas
moest opstijgen. Ze kreeg toen hulp
van Big Hill, een bewuste arbeider
die veel heil ziet in de vakbond tot
hij heilloos wordt teleurgesteld. La
ter ontmoet ze hem weer, hij wordt
haar grote liefde en samen met nog
twee makkers gaan ze treinen bero
ven. Eerst met flair en succes, de
politie moet ze knarsetandend tel
kens opnieuw laten gaan, maar later
keert het getij: een van de vier wordt
gedood, Bertha duikt onder als pros-
tituée en wanneer ze Big Hill weer
ontmoet is de spoorwegpolitie haar
al op het spoor. Big Hill wordt ge
kruisigd op een wagon. „Boxcar Ber
tha" is in zijn soort een heel zuivere
film. Natuurlijk zijn de associaties
met „Bonny and Clyde" niet ver te
zoeken, maar Scorsese heeft zijn on
derwerp minder geromantiseerd en
ge-esthetiseerd.
Bud Spencer, de dikke bereman met orkaankracht in de knuis
ten en Terence Hill, de etalagepop met de glinsterende blauwe
ogen en de volmaakte schop-techniek, zijn beroemd geworden
door de „Trinity"-serie, goedgeluimde parodieën op de wrede
„spaghetti-Westerns", met veel slapstick en een sociale (zij het
enigszins primitieve) boodschap. Vermeld moet nog worden dat
hun vermaarde namen hen niet toebehoren: eigenlijk heet het
drietal respectievelijk Carlo Pedersoli, Mario Girotti en Enzo
Barboni. Allemaal Italianen dus en een bijkomend aspect van
hun succes-films is de voortreffelijke na-synchronisering in het
Engels.
In „Twee door het dolle heen" („The terrein verlegd van het traditionele
Crimebusters") hebben zij hun werk- Westemland naar het moderne Flo-
Terence Hill en
Bud Spencer in
'Twee door het
dolle heen'
rida, alwaar ze per ongeluk worden
ingelijfd bij de politie, doch verder is
alles bij het oude gebleven. Weder
om geraken ze door hun goede in
borst, die geen onrecht kan gedogen,
eerst gapend, daarna tegenstribbe
lend en tenslotte vol heilig vuur ver
zeild in de meest onmogelijke vecht
partijen, waarbij vooral de zwijgza
me Bud Spencer (in „Crimebusters"
speelt hij de rol van zijn leven, regis
seur Clucher heeft er met losse hand
wat melancholie doorheen geslagen)
zijn genialiteit toont in het tegen
elkaar rammen van koppen zonder
ernstige gevolgen. Ze willen hele
maal niet in het corps blijven, ze
beramen een inbraak in een super
markt, maar door hun goede daden
bakken ze steeds onwrikbaarder
vast in opdracht en uniform. Ze
brengen aardig, onschuldig vermaak
waar een moraliserend draadje door
heen is geweven. Zowel regisseur als
acteurs doen zich in hun films ken
nen als Jongens van de gestampte
pot, maar ja, wie weet wat voor neet
oren het zijn in het gewone leven.
AMSTERDAM-Rembrandtth. en
Damrak I; Den Haag-Passage; Rot
terdam-Beurs; Nijraegen-Centrum;
Groningen-Palace; Utrecht-Rem-
brandtr Haarlem-Lido; Tilburg-Midi
I; Breda-Luxor; Heerlen-Royal; Hil-
versum-Rex, 12 jr.
David Carradine (bekend van de te
levisie) en Barbara Hershey (die als
Barbara Seagull speelde in Van der
Heyde's „Angela") zijn zelden zo
goed geweest als in deze film.
Amsterdam-Alhambra I, 16 Jr.
De eretentoonstelling ter gele
genheid van de 80ste verjaardag van
de Limburgse schilder Charles
Eyck, die enkele maanden geleden
in Venlo gehouden werd is nu van 9
juli tot 29 augustus te zien in het
Stedelijk Museum „Het Catharina
Gasthuis" te Gouda.
Bob Wilson komt naar Rotterdam
met een soloprogramma: op dinsdag
12 en woensdag 13 juli geeft hij in de
kleine zaal van de Doelen een voor
stelling van zijn programma „Bob
Wilson solo, an anthology", waarin
hij hoogtepunten brengt uit zijn eer
dere produktles.
De eerste film, die de ook hier te
lande bekende beeldhouwster en
schilderes Nlkki de 8t. Phalle samen
met Peter Whitehead maakte, de vi-
rulent-feministische „Daddy", wekte
gemengde gevoelens op, waaronder
Scène uit „Un rêve plus long
que la nuit"
weerzin. Veel weerstand zal haar
nieuwe film „Un rêve plus long que
de la Nuit" („Een droom die langer
duurt dan de nacht"), vervaardigd in
nauwe samenwerking met haar man,,
de beeldhouwer/machinebouwer
Jean Tinguely (de muziek is van Pe
ter Whitehead), niet ontmoeten: het
is een koket sprookje over een klein
meisje, dat het land van de draak
betreedt en daar haar onschuld (of
iets soortgelijks) verliest. Nikki
knutselt smakelijk met quasi-naïeve
namaak-kindertekeningen, poppen
en de tovermachines van Tinguely
en kleedt de wreedheid in sensuele,
fraaigevederde sluiers. Het resultaat
is een nogal kinderachtig „l'art pour
Tart" verzinsel, waarop niemand in
welk tijdsgewricht dan ook kan heb
ben zitten wachten,
Amsterdam-Cinetol 2, 16 jr.
Trouw/Kwartet P 6 RHS 11
Die bitteren Tranen der Petra
von Kant. Zeer geraffineerde
film van de itf estduitse cineast
Rainer Werner Fassbinder met
melodramatische ondertonen.
De gehele week beh. maandag
in Filmhuis 't Hoogt, Utrecht.
Mean Streets. Vroege film
van Martin Scorsese over zijn
Italiaanse buurt in New York.
De gehele week in Studio, Gro
ningen.
Cries and Whispers. Een van
de beste films van Ingmar
Bergman, gedoopt in „het rood
van de ziel". De gehele week in
Rembrandt 2, Utrecht.
Jour de Fêtc. Tati's char
mante speelfilm-debuut in een
nieuwe, handgekleurde versie.
De gehele week in City, En
schede en Luxor. Deventer.
Cria cucrvos. Film van de
Spanjaard Carlos Saura over
de verstarring van de Spaanse
bourgeoisie, met in de hoofdrol
een klein meisje dat een ver
bond met de dood sluit. De
gehele week in Uitkijk, Am
sterdam; Tivoli 3, Leeuwarden
en Select. Utrecht.
Carrie. Zeer griezelige grie
zelfilm met Hitchcock-effecten
van Brian de Palma. De gehele
week in Tuschinski 5, Amster
dam en Corso, Rotterdam.
Dc verschrikkelijke man uit
Saffie. Voortreffelijke politie
film van Bo Widerberg, geba
seerd op het gelijknamige
boek uit de succesreeks van
het Zweedse echtpaar Maj SJö-
wall en Per Wahloö. De gehele
week in Blo, Schiedam.
What's up Doc? Aardige
slapshot-comedie van Peter
Bogdanovitch met Barbra
Streisand en Ryan Ö'Neil in de
hoofdrollen. De gehele week in
Olympla, Den Haag.
Klutc. Voortreffelijke psy
chologische thriller van Alan J.
Pakula, met Jane Fonda en
Donald Sutherland in de
hoofdrollen. De gehele week in
Cine D, Amsterdam.
Casanova. De nieuwste film
van Fellini, waarin de legenda
rische vrouwenverleider als
sexmachine wordt geplaatst
tegen een achtergrond vol bi
zarre fantasie. De gehele week
in City 6, Amsterdam en Stu
dio, Utrecht
ADVERTENTIE
tSTERDAM Sinds 1975
ft het Rijksmuseum te Am-
rdam t.b.v. de afdeling Ne-
'landse Geschiedenis jaar-
is een foto-opdracht aan één
meer fotografen. Per jaar
rdt daarbij het onderwerp
itgesteld dat in een serie van
fceveer honderd foto's moet
rden vastgelegd. Zo zal er in
loop der jaren documentatie
beeld ontstaan van belang-
te thema's in de nieuwste
jchiedenis van ons land.
or de resultaten van de op-
ichten te exposeren, wordt
bezoeker geconfronteerd
t een duidelijk beeld van
ente ontwikkelingen in Ne-
fland.
eerste, eind 1975 verstrekte op-
cht ging naar de fotografen Eddy
Ithuma de Boer en Bert Nienhuis.
i onderwerp was „Werkloosheid
fïederland nu". In 1976 en 1977
aderden zij dit probleem van vele
iten. Zij fotografeerden werklo-
en hun gezinnen, arbeidsbu-
hs, vakbondsvergaderingen, ver
in fabrieken, cursussen voor
•klozen, bedrijfsbezettingen
een paar invalshoeken te
(men.
belangrijkste deel van hun pro-
e, een kleine honderd foto's,
it de tentoonstelling die van 21
tot 19 september te zien is in de
Iste gang en de daaraan gelegen
1 van de afdeling Nederlandse Ge-
ledenis.
I het verstrekken van de foto-op-
Êon laat het Rijksmuseum zich
ren door een commissie, die
it uit het hoofd van de afde-
B, drs. W. H. Vroom, een journalist
een fotograaf. Voor de opdracht-
15 waren dat G. van Westerloo en
(Ruigrok. In de omschrijving van
opdracht stelde G. van Westerloo
h „Een fototentoonstelling kan
het antwoord in beeld
vastleggen op de problemen van de brieken en op kantoren; de onderlin-
werkloosheid, dat de economen in ge verdeeldheid of solidariteit tussen
geschrifte ook niet kunnen formule- ben die met ontslag worden be
ren. Wel kunnen de foto's iets laten dreigd. Het verzet tegen dreigende
zien van de werkelijkheid. De werk- sluitingen (Enka-bezetting). De
loosheidsdreiging voor werkers in fa- macht of onmacht van onderne
mingsraden. Foto's kunnen ook de
machteloosheid vastleggen van hen
die gekozen zijn om de problemen op
te lossen: regering, parlement, vak
bondsleiders en politieke partijen.
De foto's kunnen ook iets laten zien
van de gevolgen. De werkloosheid is
het centrale probleem van de zeven
tiger jaren geworden: dat vast te
leggen kan dan ook niet anders dan
de eerste taak zijn van een histori
sche afdeling van een museum, dat
ook de eigen Jaren kritisch wil ten
toonstellen.
De tweede foto-opdracht werd in
1976 gegeven aan de fotografen Dolf
Toussaint en Han Singels. Hun on
derwerpen zijn de verkiezingen en de
kabinetsformatie. Het museum
hoopt in het najaar aan dit werk een
tentoonstelling te wijden. De derde
opdracht ging naar Koen Wessing en
Hans van den Boogaard. Zij werken
nu aan het onderwerp „Andere cul
turen in onze cultuur".
^weïijks
HAARLEM Het stimuleren van
de improvisatie (het gelijktijdig ont
werpen en uitvoeren van een mu
ziekstuk) moge in 1951 het hoofd
doel zijn geweest van de Stichting
Internationaal Orgelconcours,
rondom deze kem zijn er nog een
aantal andere activiteiten, die de
Haarlemse Orgelmaand aantrekke
lijk maken voor het publiek.
Een van die activiteiten is het con
cert, dat de vier uitgenodigde deel
nemers aan de improvisatiewed
strijd ook dit jaar weer gaven op het
schitterende orgel van de Grote- of
St. Bavokerk.
Woensdagavond deed zich allereerst
horen Holger Hantke, 26 jaar oud en
geboren in Lübeck, die Praeludium
en Fuga in B kleine terts van Joh.
Seb. Bach vertolkte.
Hij werd gevolgd door de 35-jarige
Jan Raas. organist van de Mozes en
door Jac. Kort
ASronkerk te Amsterdam en zowel
in 1975 als in 1976 winnaar van de
Improvisatiewedstrijd. Hij speelde
Magnificat primi toni van Melchior
Schildt (1592-1667).
Kees van Eersel is geboren in 1944 in
Vlaardingen. Hij voerde Mozarts
Fantasie in F kleine terts (Ein Orgel-
stück in Elne Uhr) K. V. 608 uit. De
in Wenen geboren Martin Haselböck
is met zijn 23 jaar van dit gezelschap
de Benjamin. Hij had ter afsluiting
van dit concert twee werken op zijn
programma: De Derde Sonate van
Mendelssohn en Toccata in C groot
van Franz Schmidt (1874-1939).
Het zal duidelijk zijn. dat er deze
avond uitstekend orgelspel te be
luisteren was en dat de marges wat
dat betreft uiterst smal waren. De
verschillen die er waren, betroffen
voornamelijk frasering, registraties
en tempi. Buitengewoon mooi op al
deze punten vond ik het Bach-werk
door Holger Hantke, uitstekend van
registratie en contrastwerking. Jan
Raas evenaarde hem vrijwel in
Schmidts Magnificat, niettegen
staande het feit, dat dit werk minder
„dankbaar" was dan het voorgaan
de. Kees van Eersel leverde tech
nisch ook een knappe prestatie,
maar zijn voordracht kon ik minder
bewonderen. Op tempogebled veel
te veel schommelingen, qua regi
stratie veel te overladen en daar
door in de hoekdelen te weinig
transparant voor zo'n grote kerk en
het geheel te onrustig.
Met Haselböcks Mendelssohn-ver-
tolking keerde rust en het evenwicht
er weer. Alleen had de onbeduiden
de Toccata van Schmidt gemist
kunnen worden.
Alles gepakt en gezakt? Goeie reis. Maar
vóór u de huissleutel omdraait nog even iets
anders uitdraaien: de waakvlammen van uw
geiser en fornuis. Als die uur na uur en dag
na dag voor niets branden, is 't zonde van
't geld. Daar kunt u in uw vakantie wel iets
leukers voor doen. Heeft u een gasboiler
met een waakvlam die lastig weer is aan te
krijgen? Laat die dan branden, maar zet de
boilerthermostaat op de laagste stand.
Publikatie van het Ministerie van Economische Zaken,
de Vereniging van Exploitanten van Gasbedrijven in
Nederland (VEGIN) en N V. Nederlandse Gasunie.
Correspondentie-adres: 'Verstandig met aardgas',
postbus 19 te Groningen, waar u ook gratis het boekje
"Warm wonen' kunt krijgen.
