ïoede afzet van
uivelprodukten
Sociaal beleid in
zeevaart begeleid
Economisch beleid Den Uyl niet falikant mislukt
deTijd
deTijd
deTijd
deTijd
deTijd
►ritse voordelen in
uchtvaartverdrag
Auto concurrent voor
geluids- en beeldmarkt
chtpunt voor onze veehouderij
CSO praat over
flatie en
erkloosheid
Minister Boersma installeert commissie
NVV - NKV -
Bisschoppen
houden fusie
niet tegen
Groei wat minder spectaculair
Wie was kaper
Max Papllaja?
Van den Doel
Hollands Diep
Somber perspectief
voor 300 Tilburgse
textielarbeiders
Charles Eyck
Weekblad
RDAG 23 JUNI 1977
FINANCIËN EN ECONOMIE
Trouw/Kwartet p 15 - rs 17 - h 19
i een onzer verslaggevers
SWIJK De problemen waarmee de Nederlandse melkveehouderij wordt geconfronteerd zijn
gering. Maar het is verheugend, dat althans één lichtpunt te noemen is. Dat is de momenteel
de gang van zaken op de Nederlandse zuivelmarkt. De zuivelafzet loopt goed.
H Schelhaas, voorzitter van het
luktschap voor Zuivel, zei dit
■ren in de openbare vergadering
ijswijk. Ter toelichting van zijn
ing wees hij erop dat: de kaas-
luktie in de eerste vijf maanden
dit jaar vijf procent hoger is
eest dan in de overeenkomstige
ode van vorig jaar. Hierbij komt.
de voorraden op dit moment
ergelijking met vorig jaar ver-
iingsgewijs laag zijn;
e produktie van volle melkpoe-
blijft stijgen en in de eerste vijf
nden vijfentwintig procent ho-
was dan vorig jaar. De meeste
RIJS (Reuter) Voornaamste
iten op de agenda van de minis-
svergadering van de Organisatie
>r Economische Samenwerking
Ontwikkeling (OESO) zijn ma
ren om werkloosheid en inflatie
ug te dringen. Dit heeft de secre-
ls-generaal van de OESO, jhr. mr
van Lennep, meegedeeld. De con-
entie wordt vandaag en morgen
Parijs gehouden.
24 landen van de organisatie
len op het ogenblik vijftien mil-
n werklozen, overeenkomende
t 5.3 procent van de beroepsbe-
lring. Dat aantal zal geleidelijk
►eten verminderen.
Van Lennep verklaarde, dat de
nisters zullen besluiten op welke
emene economische groei zij vol-
nd jaar zullen aansturen. Het se-
tariaat van de OESO voorziet
or de eerste helft van het jaar een
jei van het bruto nationaal pro-
kt (gezamenlijke marktwaarde
D goederen en diensten) in de 24
►den als geheel met minder dan
sr procent, vooropgesteld dat het
leid niet wordt veranderd.
►r het lopende jaar verwacht het
toeneming van iets meer dan
r procent. De OESO streeft in de
jaar tot en met 1980 naar een
oei van gemiddeld iets meer dan
f procent per Jaar.
fabrikanten beschikken over een
goede orderportefeuille tot het einde
van het jaar;
ook de produktie van geconden
seerde melk groter is dan vorig jaar
(zo'n vijf procent) en de sombere
verwachtingen van enkele jaren ge
leden vooralsnog niet uitkomen.
Koffiemelk
Volgens de heer Schelhaas blijft al
leen de afzet van consumptiemelk
achter, en wel met twee procent ten
opzichte van het (verhoudingsgewijs
hoge) peil van vorig jaar. Een van de
oorzaken is de afnemende vraag
naar koffiemelk.
Als gevolg van de lagere melkaan-
voer en de al genoemde hogere ver- Mplkhpffinir
koop van kaas, condens en volle ww,lv,rcuu,B
melkpoeder, is de boterproduktie be
perkt gebleven tot tachtig procent
van de produktie van voorgaande
jaren en die van magere melkpoeder
tot zeventig procent. Voor boter kan
momenteel zonder veel moeite een
bestemming worden gevonden, het
zij onmiddellijk, hetzij in het kader
van de particuliere opslag.
De heer Schelhaas waarschuwde
echter dat de gunstige ontwikkeling
op de zuivelmarkt en de hieruit
voortvloeiende prijzen, nog geens
zins de invloed van de voor Neder
land ongunstig uitgevallen „Brussel
se" prijsbeslissingen hebben kunnen
compenseren.
Ook buiten Nederland blijkt de zui
velafzet beter te lopen; bovendien
stijgt de melkproduktle minder dan
vorig Jaar het geval was. Sprekend is
in dit geval de ontwikkeling van de
voorraad mager melkpoeder, „de in
dicatie bij uitstek van de wereldzui-
velpositie". De huidige voorraad van
1.5 miljoen ton (vorig Jaar herfst nog
2.3 miljoen ton) kan, aldus de heer
Schelhaas, zeker niet zonder meer
als een overschot worden gezien. De
botervoorraden zijn nergens exces
sief van omvang.
Drs. H. Schelhaas
^STERDAM Groot-Brittannië heeft belangrijke voordelen
rkregen in een nieuw luchtvaartverdrag waarover gistermor-
met de Verenigde Staten overeenstemming werd bereikt.
t akkoord kwam gistermorgen na
gdurige onderhandelingen om
55 uur tot stand, precies vijf minu-
voordat het 30 jaar oude Verdrag
Bermuda, dat het luchtvaartver-
r tussen beide landen regelt, zou
open. Door de overeenstemming
i plannen van de Amerikaanse
atschappijen PanAM, TWA en
tional Airlines om het verkeer
Europa via Amsterdam-Schip-
I te laten lopen, van de baan.
lgens Britse kringen is overeen-
imming bereikt over nieuwe rou-
i, die de Britse luchtvaartmaat-
ïappijen nieuwe mogelijkheden
■eft veel meer voordeel te trekken
uit het winstgevende transatlanti
sche luchtvervoer. Zij zullen naar 14
in plaats van 9 Amerikaanse steden
kunnen vliegen. Verder zijn de par
tijen akkoord over een methode om
het aantal plaatsen nauwkeuriger te
conformeren aan de vraag, wat be
sparing van kosten zou betekenen
evenals een bijdrage tot het laag
houden van de tarieven.
President Carter zei blij te zijn met
de totstandkoming van het nieuwe
verdrag. In een korte verklaring die
door het Witte Huis werd uitgegeven
zei Carter, dat het verdrag „de we
reld toont dat de warme betrekkin
gen tussen onze twee landen mo
menteel hechter zijn dan ooit".
Bij sommige televisietoestellen is het bedieningspaneel nu geheel uit-
neembaar. Speciale apparatuur voor afstandsbediening is daardoor over
bodig geworden.
Wat betreft de (omstreden) heffing
op melk, die half september Ingaat
en waarvan de opbrengst dit melk
prijsjaar enkele honderden miljoe
nen zal belopen betreft, zei de heer
Schelhaas, dat de melkveehouderij
mag verlangen dat deze gelden in
eerste instantie worden gebruikt om
de moeilijkheden in de zuivel aan te
pakken. Met name noemde hij het
besteden van deze gelden voor het
ontwikkelen van nieuwe produkten
en voor het aanboren van nieuwe
afzetgebieden. Ook is het te overwe
gen uit die pot de ontwikkelingslan
den te helpen bij hun moeilijkheden
om hun invoer te financieren. Hij
merkte hierbij op, dat het om een
commerciële vraag gaat, waar de
voedselhulpproblematiek nog ge
heel buiten staat.
Van onze soc.-economische redactie
DEN BOSCH Bisschop Bluyssen
van Den Bosch heeft gezegd dat de
Nederlandse bisschoppen een fusie
tussen het Nederlands Katholiek
Vakverbond en het NW niet heb
ben afgewezen, zoals hier en daar
wordt gedacht.
Uit het commentaar van de bis
schoppen op het NKV-visieprogram,
zoals dat deze week is verspreid,
mag volgens bisschop Bluyssen niet
de conclusie worden getrokken dat
zij „een spaak in het wiel hebben
gestoken".
In een gesprek met de Regionale
Omroep Brabant ontkende de bis
schop niet dat het episcopaat huive
rig is voor de gang van zaken. Daar
om hebben zij met nadruk willen
stellen dat het belangrijk is dat het
model van de federatie in geen geval
wordt opgeheven alvorens de be
trekkingen tussen geloof, kerk en
katholieke, georganiseerde werkne
mers proefondervindelijk en op be
vredigende wijze zijn geregeld.
„Daarover zijn de bisschoppen dui
delijk bezorgd," aldus bisschop
Bluyssen. „De aansluiting van de
leden op de katholieke levensinspi
ratie, die het NKV in het verleden
met heel veel zorg heeft nagestreefe
en gerealiseerd, dient zo goed moge
lijk te worden voortgezet."
Van een onzer verslaggevers
HAARLEM Omdat de reële inkomens de laatste paar jaar
slechts weinig of helemaal niet toenemen groeit de afzetmarkt
voor radio, televisie en afspeelapparatuur niet meer zo hard als
in het begin van de jaren zeventig. Toen ging men nog uit van
tien procent meer. Maar industrie en handel moeten zich instel
len op 5 ét 10 procent groei per jaar, meent de heer J. A. te Winkel,
hoofddirecteur van ITT-Schaub-Lorenz te Haarlem.
Nadat 1975 voor de radio-, TV- en
afspeelmarkt teleurstellend was ge
weest, trad in 1976 weer een verbete
ring in als gevolg waarvan de totale
omzet In dat jaar opliep tot 2.7
miljard. Wat de verdere expansie
kansen van de beeld- en geluidmarkt
betreft, wees de heer Te Winkel ech
ter op een aantal groepen grotere
uitgaven die om de voorrang strij
den, nu het vrij besteedbare inko
men nauwelijks nog stijgt. Op dit
punt vreest de directeur van ITT-
Schaub-Lorenz (een Duits electron!-
B. en W. bieden
bouwplaatsen
voor ministeries
DEN HAAG B. en W. van Den
Haag hebben een aantal mogelijke
bouwplaatsen aangewezen voor
nieuwbouw van het ministerie van
volksgezondheid en ruimtelijke orde
ning.
Dat heeft wethouder Hardon gisteren
in de commissie voor stadsontwikke
ling meegedeeld. De kans is overi
gens groot dat het ministerie naar
Zoetermeer verhuist. Alvorens even
een definitieve beslissing valt, wor
den echter toch nog de mogelijkhe
den binnen de stad Den Haag beke
ken, zo heeft minister Gruijters des
tijds aan het Haagse gemeentebe
stuur beloofd.
„Ook al gaat het ministerie naar Zoe
termeer, dan gaat in ieder geval het
argument niet op dat Den Haag niets
van zich heeft laten horen", aldus
wethouder Hardon. Welks bouw
plaatsen in de stad bet college heeft
aangeboden wilde de wethouder niet
bekend maken.
camerk) dat de consument de voor
keur geeft aan zijn mobiliteit en
daarom voor de auto kiest en in
directe samenhang daarmee voor
reizen en trekken. Niettemin zullen
naar de mening van de heer Te Win
kel vooral de video-recorder en vi
deo- of beeldplaat naast ingebouwde
mogelijkheden voor teletext de ko
mende jaren een nieuwe impuls kun
nen geven aan de geluids- en beeld-
markt
Kleuren-TV
Op het gebied van de al wijd verbrei
de apparatuur, zijn sommige kleu
rentelevisietoestellen binnen twee
jaar al weer aan vervanging toe. On
geveer 15 procent van de nu gebruik
te toestellen dateert van 1971 of eer
der en de heer De Winkel rekent met
een gebruiksduur van 7 1 9 jaar.
Overigens heeft het Nederlandse
kleuren TV-park inmiddels een om
vang van 2.2 miljoen stuks bereikt
wat ln marketingtermen overeen
komt met een verzadiglngsgraad van
51 procent.
De markt voor zwart-wit-toestellen
daalt al enige jaren, maar er zit nog
wel enige groei in draagbare toestel
len. Mede hierdoor beloopt het gehe
le Nederlandse TV-park nu ruim 5
min stuks; in ongeveer 97 pet van de
Nederlandse huishoudens staat een
TV-toestel.
Ook de geluidsmarkt zal de komen
de jaren met een verminderde groei
rekening moeten nemen. De met
veel gedruis aangekondigde quadro-
techniek laat het wel afweten. De
markt voor portable radio's en mo
no-cassetterecorders valt nu terug,
maar ln opkomst zijn de radiorecor
ders.
DEN HAAG Minister Boers
ma (sociale zaken) heeft op zijn
departement de Centrale Bege
leidingscommissie voor de Ar
beidsvoorziening in de Zee»
scheepvaart geïnstalleerd.
Deze commissie ondersteunt vol
gens een mededeling van het minis
terie, het arbeidsvoorzleningsbeleld
in de zeevaart, in het. bijzonder alle
aangelegenheden die betrekking
hebben op Inhoud en uitvoering van
de regeling arbeidsvoorziening in de
zeescheepvaart. Deze regeling is op
vrijwillige basis overeengekomen
tussen werkgevers- en werknemers
organisaties in deze sector en is gis
teren ingegaan. Tevens coördineert
de commissie de belangen van de
deelnemende partijen.
De Regeling Arbeidsvoorziening
Zeescheepvaart heeft ten doel: het
zoveel mogelijk reserveren van de
werkgelegenheid in de zeevaart voor
Nederlanders, het bevorderen van
een betere kwantitatieve en kwalita
tieve afstemming van vraag en aan
bod ln de zeevaartsector, het verkrij
gen van een beter Inzicht in dit deel
van de arbeidsmarkt
De regeling omvat onder meer een
voorrangsregeling voor Nederlan
ders en met hen gelijkberechtigde
buitenlanders bij de voorziening van
vacatures op Nederlandse zeesche
pen. Voorts is een verplichte centrale
registratie van alle vacatures en van
alle werkzoekenden in de zeevaart in
de regeling opgenomen om meer in
zicht te krijgen in de aard en de
omvang van de behoefte aan perso
neel bij de Nederlandse rederijen,
alsmede van het reëel beschikbare
aanbod van zeevarenden.
Deze registratie wordt uitgevoerd bij
het arbeidsbureau Rotterdam. Een
dependance ln Groningen houdt
zich vooral bezig met de kleine han
delsvaart.
van de heer J. L. Westhoff, hoofdin
specteur-directeur voor de arbeids
voorziening in Zuid-Holland.
(ADl'EHTt VTltl
„Mag ik éven uw aandacht?
vroeg de terroristenleider in de
trein bi| De Punt beleefd
wanneer hij de gijzelaars een
mededeling had te doen. Hard
en grimmig, maar ook
vriendelijk en zachtaardig - zo
is het postume beeld dat uit
gesprekken van P van der Ei|k
en Jet Kunkeler met vrienden,
familie en gijzelaars van hem
oprijst. Ook mr J J Abspoel
over de oorlog der Molukkers
(..De regering hoeft zich voor
haar ingrijpen niet te
verontschuldigen")
„Den Uyl is een van de betere
economen van Nederland, zelfs
van Europa" Een uitspraak
van een gedreven socialist die
zich altijd vergezeld weet van
het Grote Geli|k professor
Hans van den Doel. uitvoerig
geïnterviewd door Ria Kuip
Ordening
De regeling beoogt ook een betere
ordening aan te brengen in aanmon
steringen op buitenlandse schepen.
De minister noemde dit een belang
rijk aanvullend instrument voor het
tegengaan van de toevloed van bui
tenlandse werknemers, die buiten de
legale kanalen om, via de havens en
ook over land. op de Nederlandse
arbeidsmarkt penetreren.
De Regeling Arbeidsvoorziening in
de Zeescheepvaart is een kaderrege
ling. Het is aan de begeleidingscom
missie haar verder uit te werken.
Volgens minister Boersma moet de
aanpak lelden tot een betere afstem
ming van vraag en aanbod op deze
sector van de arbeidsmarkt. De
maatregelen moeten soepel genoeg
zijn om in uiteenlopende en wisse
lende situaties toepasbaar te zijn.
Richtsnoer daarbij is om zo spoedig
mogelijk tot een wettelijke regeling
te komen. De landelijke begelei
dingscommissie staat onder leiding
Elitair? Provinciaal? Lmks?
Stuurloos? Rechts? In elk geva
is het veertiendaags cultureel
magazine na 43 nummers op
de fles Joan Smithuis schreef
een onthullende necrologie
Over de arrogantie van
uitgevers, geheime afspraken
tussen grote concerns en
afgunst onder journalisten
UTRECHT (ANP) Voor circa 300
werknemers van textielbedrijven uit
Tilburg en omstreken, die in afwach
ting van nieuw werk waren onderge
bracht ln een soort tijdelijk reservoir
van arbeidskrachten, dreigt volgend
jaar definitief ontslag.
Reden daarvoor is dat het in tegen
stelling tot de aanvankelijke ver
wachting niet mogelijk zal zijn de
betrokken werknemers in de textiel
weer aan de slag te laten gaan. Dit
heeft districtsbestuurder Herman de
Jong van de Industriebond NKV
meegedeeld.
Ongeveer de helft van de werkne
mers die in het „reservoir" waren
ondergebracht is afkomstig van het
textielbedrijf Sigmacon in Tilburg.
de andere helft werkte vroeger bij de
bedrijven RTI en Goirle Textiel, al
lebei gevestigd in het naburige
Goirle.
In de loop van 75 en vorig Jaar was er
bij deze bedrijven geen emplooi
meer en in afwachting van ander
werk konden de werknemers terecht
bij een zogeheten personeel service
bureau waar ze met steun van de
overheid een 100 procents inkomens
garantie kregen.
Een nieuw boek over James
Ensor bracht bij Charles Eyck
de herinnering boven aan een
merkwaardige ontmoeting in
Oostende, bijna een halve
eeuw geleden En in ..Kunst
achterop beschrijft de 80-
jarige befaamde schilder
hoezeer hij door Van Dongens
portret van de Comtesse de
Noailles is beïnvloed
Overeengekomen werd dat deze re
geling medio april '78 zou aflopen in
de verwachting dat er dan wel weer
in de textielbranche emplooi zou
zijn.
Die verwachting is echter onjuist
gebleken. De situatie in de textiel is
er niet beter op geworden en de
herstructurering in de wollen stof-
fensector waarin met name Sig
macon opereert is om tal van
redenen niet van de grond gekomen.
Volgens de heer De Jong ziet het er
al met al vóór de betrokken werkne
mers somber uit. Niet alleen in de
textiel maar ook in andere sectoren
van het bedrijfsleven heeft Tilburg
nauwelijks nieuwe arbeidsplaatsen
te bieden.
Bon voor proefabonnement
5 weken de Tijd voor 5 gulden
plaats
Iel
Zonder postrrgel renden aan de Tijd
Antwoordnummer 6 Amsterdam
Betaling na ontvangst van acceptgiro
Overal la koop I 2.25
j^^Abonnvmenlvn tel 020 - 2) 31 14
Oor Johan van Workum
EN HAAG Is het economisch beleid van het kabinet Den Uyl falikant mislukt? Het lijkt er veel
Een jaar geleden werden grootscheepse plannen gelanceerd, die ertoe moesten leiden dat
tderland in 1980 hoogstens 150.000 werklozen telt: Maar de nieuwste, nog niet officieel
kendgemaakte berekeningen, spreken over zeker 250.000 werklozen in 1980 als er niet snel
aatregelen worden genomen.
ich is dit niet de gehele waarheid,
it uitgestippelde beleid is namelijk
sommige opzichten ook een groot
cces geworden. De kern van het
leid was dat de bedrijven meer
nst moeten kunnen maken. Ze
uden dan meer kunnen investeren
er zouden meer arbeidsplaatsen
men.
m meer winst te kunnen maken,
Deten de loonkosten worden gema-
d. Dat betekent dus zeer beperkte
D-loonsverhogingen. maar ook
n beperkte stijging van sociale
cmies en belastingen. Vandaar de
n-procents-operatie": premies en
lastingen mogen niet harder oplo-
n dan neerkomend op één pro-
ntpunt van het nationale inkomen
f jaar. Dat betekende minder in-
'mstengroei voor de overheid. Dus
*d een aantal bezuinigingen afge-
'ndigd in overheidsuitgaven en so-
ale voorzieningen
lan
*>f. Peters uit Nijmegen heeft aan
hand van cijfers bekeken wat er
>dsdien van dit beleid is terecht
komen Vorige week schreef hij
over in het economenblad „Econo
misch-statistische berichten". Vol
gens het plan moest de werkloosheid
gaan dalen van 206.000 in 1975 tot
150.000 in 1980. In dezelfde periode
moest het winstaandeel in het natio
nale inkomen weer groeien, van 4
procent in 1975 naar 13 procent in
1980. Het aandeel van sociale pre
mies en belastingen in het nationale
inkomen mocht nog maar heel matig
oplopen, van 52,5 procent in '75 tot
53,5 procent in '80.
Succesvol
Het plan ging vanaf 1976 in. Om van
jaar op jaar een „tijdpad" te hebben,
heeft prof. Peters de weg naar de
doelen in 1980 opgedeeld in vijf gelij
ke parten. Vervolgens heeft prof. Pe
ters de rapporten van het Centraal
Planbureau over de economische
ontwikkeling in 1976 en 1977 ter
hand genomen. De resultaatcijfers
uit deze twee jaren heeft hij gezet
onder de cijfers van het „tijdpad",
wat het volgende beeld oplevert:
De cijfers laten zien hoe succesvol
de operatie tot beperking van loon
kosten is verlopen. Het aandeel van
belastingen en premies in het natio
nale inkomen daalde van '75 op '76
met ééntiende procent en bleef
daarna gelijk terwijl telkens een
lichte stijging was toegestaan. Ook
de groei van het winstaandeel in het
nationale inkomen ligt nog vóór op
het tijdpad, ondanks het feit dat de
CAO-loonstijging na de stakingen
van februari iets hoger is uitgevallen
dan de bedoeling was in de ramin
gen van het planbureau.
Misgegaan
De winstruimte werd verruimd, zelfs
boven het plan. Ook de internatio
nale inflatie vermeld in de tabel
verliep ongeveer volgens het plan.
Door de economische opleving
groeide ook de Nederlandse export
nog wat meer dan volgens plan no
dig was.
Maar vervolgens is er iets misge
gaan: de investeringen bleven bene
den het plancljfer. De hogere win
sten hebben dus niet tot hogere in
vesteringen geleid, concludeert prof.
Peters. Volgens de statistieken is
het deel van de winst, dat voor eigen
nieuwe investeringen in het bedrijf
wordt gebruikt, de laatste jaren aan
het dalen. En het nieuwe regerings
beleid bracht daarin geen kentering.
De uitkomst voor de werkloosheid,
waarom het allemaal is begonnen,
liegt er dan ook niet om. In plaats
van een daling van 11.000, toonde
1976 een stijging van liefst 18.000
werklozen. Nu wordt wel voor 1977
een daling van 11.000 voorzien. Maar
daarmee blijft het resultaat nog ver
achter bij het tijdpad (bovendien
wordt thans al weer getwijfeld aan
die daling van 11.000 dit jaar. terwijl
voor de komende maanden een
1977
1978
1979
1980
Belastingen, premies:
tijdpad
52,7
52,9
53,1
53,3
53,5
resultaat
52,4
52,4
Winstaandeel
tijdpad
5.8
7.6
9,4
11.2
13,0
resultaat
6.5
8.0
Werklozen 1000
tijdpad
195
184
172
161
150
manjaren
resultaat
224
213
nieuwe stijgende lijn in de werkloos
heid wordt verwacht).
Schrikconclusie
Voeg hierbij nog de sombere voor
uitzichten van recente tegenvallers
met de prijsstijging, onverwacht
vroeg opleven van de internationale
inflatie, alsmede een groter aanbod
van vooral vrouwen op de Neder
landse arbeidsmarkt. En voorts
het allernieuwste vooruitzicht
wellicht een nieuwe Internationale
economische Inzinking na 1978.
In politiek Den Haag komen twee
soorten conclusies bovendrijven bij
dit toekomstbeeld. In het CDA.
vooral bij de rechtervleugel, luidt de
schrikconclusie dat er nog veel meer
van hetzelfde moet gebeuren: veel
meer bezuiniging op overheidsuitga
ven en sociale voorzieningen, een
nullijn ex of minlijn voor de inko
mens.
Ook bij de PvdA leeft het besef dat
het zonder nadere maatregelen niet
goedkomt. Maar het nieuwe wordt
daar niet zozeer gezocht in meer van
hetzelfde. In PvdA-kring gaan de
gedachten naar meer overheids-
drang op de ondernemingen om tot
investeren en het scheppen van ar
beidsplaatsen over te gaan. De wet
SIR (selectieve investeringsrege
ling, een vergunningenstelsel voor
grote investeringen) moet in PvdA-
visle worden uitgebreid van de rand
stad tot het hele land.
Ook wordt gezegd dat bedrijven on
danks verruimde winsten niet vol
doende investeren omdat zij geen
afzet verwachten voor hun omzet
groei. De overheid zou daar dan
moeten inspringen door zelf vraag te
creëren, behoeften te wekken en ver
volgens met overheidsactiviteit die
behoeften te bevredigen. Hiervoor
wordt in PvdA-kring de term „socia
lisatie van de vraag" gebezigd. Ge
dacht wordt aan zaken als stadsver
nieuwing, milieu-investeringen, wel
zijnswerk.
Niet helemaal eens
Hoe denken de deskundigen bij het
Centraal Planbureau zelf nu over de
gang van zaken? Prof. Weitenberg,
onderdirecteur van het Planbureau,
is het niet helemaal eens met de
werkwijze van prof. Peters wanneer
deze de weg naar het doel in 1980 wil
laten afleggen in gelijke stappen per
jaar. „We kwamen uit een diep con
junctureel dal, ln 1976, en de weg uit
zo'n dal gaat dan eerst sneL De
eerste jaren naar 1980 moeten dan
dus grotere stappen worden ge
maakt dan de laatste jaren. Dat is
dan ook met het winstaandeel en
met belastingen en premiestijging
gebeurd. Dit betekent wel." aldus
prof. Weitenberg, „dat de conclusie
dat de ontwikkeling van de werkge
legenheid achterblijft op het plan.
zich nog scherper opdringt." Maar
om nu drastische nieuwe ingrepen
te doen. vindt prof. Weitenberg toch
niet nodig.
Zijn verhaal Is: „We zijn in de huidi
ge situatie geraakt door een proces
van meer dan tien jaar. Toen m 1964
de loonexplosie kwam. riep ledereen
meteen ach en wee. Maar in 1964 en
1965 bleven de gevreesde gevolgen
uit. Het heeft tien jaar geduurd
voordat dit proces leidde tot aantas
ting van werkgelegenheid. Daarom
moeten we ook nu niet resultaat
verwachten al na een of twee jaar.
Daarvoor is het nog te vroeg."
Doorgaan
Weitenbei'g's recept luidt dan ook:
gewoon doorgaan op de ingeslagen
weg Hij maakt daarbij wel de op
merking. dat het wellicht niet zal
lukken het doel van 150.000 werklo
zen al in 1980 te bereiken. Maar dat
komt dan vooral doordat het aan
bod op de arbeidsmarkt groter zal
zijn dan vorig jaar werd geraamd.
Het valt echter niet te verwachten
dat ook dit grotere aanbod nog ln
enkele Jaren tijds met aanvullende
maatregelen zou zijn op te vangen.
Dat zal meer tijd vergen
Daarnaast wijst prof Weitenberg
erop, dat de feitelijke bevriezing in
1976 en 1977 van het aandeel van
belastingen en premies in het natio
nale inkomen, niet het resultaat is
van bezuinigingen De oorzaak er
van ligt in het gebruik van „meeval
lers" de reserves aan premiegelden
bleken veel groter dan nodig. Hier
door konden de groeiende lasten
worden opgevangen zonder premie
verhoging Die meevallers zijn nu
echter op. Als de komende Jaren
hetzelfde resultaat bereikt moet
worden, dan zullen de voorgenomen
bezuinigingen echt moeten worden
uitgevoerd.
