Discussie in PvdA rondom
extra bijdrage in partijkas
Veel aarzelingen over conjunctuur
'Socialisatie van de vraag, wat is dat?'
Philips batterijen
die gaan lang mee.
Oplossing werkloosheid zal
uit bedrijfsleven moeten komen
Be:
estuur oneens met de partijraad
1
In hongerstaking
om aansluting
van elektriciteit
Ned. Bank in kwartaalverslag:
PHILIPS
Vbor alles dat heel goed
spelen draaien bewegen verlichten moet....
Meer industriële
activiteit in april
Zuidmolukse
marinier in
woning belegerd
Nederlandse
vrachtwagens
in Milaan vast
Duisenberg heeft het ei van Columbus nog niet gezien
ÜAAN1
IOAG 27 JUNI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
Van onze parlementsredactle
IMSTERDAM Tussen bestuur en kader van de PvdA ls een conflict gerezen over de vraag, of
mi lartljgenoten die op belangrijke posten zijn benoemd of verkozen, kunnen worden verplicht
behalve hun normale contributie ook een extra geldelijke bijdrage te betalen ten behoeve van het
onds „Bijzondere activiteiten" van hun partij.
tb
Ie partijraad die zaterdag ln Ara-
terdam vergaderde, meende van
''n réi: hij sprak zelfs uit, dat leden zo
en bijzondere bijdrage zouden moe-
en betalen, maar het niet doen. uit
njl
NEDERWEERT (ANP) Al
tien dagen ls de 47-Jarige land
bouwer Frans Akkerman uit
Nederweert Limburg ln hon
gerstaking. Hij wil hiermee be
reiken dat zijn woning met
boerderij op het elektriciteits
net wordt aangesloten. Gezien
de afstand tot het plaatselijke
elektriciteitsnet, 1.200 meter,
bedragen de kosten ruim 60.
000 gulden.
Dat kunnen wij niet betalen,
vindt de 21-Jarige zoon Jan.
Daarom proberen we op alle
mogelijke manleren aandacht
op dit feit te vestigen. Een de
monstratie waarbij zijn vader
op een veldbed voor het ge
meentehuls zou worden neer
gelegd ls door ingrijpen van de
politie niet doorgegaan. Wel ls
bereikt dat de gemeente en de
provinciale elektriciteitsmaat
schappij vandaag gaan over
leggen of een oplossing voor
het geschil te vinden ls. Samen
met mr. G. van Buuren uit
Weert die Juridische bijstand
heeft aangeboden gaat zoon
Jan na of een geding uitkomst
kan bieden.
Traag overleg
De burgemeester van Neder
weert. de heer J.' Kessels ver
klaarde dat de komende dagen
een oplossing voor de landbou
wer gevonden moet worden.
De 21-jarige zoon Jan van de
actievoerder ls van mening dat
het overleg wat traag op gang
komt. Volgens hem ls zijn va
der ernstig verzwakt en komt
de bedrijfsvoering van de boer
derij danig ln het nauw nu ook
nog zijn moeder en zijn zus een
zenuwinzinking hebben ge
kregen.
Hij hoopt vandaag het Lim
burgse Tweede-Kamerlid M.
Konings zodanig over deze
zaak te kunnen informeren dat
het Kamerlid vragen zal stel
len. Verder ls hij van plan een
petitie aan koningin Juliana
aan te bieden, wanneer het ov
erleg geen resultaat zal opleve
ren. Hij blijft erbij dat de aan
sluitkosten van ruim
60.000 veel te hoog zijn.
de partij moeten worden gezet. Het
partijbestuur bleek echter niet be
reid, deze uitspraak te volgen. Het
liet zaterdag weten, dat het de roye
mentsprocedure van „wanbetalers"
onder de op hoge posten benoemde
of verkozen partijgenoten niet wilde
inzetten. Wél zal het partijbestuur de
standpunten die over deze kwestie ln
de partij leven, nader uitwerken ln
een notaatje, dat ln september aan
staande zal worden uitgebracht.
De problemen rondom de betaling
van de verplichte bijdrage binnen de
Partij van de Arbeid zijn nogal peni
bel, ln de eerste plaats omdat het
voornamelijk de zeer hoog geplaat
ste partijgenoten zijn die niet blij
ken te willen of te kunnen betalen:
ministers, staatssecretarissen en
burgemeesters. Onder hen worden
de namen genoemd van: Den Uyl,
Duisenberg, Van Kemenade en Van
der Stoel. Hoewel de partijraad heeft
uitgesproken, dat deze ambtsdra
gers eigenlijk behoren te worden ge
royeerd, ziet het partijbestuur daar
niet één, twee, drie de mogelijkhe
den toe.
Twijfel
Belangrijker evenwel ls dat er be
zwaren van formele aard zijn. Minis
ter De Gaay Fortman (binnenlandse
zaken) heeft desgevraagd als zijn
oordeel gegeven, dat een politieke
partij die een bijzondere bijdrage
van ambtsdragers uit de kring van
haar leden verplicht stelt, misbruik
maakt van haar machtspositie. De
minister heeft niet uitgesproken dat
een dergelijke betalingspllcht ln
strijd zou zijn met de zuiveringseed
die politieke ambtsdragers moeten
afleggen, maar ieder ls het erover
eens, dat op dit punt op z'n minst
twijfel ontstaat, zodra betaling van
de bijzondere bijdrage door middel
van dreiging met een royement
wordt afgedwongen.
De zaterdag besproken problemen
zijn actueel geworden, nu ls geble
ken, dat een regeling volgens welke
op politieke posten gekozen of be
noemde PvdA-functlonarissen twee
tot vijf procent van hun salaris stor
ten ln het fonds „Bijzondere activi
teiten", niet werkt. Van het begrote
bedrag komt een kwart niet binnen.
De partijraad heeft overigens zater
dag besloten, de verplichte bijdrage
ln het „Bijzondere fonds" op twee
procent van het Jaarsalaris van de
betrokken functionarissen te stel
len. Het partijbestuur heeft nog
voorgesteld, de wanbetalers te tref
fen door hun namen te publiceren,
maar die sanctie ging de partijraad
niet ver genoeg.
Herkenbaar
Tijdens een discussie over de kabi
netsformatie heeft de woordvoerder
van de Tweede Kamer-fractie, drs.
Van Thljn, verklaard, dat hij van
Den Uyl verwacht, dat deze ook als
formateur herkenbaar zal blijven als
de man die de PvdA-liJst bij de
verkiezingen heeft aangevoerd.
„Niemand zal verwachten, dat Den
Uyl in een grauwsluier zal wegdui
ken om hoe dan ook een coalitieka
binet tot stand te brengen," zei Van
Thljn. HIJ verklaarde, dat de part
ners ln het formatie-overleg zich
vrijdag tijdens een gesprek met Den
Uyl hebben verplicht, nu op volle
kracht vooruit te zullen gaan en „op
geen enkele manier meer te zeuren
of te zaniken over procedures".
Ook dit jaar brengen prinses Beatrix en prins Claus met hun kinderen de vakantie door in
het Italië. Hier een zonnige foto van een gelukkige familie voor het vakantiehuis Elifante in
Porte Ercole.
Van onze redactie economie
AMSTERDAM - Het ls vol
gens De Nederlandsche Bank
moeilijk uit te maken of het in
het eerst kwartaal van dit jaar
met de Nederlandse economie
wat beter is gegaan of juist
niet.
De verwerkende Industrie zag haar
produktle niet stijgen ten opzichte
van 1976 maar daar staat weer tegen
over dat de consumptie van particu
lieren ln de eerste drie maanden van
dit Jaar sterk omhoog ging na het
relatief lage niveau ln het laatste
kwartaal van 1976.
In het verslag over het eerste kwar
taal van dit Jaar zegt De Nederland
sche Bank dat ln een aantal Indus
triële bedrijfstakken wel sprake ls
geweest van een voortgaand herstel.
Genoemd worden de chemie, de
aardollerafflnage en de Industrie van
bouwmaterialen. De conjunctuur
tests over de maanden Januari tot en
met maart getuigen van een geleide
lijk minder ongunstige conjunctuur
beoordeling, aldus de Bank.
PosiUef ls de Bank verder nog over
de verdere opleving ln de bouw.
maar zij z)et ook minder goede ont-
wikkelingen. De export daalde ten
opzichte van het hoge niveau ln 1976
en de daling van de werkloosheid
maakte na februari plaats voor een
hernieuwde stijging.
ADVERTENTIE
De prijsstijging ln de eerste vijf
maanden van 1977 was groter dan
ten Ujde van de opstelling van het
Centraal Economisch Plan werd ver
wacht, zodat de Jaarraming voor
1977 moest worden verhoogd van 6
tot 6.5 procent. Het laat zich aanzien
dat, o.m. door de uit de tegenvallen
de prijsontwikkeling voortvloeiende
hogere Indexatie, ook de loonsom
stijging per werknemer dit Jaar iets
hoger zal uitvallen dan ln het Plan
geraamde 7,5 procent.
De Ned. Bank maakt in het kwar
taalverslag verder nog melding van
de sterke groei van het kortlopende
DEN HAAG De industriële pro
duktle in Nederland is volgens de
jongste cijfers van het centraal bu
reau voor de statistiek in april geste
gen met ongeveer drieëneenhalf pro
cent ten opzichte van maart, en met
ongeveer vijf procent ten opzichte
van april vorig jaar. De hoeveelheids-
index van de gemiddelde dagproduk-
tie, gecorrigeerd voor seizoenbewe-
gingen, bedraagt voor april 121. Dat is
het hoogste niveau sinds de economi
sche inzinking begon. In maart was
het cijfer 117, in april vorig jaar US.
Het jaargemiddelde van vorig jaar
bedroeg eveneens 115, dat van 1975
109.
bankkrediet: 21 procent op Jaarba
sis tegenover 12 procent over geheel
1976. Ook het groeitempo van de
langlopende kredieten bleef hoog.
(Zoals bekend zijn Inmiddels kre-
dietbeperkende maatregelen getrof
fen. red:)
WINTERSWIJK (ANP) Zuidmo
lukse Jongeren hebben vrijdagnacht
het woonhuis belegerd van een
Zuidmolukse familie In Winterswijk.
Het ging volgens de politie om een
wraakactie tegen de marinier John
Titahena. die destijds geridderd is
na de gijzelingsacties ln de 8cheve-
nlngse gevangenis.
De Zuidmolukse Jongeren verden
ken hem ervan dat hij ook betrok
ken ls geweest bij de mariniers-actie
tegen de gekaapte trein in De Punt.
aldus de politie.
Vrijdagavond was de marinier thuis.
HIJ had enkele collega's op bezoek,
toen een dertigjal Jongeren uit de
Zuidmolukse wijk op het pleintje
voor de woning verscheen. De fami
lie Titahena waarschuwde de ge
meentepolitie van Winterswijk die
op haar beurt de hulp Inriep van de
marechaussee. Volgens de politie
lukte het na lang praten de Jongeren
te bewegen weer naar huls te gaan.
Geheel rustig verliepen de gesprek
ken niet. Een ruit van het huls van
Titahena werd gebroken en tot za
terdagmorgen vroeg bleef het onrus
tig ln de Molukse wijk in Winters
wijk.
UTRECHT (ANP) Een konvooi
van zes Nederlandse vrachtwagens,
geladen met 150 ton Chileens koper,
staat sinds woensdag op een doua
neterrein in Milaan. Het Italiaanse
Chlli-comlté belet de vrachtwagens
het doorrijden naar de dichtbij gele
gen eindbestemming.
Dit heeft de vervoersfederatle FNV
gisteravond meegeddeld. Een van
de chauffeurs heeft dit weekeinde
contact opgenomen met de federa
tie die de chauffeurs heeft geadvi
seerd geen pogingen te doen om de
blokkade te doorbreken. „Als het
Chili-comité ln Nederland een der
gelijke actie zou hebben onderno
men, zouden we er ons ook solidair
mee hebben verklaard", zo verklaar
de de woordvoerder van de vakbon
den. „nu het ln Italië gebeurt, doen
we het dus ook."
.Will u dal hier op straal even her-
ialpn?"
door Johan vanWorkum
al DEN HAAG „Sociali-
satie van de vraag? Ik
er vind het erg mooi klinken,
dl maar wat betekent het?
"'Hoe moet je dat invul
len?" PvdA-minister Dui
senberg van financiën
vindt niet dat zijn socialis-
tische geestverwanten het
nuei van Columbus hebben
gevonden om uit de werk-
oj loosheidscrisis te komen.
Zijn partijgenoot Den Uyl
^bracht in zijn rede van 17
gumei in Eindhoven het be-
socialisatie van de
'h'vraag" van de studeerka-
Dat ls zo ongeveer de theorie. Maar
Duisenberg gelooft helemaal niet ln
een algemene vraag-crlsls. „Zeker, ln
bepaalde sectoren nadert de vraag
de verzadiging. Bijvoorbeeld huis
houdelijke artikelen op electronlsch
gebied. Als iedereen een kleuren-tv
heeft, hoeft er alleen nog voor de
vervanging te worden geprodu
ceerd".
Maar neem nu de auto's. Al Jaren
zeggen we dat de markt daar verza
digd raakt. Toch zien we nu een
explosie ln de autoverkopen. De af
gelopen maanden lagen die vijftien
procent boven vorig Jaar ln dezelfde
periode, en op een recordhoogte. Ik
vind het dan ook een zeer terechte
opmerking van prof. Weltenberg (on
derdirecteur van het Centraal Plan
bureau) toen hij (vorige week) wees
op de explosie ln het consumptief
krediet. De mensen hadden kenne
lijk de afgelopen periode niet genoeg
aan hun loon".
<^mer in de politiek.
Socialisatie van de vraag betekent,
ln Den Uyls rede, „dat de overheid
wnlet schuwt de (economische) vraag
die niet vla de markt tot stand komt,
«elf te creéeren. „Uitgangspunt ls de
[edachte dat de werkloosheid vooral
iet gevolg ls van een algemeen te-
3rjikort aan vraag. Het helpt dan niet Verzadiging
vjOm via bezuinigingen en loonmatl-
Ivf 6^8 de bedrijven weer meer winst te
^ten maken. Ze zullen die winst
iofiweh niet gebruiken om te Investe-
lei ten, want er ls onvoldoende vraag
II baar de procfukten die ze zouden
ulB willen maken.
m
m zal de overheid zelf de vraag
n0l boeten opwekken, om de economie
op gang ge houden. Traditionele
maatregelen, zoals een „een-pro
cents-operatie". zullen niet helpen
'tegendeel, de overheid moet Juist
besteden hebben als ze wil
^kunnen voldoen aan de geschapen
ertl -gesocialiseerde vraag",
t
In zijn toespraak ln Eindhoven leg
de Den Uyl veel nadruk op de vele
verschijnselen van verzadiging die
hij waarnam ln de wereldeconomie.
Maar Duisenberg zegt: „Er ls verza
diging op deelterreinen. Maar er ls
geen algemene vraag-malaise. Daar
geloof Ik niet zo ln, minder dan
andere ln mijn nabije (politieke) om
geving. Maar ik geef toe, het is een
kwestie van geloven."
Duisenberg beziet de problemen lie
ver vanuit de sector waarin ze zich
voordoen. Zo ls er bijvoorbeeld de
wegenbouw en de waterstaat, al
vanouds een „gesocialiseerde
vraag", zou Je kunnen zeggen. Maar
Juist ln deze sector ziet Duisenberg
de verzadiging nabij: „De Delta-wer
ken naderen hun voltooiing. De dij
ken zijn ongeveer allemaal op hoog
te. De Zuiderzee levert misschien
nog één polder. (Misschien, want
Duisenberg denkt dat we ln de toe
komst meer behoefte zullen hebben
aan een reserve van zuiver zoet wa
ter dan aan meer landbouwgrond).
Misschien komt er nog ooit een el-
land ln de Noordzee, maar dan heb
ben we het wel gehad. En het bou
wen van wegen nadert ook zijn vol
tooiing.
Nederland kan dus niet meer vol
doende vraag naar waterstaatsacti
viteit genereren. Je kunt dan twee
dingen doen. Of Je vermindert gelei
delijk de produktle-capacltelt. Of je
richt Je op het buitenland. Tenslotte
bezitten we een fantastische kennis
op dit terrein. Wat Je nu ziet gebeu
ren, ls het laatste. En dat ls prima,
zo moet het ook. Duisenberg doelt
hier op de enorme expansie van
bouw- en baggerconcerns ln met
name het Midden-Oosten.
Stadsvernieuwing
Voorstanders van „socialisatie van
de vraag" noemen als voorbeelden
doorgaans de stadsvernieuwing en
een actie gericht op besparing van
energie. Duisenberg is daar vurig
voorstander van. „We hebben ln de
meerjarenplannen (van het nu de
missionaire kabinet) 3,5 tot 4 mil
jard gulden opgenomen voor stads
vernieuwing. Staatssecretaris
Schaefer zal hard moeten werken
om dat te realiseren. De plannen
moeten er eerst zijn, en ook de man
nen. Zo zie je dat er nu al bouwvak
kers uit Engeland worden gehaald
naar Rotterdam, omdat daar weer
spanning ls op de arbeidsmarkt
Ook ln energiebesparing ziet Dui
senberg best een bron voor nieuwe
economische activiteit en veel werk
gelegenheid. Verbetering van appa
ratuur, en vervanging daarvan, en
ook Isolatie van woningen en gebou
wen. „Maar dat zijn geen zaken die
direct de overheid zou moeten beta
len. Isolatie levert besparing op
stookkosten, en betaalt zichzelf.
Hier kim Je als overheid iets doen
langs bestuurlijke weg, via voor
schriften voor de woningbouw en zo.
Bedrijven stichten
Er wordt ook gezegd dat de overheid
zelf zou moeten Investeren en zélf
bedrijven moet stichten, als het par
ticuliere bedrijfsleven tekort schiet
Duisenberg: .Akkoord, wijs me
maar aan waar het bedrijfsleven te
kort schiet. Maar het ls heel moeilijk
om dan specifieke activiteiten aan
te wijzen. Zeker, de overheid kan
zich meer dan het bedrijfsleven per
mitteren om arbeidsplaatsen gesub
sidieerd ln stand te houden. Dat
gebeurt nu ook al. Maar Je kunt niet
permanent blijven subsidiëren. Je
moet het draagvlak, waaruit de
overheid haar middelen moet put
ten, Juist verbreden, ln plaats van er
nog meer middelen aan te onttrek
ken. Uiteindelijk zal er uitzicht moe
ten zijn op positief resultaat, ook als
de overheid Investeert".
En zelfs al zou de overheid bedrijven
stichten, dan nog gaat het slechts
om vijfhonderd arbeidsplaatsen
hier of duizend daar. We komen ech
ter tienduizenden arbeidsplaatsen
tekort Je moet Je beleid om werkge
legenheid te scheppen niet toespit
sen op twee, drie actlvttelten als
stadsvernieuwing en energiebespa
ring.
Die socialisatie van de vraag vormt
zeker een bijdrage. Het ls echter niet
de oplossing. We hebben ln Neder
land duizenden verschillende activi
teiten van voortbrenging. Op die
grote verscheidenheid moet je in-
spelenn".
Nu zijn er afgelopen week aanmer
kelijk somberder cijfers over de eco
nomische toestand gepubliceerd ln
het rapport van ambtelijke topeco
nomen. Als dus het heil niet ls te
verwachten van socialisatie van de
vraag, dan zullen de bezuinigingen
en loonmatiging toch fors moeten
worden opgeschroefd? Duisenberg
wil hier nog niet concreet op Ingaan.
Zijn partij, de PvdA, en formateur
Den Uyl zitten nog te broeden, en
ook ln het demissionaire kabinet
zijn de nieuwe problematische voor
uitzichten nog niet besproken.
Duisenberg: „De cijfers zijn nog erg
onzeker. Het eerste kwartaal bij
voorbeeld Uet ln de Verenigde Sta
ten en Japan een sterke economi
sche groei zien. Als dat zou door
gaan, lopen de zaken als een trein.
Maar ervan uitgaand dat de nieuwe
prognoses Juist zijn, kan geen enke
le regering die naast zich neerleg
gen, daar moet een antwoord op
komen. Het gaat ook niet om exacte
cijfers over 1981, maar om de rich
ting waarin de economie zich be
weegt Ondanks het uitgezette be
leid neemt de werkloosheid toe ln
plaats van af. De richting ls nog
verkeerd. Dat mag geen kabinet ac
cepteren. en dat zal Nederland ook
niet accepteren".
