Haring dreigt voor jaren te verdwijnen lecht jaar voor de boeren Prijsverlaging koffie nog weinig meer dan incident. Bedrijfsleven wil meer steun voor export inkomensverschillen groter geworden Schepen lossen per ballon Na stunt van Jac. Hermans en Dirk van den Broek FN V-bonden tegen verdeel- en heers strategie Unilever voor FINANCIËN EN ECONOMIE De haringvangst op de Noordzee is deze week weer stopgezet: de Nederland se vissers, die als enigen in de Europese Gemeenschap in juni mochten uitvaren, hadden de hun toegestane hoeveelheid van 1500 ton haring binnengehaald. Over hoe het verder moet met de visserij in de EG zullen de komende week de Europese ministers opnieuw gaan praten. Tussen de gecompliceerde visserijproblematiek door zal dan ook moeten worden afgesproken wat dit jaar nog aan haring mag worden gevangen en welk deel daarvan de Nederlandse vissers voor hun rekening mogen nemen. In twee artikelen gaan wij nader in op de visserijproblemen. die hun oorsprong vinden in het feit dat ook de zee niet onuitputtelijk is en dat deze de afgelopen dertig jaar wat een aantal soorten betreft, in ernstige mate is leeggevist. VI8SERL7NIEUWS IAfUIDEH. 33 Juni 3 132 kg tong. 20 kisten tarbot en griet. 1004 kisten kabeljauw. 251 kisten scbelrU. 331 kisten wijting. 153 tosten schol. 64 kisten schar. 7» kisten makreel. 112 kisten diverse. Prijzen per kilogram gr tong 15.31-14 tl. gr m tong 1140-13 M. kl. ra tong 13 75-12.74; tong 1 13 96-12.71. 11 10 67-10.39; tarbot 12 34-1144. Per 40 kilogram bot 24-16, r. poon 184-69. horstmakreel 22-16, steenbolk 72-57. Inktvis 144. muilen 336-206. tarbot 363-207. griet 326- 172; kabeljauw I 150-146. 140-109. m 139-102. IV 129-120. V 124'59; schelvis 1 104-132. O 130- 122. m 146-98, IV 114; schol 1120-114. n 149-116. ra 142-82. IV 87-41wijting Hl 9067; makreel I 89. D 87-39. schar 60-30 BE80IOQNOEN VAN DONDERDAO Twintig solo vissers Deen E 202 31 260. Vier Texelaars totaal 44.600. OO 6 7 22 590. YE 25 1.530. OD 7 9.950, 8CH 36 6 070. IJM 19 2 440. IJU 27 1.530. WR 17 1.740, VD 20 1420, 7 URKER8: UK 272 14 630. 200 4.790.199 5.230,145 2 190.137 15 700,135 1.240. 35 960. door Hans Schmit m IDEN De haringstand op de Noordzee is dit jaar lager „""'ooit tevoren aan het begin van het visseizoen. Iedere haring r vafu wordt gevangen, vermindert de mogelijkheid een nieuwe :e N«gstand op te bouwen, en wanneer een totaal vangstverbod is e<tijft, zal binnen één tot twee jaar de haring uit de Noordzee gere verdwenen. Dat betekent dat het lange tijd, zeker tien tot tóe n. lode" ;piafezlB ls' of laj oor sombere voorspelling van drs ar kQorten, bioloog bij het Rijksinti- n devoor Visserij-Onderzoek (RIVO) ardelmuiden, is niet nieuw en komt «rktpnn uitde lucht vallen. Al gerui ld laat de in Kopenhagen zete- Internationale Raad voor On- k van de Zee (ICES) waai ende geluiden horen en advi- hij de haringvangst te beper- et n«en beschermende maatregelen Mfen. 0I^aadgevingen van de biologen Vn weinig gehoor gevonden. 1975 adviseerden zij niet meer 140.000 ton haring te vangen, AI dat jaar werd in totaal 355.000 "UI haring uit de Noordzee en het errak gevist. De Nederlandse rs namen daarvan 70.000 ton hun rekening; daarmee de sten van 1974 met 12.000 ton dire treffend Die opleving is het ge- de I van het ontbreken van bescher- R«pe maatregele»! in de tweede ,ubl van 1975 en de „goede" van- ddiih van toen hebben de kansen op r, w; spoedig herstel van de harings- ju i verder doen afnemen, inis e afjiet najaar van-1975 trokken zij /er ibere conclusies uit die „goede" jus gsten: zij adviseerden voor de irerk rdz.ee de visserij op haring on- icht deüjk stop te zetten en maatre- onc in te treffen om de bijvangst aan h 5e haring in andere visserijen lUbt eel mogelijk te beperken. De vis- v Qden bij Noordwest-Ierland en en Hebriden liepen nog geen direct Ui] aar, maar om een kritieke situa- üs op de Noordzee te voorko- I, zou de vangst wel beperkt eten worden. De situatie bij TTid-Ierland ten slotte vertoonde - veel overeenkomsten met die de Noordzee. De afloop: voor werd de vangst van 160.000 ton ,g op de Noordzee toegestaan; rerd nóg meer gevangen: 183.000 It vervolg laat zich raden: de ha ringwerkgroep van de ICES herhaal de voor 1977 wat zij eerder had ge zegd: stop onmiddellijk met de ha ringvangst. Voorlopig echter heeft Nederland als een soort voorschot op wat nog gevangen mag worden. 1.500 ton haring uit de Noordzee mogen halen. Nederland rekent op een totaal van vier- tot vijfduizend ton, hetgeen voor de visserijbedrij ven (de Nederlandse haringvloot telt 42 schepen) echter nauwelijks een doekje voor het bloeden Is. Daar het Nederlandse aandeel in de haring vangst gemiddeld zo'n tien procent is, valt te verwachten dat dit Jaar rond de 40.000 ton haring zal mogen worden gevangen. En dat betekent voor de haringstand dat deze op nieuw blijft wankelen of nog verder instort. Dat na 1974, 1975 en 1976 ook in 1977 te weinig eieren zullen worden geproduceerd om de norma le aanwas veilig te stellen. Het teruglopen van de haringstand is uitsluitend te wijten aan overbe- vissing; er zijn geen aanwijzingen dat bijvoorbeeld de vervuiling van de zee een rol bij de teruggang speelt. De teruggang verschilt van soort tot soort en is het sterkst bij de haring. Drs. Corten: „Al sinds 1950 is er sprake van overbevissing van de haring. Een van oudsher belangrijke visgrond lag in het zuidelijk deel van de Noordzee. Sinds 1950 is dat gebied achteruitgegaan en geleide lijk verdwenen. Vanuit het zuiden verdwenen naar het noorden toe meer visgronden: de Doggersbank bestaat na 1965 niet meer als paai- plaats. Er wordt al vanaf de Jaren vijftig gesproken over overbevissing en aangedrongen op beschermende maatregelen. Het is echter niet ge lukt afspraken te maken, doordat de zee vrij is en er vele landen vissen. Er hoeft er maar één land niet mee te willen doen en je kunt de af spraak verder wel vergeten. De uit breiding van de visserijzone is een belangrijke voorwaarde voor het treffen van maatregelen. Doordat de HARINGVANGSTEN (x 1000 ton) Noordzee Skagerrak Totaal Advies ICES EG per 1 januari de zone heeft uitge breid tot tweehonderd mijl, is het aantal landen dat mag vissen op de Noordzee aanzienlijk beperkt en kunnen beter maatregelen worden getroffen". Wat de haring betreft lijken die maatregelen niet meer op tijd te komen, tenzij de haringvisserij als nog taboe blijft Anders, zo voor spellen de biologen, is de haring voor lange tijd uit de Noordzee ver dwenen. Drs. Corten: „Overigens zal de haring niet als soort worden uit geroeid; de haring zal wel lange tijd voor de visserij en dus de con sumptie verloren zijn. Hoe lang het duurt eer de stand hersteld is. valt moeilijk te zeggen. De haring bij de kust van Noorwegen waslin 1965 praktisch verdwenen, waarna men een vangstverbod heeft uitge vaardigd. Dit jaar zijn voor het eerst weer een paar kleine schooltjes en, i een onzer verslaggevers IN HAAG Voor de landbouw als geheel zijn de resultaten het afgelopen jaar slecht geweest, t boereninkomen was de tuinbouw niet meegerekend in 1976/77 1.2 miljoen minder dan in >dei|5/76. Daarbij kwam dat de inkomensverschillen groter werden; een ontwikkeling waarvan l00l rdt verwacht dat die de komende jaren in versterkte mate zal doorgaan. „drastische achteruitgang" van iemfinkomsten van de boeren werd zje eren tijdens de presentatie van Landbouw-Economisch Bericht, i ko jaarverslag van het Landbouw- nomisch Instituut, nog eens be- rukt. tudingsgewijs de hardste klap eg de intensieve veehouderij te kerken, waarin de netto-op- ina ngst een halvering te zien gaf van <9- 530 miljoen tot 870 miljoen. Een 'oa iggang toonde ook de melkvee- iderij met een daling van de in- nsten van 3.140 miljoen tot 230 miljoen. De akkerbouw daar- gen zag de netto-opbrengst stij- van 1.810 miljoen tot 2.200 joen. irzaken geschetste ontwikkeling blijkt te- te voeren tot drie oorzaken, na- lijk: De matige stijging (5 procent) van opbrengstprijzen, welke stijging ider was dan in andere jaren; de sterke kostenstijging (15'/. pro- itl. die met name werd veroor- ikt door duurder veevoeder en Dtgoed; het teruglopen van de arbeidspro- ktiviteit als gevolg van de togte L. Douw van de stafafdeling van LEI tekende hierbij aan, dat de «lijke beloning van de boeren in ty'77 slechts 70 procent van de «kende beloningsaanspraken rt, wat inhoudt dat een econo- ich verlies van 2.5 miljard werd •den In 1975/*76 was de „dek- ig" nog 90 procent. De belonings- tèpraken worden samengesteld een „papieren" vergoeding voor >eid van de boer (op basis van de loonkosten), de grond die in ge- uk is (op basis van de netto-pacht) het overig vermogen (voor de arde waarvan een rentevergoe- >g van 8 procent wordt aange- fteni. 4 de ontwikkeling in de glastuin- uw betreft sprak de heer Douw de 'nik uit. dat die minder desa- *us zal zijn geweest dan in de klbouw. De in deze sector slechter Trouw/Kwartet P 15 - R 19 - HS 17 DEN HAAG Het gezamenlijke bedrijfsleven heeft een drin gend beroep op de overheid gedaan voor meer steun. In een brief aan de kabinetsformateur zegt het Centraal Orgaan voor de economische betrekking met het buitenland, dat er voor het behoud en de bevordering van de werkgelegenheid op korte en langere termijn voor de export meer begeleiding en steun van de overheid nodig is. Het Centraal Orgaan is de overkoe pelende organisatie, waarin twintig centrale organij-ties van het inter nationaal werkende Nederlandse be drijfsleven samenwerken. De regering heeft onlangs reeds en kele maatregelen getroffen als reac tie op de exportnota 1976 van het Centraal Orgaan. De jongste cijfers van het CBS over de buitenlandse handel en de sombere perspectieven op langere termijn, maken echter nieuwe regeringsinitiatieven drin gend noodzakelijk, aldus de brief. Volgens recente CBS-ciJfers bedroeg het tekort op de handelsbalans (uit gezonderd de handel met België en Luxemburg) in het eerste kwartaal van dit jaar anderhalf miljard gul den. Slaagt Nederland er niet in de huidige tendens om te buigen, dan moet voor het gehele jaar gerekend worden op een tekort van ongeveer zes miljard gulden, zo merkt het Centraal Orgaan op. Het Is van oordeel, dat nu op korte termijn, In overleg tussen regering en het bedrijfsleven, een beleid moet worden ontwikkeld, dat het mogelijk maakt de huidige handelsbalanssi tuatie te verbeteren ter wille van de werkgelegnheld en op langere ter mijn onder meer onze Internationale verplichtingen te kunnen nakomen. De relatie tussen werkgelegenheid en export dient een centraal uit gangpunt voor het te voeren rege ringsbeleid te zijn. ROTTERDAM De Ameri kaanse expediteur Unsworth gaat gebruik maken van bal lonnen om zeeschepen in ver stopte havens te kunnen los sen. Vooral in het Midden-Oos ten liggen schepen soms maan den te wachten eer ze gelost kunnen worden Het nieuwe systeem zal het eerste gebruikt worden in de haven van Hodei- ha in Noord-Jemen. Volgens directeur Van Groni- gen van het Rotterdamse bij kantoor van Unsworth kan op deze wijze veel geld worden uitgespaard. Iedere wachtdag kost de reder circa 11.000 gul den. In Hodeiha liggen meer dan honderd schepen te wachten. De ballon die voor de operatie wordt gebruikt, heeft een ca paciteit van tien ton (tiendui zend kilo). Later wil men de capaciteit opvoeren tot 20 30 ton. Dan kunnen per dag mini maal 500 ton aan goederen worden afgehandeld. Nieuw is het gebruik van ballonnen voor goederenoverslag overi gens niet. De Amerikaanse ma rine gebruikte deze methode al in de Tweede Wereldoorlog in de Stille Oceaan. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM - Het ziet er niet naar uit dat het initiatief van Jac Hermans en Dirk van den Broek om de koffieprijs 40 tot 80 cent te verlagen op korte termijn uitgebreid navolging zal vinden. Op de iets langere duur zien vele bedrijven wel een prijsdaling. De enige die niet durfde te zeggen of hij binnenkort ook omlaag zou zijn was directeur Van der Woude van De Spar. „De zaak la In studie." zei hij desgevraagd. De heer Van der Wou de voegde daar aan toe er niet over verbaasd te zijn dat juist Van den Broek en Hermans met goedkopere koffie komen, omdat deze bedrijven alUjd agressief zijn op het gebied van de prijzen. „Wij en ook andere bedrijven, hebben weer andere kwa liteiten," aldus de heer Van der Woude. Publiciteitsstunt Douwe Egberts, de grootste koffie- brander van Nederland, noemde de actie van de twee grootgrutters een „publiciteitsstunt". Aan deze stunt offeren ze hun winstmarges op, merkte een DE-woordvoerder op. Douwe Egberts denkt er op het ogen blik niet aan de door dit bedrijf vastgestelde winkelprijzen voor de merkkoffie te verlagen „Toch zal Douwe Egberts niet werkloos blijven toezien als de prijsverlaging een gro te omvang gaat aannemen. Wij wil len uiteraard niet dat we een stuk van ons marktaandeel verspelen." voegde de woordvoerder daar aan toe Zijns inziens geven de inkoop prijzen voor de kruideniers hun ech ter geen aanleiding naar beneden te gaan. Albert Heljn. zowel koffiebrander als koflieverkoper aan het publiek, ziet noch voor Simon noch voor Albert Heljn In de naaste toekomst een verlaging. Het Zaanse grootwinkel bedrijf heeft nog een voorraad voor enkele maanden en die wil men eerst uitverkopen. Bovendien, zo stelt Ai- bert Heljn vast, de prijzen op de termijnmarkt mogen dan wel ge daald zijn, op de werkelijke markt is er nog nauwelijks sprake van een teruggang. Gisteren waren de zogeheten „ihdl- catleprljzen" op de Londense koffie- markt zelfs hoger dan woensdag. Mo gelijk houdt dit verband met berich ten over de dreiging van een nieuwe vorstschade In Brazilië waar het nu winter ia. Uit Argentinië is koude lucht onderweg naar Zuid-Brazilié. een van de belangrijkste koffiecen- tra van het land. Zelfstandigen Uit navraag bij enkele zelfstandige kruideniers in Amsterdam (aange sloten bij organisaties als VIVO, A&O en Végé) blijkt dat ook daar niet wordt gedacht aan goedkopere koffie, al worden sommige „B-mer ken" vaak naar verhouding goed koop verkocht Met die B-merken waarmee doorgaans Gala (Niemeyen of Kalis en Gunnik (van Douwe Eg berts) is bedoeld, wordt ook wel prlj- sreclame gemaakt. Maar ai te veel zoden zet dat niet aan de dijk. De koffie-omzet bij de kruidenier ls on geveer de helft of soms maar een derde van normaal en de mensen kopen nauwelijks meer door recla me. Voor grote prijsverlagingen voe len de zelfstandige kruideniers niets, „dat :s een aantasting van mijn bo terham". ia een van de reacties. Dat Jac Henran* *.ch goedkopere koffie aanbiedt is behalve om reden van publiciteit, ook een kwestie van voorraden. Dat speelt ook bij andere hoewel lang niet alle levensmidde lenzaken. Een woordvoerder van de Unie van Kofflebrandcrs zei nog des gevraagd. dat de distributieprijs van koffie pas op zijn vroegst ln septem ber omlaag kan. De kofflebranders willen eerst van hun huidige idrie maandenj voorraad af tegen de hui dige prijs. Of de distributieprijs van koffie in september daalt hangt af van de situatie op de wereldmarkt op dat moment. „Op basis van de huidige situatie is het inderdaad re delijk. dat de koffieprijzen tegen die tijd iets dalen." aldus deze woord voerder 1972 1973 1974 1975 1976 498 484 295 303 169 67 85 56 52 14 565 569 331 355 183 140 niets waargenomen, maar men is erg voorzichtig voor men weer durft te gaan vangen. In 1970 is rond IJsland de vangst op een wat grotere ha ringsoort gestopt wegens overbevis sing, maar deze is nu zeven Jaar later, nog niet terug. Van een kleine re haringsoort rond IJsland ls daar entegen wel weer <een bestand opge bouwd". De aanbevelingen van de biologen worden in de visserijwereld, begrij pelijk, met weinig enthousiasme be groet en soms heftig aangevochten. Drs. Corten: „Het visserijonderzoek is niet populair en ons wordt vaak verweten natuurbeschermers te zijn en te weinig rekening te houden met de economische belangen. Wij zijn echter geen natuurbeschemers. maar economisch adviseurs. Als men twee jaar terug naar ons geluis terd had en de vangsten beperkt had. zou de haringvisserij er beter voorstaan. Bij een stop zoals die nu wordt bepleit, heb je de zekerheid dat in de toekomst een groot aantal arbeidsplaatsen kan worden behou den. Met wat nu wordt gevangen, is het bedrijf toch niet gered Als de haringstand de tijd krijgt zich te herstellen, kan bij een goed beheer per jaar 700.000 ton haring uit de Noordzee worden gevist. Dat is aan zienlijk meer dan er de laatste jaren wordt uitgehaald. Als je ziet wat eruit komt en wat eruit kin komen, is het duidelijk dat er jaarlijks hon derden miljoen guldens verloren gaan; dat de huidige situatie verlies gevend is. Als de haring voor de Noordzee verloren raakt, kost dat miljarden". Zevenhonderdduizend ton: dat is een hoeveelheid haring die sinds de Jaren zestig ln geen enkel Jaar meer uit de Noordzee is gehaald. Voor een dergelijke exploitatie van de haring is wel een goed beheer noodzakelijk Drs. Corten: „Je moet zorgen voor voldoende volwassen haring die voor aanwas kan zorgen en je moet zorgen dat de aanwas de kans krijgt groot te worden. Daartoe moet je de totale vangst aan banden leggen en ervoor zorgen dat de vis niet op te jonge leeftijd wordt gevangen. Dat kan door afspraken over de maas wijdte te maken en door te voorko men dat Jonge haring bij de vangst van andere vissooorten uit het water wordt gehaald. Sprot, dat wordt ge vangen voor vismeel, komt nogal gemengd met jonge haring voor en meer dan de helft van de vangst van sprot is bijvangst. Hierover is in 1975 een afspraak gemaakt en vol gens de eerste cijfers is de bijvangst aan haring aanzienlijk verminderd, hoewel ik niet weet hoe betrouw baar die cijfers ziin". De haring is niet representatief voor andere vissoorten, waarvan er welis waar enkele ook overbevist worden, maar waarvan er geen direct zo in gevaar is als de haring. Wel leert de geschiedenis van de Noordzee-ha- ring dat ook de rijkdom van de zee op de juiste wijze moet worden be heerd. De maatregelen daartoe zul len volgende week door de ministers van landbouw en visserij van de EG moeten worden genomen Het tweede en laatste artikel in deze serie tal morgen worden geplaatst. UTRECHT De voedingsbonden FNV hebben de gemeenten waarin de Unilever-vleesgroep vestigingen heeft (Gieten, Olst, Oss en Uithoorn) en de plaatselijke actiegroepen ge vraagd om een gemeenschappelijke aanpak van de volgens hen sociaal onaanvaardbare „operatie", die Uni lever voor de vleesverwerkende be drijven op stapel heeft staan. Zoals gemeld, heeft Unilever voor deze' sector een reorganisatie voorgesteld die een verlies van 1800 arbeid splaatsen betekent, waarvan 1250 in Oss. Alleen een gezamenlijk optreden kan naar de mening van de voe dingsbonden FNV een „verdeel- en heersstrategie" van Unilever voor komen. Ze bieden daarom aan, op te treden als coordinator van mogelij ke acties. Belangrijkste punten voor de voedingsbonden zijn, dat Unile ver moet zorgen voor vervangende werkgelegenheid en dat het concert garanties moet geven voor de conti nuïteit van de na de reorganisaties overblijvende bedrijvigheid. „De praktijk met concerns als Unile ver heeft geleerd, dat zij proberen voeding te gevan aan vermeende tegenstellingen tussen groepen die roet hen te maken hebben, zoals werknemers, overheden en pressie groepen", aldus de voedingsfedera tie. Zelf streven de voedingsbonden ernaar, de betrokken werknemers binnen hun organisatie op één lijn te houden. geworden verhouding tussen op brengsten en kosten is waarschijn lijk goeddeels opgevangen door de verhoogde produktiviteit. Slecht De leider van de stafafdeling van het LEI, dr J. de Hoogh wees erop dat, ondanks de slechte resultaten in het afgelopen Jaar, de land- en tuinbouw niet alleen blijft doorgaan met pro duceren. maar dat er zelfs een duide lijk stijgende trend in de produktie zit. Er wordt geïnvesteerd om het voortbestaan van het bedrijf veilig te stellen, zo voegde hij hieraan toe. termeer omdat er buiten de land bouw voor deze mensen meer gerin ge mogelijkheden liggen. Een belangrijk deel van die investe ringen wordt betaald uit een „flink stuk" sparen. Hoewel in vele geval len economisch gezien verlies wordt geleden, ligt het inkomen hoger dan oppervlakkig wellicht wordt aange nomen. Het boereninkomen bestaat namelijk niet alleen uit arbeidsinko men, maar ook uit een zekere op brengst van het vermogen (de rente vergoeding. die wordt berekend hoeft niet te worden betaald), het meewerken van vrouw en kinderen en in een aantal gevallen uit inkom sten uit een nevenfunctie buiten het eigen bedrijf. Daarom schatte hij de besparingen van het afgelopen jaar, ondanks de slechte resultaten, toch nog op zo n twintig procent van het totale inkomen. Spanningen Directeur A. Maris van het LEI waar schuwde nog, dat de landbouw te rekenen heeft met toenemende pro blemen. „De strijd binnen de land bouw wordt heviger", zei hij en wees in dit verband op de vraag naar grond in het streven naar bedrijfs- vergroting en op de hoge grond prijzen. Hij meent dat hierdoor de groeiruim- te voor de Individuele (kleinere) boer kleiner wordt dan de afgelopen vijf tien jaar het geval is geweest en dat daarmee de inkomensverschillen nog verder uiteen zuilen gaan lopen. Daarom ziet hij een behoefte aan een breder „vangnet" voor het opvangen van de breder wordende laag die qua inkomen en levenspeil op een mini mum inkomen verkeren Intussen kunnen de resultaten voor de landbouw als geheel voor 1977/78 nu nog moeilijk worden geschat. Er bestaat echter zeer weinig aanlei ding tot optimisme over de prijs en (daarmee) inkomensontwikkeling. haringstand NOORDZEE Dikke lijn: volwassen stand aan het begin van het seizoen. Dunnen lijn: volwassen stand aan het eind van het seizoen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1977 | | pagina 17