Van der Stee valt
Britse collega aan
Tamaela, Benin en de kapers
Auto rijdt door bocht:
echtpaar omgekomen
Philips
batterijen
die gaan
lang mee
Bedrijven lozen weer
afvalwater in Dollard
Nederlander krijgt
gratie in Somalië
Overval op slager
in Rotterdam
Chileens koper
is nog zoek
Tijdgebrek maakt inspanningen tot tragikomedie
PHILIPS
Ministerie: geen vervuiling stranden
MAANDAG 4 JULI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
.Samenwerking met landbouwminister onmogelijk'
Van een onzer verslaggevers.
.{DEN HAAG Minister Van
der Stee (landbouw en visserij)
heeft zaterdagavond ernstige
kritiek uitgeoefend op zijn
«Britse collega John Silkin in
verband met het conflict over
de haringvisserij op de
Noordzee.
-.Minister Van der Stee noemde de
:Engeise beslissing per 1 Juli binnen
-de 200 mijlszone de vangst van ha
ring te verbieden „hypocriet en hui-
chelachtig" en zei dat het onmoge
lijk is met de nieuwe Britse land
bouwminister Silkin samen te
werken.
Minister Van der Stee, die dit in de
.televisierubriek Hier en Nu van de
NCRV vertelde, zei Juridisch weinig
te kunnen doen aan de Britse beslis-,
sing. Wel meent hij dat de Britten
gruwelijk misbruik maken van de
situatie door eerst de besluitvorming
te blokkeren, daarna te beweren dat
..er geen besluitvorming is en dan te
•zeggen dat ze daarom hun gang kun
nen gaan. Over de Britse landbouw
minister Silkin zei hij dat deze pu
bliekelijk zegt dat wat goed is voor
Engeland, ook goed is voor de Euro
pese gemeenschap. Dat zijn, aldus
minister Van der Stee, stellingen om
te huilen. De moeilijkheden die nu
bestaan, waren er niet met de vorige
Britse landbouwminister. Momen
teel wordt gezocht naar nieuwe ge
spreksopeningen, die er volgens mi
nister Van der Stee wel zijn. Hij zei
voorts te vrezen dat als de gesprek
ken niet deze maand worden afge
rond, het wel september zal worden.
LONDON (AFP. Reuter) Twee
mannen en twee meisjes die sedert
november in Somalië gevangen za
ten, nadat hun jacht daar aan de
grond was gelopen zijn zaterdag
vrijgelaten.
Het zijn de dertigjarige Nederlander
George de Neef, de Zwitser Walter
Darin, de Britse Jane Wright en de
Zuidafrlaanse Charlene Hollis. Na
een persoonlijk verzoek om gratie
zijn zij door president Mohammed
Siad Barre in vrijheid gesteld.
Woensdag nog waren de vier tot
gevangenisstraffen en boetes ver
oordeeld. De Nederlander De Neef
kreeg daarbij een boete van onge
veer 4500 gulden en een gevangenis
straf van twee jaar. Hij werd schul
dig bevonden aan het illegaal bin
nenkomen van Somalië, maar werd
wegens gebrek aan bewijs vrijge
sproken van spionage.
In de loop van het afgelopen week
einde zijn de Nederlandse haring
schepen teruggekeerd in de havens
van IJmulden en Scheveningen. De
meeste schepen hadden op de ha-
ringgronden voor Engeland nog wel
wat gevangen, maar de vangsten wa
ren matig. De meeste schippers en
bemanningsleden van de haring
schepen waren niet alleen teleurge
steld maar ook woedend over de
eenzijdig door Engeland uitgeroepen
maatregel. Een Scheveningse schip
per zei eventueel wel begrip te kun
nen opbrengen voor een vangstver
bod voor haring, „maar dan wel op
een eerlijke manier".
Naast de Johanna (Katwijk 39) die
vorige week door Britse marinesche
pen naar de haven van Lerwick is
opgebracht, is zaterdagmiddag voor
de Schotse noordoostkust een twee
de Nederlandse treller opgebracht,
de Maria. Het schip werd opgebracht
naar Aberdeen.
Zaterdag is een tweede Nederlandse
treller door de Britse marine opge
bracht. Het was de Maria, die hier in
de haven van Aberdeen ligt.
Schipper Nicolaas de Niet van de
Maria die zaterdag door de Britse
marine is opgebracht naar Aberdeen,
wordt hier na zijn aankomst in de
haven begeleid door een politieman.
ALBLASSERDAM (ANP) Een
echtpaar uit Alblasserdam is in de
nacht van zaterdag op zondag om
het leven gekomen bij een verkeers
ongeval. Het zijn de 65-jarige O. Ko-
lijn en zijn 62-jarige echtgenote C. L.
Kolijn-Nleuwenburg. Ze zaten in de
auto bij hun zoon, die in een haakse
bocht rechtdoor reed en van de dijk
afraakte.
In Sas van Gent is gisteren de zeven
jarige Slmone van Chrlchlow dode
lijk verongelukt, toen de auto van
haar vader werd geraakt door een
andere personenauto. Vier andere
personen raakten licht gewond, ter
wijl één persoon ter observatie in het
ziekenhuis werd opgenomen.
In Rosmalen verongelukten zater
dagmiddag twee mensen dodelijk.
De 66-jarige A. Verrljt uit Rosmalen
stak op de fiets plotseling de rijweg
over en werd aangereden door een
moterfiets, bereden door de acht
tienjarige H. Vos uit Valthe. De be
jaarde fietser overleed direct en de
motorrijder overleed zondagochtend
aan zijn verwondingen in het Groot-
Ziekengasthuis in Den Bosch.
In Ermelo is zaterdag kort na mid
dernacht de 22-jarige J.B. de Wit uit
Apeldoorn in zijn personenauto om
het leven gekomen. Hij reed op de
Flevoweg met zeer grote snelheid en
raakte de macht over het stuur
kwijt. Het voertuig kwam na enkele
zig-zag bewegingen in een droge
sloot naast de weg tot stilstand. De
passagier naast de bestuurder raak
te zwaargewond en werd overge
bracht naar een ziekenhuis in Har
derwijk.
In het Noordhollandse Schagen is de
65-jarige C. de Carpentier om het
leven gekomen, toen hij met zijn
auto op de provinciale weg Alkmaar-
Schagen geen voorrang kreeg van
een andere automobilist.
In HeenvUet (nabij Rotterdam) raak
te een wiel van een kampeerwagen
tje los en raakte een bromfietser.
Deze, de zestienjarige J. de Ruiter
uit Rotterdam, liep dusdanig hersen
letsel op dat hij in een ziekenhuis
overleed.
ROTTERDAM (ANP) Bij een
Rotterdamse slagerij aan de Hesse-
plaats is zaterdagochtend een gewa
pende overval gepleegd. Omstreeks
half acht kwamen twee met nylon
kousen gemaskerde mannen de win
kel binnen en sloten de asslstentbe-
drijfslelder in een koelcel op. De
overvallers verdwenen met een di-
plomatenkoffer met 20.000 gulden.
Bij het bouwbedrijf Koopman in
Rotterdam zijn vrijdag vakantie
bonnen ter waarde van 40.000 gul
den gestolen.
Uit een loods op het terrein van
Quick Dispatch in de Maasstad zijn
vijftien balen ongebrande koffie
ontvreemd. De koffie heeft een
waarde van 16.000 gulden.
Vrijdagmiddag wisten twee gewa
pende mannen drieduizend gulden
bult te maken bij een overval op een
kantoor van de woningbouwvereni
ging „Onze woongemeenschap" aan
de Baarlandhof in Rotterdam. Tot
nu toe heeft de politie geen spoor
van de daders gevonden.
Als gevolg yan de Britse maatregelen
tegen de Nederlandse vissers hebben
d? reders hun schepen die in de En
gelse wateren voeren, teruggeroepen.
Een van de schepen, de KW 49
Schout Veldhuis hier bij het binnen
varen van de haven van IJmuiden.
AMSTERDAM De zes vrachtwa
gens met 150 ton Chileens koper, die
vorige week niet in Italië werden
gelost, zijn het afgelopen weekeinde
weer teruggekeerd in Nederland.
Waar de wagens zijn gebleven, is
echter niet bekend. Een deel van het
convooi was er in Frankrijk in ge
slaagd de begeleiders van de vak
bonden van zich af te schudden.
Volgens een woordvoerder van het
Chilicomité, is het koper naar een
geheime opslagplaats dan wel naar
West-Dultsland gebracht.
ROOD: NORMAL DUTY. GOUD: HEAVY 0UTY, ZWART: DOUBLE 0UTY.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Een aantal be
drijven in Groningen zal ook
na 1 oktober, wanneer de zoge
naamde Smeerpijp in gebruik
wordt genomen, ongezuiverd
afvalwater mogen lozen. Dit af
valwater komt via de nieuwe
persleiding in de Dollard.
Volgens het ministerie van verkeer
'en waterstaat zal de vergunning tot
lozing van ongezuiverd afvalwater
op de persleiding alleen worden ver
leend aan bedrijven die al maatrege
len treffen om de vervuiling te ver
minderen.
Overigens wordt momenteel al het
ongezuiverde afvalwater van met
name de strokarton- en aardappel
meelfabrieken via de kanalen in de
Dollard geloosd. Toen echter beslo
ten werd tot de aanleg van de smeer
pijp, was het de bedoeling dat er
geen ongezuiverd afvalwater meer
zou worden geloosd. De' na oktober
toch toegestane lozingen zullen van
tijdelijke aard zijn: verwacht wordt
dat binnen een jaar alleen nog gezui
verd afvalwater via de smeerpijp zal
worden afgevoerd.
Het ministerie van verkeer en water
staat verwacht niet dat door de lo
zingen na 1 oktober de vervuiling
van de Westduitse stranden zal wor
den vergroot. Het ministerie van
landbouw van de Westduitse deel
staat Nedersaksen staat op het
standpunt dat de pijpleiding niet in
gebruik mag worden genomen als er
bedrijven zonder zuiveringsinstalla
tie op worden aangesloten. De West
duitsers menen dat onder alle om
standigheden moet worden voorko
men dat in het mondinggebied van
de Eems nieuwe milieuproblemen
kunnen ontstaan.
Twijfels
„Mijn moeder vraagt of ze een kopje
suiker, een bakje snoep, een kop
chocolaatjes, wat hondenvoer en een
paar rollen drop kan lenen.
Over het effect van de ingebruikne
ming van de persleiding, die het vui
le water tot halverwege de Eems-
mond brengt, bestaan twijfels. In de
Dollard zal vuil terecht blijven ko
men, omdat de kanalen zo vervuild
zijn dat het vele jaren zal duren
voordat zij zijn schoongespoeld. Bo
vendien blijven er lozingen van on
gezuiverd afvalwater op de kanalen
plaatsvinden. Door de mogelijkhe
den het afvalwater te zuiveren, is
voorts de noodzaak van de smeer
pijp twijfelachtig geworden.
Een aantal vertegenwoordigers
van de Zuidmolukse gemeen
schap in Nederland heeft tij
dens de gijzelingsacties in Bo-
vensmilde en Onnen gepro
beerd verschillende Afrikaanse
regeringen, waaronder met
name de regering van Benin
(het vroegere Dahomey) over te
halen de kapers en de Zuidmo
lukse gedetineerden op te ne
men. Zowel president Tamaela,
die een kleine minderheid van
de Molukkers achter zich heeft,
als vice-president Lokollo uit
het RMS-kabinet van Manusa-
ma hebben pogingen in deze
richting ondernomen. Door al
lerlei communicatiestoornis
sen, rivaliteiten tussen beide
Zuidmolukse groeperingen, de
overtuiging over een zee van
tijd te beschikken en puur on
vermogen is er echter niets van
terechtgekomen.
Zuidmolukse Jongeren, die tot de
groepering van Tamaela behoren,
hQuden vol dat hun leider, hun
staatshoofd of generaal (doorhalen
wat niet verlangd wordt) Tamaela er
al in was geslaagd de Beninse rege
ring zover te krijgen dat deze bereid
was een vliegtuig ter beschikking te
stellen, de kapers met de door de
Nederlandse overheid vrij te laten
gevangenen op te nemen en de vei
ligheid van eventuele Nederlandse
bemanning van het vliegtuig te ga
randeren. Volgens deze Jongeren
heeft er al een vliegtuig in Benin
klaargestaan. Tamaela zelf zou al in
de eerste week van de gijzeling van
plan zijn geweest naar Nederland te
komen om als bemiddelaar op te
treden tussen de overheid en de ka
pers. Voorwaarde hierbij zou zijn ge
weest dat de Jongens in de trein en in
de school Tamaela als hun president
zouden aanvaarden. Een voorwaarde
die later zou zijn ingetrokken „om
dat het tenslotte Zuidmolukkers zijn
en dus ook jongens van Tamaela".
Voorzichtiger
Volgens deze Jongeren was de Neder
landse overheid ervan op de hoogte
dat Benin bereid was de kapers op te
nemen. Benin zou zelfs telegrammen
hebben gestuurd naar het ministerie
van buitenlandse zaken in Den
Haag. Afschriften hiervan zouden in
bezit zijn van de minister van defen
sie van het Tamaela-kabinet, de heer
Manuputty. Pepelina Sahureka, mi
nister van buitenlandse zaken ln het
Tamaela-kabinet, die bij Tamaela's
inspanningen in Afrika rechtstreeks
betrokken was, is wat voorzichtiger
in haar uitlatingen. Tijdens een be
zoek aan Nederland van nog geen 24
uur verklaarde zij tegenover ons dat
er wel degelijk contacten zijn ge
weest met de regering van Benin.
Maar van telegrammen of een vlieg
tuig is geen sprake.
Zonder de Nederlandse autoriteiten
hiervan op de hoogte te stellen, had
Tamaela bij de Beninse regering
aangedrongen om opname van de
kapers en hun gedetineerde vrien
den. Op 8 juni, drie dagen vóór de
militaire ingreep was het zover. Ta
maela maakte zich op om naar Ne
derland te reizen met de toezegging
van Benin op zak, dat de kapers ln
Cotoenoe welkom zou zijn, mits hier
om door de Nederlandse overheid
zou worden gevraagd. Op vrijdag 10
door James Dorsey en Johan ten Hove
juni kwam het vliegtuig van Tamae
la en mevrouw Sahureka met vertra
ging ln Parijs aan. Zij bleken hun
aansluiting naar Amsterdam gemist
te hebben, zodat zij in Parijs moes
ten overnachten en niet meer die
vrijdagavond hun plan aan de Ne
derlandse regering konden overhan
digen.
De vertraging van dat vliegtuig van
Cotoenoe naar Parijs betekent, dat
alle moeite voor niets is geweest. In
de vroege ochtenduren van zaterdag
11 juni bevrijdden Nederlandse ma
riniers de gegijzelden in de trein en
in de school.
Zo is het te begrijpen dat de Tamae
la jongeren zich verbazen over de
uitlatingen van premier Den Uyl en
minister Van Agt, die volhielden dat
er geen enkele andere mogelijkheid
meer was dan een gewapend ingrij
pen. Er was immers geen land be
kend dat de kapers zou willen opne
men. Deze jongeren wonden zich ook
erg op over de uitspraak van Van Agt
als zouden de Molukkers in de trein
zware wapens „zelfs zeer zwaar wa
pentuig" hebben gehad. Van Agt
probeerde nog steeds de militaire
ingreep te verkopen, aldus deze jon
geren. Ideeën, die ook leven bij ande
re dan de Tamaela-jongeren. „In de
trein waren slechts een Uzi, een
Jachtgeweer en een aantal pistolen,
terwijl er zeer weinig munitie aan
boord was."
Volgens de Tamaela-jongeren zou
alles heel anders gelopen zijn als
Tamaela niet gestoord was door
aanhangers van Manusama en zijn
vice-president Lokollo in zijn be
sprekingen met de regering van Be-
In de Vietnamese hoofdstad Hanoi
verklaarde vice-minister van buiten
landse zaken Nguyen Co Thach
tegenover één onzer redacteuren dat
Vietnam géén contacten heeft met
Zuidmolukkers. Tijdens de gijzelin
gen doken ln Nederland berichten op
dat de Fransman Charpentier na
mens de Vietnamese ambassade jn
Parijs bemiddeling had aangeboden.
De Vietnamese vice-minister is hier
niets van bekend, terwijl de Neder
landse zaakgelastigde in Hanoi, mr.
Körner niet anders dan uit de pers
van deze geruchten weet. Ook is Viet
nam nimmer van plan geweest de
gijzelhouders met hun slachtoffers op
te nemen, in tegenstelling dus tot
Benin. Vice-minister Nguyen Co
Thach zei dat zijn regering revolutio
naire bewegingen in het buitenland
moreel steunt maar niet daadwerke
lijk helpt. „Wij zijn niet van plan de
revolutie te exporteren", aldus de be
windsman tegenover onzer redacteur
in Hanoi.
nin. Enkele dagen voor de militaire
ingreep ging namelijk een vertegen
woordiger van Lokollo naar de Be
ninse ambassade in BrusseL Dit was
Brenda Risamenapatty, medewerk
ster van de ln Baarle Nassau vertoe
vende bankier Owel, die in ieder
geval vroeger nauwe relaties onder
hield met het kabinet-Manusama.
Owel en mej. Risamenapatty zelden
in een gesprek dat zij het natuurlijk
zouden ontkennen dat zij in Brussel
zou zijn geweest. Owel zei dat hij
ervan overtuigd was dat de Neder
landse regering er van op de hoogte
was dat de regering van Benin be
reid was de kapers op te nemen.
Maar het was volgens hem niet te
bewijzen. „Dacht u dat de RMS een
kans om dit aan te tonen en de
Nederlandse overheid ln moeilijkhe
den te brengen, zou laten varen?"
Hij raadde ons sterk af een en ander
in de publiciteit te brengen.
neer het door Nederland hierom ver
zocht zou worden.
.Reddingsengel"
Vertraging
Brenda Risamenapatty kwam in
Brussel aan en zei dat ze van Lokol
lo kwam. (Lokollo zou op het mo
ment waarnemend president van de
RMS zijn, omdat Manusama als zo
danig het zwijgen zou zijn opgelegd
tot na het komende RMS-congres
waarbij vrijwel zeker het RMS-kabi
net drastisch gewijzigd zal worden.
Manusama zou door het drieman
schap dr. Tan, Lokollo en mevrouw
Soumokil aan de kant zijn gezet na
een vergadering bij dr. Tan thuis).
Hoe dan ook, Brenda Risamenapat
ty kreeg ln Brussel te horen dat men
daar Lokollo niet kende. „WIJ ken
nen alleen Tamaela". Vermoedelijk
heeft Tamaela ln Benin niet verteld
dat hij slechts een minderheid van
de Zuidmolukkers ln Nederland ver
tegenwoordigd. Brenda ging af en
de ambassadeur nam contact op
met de regering in Benin. Waarna
Tamaela verklaarde dat in deze
moeilijke situatie de RMS één be
hoorde te zijn en dat de „kapers ook
zijn Jongens waren". Benin accep
teerde dit blijkbaar en de reeds
stopgezette voorbereidingen voor
een vlucht naar Nederland werden
hervat. Althans volgens het verhaal
van de Tamaela-jongeren. Mevrouw
Sahureka geeft Inderdaad toe dat
het bezoek van Brenda aan Brussel
tot vertraging ln de besprekingen
met de regering van Benin leidde.
Maar uiteindelijk bleef Benin wel
bereid de kapers te ontvangen, wan-
De heer Tamaela toen hij in 1971 op Schiphol aankwam en afgehaald werd door zijn commando's
Rechts staat mejuffrouw Sahureka.
De minister van defensie van het
Tamaela-kabinet, de heer Manuput
ty, zei ons in een gesprek dat hij wel
een telegram had gestuurd naar de
Nederlandse overheid, maar dat dat
nA de militaire Ingreep was gebeurd.
In het telegram, dat hij geheel op
eigen houtje verstuurd zei te heb
ben, werd niet ingegaan op Benin,
maar betreurde hij, net als mevrouw
Sahureka overigens, de militaire in
greep van de Nederlandse overheid
en het feit dat Nederland niet in
overleg met de Tamaele-groep naar
andere oplossingen had gezocht.
„Ik heb geen contact met de gene
raal, hij zit ln Benin en ik kan hem
niet bereiken. Ik neem geen beslis
singen, dat doet alleen de generaal.
'Ik ben slechts minister van defensie,
lk bemoei me niet met politiek. Ik
heb contacten met de commandan
ten van mijn commando's. Niet met
de manschappen zelf, maar dat
heeft minister Van Agt ook niet".
Mevrouw Sahureka beweert echter
op 8 Juni vanuit Benin telefonisch
contact te hebben gehad „met onze
vertegenwoordigers in Nederland",
■onder wie de heer Manuputty. Ma
nuputty werd opgedragen onmid
dellijk met de Nederlandse overheid
contact op te nemen. Hij moest hen
op de hoogte brengen van de komst
van Tamaela naar Nederland en zeg
gen dat Nederland niets moest on
dernemen tot Tamaela was aange
komen. Dat Tamaela in Afrika on
derhandeld had over het opnemen
van de kapers, wist Manuputty niet
en dus kon hij dit ook niet aan Den
Haag bekendmaken. Met andere
woorden, Manuputty moest het cri
siscentrum in Den Haag vertellen:
„Maken Jullie je geen zorgen. De
reddingsengel Tamaela is on
derweg."
Onderhoud
Het verhaal van Tamaela wordt be
vestigd door David Horowitz, een
Joodse eigenaar van een persbureau
bij de Verenigde Naties in New
York. Horowitz, die vaak public re
lations voor Tamaela doet, weet dat
Tamaela tot twee dagen voor de
militaire ingreep van de Nederland
se overheid in Benin was. Op 11 JunJ
kwam hij in New York aan. „Toen
wij ons vliegtuig in Parijs naar Am
sterdam hadden gemist en de vol
gende ochtend hoorden van de mili
taire ingreep, had het geen zin meer
om naar Nederland te komen," legt
mevrouw Sahureka ons uit. Horo
witz weet wel te vertellen dat Ta
maela tijdens de gijzelingsacties een
onderhoud heeft gehad met dc pre
sident van Benin, „beze beloofde
Tamaela alles te doen wat in zijn
macht lag." aldus Horowitz. Tamae
la wordt door Benin als RMS-presi-
dent erkend en heeft daar een kan
toor. HIJ schijnt zelfs ln bezit te zijn
van een Benins diplomatiek pas
poort. Tamaela reist veelvuldig met
zijn minister van buitenlandse za
ken mevrouw Sahureka tussen Be
nin en New York heen en weer. Bij
de Verenigde Naties ln New York
proberen zij de RMS-zaak aanhan
gig te maken, zonder veel succes
overigens. Ook de door Tamaela op
13 juni bij de commissie voor de
mensenrechten van de VN Ingedien
de klacht tegen Nederland wegens
schei ding van de mensenrechten
bij de militaire ingreep heeft geen
enkele kans van slagen.
