De eredienst is een feest
Het diepe water tussen werk en kerk
Geen tussenmannetje in de Bovenkerk
[PflkOK KAMPEN
VANDAAR
Voorbijgang
r
Expositie ten br
ramp Roemeniir
Paus waarschuvj;
Lefebvre
ZATEROAG 25 JUNI 1977
KERK
Trouw/Kwartet
door P. Oussoren
Wat moet )e nu ln de krant over een boek schrijven als Je er
alle-n maar opgetogen over bent? Ooed, het wordt dan een
bespreking waarin Je niets hoeft te kraken, en dat mag ook wel
eens; maar het heeft dan zo snel de schijn ervan dat Je gehuurd
bent door schrijver en uitgever, en Je kunt toch ook niet om die
schijn te vermijden minpunten voor het boek gaan verzinnen!
Is er dan helemaal niets negatiefs te
zeggen over Dri« mul drie is negen,
liturgie voor gemeenteleden van de
hand van de lutherse hoogleraar dr
J P. Boendermaker? Over de titel
niet? - Ja. er zijn betere te bedenken;
over de omslag? - er zijn belangwek
kender omslagen te ontwerpen; over
het woord vooral? dat ls het boei
endste niet; over de eerste tien blad
zijden tekst? daarvan ben lk niet
omgevallen. Maar de daaropvolgen
de honderdentwintig pagina's: ln
één adem te lezen!
Prol. Boendermaker schrijft op bb.
21.
Terwijl ik dit schrijf tikken minuten
en uren weg, het wordt ochtend, mid
dag. avond. Zo is het ook voor u alt u
dit leest. Ik schrijf 's morgens anders
dan 's avonds. De tijd doet iets met
mij, het sijn golven waarop je vaart.
De kant dat je erin ondergaat, is niet
gering, soms is het dood tij, somt
snijdt het tempo van je leven je de
adem af. De tijd kan ook kruipen als
iwart olieachtig water in de nachL De
tijd is als het lot, neutraal, dood,
totdat iemand haar tot leven brengt.
Dat doet ieder mens door gedenkda
gen in ere te houden, je haalt je hart
eraan op, of je maakt plannen,
je gedenkt èn je zet paJen nit in de
toekomst. Zo wordt het een beetje je
eigen tijd, zo krijg je tijd, alleen of
samen met een ander of anderen.
Maar je wordt pas bevrijd van het
noodlottige tijdverstrijken door te be
denken en te gedenken dat er in de
tijd van Godswege daden geschied
zijn, die de tijd tot Gods dagen voor de
mensen maken, .dagen des hemels
op de aarde" (Deut. 11:21). Dat kun je
niet theoretisch leren, je kunt al die
daden en woorden, die woord-daden
van God ook niet allemaal tegelijk
gedenken. Je moet het vieren
Als Filippus
Terwijl Uc verder las zijn minuten en
uren weggetikt, en het ls ochtend,
middag en avond geworden, en het
was een feest. Peest om alles over de
eredienst van ieder christenmens ln
één handzaam boekje bij elkaar te
vinden. In de kerken gelden mensen
die „aan liturgie doen" of Jets van
liturgie weten" vaak ais een kaste
apart; daar maken ze het ook wel
eens naar; ze werken vaak met van
zelfsprekendheden (DE psalm van
de zondag, HET gebed voor vandaag
etc.) die voor anderen nog volstrekt
nieuw en vreemd zijn en ook vreemd
en ongewoon blijven als er niemand
is die uitleg geeft
Professor Boenderraaker stapt als
een Filippus bij alle liturgische ka-
merlingen-uit-Morenland in de wa
gen en geeft tekst en uitleg: „liturgie
voor gemeenteleden"; ln opzet be
doeld als kadertraining voor luther
se gemeenteleden, maar geschreven
voor alle (doopsgezinde, calvinisti
sche, evangelische en katholieke)
Hollanders die op gezette tijden ln
vergadering rondom de Schriften
bijeenkomen. Wie nu een „alles" van
liturgie wil weten ln gewoon Neder
lands, leze dit boek. Wie dacht dat
„liturgie" voor een elite was, zal ln de
meeslepende stijl van Boenderma
ker bij de hand genomen worden en
zien dat elke eredienst een feest ls.
en dat elke gemeente dat feest kan
vieren; de schrijver betoogt niet dat
de eredienst feestelijker „xoli kun
nen zijn", hij laat het feest aan de
gang zien, hij neemt méé: kijk eens
hoe mooi dat is. hoor hoe goed dat
zingt! Wie dat „live" van hem wil
meemaken kan op zondagmorgen
om kwart voor zeven Hilversum 3
aanzetten en hem horen preluderen
op de nieuwe (feest)dag.
Als iets niet ln dit boek staat (en
alles over liturgie kan niet ln één
boek) wordt er naar verwézen. en
dat is ook een zeer grote dienst die
men mensen kan bewijzen: verwij
zen naar waar alles te vinden ls. Er
schijnt ln waarheid een herder van
een als 'liturgisch" bekend staande
gemeente in ons land tijdens een
vergadering van de Liturgische
Kring gevraagd te hebben: die psal
men van de zondag en zo. waar
halen Jullie die toch vandaan, ls
daar een boekje voor? Er ls een
boekje voor: men schaffe zich een
„volksmissaal' aan en men heeft al
tijd psalmen en schriftlezingen voor
elke zon- en feestdag, maar 'Drie
maal drie' biedt die gegevens over
het eigene van de feesten der ge
meente ook (ln het voorlaatste
hoofdstuk), uitgebreid met een ver
gelijking van de anglicaanse/luther
se en de romelnse traditie waar de
wegen uiteen gaan. en met verwij
zingen naar gezangen uit het Lied
boek voor de kerken.
De namen van de zondagen worden
er naar de verschillende tradltltles
bijgegeven. Nieuw ls dat ln de zoge
naamde feestloze helft van het Jaar
vier opeenvolgende zondagen na
men van feesten meedragen:
Zestiende zondag na Pinksteren,
vijftiende na Trinltatis:
Zondag omstreeks Joods Nieuwjaar;
Zeventiende zondag na Pinksteren,
zestiende na Trinltatis:
Zondag omstreeks de viering van
Grote Verzoendag;
Achttiende zondag na Pinksteren,
zeventiende na Trinltatis:
Zondag omstreeks het Loofhutten
feest;
Negentiende zondag na Pinksteren,
achttiende na Trinltatis:
Zondag omstreeks Vreugde der Wet.
Waarom
Prof. Boendermaker legt er ook ge
tuigenis van af waaróm:
„De geschiedenis van de christelijke
liturgie is vele malen beschreven en
maar al te vaak begint men bij de
eerste christelijke gemeente. Alsof
die eerste christenen helemaal nieuw
konden of wilden beginnen! De eer
ste christengemeente was vanzelf
sprekend een joodse gemeente, een
groep Joden die pesach gevierd had
den met hun leermeester, het joodse
paasfeest met matzes en wijn zoals in
ieder joods gezin, in iedere groep. Ze
bouwden loofhutten en hielden de
sabbath. In de synagoge hoorden ze
op elke sabbath een volgend gedeelte
uit de thora voorlezen en een gedeelte
uit de profetische boeken. Ze kenden
de gebeden en zongen de psalmen.
Voordat de dodentocht van Jezus van
Nazaret begon, zongen ze de Hallel-
psalmen, waaronder psalm 116 en 118;
vóór zij het wisten hadden ze al ge
zongen dat dat geen dodentocht zou
blijven
Het midden van het boek wordt
gevormd door aanwijzingen voor
het werken met het boek: wie het
dienstbaar wil laten zijn voor krin
gen en werkgroepen in gemeente of
parochie leze de bladzijden 76 t/m 86;
al datgene wat kringen kunnen doen
en wat er te weten ls staat ln de
overige hoofdstukken, of de weg
wordt gewezen: over de Paaswake,
over doop en avondmaal als brand
punten van het leven van de ge
meente, over de „vaste" en de „wis
selende" delen van de eredienst,
over de geschiedenis van de ere
dienst, over de praktijk van de litur
gie. over de kinderen ln de kerk, over
de liturgie van elke dag; een hoofd
stuk met teksten van anderen over
liturgie (deze auteur acht anderen
uitnemender dan zichzelf) en ten
slotte een literatuuroverzicht, onder
het motto: elke schijn van voUedig-
held is denkbeeldig! Terecht want J.
van der Werf's Oefeningen in bet
leerhuis (overal verkrijgbaar), H. A.
J. Wegman, Geschiedenis van de
christelijke eredienst (na Driemaal
drie verschenen), prof. Hoenderdaal.
Riskant spel, onlangs door prof.
Lammens ln deze krant besproken,
en W. Barnard. Binnen de tijd (nog
steeds verkrijgbaar) ontbreken ln
het overzicht en kunnen eigenlijk
niet ontbreken, om hiermee dan
toch nog enige woorden ten nadele
uit te spreken ln de aanprijzing van
dit voortreffelijke werkboek voor
gewone gemeenteleden, kerkeraden.
llturglegroepen, can tores en pas
tores.
Ds P. Oussoren, hervormd predikant
te Utrecht, bespreekt J. P. Boender
maker, „Drie maal drie is negen,
liturgie voor gemeenteleden", 149
bladzijden ln paperback, een uitgave
van Boekencentrum b.v. te 's-Gra-
venhage en de Stichting Lutherse
Uitgeverij en Boekhandel te Araster
dam, prijs 17,90. Bert Kuipers
maakte de tekening bij het artikel.
door A. J. Kiel
Sinds kort ben ik op de hoogte van een nieuwnee, scheld
woord zal lk het niet noemen, laat ik zeggen: een nieuwe
misprijzende aanduiding in het kerkelijk verkeer. Ik haast me
thans, mijn pas verworven kennis uit te dragen. Het bedoelde
woord luidt: tussenmannetje. Voorzover ik weet wordt dit woord
nog alleen toegepast ln de uiterst rechtse hoek van de gerefor
meerde gezindte, maar lk zie niet ln. waarom ook andere modali
teiten het niet op hun repertoire zouden kunnen nemen.
De misprijzing „tussenmannetje" ls
onlangs ln de openbaarheid ge
bracht door de oud-gereformeerde
Eredikant E. du Marchle van Voort-
uysen uit Leersum Deze deed dit ln
de Kamper Bovenkerk, toen hij zijn
hervormde collega T. de Jong uit
Garderen toesprak Ds. Du Marchle
van Voorthuysen liet er geen twijfel
over bestaan, dat hij van tussenman-
netjes weinig moet hebben en de
hoogste lof die hij voor ds. De Jong
had. was dat deze ten minste geen
tussenmannetje was.
Ik neem aan dat nog niet leder hel
der voor ogen staat, wat nu het voor
en tegen ls van een tussenmannetje
te wezen Men moet om te beginnen
weten, dat ds Du Marchle van
Voorthuysen bestuurslid is van de
GBS, de gereformeerde bijbelstich
ting. welke zich beijvert voor het
ins tand houden van de zuivere Sta
tenvertaling. De OBS moet sowieso
/ADVERTENTIE»
USSflboekennieuws
niets hebben van de Nieuwe Verta
ling van het Nederlands Bijbelge
nootschap. doch verwerpt ook de
door het bijbelgenootschap ln om
loop gebrachte herziene versie van
de Statenvertaling (waarin, om één
voorbeeld te geven, het woord „land
palen" vervangen ls door „gebied").
Deze herziene versie kwam tot stand
door een commissie, aan het hoofd
waarvan de voorzitter van de gere
formeerde bond in de hervormde
kerk ds. W. L. Tukker stond.
Welnu. ds. Du Marchle van Voort
huysen heeft die herziene uitgave
van de Statenvertaling eens de Tuk
ker-vertaling genoemd, eraan toe
voegend dat Je net zo goed kon zeg
gen: tussen-vertaling. Een vertaling,
die tussen de (echte) Statenvertaling
en de Nieuwe Vertaling ln bungelt.
En wat ds. De Jong aangaat, deze
staat te boek als een zeer zware
bonder. die het op het terrein van de
bijvelvertaltng en op zendlngsgebled
verder naar rechts zoekt dan bij de
hervormd-gereform eerde activitei
ten. HU ls bestuurslid van de GBS en
gaf zich op voor .de door oud-gerefor
meerden gesteunde Rhodesia-zen-
ding. De afscheldsdienst van ds. De
Jong vond plaats ln de Bovenkerk te
Kampen en bU die gelegenheid prees
ds. Du Marchle van Voorthuysen de
Rhodesla-zendeling als zilnde eeen
tussenmannetje. Oeen ventje Im
mers van de tussen-vertaling!
Dit verhaal komt me uit de pen naar
aanleiding van het onlangs door ons
gepubliceerde bericht dat het
(rooms-katholieke) pastorale team
van de Utrechtse binnenstad geen
kerk ter beschikking wou stellen
voor de herdenking van het koperen
Jubileum van „Confrontatie", de or
ganisatie van verontruste roomsen.
Het team weigerde om polarisatie te
voorkomen. Dit leek me een dom
argument; die weigering zal de pola
risatie Juist bevorderen, want reken
maar dat „Confrontatie" de marte
laar gaat uithangen. Ik wilde toen
tegenover de Utrechtse weigering
het lichtend voorbeeld stellen van
de Kamper hervormden, die hun Bo
venkerk afstonden voor de af-
scheldssamenkomst van de GB8-
man en Rhodesia-zendellng. hoewel
zij konden bevroeden dat uit die
hoek geen vriendelijke woorden ge-
wljd zouden worden aan de arbeid
van de voorzitter van de ook in
Kampen royaal vertegenwoordigde
gereformeerde bond.
BU nader Inzien heb lk echter rrüjn
stukje opgehangen aan dat „tussen
mannetje" en dat komt omdat ik,
speurend naar meer lichtende voor
beelden tegenover de strenge hou
ding van het Utrechtse pastorale
team. een geval van protestantse
gestrengheid ln dit opzicht tegen
kwam. Mij ls gemeld dat ln Maas
sluis de Jonge plaatselijke afdeling
van de gereformeerde bond haar we
kelijkse vergaderingen niet mag
houden in een lokaliteit van de her
vormde gemeente aldaar.
Ik begrijp best dat orthodox Maas
sluis een beetje moeite heeft met
zo'n kersverse afdeling van de gere
formeerde bond en pastorale vraag
tekens zet bU vergaderingen, waar
tegen Je misschien maar een duwtje
hoeft te geven of ze hebben het
karakter van een kerkdienst. Maar
als die bonders nu huur willen beta
len (en dat willen ze), waarom moe
ten ze dan bU een ander kerkgenoot-
schap aankloppen voor een dak bo
ven hun hervormd-gereformeerd
hoofd? Die bonders spitsen de te
genstelling toe, zeggen wellicht de
nlet-aan-bonders-verhurende her
vormden. Maar moet het antwoord
dan een gebaar zUn, dat de tegen
stellingen nog verder vergroot? Zijn
er geen tussenmannetjes in Maas
sluis, die wat meer van geven en
nemen weten? Anders dan ds. Du
Marchle meen lk, dat een tussen
mannetje ook heel goeie kanten
heeft.
De Bovenkerk te Kampen (gezicht op het koor).
Prof. dr C A. van Peurwi
HU IS HET WEER!
U dnik. M bit, MO
awchouwngen over de beWlen» wen hei
woordje God Een analyse van ds bMafc»-
Prof. dr C A van Peureen
HET IS NIET VANZELFSPREKEND!
de n
De Th. Oedemen
OPNIEUW BEGINNEN
124 Ml. IAM
trouwen en (riet) scheeJen.
Th. J Rl(ke
DYNAMISCH RUSTEN
140 Ml. 14.95
Recreatie van mens en meatechappq In hel
lent van de Hel qehwm van de
bftieise recreeiw mag abandon ajn van
lavende drlitenei
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westbtaak 9 Rotterdam
Tel. 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22 Oen Haag
Tel. 070-469445
door P. C. Meijer
Een priester en een maatschappelijk
werkster ln Brabant werken al meer
dan zes jaar ln ongeschoolde produk-
tie-arbeid. Samen schreven ze er een
boek over „De blinde hoek". De titel
geeft al aan waar ze op doelen: de
arbeider leeft en werkt zonder zelf als
mens in het gezichtsveld te komen
van degenen die zowel bij het werk
als ln de kerk aan het stuur zitten.
Elke automobilist kent dat verschUnsel van
die blinde hoek. En het is geen positief punt
bij de beoordeling van een auto als er van
gezegd wordt dat een bepaalde constructie
oorzaak ls van grote blinde hoeken. Zo ko
men ln dit boek over de constructie van het
kerkelUk en het Industriéle leven ook een
aantal bepaald niet positieve punten naar
voren in de twee delen waaruit dit boek is
samengesteld: een werk boek en een kerk
boek.
Vooral het eerste deel het werkboek
heeft nogal wat aandacht gekregen, en te
recht Niet omdat de „constructiefout" van
het Industriële leven de economische fac
tor wint het altijd van de menselijke factor
niet meer dan eens aan de kaak gesteld
sou zijn. Maar hier worden die fout en de
gevolgen daarvan voor mensen vanuit een
meebeleefde ervaring zo indringend aan de
orde gesteld, dat het boekje daarom alleen
al de moeite waard is om te. lezen. Vanuit
diverse perioden ervaring met ongeschoold
fabriekswerk al is het dan geen zes Jaar
herken lk die moe- en interessantloos ma
kende Invloed van dergelijke werkomstan
digheden Dat zullen ook de mensen die
..levenslang" hebben ln dit werk zonder
meer herkennen.
Kansettaa!
Het tweede deel (het kerkboek) heeft bij
mijn weten nauwelijks aandacht gekregen.
Dat ls niet zo'n wonder. Ook de „construc
tiefouten" die daar aan de orde komen, nu
van de kerk. zijn al heel wat keren opge
somd
De kerk heeft te veel geleund tegen mensen
die het maatschappelijk wél gaat. is wereld
vreemd. zwaarwichtig, weinig feestelijk en
zovoort. Hooguit vind Je hier als protestant
nog een aantal onderwerpen, die een typisch
rooms-katholieke atmosfeer ademen: het
pleidooi voor de vrouw ln de kerk, de moeite
met de hiërarchie en het celibaat
Wel doet zich vooral ln dit tweede deel
steeds sterker een bezwaar gelden, dat ook
het eerste deel wel heeft; het ls een tweehon
derd dichtbedrukte pagina's dikke woor
denbrij Als de auteurs claimen „de taal van
onze mede-arbeiders en vrienden" te willen
zijn hadden ze heel wat directer en gewoner
moeten schrijven. Ondanks alle kritiek op
de kerk. lijkt dit boek meer de sfeer van de
„eloquentia sacra" (de r.k. kanselwelspre
kendheid) te hebben dan die van de gewone
man.
Priester en kerkganger
Dit bezwaar over de taal brengt me op een
veel wezenlijker stuk kritiek op dit boek. Als
kerk en werk hier aan de orde komen, be
kruipt Je steeds meer het gevoel van twee
volkomen gescheiden werelden. De twee ko
ningskinderen die bij malkander niet ko
men konden, want het water was veel te
diep. zoals een middeleeuws lied het vertelt.
Aan het eind van het boek komen wel een
paar praktische opmerkingen, die op zich
zelf Juist en waardevol zijn. maar die zijn
bestemd voor parochiepriesters. Alsof dat
de enige zijn waar het over moet gaan als Scholastiek
het over de kerk gaaf Ook hier blijkt, net M
als bij de taal. „de gewone man" toch ook bij
de auteurs „ln de blinde hoek" te zitten Hij
komt er niet aan te pas.
mismoedige opmerkingen over hebben. De
versjes ln Jongerendiensten zijn onvriende
lijk. De tabernakel (de plaats waar in de r.k.
kerk de hostie wordt bewaard, voorheen
vaak een prachtig en zeer kostbaar stuk
schrijnwerk) ls een grijs meterkastje gewor
den. De zaterdagavondmis ls voor mensen
die het maar gehad willen hebben, dan ben
Je er verder vanaf. De veelheid van litur
gisch aanbod maakt kerkgangers tot kijk
spelbeschouwers in plaats van meebelevers
zoals dat met het oude missaal nog wel
het geval was.
Emigranten-nostalgie?
Laat waar zijn, dat alle vernieuwing nog
geen verbetering betekent. Laat ook waar
zijn, dat ln oude kerkelijke vormen een stuk
diepe religieuze beleving heeft kunnen zit
ten, die Je niet moet zien kwijt te raken.
Maar als je „blinde hoeken" constateert ln
de constructie van het kerk-zljn ben Je toch
niet klaar met een nauwelijks onderdrukte
nostalgie naar het verleden. Zeker niet als
die constructie van vroeger de blinde hoe
ken van vandaag veroorzaakt
Misschien heeft het te maken met hun veel
vuldige contacten met mensen die vroeger
nog wel binding met de kerk hadden. Wat zij
nog aan goede herinneringen hebben aan de
kerk ls van vroeger. De kerk zoals die nil
kerk probeert te zijn, met alle grootsheid en
dwaasheid, ls een kerk waar zulke mensen
zich helemaal van vervreemd voelen, en
alleen nog maar meer kritiek op hebben. Zij
zijn uit de kerk geëmigreerd. Net als bij alle
emigranten blijft het beeld van het verleden
gefixeerd en krijgt een steeds groter gouden
randje.
Dat kan verklaren waarom alle kritiek op de
kerk en vooral op de eenzijdigheid van het
priesterschap niet echt overtuigt Het kan
ook niet vanuit een dergelijk denkpatroon,
dat Immers alleen maar de kloof tussen het
gewone en het godsdienstige leven structu
reel bevestigt
De priester-auteur merkt dit zelf. HIJ vertelt
hoe hij soms, op weg naar zijn werk. de kerk
passeert waar hij 's zondags nog ln vol
ornaat als priester voorging en dan een
geweldige vervreemding voelt. Verder dan
deze constatering komt hij niet Het blijven
twee werelden.
Veel stof
Als Je vanuit de kerk het bedrijfsleven wilt
oproepen te breken met standaardoordelen
over „de mensen die toch niets anders willen
en kunnen dan ze nu doen en daar ook
gelukkig mee zijn" en Je vraagt echt oog te
hebben voor mensen en hun mogelijkheden,
dan ls dat terecht. Dan zal de kerk daar ook
ernst mee gemaakt moeten hebben. Die
kerk kan dan geen kerk van priesters zijn
voor de mysteries van het geloof.
Kerk ls gemeente van de Heer, met een
volwaardige en gelijke plaats voor ieder
gemeentelid en voor alle kanten van bet
leven.
Overigens: alle lof voor de Inzet van deze
belde mensen.
Hun boekje biedt veel stof om verder mee te
werken en te studeren.
De gegeven kritiek wil daartoe slechts een
aanzet zijn.
Opmerkelijk is ook dat de auteurs voor
vernieuwingen ln de RH Kerk vaak wat
Het grootste bezwaar van dit boek is. dat
het onuitgesproken werkt met een aantal
typisch r.k. tegenstellingen natuur/eena-
de, natuur/bovennatuur, priester/leek
waarvan de wortels regelrecht teruggaan op
de middeleeuwse scholastiek.
D> P. C. Meijer, induttriepredikant in alge
mene dienst van de gereformeerde kerken
bespreekt: ,,De blinde hoek", een werkboek
en een kerkboek van priesterarbeiders, door
Threes van Dijck en Jan Peijnenburg. Uitge
verij Helmond, Helmond.
TE DUUR
Nog even haal ik iets op uit
verhaal van de bezetene uit h
van Gadara (Markus 5.1-20). H
verzoek staat Jezus de onrein d<
geesten of de onreine geest tqen
te begeven in een kudde zwijwg
Deze, door de geesten aangegT,,
storten zichzelf van de steilte*
meer in. Later in het verhaal fn
op deze gebeurtenis teruggeldt
De bezetene ls genezen, maar d<
Qerasenen zijn hun zwijnen tyn.
Snel is nu de rekening opgemi
Een mens genezen staat tegeige
het verlies van een kudde zwifce
Dat is te duur volgens deze mi
Daar moeten ze op toeleggen;
Daarop volgt dan ook het „ve;
aan Jezus om uit hun gebied ïm
gaan. De transactie ls nu eenr
gebeurd, maar een vervolg ls
ruïneus, vandaar. Jezus is te d
Zijn oplossing van dit geval ki
één keer genomen worden, ma
moet hij maar meteen vertrek
Het is niet moeilijk in te denk]
er gebeurd zou zijn als Jezus
verzoek niet Ingewilligd had.
dat is dat later ook gebeurd,
daar waren niet alleen de Ger
bij betrokken. We krijgen de 1
niet om het geweld dat tegenc
Hem gebruikt is naar één voli
schuiven. Wij samen hebben
rekening opgemaakt en Hem
gedwongen dit leven te verlat
want dit leven was van ons en
hadden daar onze eigen opvat
over. Oenezen, terecht brenge
weer heel maken, dat alles is p
maar het moet onze code niet
aantasten. Het moet niet te di
worden. Gerechtigheid tegent
medemensen in nood is prima
er zijn grenzen. Zo schuiven w
conferentie-tafels. Dat zal duit
moeten zijn. Alles heeft z'n gre
Ook de gezondmaking van de
wereld. Wij moeten er zelf niet
minder van worden.
'8 0
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te O SS (toez.): J. R.
Hanswee rt
GEREF. KERKEN
Aangenomen de benoeming I
raar g.o. en maatschappljlef
het Herbert Visserscollege te 1
Vennep: G. Baerends te Akkre
benoeming tot leraar g.o. al J
chr. lyceum te Arnhem: H.1
Duinen te Utrecht-West.
Benoemd tot wetenschappel^
dew erker aan de theologisch!
teit van de Vrije Universiteit K
sterdam: drs. R. Femho
Ommen.
Tl
GEREF. KERKEN (VRUG.)at
Beroepen te Haulerwijk: J. drg
ter te Hoogezand-Sappemeerns
tt
GEREF. KERKEN (VRIJG. B
Aangenomen naar Zoetermeef* i
Sawyer kand. te Kampen, in
iz
GEREF. GEMEENTEN >lf
Beroepen te Borssele: R. KPf
berg, kand. te Krimpen a.d. p
te Rillandbath-Waarde, Le^r
Ermelo, Wolphaartsdijk, Schil*
zeel, Westzaan, Hilversum, P
wen, Westkapelle, 8prang-Cfn
Klaaswaal. Goudswaard, Waf*
gen. Nuns peet, Amsterdam i
Vogelaar, kand. te Mijdrecht113
!0
BAPT. GEMEENTEN
Beroepen te Winschoten: A. d<^
te Coevorden.
SCHIEDAM - In het StedellW
seum van Schiedam wordt totM
een verkooptentoonstelling a;
den van Roemeense grafiP1
wandkleden. Deze verkooptel
stelling is georganiseerd teOl
van de slachtoffers van de ab
vingsramp, die op 4 maart v|ii
Jaar Roemenië trof. is
Er zijn meer dan 70 grafische
en een tiental wandkleden, wF'
sommige van zeer grote afméM
op deze zeer gevarieerde figP1
en abstract werk van oudere 41
gere kunstenaars expositie.
ROME (AFP/DPA/CIC) n
Paulus heeft aartsbisschop
vre ln een brief gewaarschuwd:
een „onherstelbare breuk", al
febvre zijn plannen doorzet <L
mende maandag veertien per
tot priester te wijden.
De paus antwoordde op eenL
van de rebellerende Franse aa£
schop, waarin deze geschrevet
op bepaalde voorwaarden deL
terwij dingen in zijn se min art eL
Zwitserse Econe te willen uitaj
Tot die voorwaarden behoonf
enkele conciliebesluiten zP
worden herzien, dat de misvf
oude-stijl overal zou worden L
staan en dat Lefebvre's „brf
schap van Pius X" haar kern
goedkeuring zou terugkrijgen I
voorwaarden waren voor del
onaanvaardbaar
Er zijn verschillende straf maiT
len tegen Lefebvre mogelijk!
neer hij toch priesters gaat
Het meest waarschijnlijk lijBf
hij dan tot de lekestaat zal
teruggebracht
