Tuinen van Mien Ruys gered
„Hier kwinkeleren
nog de nachtegalen"
iSommentaar
Jurocommunisme (1)
Jurocommunisme
(2)
Wat meer zomer
^efèbvre
'zomerkoninkjes'
'zomerkoninkjes 2'
muskusrat
manotheek
Trouw/Kwartet
Ik
;U
t Kremlin heeft zich weer met
izondere felheid tegen het Euro-
immunisme gekeerd door middel
lan een harde aanval op de secre-
iris van de Spaanse communisti-
:hc partij. Santiago Carrillo. In
ln op ruime schaal verspreide be-
jreking van diens boek „Euro-
jmmunisme en de staat" in het
issische tijdschrift „Nieuwe tij-
wordt Carrillo ervan beschul-
;d „het imperialisme en de reacti-
iaire krachten in de wereld" in de
te spelen.
aanval op Carrillo is een heel
ordachte. Niet de Spaanse com-
unistische partij wordt aangeval-
b, de kritiek richt zich niet op het
jurocommunisme in het algemeen.
Jaar welbewust is de leider van de
foaanse communisten tot doelwit
"m de kritiek gekozen.
joor Carrillo uit te kiezen specu-
iert Moskou op een mogelijke in-
trne verdeeldheid binnen de
iaanse communistische partij. Op
irte termijn lijkt zo'n actie nog
kans van slagen te hebben,
idat Carriilo's greep op zijn partij
:er stevig is. Het Kremlin specu-
(ert echter op de instemming van
nsen uit de tweede of derde lijn
in de partij die de weg naar de top
lomenteel nog geblokkeerd zien
|oor de Eurocommunistische top.
*jloskou heeft de aanval niet gericht
jp het Eurocommunisme in het alg-
">een. De kritiek van het Kremlin
jcht zich ditmaal niet op de hou-
an
na
ink
Kai
pit
ding van de Italiaanse en Franse
communistische partijen. Hiervoor
zijn verschillende verklaringen mo
gelijk. De Italiaanse en de Franse
communistische partij zijn veel gro
ter dan de Spaanse zusterpartij.
Openlijk weerwerk van deze partij
en weegt dus veel zwaarder dan
protesten uit Madrid, vooral ook bij
de Oosteuropese communistische
partijen.
Daar komt bij dat zowel de Franse
als de Italiaanse partij aan de voora
vond staat van de verovering van
het regeringsbolwerk. De Italiaanse
communisten gedogen de christen
democratische minderheidsregering
en zij verzekeren zich van een
steeds grotere inbreng in het rege
ringsbeleid.
De Franse communisten hopen bij
de volgende verkiezingen samen
met de socialisten van Mitterrand
de macht van centrum-rechts over
te nemen. De repercussies van een
openlijke aanval op deze beide par
tijen vindt het Kremlin te groot.
Bovendien hebben de Franse en
Italiaanse communisten weliswaar
.kritiek uitgeoefend op het beleid
van Moskou maar deze kritiek
klinkt nog tamelijk gematigd in ver
houding tot de uitspraken die Car
rillo de afgelopen maanden heeft
durven doen. Openlijk protest
wordt door Moskou met harde
hand, bedekt protest met de fluwe
len handschoen aangepakt.
Foto links: Een vijvertje met een rustig borrelend fonteintje. Foto midden: Een vijver met daaromheen een verwilderingstuin. De planten vormen
een harmonisch geheel Foto rechts: Mooi gevormde bladeren bij een bruggetje 'doen' het ook goed.
door Jac. Lelsz
1! 1
)e kritiek op Carrillo heeft weinig
lirecte politieke consequenties. De
jpaanse communistische partij
leeft met haar twintig zetels in
(et parlement nog maar een gering
Jewicht.
kritiek is echter wel een schot
ior de boeg van de andere Euro-
immunistische partijen, die zich
k wensen te houden aan de spel-
egels van de democratie. Mochten
.-ranse en Italiaanse communisten
- Over enige tijd aan de regering ko
l/men, dan bestaat het gevaar (Kis
singer heeft er al voor gewaar
schuwd) dat er een Westeuropese
economische en politiek samenwer
kingsverband ontstaat dat zich
steeds onafhankelijker van de Vere
nigde Staten gaat opstellen. Mos
kou is nergens zo bang voor als voor
een Westeuropees politiek blok dat
politiek een eigen weg gaat en dat
bovendien een zodanige socialisti
sche kleur zou aannemen dat het
een gewenst alternatief voor vele
Oosteuropeanen en Oosteuropese
staten zou worden.
DEDEMSVAART De tuinen
van Mien Ruys in Dedems-
vaart zijn gered. Het zijn ver
maarde tuinen. Wie deze tui
nen bezoekt, komt er met het
gevoel vandaah, dat men als
eenvoudig mens niet over een
tuin als een park behoeft te
beschikken om met die tuin
gelukkig te zijn.
De tuinen van Mien Ruys hebben
een traditie van vijftig Jaar. Maar dat
betekent wei: vijftig Jaar experimen
teren. Die vijftig Jaar hebben haar
veel geleerd, en wie wil, kan van die
ervaring mee-profiteren. Van een
honderden vierkante meters grote
tuin rondom het huis is iets moois te
maken, maar evenzeer van een patio
van enkele vierkante meters, en zelfs
van een allersimpelst balkonnetje.
De achttien modeltuinen van Mien
Ruys liepen gevaar te verdwijnen.
Een situatie die niet alleen haar zelf
en Dedemvaart's burgemeester. Jhr
S. M. Snouck Hurgronje, verdroot
maar ook vele anderen. Zodoende
ontstond er een Stichting „Tuinen
van Mien Ruys", die zich het behoud
van dit monument op tuin-architec-
tonlsch gebied ten doel stelt. Maar
dat niet alleen, want zij wil zo moge
lijk nog tot uitbreiding komen, nieu
we ideeën een kans geven.
Het moeilijke punt bij de tuinen van
Mien Ruys zijn de financiën. De tui
nen liggen op het terrein van de
koninklijke kwekerij Moerhelm. Ze
m
v?<
Mien Ruys, nu al meer dan vijftig jaar de stimulerende
kracht achter de tuinen.
zijn inmiddels onafhankelijk ge
maakt van de kwekerij. De tuinen
waren een te belangrijk, te specialis
tisch en ook te duur project gewor
den binnen de zakelijke kaders van
de kwekerij. Vandaar dat men deze
twee uit de historische verstrenge
ling heeft losgemaakt. De gevolgen
Dedemsvaart (gemeente Avereest)
maakt een welvarende Indruk. Aan
het niet gedempte deel van de De
demsvaart liggen de grote, witte hul
zen van de rijk geworden verveners
nog te pronken. Via de Dedemsvaart
werd weleer de turf voor de kachel
afgevoerd.
van die loskoppeling van de kweke- Negentig Jaar geleden trok Bonne
rij is wel dat er van andere zijde veel Ruys naar dit vlakke, vruchtbare
geld voor de tuinen moest worden land om er een v asteplan te nkweke-
bijeengebracht (Mien Ruys zelf
spreekt van „onkostenexplosles").
Tot nu toe heeft de overheid, welke
dan ook, geen subsidie afgeschoven
voor dit niet-commerciële doel.
Het tuinen-complex van Mien Ruys,
die intussen de zeventig jaar gepas
seerd is, ligt aan de Dedemsvaart,
een kanaal tussen de Overijsselse
Vecht en het Zwarte Water, oor
spronkelijk 41 km lang en midden
negentiende eeuw gegraven ten ge
rieve van de vervening. De plaats
HET WEER door Hans de Jong
meter: vijftien
Aartsbisschop Levèbvre heeft zijn
rijd het laatste jaar zo dom gestre-
Jen als hij maar kon. Wanneer hij
ehoedzaam binnen de grenzen zou
lijn gebleven zou hij met zijn strijd
plegen de concilie-hervormingen een
ajteeds pijnlijker horzel voor paus
=-'aulus zijn geworden. Hij kon daar-
tij rekenen op de steun van conser-
atieve curieleden. Maar hij over-
hatte zijn positie mateloos, waag-
de rechtstreekse confrontatie
«et het pauselijk gezag en ver-
vl reemdde daardoor haast al zijn
lb otentiële medestanders van zich.
J<le
J1 Vordt hij straks geëxcommuni-
{j eerd, dan zal zijn groepje uiteinde-
jo jk niet veel groter blijken te zijn
mian die van wijlen „tegenpaus Cle-
•b iens XV". Dat neemt niet weg dat.
[j'et aantal rooms-katholieken die
ij ich door de liturgievernieuwing in
t^e kou voelen staan, veel groter is
h< an gedacht werd. Maar daarvoor
al de kerk met de soepelheid die
aar al eeuwen eigen is, wel een
0 plossing vinden.
In noord-Nederland heeft het jong
ste depressie-offensief heel weinig
neerslag gebracht. De Juni-hoeveel-
heden van Gorredijk is dan ook niet
hoger dan dertig tegen zestig milli
meter normaal. Dat is in het zuiden
wel even anders. In Nijmegen viel
sinds gistermorgen vier uur 24 mm
(aftapping gisteravond). De totale
Junl-hoeveelheid was daarmee ge
stegen tot 93 tegen normaal 60. Er
werden door waarnemer Harry
Geurts niet minder dan vier donder
buien waargenomen. Ook in Roos
endaal waren ze er gistermiddag,
maar daar regende het in totaal niet
meer dan zeven millimeter.
Op circa vijfduizend meter hoogte
tekende zich een onregelmatigheid
in de luchtstromingen af. Boven Uk-
kel was de wind westnoordwest, bo
ven Saint-Hubert meer naar het oos
ten zuidwest. Een Inversie (tempera-
tuuromkering) bevond zich tussen
zesduizend meter (-22.1 graden) en
6500 meter (-22.5 graden), een tem
pera tuurafneming naar boven toe
van maar 0.4 graden per vijfhonderd
meter, oftewel 0.08 graad per hon
derd meter gemiddeld, terwijl op
dat niveau circa 0.6 graden per hon
derd meter normaal is. Met toene
mende hoogte een steeds grotere
droogte. Dauwpuntsdepressie bo
ven St. Hubert op 1500 meter: 1.5
graad, drieduizend meter: vier gra
den, vijfduizend meter: zestien gra
den, zevenduizend meter: 21 graden.
negenduizend
graden.
Een dergelijke „hoge droogte" is
goed met het oog op een weersverbe-
tering. De buien worden dan zeldza
mer, om met de Belgen te spreken.
Belangrijker nog lijkt mij, dat zich
over West-Europa tot over zuid-
Frankrijk en noord-Spanje een trog
of uitzakking van lage druk vormt
(eveneens in de hogere lagen), met
enerzijds een krachtige toeneming
van de noordwest- tot noord-noord
westelijke winden op het oostelijk
deel van de oceaan (met snelheden
tot bijna 200 km/u) en anderzijds
een krimping van de wind naar zuid
west-, later zuid-zuidwest over het
continent. Maar dit is ook eerder
vertoond deze zomer.
Een en ander zal resulteren in een
drogere en tegen het weekeinde ook
warmere periode (20-25 graden),
maar beslist wel weer een korte war
me fase. De koude noordelijke win
den zullen namelijk boven de Golf
van Biskaje, zuid-Frankrijk en
Spanje stoten op warmere lucht en
die confrontatie heeft de vorming
van onweersstoringen tot gevolg.
Met een voluit functionerende zuid-
zuidwestelijke hoogtestroming zul
len die in een latere fase weer in de
richting van de Lage Landen ko
men, en daar komt het voor ons
op neer In de loop van dit week
einde een vergro te onweerskans ge
ven, het eerst in het zuiden en zuid
westen van het land. Dit is ongeveer
een gelijke ontwikkeling als die in
de periode 9 tot 14 juni. Nu de na
tuur zich schijnt te gaan herhalen
helemaal zeker is dat nog niet
lijkt de kans iets vergroot, dat dit
ritme van korte, warmtegolfjes, ge
volgd door onweer en afkoeling, ka
rakteristiek gaat worden voor deze
zomer. Voor de vakantiegangers is
het bij zo een „Azoren-zomer" een
kwestie van pluk de dag en grijp wat
Je grijpen kunt.
De zon heeft dit jaar in juni in onze
ogen een wanprestatie geleverd.
Naar alle waarschijnlijkheid zal het
totaal aantal zonuren In de huidige
maand te De Bilt op circa honderd
twintig uitkomen. Normaal is ruim
honderd uren meer. Daarmee klas
seert Juni 17 zich als de op twee na
somberste in zijn soort van deze
eeuw. In „Mededelingen en Verhan
delingen" nummer 40 (KMNI-ultga-
ve) staan als nog donkerder Juni's te
boek: Juni 1923 (112 uur) en Juni 1907
(102 uur). In enkele delen van Neder
land is in de hier genoemde Jaren
Juni nog wel eens somberder ge
weest met minder dan honderd uren
zon: stad Groningen presteerde dat
in 1907 met ruim 94 uur, Maastricht
in 1923 met iets meer dan 77 uur
oftewel circa tweeëneenhalf uur zon
per dag tegen normaal zeseneenhalf
uur.
Hoogwater vrijdag 1 Juli. Vlisslngen
2.37-14.59; Haringvlietsluizen
2.46-15.17; Rotterdam 4.45-17.01;
Scheveningen 3.42-16.15; LJmuiden
4.15-16.48; Den Helder 8.48-21.11;
Harlingen 10.56-23.25; Delfzijl 12.53.
rij te beginnen. Hij kreeg acht kinde
ren en Mien Ruys was er één van.
Mien vroeg haar vader iets te mogen
doen met een stukje van de moes
tuin. Zo begon het grote avontuur
van deze vrouw, wier naam als tuin
architect een begrip is geworden.
Een naam die staat voor experimen
teren, experimenteren en nog eens
experimenteren. En dan komt er wat
anders uit de bus dan gazons als
biljartlakens en bloemenborders die
hypergecultlveerd zijn. Dan gedijen
de zaken in een sfeer van het onver
wachte en het verrassende, dan is er
plaats voor een natuurlijke spontan
iteit en voor het schijnbaar noncha
lante. En dèt is dan weer wat anders
dan wat sommige nieuwlichters, die
het samenspel tussen natuur en cul
tuur niet zien en die denken dat alles
wel goed komt als men Gods water
maar over Gods akker laat lopen, er
van maken: de volmaakte chaos.
Onder grote, oude appelbomen
plantte Mien Ruys alles wat van
schaduw hield bij elkaar. Er begon
een boelend proces van planten, die
zochten naar een natuurlijk even
wicht Na deze schaduwtuln werd
een veertig meter lage border aange
legd, die de hele dag blakerde in de
felle zon. Hoe warm kunnen deze
planten staan en welke soorten ver
dragen de zon het beste, was hier de
vraag. Na deze experimenten van
zon en schaduw werden andere tui-
nelementen uitgeprobeerd. Er verre
zen rotsmuutjes van gestapeld kalk
steen, er kwamen stenen terrasjes, er
werden betonnen vijvers aangelegd.
De beplanting varieerde hier van
droogteminnende rotsplanten tot
vochtminnende moerasplanten. In
deze tuin was geen behoefte aan
gras.
Voorbij een poort in de grote haag
van Chamaecyparis „Triomphe van
Boskoop", die staat om de stenen
tuin, werden kruiden bij elkaar ge
zet met als laatste toets de ouder
wetse zodenbank. Er werd verder
geëxperimenteerd. Er kwamen stan
daardborders, waar altijd wel iets
bloeit „Hoe dichter op elkaar plan
ten, hoe meer resultaat", zegt Mien
Ruys. „De bodem moet helemaal
bedekt zijn, dan steunen de planten
elkaar. Je hebt er dan ook het min
ste werk mee. Maar veel mensen
moeten altijd schoffelen, kantjes af
steken enzovoort. Er wordt ook wel
gezegd dat planten om een jaar of
vier er uit moeten. Dat is niet waar.
Ik heb een border, die al 15 Jaar oud
is en die nog steeds mooier wordt"
Zo ontstonden behalve de vaste-
plantenborders de siergrassen rond
een molensteen, een verwilderings-
tuin met vijver, een water opborre
lende bol als centraal punt voor een
vegetatie van bonte dovenetel, be
kervarens, reuzeberenklauw, rhodo
dendrons, hertshoorn enz., een wa
tert uin, een kruidentuin, een rozen
tuin, een heituin en een vijvertje
met riet, waarvan het ruisen zo dui
delijk te horen is dat men als vanzelf
moet denken aan Gezelle's „O, 't
ruisen van het ranke riet".
Een tamelijk recent experiment ls
dat met zogenaamde bloemenwei
demengsels. Enige jaren geleden
zijn firma's begonnen met de ont
wikkeling van deze mengsels. Deze
mengsels zijn uitermate geschikt
voor wie een grasveldje wil dat min
der gemaaid behoort te worden, en
de vraag daarnaar groeit nog steeds.
Het resultaat is bijzonder fleurig. De
hele zomer kan men er boeketjes
van plukken. Op een enkele uitzon
dering na behoren de „wilde plan
ten" niet tot de Inheemse flora. Dus
minder geschikt om te verspreiden
op terreinen met een natuurlijk ka
rakter. Wel iets voor een strookje
apart. Het mengsel moet ieder Jaar
opnieuw ingezaaid worden.
De Stichting „Tuinen van Mien
Ruys" heeft met het doel ook langs
deze weg een bijdrage te leveren tot
de Instandhouding van de tuinen in
Dedemsvaart een fraai, van vele il
lustraties voorzien boekje uitgege
ven: „Spelen met planten". Men
vindt daarin alles over de achttien
modeltuinen. En nog veel meer we
tenswaardigheden, waar men zijn
winst mee kan doen bij het verzor
gen van eigen tuin. En ook voor het
inrichten van een tuin. Het boekje
biedt daarvoor vele ideeën. Wie al
leen maar beschikt over een be
scheiden stadstuintje, blijft even
min met lege handen staan. In het
boekje kan men vinden hoe zo'n
stadstuintje met gebruikmaking
van hulpmiddelen als sierbetonele
menten, een bank of een vijvertje en
een juiste dosering van groen en
bloeiende planten tot een Intiem
plekje zonder weerga is te maken.
Het boekje is tegen de prijs van
7,— te verkrijgen bij de Stichting
Tuinen van Mien Ruys. Amstel 157
te Amsterdam, door dit bedrag over
te maken op postgironummer
308073. Aan de balie in Dedems
vaart zelf kost het 5,—. De tuinen
van Mien Ruys zijn van mei tot
oktober dagelijks behalve op zon
dag tegen enige betaling te be
zichtigen van 's morgens tien tot 's
middags vijf uur. In dit oord van
bijkans paradijselijke schoonheid
wordt niet gespoten. Toen we er
dezer dagen ter gelegenheid van de
introductie van de stichting en van
de verschijning van het boekje een
wandeling hadden gemaakt en er
een glaasje rozenllmonade van ei
gen bodem met ijsblokjes waar
bloemknoppen waren ingevroren
dronken, werd gezegd: „Hier kwin
keleren nog de nachtegalen."
De kruidentuin met geknipte buxushaagjes is aangelegd volgens het ontwerp van een
kloostertuin.
Mieren, torren, kevers, muggen,
,vliegen, rupsen, wespen, motten,
pissebedden; ze zijn er weer de
'zomerkoninkjes'. Vies en bah, of
toch wel aandoenlijk? Met de botte
bijl erop af of op een meer subtiele
manier? Dat kan namelijk ook.
Greet Buchner maakte het boekje
..Milieuvriendelijke adviezen',
waarin zij verschillende mogelijk
heden aangeeft insecten op een
natuurlijkewijze van ons af te
houden. Om een keuken zonder on
gedierte te krijgen wordt aanbevo
len deze helderblauw te schilde
ren. Met name vliegen hebben hier
niet van terug. Door de verf met
fijngestampte aluin te vermengen
wordt de weerstand zelfs nog ver
groot. Een plantenbak met afri-
kaantjes of geraniumplanten
werkt ook zeer afstotend: de geur
van deze planten weerhoudt vlie
gen en ook muggen ervan naar
binnen te komen. Als er dan toch
een mug is binnengekomen i» het
een vrouwtjesmug. Hoewel dit na
tuurlijk op het eerste gezicht niet
valt te controleren staat dat vast
omdat alleen de vrouwtjesmug
warm bloed nodig heeft om eitjes te
kunnen leggen.
Bulten is een hele zwerm muggen
in de avond helemaal niet ernstig.
Het zijn bijna altijd mannetjes
muggen die een „rondedans" ma
ken en dan totaal ongevaarlijk
zijn, ook omdat ze niet steken. Te
genover hardnekkige insekten valt
uitstekend op te treden met laven
delolie, citroenolie of kamferbal-
letjes. Wespen zijn eenvoudig te
verdrijven met een scheut amoni-
ak op een schoteltje en zwavelpoe-
der is de vijand van een spin als
deze een web wil gaan maken.
Trouwens het web is eigenlijk de
meeste natuurlijke insektendoder
die er is. Het kost niets, staat deco
ratief en kan eventueel makkelijk
worden verwijderd.
Een van de insekten met de meest
negatieve naam is de „pissebed".
der zijn er in het mtnt-dieren-kin-
derpardijs een kinderboerderij,
een verzameling bijzondere plan
ten, zoals kof/ie,- cacao,- en thee-
planten, een aquarium en ten slot
te een stukje dijk langs de zee, met
een aantal strandfcrabben. Een
omgeving toaarin kinderen met het
„enge" vertrouwd kunnen raken.
Een InsekL Gevaarlijk, eng en
Het beest wordt door insiders ook
teel keldermot genoemd en dat
klinkt al weer meer neutraal
Vooral in de tuin hebben 2e een
afvalverwerkende functie en dat
lijkt dus mooi meegenomen. Het
zou echter niet Juist zijn hier een
overdreven accent aan te geven,
temeer daar hun capaciteit gering
is. Lege dozen, flessen en blikjes
kunnen ze niet aan. Voorat kinde
ren kunnen weg zijn van pissebed
den. Het is misschien de naam die
hen aanspreekt Ze kunnen de zich
traag voortbewegende diertjes ook
makkelijk met hun kleine vinger
tjes vastpakken. Dit zal echter niet
vies of onderdeel van .paradijs'?
snel gebeuren, omdat het kinderen
geleerd wordt insecten „vies" te
vinden. Het mini-dieren-ktnderpa-
radijs in hel Noorder Dierenpark
te Emmen toil met deze gedachte
radicaal breken. In het paradijs,
waar voorname tijk kleinere, „grie-
zelige" dieren te zien zijn staat het
ktnd centraal en wordt de volwas
sene zo veel mogelijk bulten gehou
den. Alle doorgangen in het para
dijs zijn zó laag gehouden dat ou
dere kijkers makkelijk hun hoofd
kunnen stoten. Kinderen kunnen
op deze manier op geheel onge
dwongen wijze „genieten" van de
tentoongestelde krekels, sprinkha
nen en bijvoorbeeld muizen. Ver
Een ander typische voorbeeld van
een dier waar doorlopend Jacht op
wordt gemaakt is de muskusrat,
die eigenlijk geen echte rat ls. Het
ls een type bever. Maar rat klinkt
slechter en dat is in dit geval ook de
bedoeling. BIJ een bijeenkomst van
de Unie van Waterschappen bleek
gisteren dat de muskusrat, die zich
door wegen en dijken heen vreet in
Nederland weer in opmars is. Al
leen ln Noord-Holland komt het
beest nog maar weinig voor. Het
opdringen is weliswaar ln West-
Brabant en Zeeland tot staan ge
bracht, maar daarentegen is de rat
wel gesignaleerd in Oouda en Wad-
dlnxveen. Op de bijeenkomst van
de Unie werd opgemerkt dat de
regering, provincies en waterschap
pen zo spoedig mogelijk maatrege
len moeten nemen, omdat er an
ders in de laaggelegen delen van
Utrecht en Zuid-Holland gevaarlij
ke toestanden kunnen ontstaan.
Nu staat er een premie op het van
gen van de muskusrat. Vorig jaar
werden er in ons land 60.000 mus
kus „bevers" gevangen. Dat is wel
10.000 minder dan het Jaar daar
voor. Oorzaak daarvan is een ge
brek aan vangers, van wie er op het
ogenblik 23 ln Rijksdienst zijn en
twintig in dienst van andere Instan
ties. Men komt ongeveer twintig
man te kort om de muskus met
succes aan te pakken. Achter het
uitkeren van een premie bij het
inleveren van een muskus schuilt
echter voor de overheid een pro
bleem. Je kunt er in korte tijd ste
vig aan verdienen. Daarvoor moet
Je gewoon een mannetjes- en een
vrouwtjes muskusrat hebben. Zet
ze een paardagen bij elkaar en de
Jongen die daarna worden geboren
kunnen bij inlevering voor een aar
dig extra vakantie-centje zorgen.
Als u het voorgaande idee over de
muskusrat wat meer gestalte wilt
geven is het noodzakelijk uw huis
aan de nieuwe omstandigheden
aan te passen. Een totale herinde
ling van de vertrekken zal dan
noodzakelijk zijn. Nu kan het ge
beuren dat u bij het restaureren
van het huls een duidelijk gebrek
heeft aan oude niet meer verkrijg
bare gereedschappen. Geen nood
oude profieltroffels en bijvoorbeeld
schaven worden vanaf volgend Jaar
ter lening aangeboden door de eer
ste „manotheek" die ons land rijk
wordt en ln Den Haag zal worden
gevestigd. In de manotheek
mano betekent hand kunnen
mensen die iets willen restaureren
de gereedschappen vinden die ze
daarbij nodig denken te hebben.
BIJ de manotheek komt ook een
bibliotheek. Daarin zijn beschrij
vingen van oude ambachten te vin
den en worden ook Ideeën opgele
peld over de manier waarop Je hui
zen, schilderijen enzovoort kunt
restaureren.
Tegelijk met de manotheek wordt
er een museuro geopend over het
oude ambacht De oprichter. Joh
Stahlekcer uit Den Haag, zegt met
zijn plannen te willen voorkomen
dat alles wat aan oude ambachten
herinnert ln de prullebak zal ver
dwijnen. 8tahlecker, die zichzelf
een van de laatste handwerkmen
sen noemt hij maakt ondermeer
gif vrije verf wil de manotheek en
het museum over enige tijd aan de
gemeente Den Haag schenken. Om
te voorkomen dat ze mij een subsi
diehengelaar gaan vinden, schenk
ik het spul aan de gemeente. Het ls
mijn enige bedoeling dat de ge
meenschap er wat aan heeft".