Van der Stoel boos op Britten
Grote verschillen in
uitbetaalde melkprijzen
Ook gemeenten schuldig
aan stijgende grondprijs
ABN Bank
Reders niet provocerenc
Nog geen beslissing
over goedkope jenever
Vraag onze man in Kuala Lumpur.
Haringdebat bij EG-top in Londen
Friese boeren kregen het meest
Uitvoer steeg in
april nauwelijks
De grondpolitiek (4)
Mogelijke
deelname NOM
in Interlas
Ook Libië bereid
prijsverhoging
olie op te geven
VRIJDAG 1 JULI 1977
FINANCIËN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet PS 15/RH 17
door Bert van Panhuis
LONDEN Nederland is boos over het Britse voornemen vanaf vandaag tot het
eind van dit jaar de haringvangst in de Britse wateren te verbieden. De
Nederlandse demissionaire minister van buitenlandse zaken mr. Max van der
Stoel heeft tijdens de Europese Raad, het overleg van de regeringsleiders van de
negen bij zijn Britse collega David Owen mondeling geprotesteerd tegen het
vangstverbod.
Van der Stoel vertelde gistermorgen
dat hij met zijn Nederlandse collega
mr. Fons van der Stee van landbouw
en visserij zal gaan bekijken of te
genmaatregelen kunnen worden ge
troffen en hoe deze eruit moeten
zien. Hij wilde nog niet zeggen of
Nederland net als bij de visserij-
moeilijkheden met Ierland een uit
spraak van het Europese Hof zal
vragen. De Nederlandse bewinds
man heeft „nadrukkelijk zwaar"
aangetekend tegen de als eenduidig
bestempelde acties van de Britten.
Ergerlijk
ringwateren is gepoogd de maatregel
te voorkomen West-Duitsland stel
de tijdens het topoverleg van de ne
gen voor om onder meer het kernfu
sieproject JET aan de Britten toe te
wijzen als Londen zou afzien van het
voorgenomen vangstverbod Maar
de Britse premier en raadsvoorzitter
James Callaghan wees dit als koe
handel van de hand.
Denemarken wil zo snel mogelijk
nog deze maand overleg in Brussel
in de raden van ministers van bui
tenlandse zaken, landbouw of visse
rij om de zaak alsnog in de minne te
schikken De Denen die ook bijzon
der ongelukkig zijn met het verbod
zouden bereid zijn een stopzetten
van de vangst te aanvaarden als dit
door de hele gemeenschap zou wor
den afgesproken
Afgedaan
ringen maatregelen mogen treffen
om de visstand te behouden in het
geval de negen er als geheel niet uit
zouden komen De voorwaarden
daarbij zijn dat een vangstverbod
zowel voor de eigen vissers als die
voor de EG-partners moet gelden en
dat de maatregel moet worden geno
men in overleg met de Europese
Commissie, het dagelijks bestuur
van de gemeenschap.
Deense functionarissen hebben de
opvatting van Owen bevestigd dat
de maatregel volkomen legaal ts. De
Britten wijzen daarnaast op de ach
tergrond van het verbod het in
stand houden van de haringstand
en stellen dat de maatregel in het
voordeel van de EG werkt
Groot-Brittannië heeft bij monde
van minister Owen de Britse actie
afgedaan als de volledig in overeen
stemming met vorig jaar in Den
Haag gemaakte afspraken Toen be
slisten de negen dat nationale rege-
Van een onzer verslaggevers
DOETINCHEM Er bestaan in ons land nog,steeds enorme verschillen in de melkprijzen die de
veehouders van de melkfabriek krijgen. In 1975 werd in Friesland ruim 5 per 100 kilo melk méér en West-Duitsland. de twee andere
betaald dan bij voorbeeld in Noord-Brabant en Limburg. Dit blijkt uit een onderzoek van het
weekblad voor het platteland „Boerderij".
Zo'n prijsverschil betekent voor een melk ontving met een vetgehalte
melkveehouder met dertig melk- van slechts 3.77 procent,
koeien en een produktie van vijfdui
zend kilo per koe (een middenbe- Uit het overzicht, waaraan deze per-
drijf) op het eerste gezicht een Inko- centages zijn ontleend, blijkt ook
mensverschil van niet minder dan dat er een duidelijk verband bestaat
4500. En dat, terwijl de inkomens
positie van de veehouders toch al
knellend is.
Uit het onderzoek van „Boerderij"
komt naar voren, dat het merendeel
van de verschillen verklaard moet
worden door omstandigheden die
noch de zuivelonderneming, noch de
boer op korte termijn in de hand
hebben. Het boven aangehaald re
kensommetje geeft zodoende een
enigszins vertekend beeld van de
werkelijkheid.
Vetgehalte
De belangrijkste verklaring voor het
grote verschil (zestig procent daar
van) zit namelijk in het vetgehalte
van de melk. In het noorden ligt dat
rond de 4.05 procent, terwijl het in Vprmifforft
het zuiden niet meer dan 3.80 pro- TC,UUUCIU
cent bedraagt. Melkfabriek „Goede
Verwachting" uit Workum kreeg
melk binnen met een vetpercentage
van zelfs 4.13 procent, terwijl zuivel
fabriek ..Maasvallei" in Roermond
tussen het vetgehalte en de uitbe
taalde melkprijs. De gemiddeld uit
betaalde prijs (exclusief btw en
tankmelktoeslag) was het hoogst bij
de zuivelfabriek „Gerkesklooster" in
Gerkesklooster met 54.16 per 100
kilo en het laagst bij „Maasvallei" in
Roermond met 46.82 per 100 kilo.
Dat betekent een verschil van bijna
7'/i cent per kilo.
De verschillen in eiwitgehalte zijn
veel kleiner en daaruit kan dan ook
nauwelijks enig verschil in melkprij
zen tussen bij voorbeeld Friesland
en Noord-Brabant verklaren. Iets
meer invloed hebben de transport
kosten. die vooral in het westen
door de verstedelijking hoger lig
gen dan in de rest van ons land.
Hoewel ongeveer tweederde van de
melkprljsverschillen toegeschreven
moet worden aan omstandigheden
waarop de zuivelonderneming zelf
weinig of geen invloed kan uitoefe
nen. blijkt ook uit het onderzoek dat
er „blijkbaar sprake is van een min
der doelmatig functioneren" van zui
velfabrieken in het oosten, zuiden en
westen van ons land. vergeleken met
die in het noorden. Uit het feit dat
ongeveer dertien procent van de ver
schillen In melkprijs teruggebracht
kunnen worden naar verschillen in
verwerkingskosten met name op
arbeidskosten zou er namelijk op
kunnen duiden, dat diverse fabrie
ken in het oosten, zuiden en westen
te sterk verouderd zijn en ondoelma
tig werken.
In genoemde gebieden is men trou
wens al druk bezig de fabrieken te
moderniseren. Dat dit nog geen ver
groting van de huidige schaal hoeft
in te houden blijkt eveneens uit het
onderzoek. Er kon althans geen ver
band worden gevonden tussen de
hogere prijzen en grotere onderne
mingen en fabrieken.
Het rapport van het onderzoek
(waarin 22 ondernemingen werden
betrokken die 80 procent van de
melk verwerken) kan worden besteld
bij Uitgeversmij Misset in Doetin-
chem door overmaking van 7.25 op
postgiro 1696100 met vermelding
van „Melkprijzenbrochure".
Volgens Van der Stoel is grote terug
houdendheid bij de haringvangst
noodzakelijk maar rechtvaardigt dit
nog niet het Britse besluit om de
vangst geheel stop te zetten. Erger
lijk, noemt hij de maatregel, omdat
Groot-Brittannië de afgelopen tijd
nog een grote hoeveelheid haring
heeft gevangen. Bovendien is het
standpunt in strijd met de gemeen
schapsgedachte en de regels van de
EG.
De actie, waarvoor met name de
Britse minister van landbouw en vis
serij John Sllkin verantwoordelijk
kan worden gehouden was naar Van
der Stoels opvatting niet nodig ge
weest omdat tijdens het visserijbe-
raad van begin deze week de acht
andere EG-landen bereid waren de
vangst tot kleine hoeveelheden be
perkt te houden.
Ook van de zijde van Denemarken
belangrijkste vissers in de Britse ha-
DEN HAAG (ANP) Nadat in het
eerste kwartaal van dit Jaar de Ne
derlandse export al nauwelijks eni
ge stijging (In volume) ten opzichte
van dezelfde periode van het vorige
jaar te zien had gegeven, blijkt uit
„WIJ hebben niet het gevoel dat
wij iets provocerends doen als wij
uitvaren. Woensdag en donder
dag zijn al een aantal schepen
uitgevaren om op 1 juli aan de
haringvangst in de Noordzee te
kunnen deelnemen".
Dit zei de voorzitter van de Neder
landse redersvereniging, de heer
N. Parlevliet tijdens een vergade
ring van het Produktschap voor
vis- en visprodukten. Aanleiding
tot zijn uitspraak was het Britse
besluit haringvangst te verbieden
in een zone van 200 mijl rond de
Britse eilanden. Volgens de heer
Parlevliet zullen de reders niet de
zoveelste Engelse oorlog begin
nen maar ze willen zeker niet het
hoofd in de schoot leggen.
Het ministerie van landbouw en
visserij zal geen officieel stand
punt innemen over de vraag of
Nederlandse vissers nu wel of niet
moeten uitvaren. Als reders ech
ter om advies vragen, dan zal het
ministerie hen waarschuwen dat
ze een arrestatie door de Britse
autoriteiten riskeren. Volgens de
heer Dubbelaar van de Neder
landse visserijstichting liggen on
geveer 60 Nederlandse boten op
de grens van het Britse gebied op
instructies te wachten. Van ver
schillende kanten in visserijkrin
gen is de Britse maatregel unfair
genoemd omdat Engeland zijn
toegestane hoeveelheid (25.000
ton) toch al had volgevist. Daar
komt nog bij, zei de heer Dubbe
laar, dat de haring niet zijn hele
leven doorbrengt in de Britse wa
teren. De dieren worden in ver
schillende delen van de Noordzee
geboren en hebben geen „GB-
kenteken" op hun rug.
Wat de 200-mijlszone betreft, deze
is slechts 200 mijl (of 370 kilome
ter) voor zover de grens geen terri
toriale wateren van andere staten
raakt. Volgens de bepalingen van
het zeerecht ligt de grens dan in
het midden van de zee. Dat is
bijvoorbeeld het geval tussen Ne
derland en Engeland. De Noord
zee is ter hoogte van Hoek van
Holland of IJmuiden niet eens 375
kilometer breed. België ligt nog
dichter bij Engeland, het gebied
waar de Britten aanspraak op
kunnen maken is daar dus nog
kleiner.
de jongste CBS-ciJfers, dat zich ook Uitspraak in rechtzaken uitgesteld
In april vrijwel geen volumestijging
van de export heeft voorgedaan. De
uitvoer beliep in april Jl. 9.124 mil
joen gulden, tegen 8.690 miljoen gul
den in april 1976.
De waarde van de uitvoer steeg met
vijf procent, maar doordat de uit-
voerprijzen vier procent hoger la
gen, was er maar een zeer kleine
toeneming van het volume van de
uitvoer. Helemaal geen stijging van
het volume van de uitvoer was er.
wanneer men de uitvoer van aardo
lie en aardolieprodukten. schepen
en vliegtuigen, welk aan sterke
schommelingen onderhevig is, bui
ten beschouwing laat.
In dat geval beliep de uitvoer 7.710
miljoen gulden, of vier procent meer
dan in april 1976, toen er voor 7.385
miljoen gulden werd geëxporteerd.
De Invoer vertoont in dit geval een
stijging van 14 procent tot 7.600 (v.J.
6.639) miljoen gulden.
DEN HAAG (ANP) - De Economische controledienst mag
voorlopig doorgaan met het inbeslagnemen van laaggeprijsde
jenever en vieux uit de zaken van supermarkteigenaar Dirk van
den Broek. De dienst mag dit blijven doen zolang nog geen
beslissing is gevallen over de vraag of Van den Broek gedistil
leerd onder de vastgestelde minimumprijs mag aanbieden.
Dit besliste de president van de
Haagse rechtbank, mr. J. H. Blaauw
in het kort geding dat Van den Broek
had aangespannen tegen het minis
terie van economische zaken. Dat de
economische controledienst voorlo
pig zijn gang mag gaan houdt ver
band met een nog lopende andere
rechtzaak, die door Van den Broek
aanhangig is gemaakt en die de rech
ter met een uitspraak in het kort
geding niet wilde doorkruisen. De
Amsterdamse rechtbank behandelt
nl. op 12 juli een klaagschrift van
Van den Broek waarin deze zich over
het optreden van de ambtenaren van
de controledienst beklaagt.
De economische politierechter in
Amsterdam vonniste op 27 mei 1977
dat Dirk van den Broek werd ontsla
gen van rechtsvervolging terzake
van de haar tenlaste gelegde overtre
dingen van de prijsverordening ge
distilleerde dranken. De officier van
jusUtie tekende hierop appèl aan
Toen Dirk van den Broek na dit
vonnis, en met hem vele andere gro
te slijters, de prijzen verlaagde,
greep de E.C.D. in.
Intussen is ook de uitspraak opge
schort in een drankprijsontduikings-
zaak van de slijter J.'P. van Tiggele.
Het Gerechtshof in Amsterdam be
sloot de zaak tegen deze slijter aan te
houden omdat het eerst het Interna
tionale Hof van Justitie om een uit
spraak wil verzoeken.
Volgens de raadsvrouwe van Van
Tiggele is de minimumprijs verorde
ning voor Jenever en vieux onder
meer strijdig met het EG-verdrag.
Tegen de drankenhandelaar was een
boete van 5.000 gulden geëist omdat
hij Jenever en vieux verkoopt bene
den de minimumprijs.
SOESTERBERO De Noordelijke
Ontwikkelingsmaatschappij (NOM)
en Interlas (producent van lasappa
ratuur) gaan volgende week praten
over een deelneming van NOM in
Interlas Dit meldde een bestuurder
van de Industriebond NW. De NOM
zou speciaal geïnteresseerd zijn in
de Interlas-vestiging in Coevorden
waar vijftig mensen werken. Ver
plaatsing van de hoofdvestiging van
Soesterberg naar Coevorden zou
weinig problemen opleveren omdat
In Soesterberg weinig produktleper-
soneel werkt
Interlas verloor in 1976 3 miljoen
tegen 354.000 in 1975. Het verlies is
groter dan ten tijde van een publika-
tie, begin mei werd verwacht. Van
het verlies is 1.6 miljoen te wijten
aan bijzondere omstandigheden zo
als de liquidatie van Interlas-Duits-
land en koersverliezen op het pond
sterling. Begin mei verwachtte In
terlas nog dit jaar quitte te kunnen
spelen maar de verwachtingen zijn
nu somberder. Inmiddels heeft dl-
reoteur L. Capel van Interlas ver
zocht om zich op grond van gezond
heidsredenen per 1 juli te mogen
terugtrekken
De Industriebond NW noemt dit
ontslag een goede zaak. die de red
ding van het bedrijf kan bewerkstel
ligen. Volgens de vakbondsbe
stuurder was de heer Capel al enige
weken op non-actief gesteld op aan
dringen van een aantal stafleden
van het bedrijf. In de nieuwe direc
teur, dr. ir. P. H. van Lent, spreekt
de Industriebond NW zijn vertrou
wen uit.
MIDDENSTANDSBAKK - De
NMB gaat voor tien jaar 100 mil
joen lenen tegen 8,25 procent. Do
uitgiftekoers wordt 5 juli bekend
gemaakt. Van de lening is al 25
miljoen geplaatst. Storting is op l
augustus. De NMB verwacht ook na
de uitbreiding van het kapitaal dit
Jaar een grotere winst per aandeel
NEW YORK - Ook Libië is bereid
om zijn plannen de olie 5 procent
duurder te maken, op te geven „Wij
wachten echter nog op de officiële
beslissing dat Saoedi-Arabie 5 pro
cent omhoog zal gaan en daardoor
in de pas zal lopen met de negen
OPEC-leden die deze week hun
prijsverhoging opgaven.
Dit heeft de Libische minister van
oliezaken. Mabroek, gezegd in een
interview met het Newyorkse blad
„The Wall Street Journal" Libië en
Irak deden aanvankelijk niet mee
met de beslissing van negen andere
landen.
ADVERTENTIE
door Henk Thomas
AMSTERDAM Niet wij, maar de gemeenten jagen de prijzen
van (landbouw)grond op, zeggen makelaars, bouwondernemin
gen en projectonwikkelaars. Zij vinden, dat de gemeenten voor
het bouwrijp maken van ruwe (landbouw)grond prijzen vragen,
die de werkelijke kosten flink overtreffen.
Directeur Wiersma van het Bouw
fonds Nederlandse Gemeenten
meent, dat de prijs van grond, ge
kocht tegen marktwaarde of ge
bruikswaarde. op zich maar een klei
ne rol speelt. Volgens hem zijn het
inderdaad de gemeenten, die de
grondprijs door het bouwrijp maken
te veel opjagen. Ruwe landbouw
grond van ongeveer vier gulden per
vierkante meter, kost bouwrijp (met
rioleringen, straten, groen, leidingen
enz.) al gauw honderd gulden per
vierkante meter, zegt hij.
Dat een dergelijke prijs de kosten
van het bouwrijp maken redelijk
dekt, wordt door bouwondernemers
en projectontwikkelaars in twijfel
getrokken. Een makelaar uit Ooster
beek vertelt over een cliënt, van wie
door de gemeente een lap grond van
5.700 vierkante meter wordt ontei
gend. De cliënt kreeg, na enig onder
handelen over de prijs, 97.000 gul
den. De gemeente plaatste acht lan
tarenpalen en trok het trottoir door.
Vervolgens werd de grond aan acht
bungalow-eigenaren in spé doorver
kocht voor 461.000 gulden, dat wil
zeggen voor 80 gulden per vierkante
meter. Een ander voorbeeld: de Gel
derse gemeente Huissen verkocht
200 Vierkante meter grond voor bij
na 36.000 gulden. Zelf had de ge
meente er bijna 800 gulden voor
moeten betalen
Snel groeien
Welke gemeenten speculeren? vra
gen we de heer F. W. M. Smeltzer,
mede-samensteller van de CDA-nota
over de grondpolitiek „Grondeigen
dom en grondbeheer" en in het dage
lijks leven hoofd van de afdeling
grondverwerving van de gemeente
Eindhoven. Hij is niet bereid namen
te noemen, maar houdt het zeer
algemeen op middelgrote gemeen
ten, die snel groeien, zowel industri
eel als naar inwoneraantallen. Het zij
vooral deze gemeenten, die te kam
pen hebben met een te smalle beurs
en die graag wat bijverdienen met
het bouwrij p-maken van ruwe
grond.
De PvdA-grondspeciaiist A. Voort
man bevestigt deze gang van zaken.
In een Interview met het weekblad
De Tijd zegt hij: „Je mag het pro
bleem van de grondprijzen best rela
tiveren. De prijs, die de boer krijgt
loopt niet zo in de papieren. Het
bouwrijp maken door de gemeenten
is financiëel veel belangrijker. Des
kundigen hebben erop gewezen, dat
daar besparingen met vijftien pro
cent mogelijk zijn".
„Daarbij komt", zo vervolgt hij, „dat
veel grond via de gemeenten wordt
doorgeschoven naar de koopsector
om vervolgens door aannemers met
grote winst te worden verkocht.
Maar je moet bij de boer beginnen,
omdat daar de speculatiemogelijk
heden ook beginnen."
Wie worden mogelijk gedupeerd
door het feit, dat de handel in grond
vrij is en dat de prijzen worden
bepaald door vraag en aanbod? De
koper van een huis, die ook de stij
gende grondprijs moet opbrengen0
De huurder0 De gemeenschap, die
via de belastingbetaler enorme be
dragen uitgeeft aan subsidies voor
sociale woningbouw en huursubsi
dies?
h
Wie herinnert xich niet de geëmo- Het weekblad Vrij Nederland pu-
tioneerde uitlatingen over de aan- bliceerde in de dagen na de val van
leiding tot de val van het kabinet- het kabinet een indrukwekkende
Den Uyi. Het niet van de grond lijft van KVP-ers, die op enigerlei
komen van de grondpolitiek werd wijxe met dergelijke maatschappij-
uitgelegd als een overwinning van en waren verbonden. Het waren de
de projcctontwikkelingsmaat- projectontwikkelaars, die de
schappijen, wier belangen voor grondprijzen onverantwoord de
door het CDA, en dan met name hoogte indreven. De kwestie van
door de KVP, xo voortreffelijk wer- de stijgende grondprijzen ligt wat
den verdedigd. genuanceerder, zoals we in neven
staand artikel zullen zien.
De meningen zijn verdeeld. Deskun
digen hebben uitgerekend, dat de
koopprijs van een huis of het huur
bedrag slechts voor een fractie af
hankelijk ls van de aankoopprijs
van ruwe bouwgrond. De heer
Smeltzer rekent voor: „Een meer
dan redelijke woning staat op onge
veer 200 vierkante meter grond.
Voeg daarbij nog eens een tuin van
dezelfde grootte, zodat je dus 400
vierkante meter nodig hebt. Stel nu
dat de gemeente die grond kan ko
pen tegen de gebruikswaarde, dus
voor drie gulden per vlerkante me
ter. Ze betaalt dan 1.200 gulden. 8tel
echter, dat de gemeente moet kopen
tegen de marktwaarde, dat wil zeg
gen vijf gulden per vierkante meter,
dan betaalt ze 2.000 gulden. Het
verschil (tussen de marktwaarde en
de gebruikswaarde) is dus 800 gul
den. Dat bedrag is minimaal als het
wordt vergeleken met de totale kos
ten van het huis, dat op die grond
wordt gebouwd. De prijs van dat
huis zal ongeveer 100.000 gulden zijn
(een koopje voor zo'n huis - red.).
Het verschil maakt nog geen vol
procent uit op de totale koopsom
Het moet gezegd, deze berekening ts
nog door niemand weerlegd. Duide
lijk is. dat het verschil tussen markt
en gebruikswaarde zich nauwelijks
doet voelen in de uiteindelijke koop
prijs van een huis. terwijl het ver
schil ln de maandelijkse huurprijs
(als het om een huurhuis gaat) moei
lijk uit te drukken is in tienden van
centen. Een categorie mogelijk ge
dupeerden van de hoge grondprij
zen hebben we hier niet genoemd
de agrarische bevolking
Zijn boeren beter af met dc markt
waarde of de gebruikswaarde? Over
deie vraag gaat het volgende artikel.
De heer W.J.J.Co2ijnsen.
Direlcteur van de ABN vestiging
in Kuala Lumpur. Nederlander.
Zoals de meeste managers van
buitenlandse ABN vestigingen.
Meer dan 200 in totaal.
In de praktijk betekent 't, dat u
met iemand praat die uw bedrijf kent.
Dezelfde gedegen Nederlandse
1 zakenmentaliteit heeft.
Komt bij dat de heer Cozijnsen uitstekend is ingevoerd in
Maleisië. Een land met 12 miljoen inwoners. Met als belangrijkste
deviezenbrengers: tin, hout, rubber en palmolie.
Plannen om in dit stukje Z O.-Azië zaken te gaan doen.' Neem
dan kontakt op met de heer Cozijnsen.
Dit is zijn adres: Algemene Bank Nederland, Wisma Sachdev
16-2, Jalan Raja Laut, Kuala Lumpur. Telex: MA 30372.
U kunt natuurlijk ook eerst kontakt opnemen met ons
hoofdkantoor, Afd. Centrale Buitenlandse Kantoren: 020-293862.
ABN mensen staan op vele plaatsen in de wereld voor u klaar.
