Ds Metiary niet achter
manier van actievoeren
Ruzie met de
buren?
Onbeantwoorde vragen
jn Vlissingse moordzaak
Reddingbrigade gooit het bijltje erbij neer
hoofd school Bovensmilde weggetreiterd
Getijcentrale is
te duur en te klein
Medisch student zit
vast in Griekenland
als u niet helemaal N
zeker bent van het licht ln
Philips f litslampjes
Jomité uit de bevolking in gesprek met Tweede-Kamercommissie
In monding van Oosterschelde
Eerste reactie na gijzelingen Drente
rs
Royal Nederland
erdediger: 'Dit is een Simenon-verhaal'
Ouddorp geeft geen geld in verband met zondagsheiliging
daar blijft'n mens gezond bij!
Acht jaar geëist
na dodelijke steek
FLE
W-
ÏNSDAG 22 JUNI 1977
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
GA onze parlementsredactie
(EN HAAG De voorganger van
l hoofdonderwijzer van de open-
ire lagere school Ln Bovensmilde
enkele Jaren geledt weggetrei-
•rd door de Zuidmolukse gemeen-
•hap van dat dorp. Daarbij wer
en onder meer zowel bij de school
6 bij de vorige hoofdonderwijzer
veiuis de ruiten regelmatig inge-
n x>id.
Hijs toen de huidige hoofdonderwij-
:t t Van der Vliet enkele jaren gele-
»n de zaak overnam keerde rust
r ©d de school, die deze maand
.ternationale bekendheid kréég
i >or de dagenlange gijzeling van
>en{ schoolkinderen, weer wat terug.
iat als onderdeel van de treiterijen
pk een maal een gymnastiek-
onderwijzeres en enkele schoolkin
deren enige tijd door Zuldmoluk-
kers zouden zijn gegijzeld, werd
gisteren in kringen van ingewijden
niet als een echt serieus verhaal
aangenomen. Het verhaal werd ver--
spreid door het „comité uit de be
volking van Bovensmilde", dat gis
teren in Den Haag een gesprek had
met de bijzondere commissie van
Tweede-Kamerleden voor Zuidmo
lukse zaken. Het comité, dat direct
na de gijzelingen een bllksemen-
quête organiseerde onder de bevol
king van Bovensmilde naar de me
ning over Zuidmolukkers, had om
dat gesprek gevraagd.
De onenigheid tussen de vorige
hoofdonderwijzer en de Zuidmo
lukse gemeenschap of delen daar
van zou vooral ontstaan zijn door
gebrek aan wederzijds begrip.
Onder de Nederlandse bevolking
van Bovensmilde leeft overigens
momenteel weer een grote angst
voor vergelijkbare represailles, het
geen gisteren onder meer bleek uit
het feit dat de drie vertegenwoordi
gers van het comité gisteren na het
gesprek met de Kamercommissie
ln Den Haag schielijk door een ach
terdeur de zaal verlieten, om niet
door de tv-camera's van het Jour
naal te worden opgenomen. De
voorzitter van de Kamercommissie
het W D-Tw eed e-Kamer lid mevr.
Kappeyne-van de Copello verklaar
de dat angst voor represailles na
herkenning het enige motief was
voor de wens van het comité om
volstrekt anoniem te blijven.
Bij de Kamerleden bestond giste
ren groot begrip voor die wens van
de Bovensmilders. De situatie is
erg explosief, aldus een van de Ka
merleden na afloop van het ge
sprek. Na het gesprek, waarin vol
gens de Kamerleden overigens
geen nieuwe gezichtspunten naar
voren kwamen, hadden de Kamer
leden een positieve indruk van het
streven van het actiecomité over
gehouden, al waren er ook nuance
verschillen ln de meningen.
In kringen van de Tweede Kamer
raakt men er overigens steeds meer
van overtuigd dat de kapers in de
trein en in de school ln feite ge
stuurd zijn door andere Zuidmo
lukkers die niet aan de kaping heb
ben meegedaan. Dat sluit ook aan
bij uitlatingen van minister Van
Agt bij het .begin van de gijzelin
gen, als zou er „een brein" buiten
trein en school achter de acties
hebben gezeten.
Naar verluidt waren de acties ln
trein en school door de actievoer
ders niet gecoördineerd. De bezet
ting van de school zou niet tevoren
zijn gepland. De vier bezetters kre
gen op het laatste moment te horen
dat zij niet aan de trelngljzeling
mee mochten doen, waarop zij te
zamen besloten de school te bezet
ten. In dit beeld passen ook de
feiten die naar voren kwamen tij
dens de gijzelingen, toen de trein
kapers nauwelijks contact wensten
met de schoolbezetters via de door
de autoriteiten geleverde directe
telefoonlijn.
Vanmorgen wordt het regerings-
verslag over de gijzelingen gepubli
ceerd. Morgen debatteert de Ka
mer over alle feiten.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Een getijcentrale in de monding van de Ooster
schelde is, ook bij gestegen olieprijzen, economisch volstrekt
onhaalbaar. Zo'n centrale zou stroom produceren tegen een
kostprijs van 35 cent per kilowattuur (kWh). De elektriciteits
prijs voor grote afnemers is op het ogenblik ongeveer zeven cent
per kWh.
Tot deze conclusie komt het kwar
taalbericht van de Deltawerken. De
mogelijkheden waren opnieuw beke
ken, omdat de voorwaarden voor een
eventuele getijcentrale de afgelopen
Jaren anders zijn komen te liggen.
De gestegen energieprijzen, de op
merkelijke ontwikkeling van de tur
binetechniek en het besluit om de
Oosterschelde open te laten, zijn
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM Ds. S. Metiary, de voorzitter van de Baden Persatuan (het
Zuidmolukse overlegorgaan) heeft gisteren voor de Avro-radlo in een korte
verklaring voor het eerst gereageerd op de gijzelingen ln Drente.
(ADVERTENTIE)
je
Geluk bij een ongeluk dat de rechtsbijstandverzekering
van Royal Nederland geheel aan uw kant staat
verzekering maatschappij nv
Op de vraag waarom desondanks de
Zuidmolukse (kerkelijke en politie
ke; leiders toch achter deze acties
staan, noemde ds. Metiary als reden
dat de door deze Jongeren gestelde
eisen niet verschillen van de eisen
die de leiders 25 Jaar lang gesteld
hebben en waaraan de Nederlandse
„WIJ Zuidmolukse leiders zullen het regering 25 Jaar lang geen aandacht
niet ln ons hoofd halen om dergelijke heeft geschonken,
acties te plannen, die resulteren ln
het leed berokkenen aan anderen of ..Het moet duidelijk worden dat wij
hun dood ton gevolge kunnen heb- niet achter de manier staan waarop
ben en waarbij ook Zuidmolukse de acties gevoerd zijn, waarbij leed
Ds. Metiary verwierp alle sug
gesties als zouden de Zuidmo
lukse leiders zelf en met
name hij de acties ln Bo
vensmilde en Onnen hebben
gepland.
jongeren gedood zouden kunnen
worden ot Jarenlange gevangenis
straf moeten uitzitten, terwijl de lei
ders zelf bulten schot blijven".
n een onzer verslaggevers
klDDELBURQ Frans van
K„ die drie geweerschoten
te op de Vlissingse caléhou-
Zee Cor J. was een willoos werk-
Jte van diens vrouw. „Maar
5nTft hij hem werkelijk dood-
ichoten, ol lag Cor al dood
de bank? Kan Van de K. het
stadchtoffer zijn geweest van
npe» satanisch plan om Cor uit
M',weg geruimd te krijgen en
de dader te doen zijn?"
d* ^raadsman van Van de K., mr. R.
i Meggelen, haakte op de tweede
i van de behandeling van de
vaprdzaak die voor de rechtbank in
Idelburg diende met deze vragen
)p de twijfel die de man zelf had
jit over de vraag of hij de caféhou-
werkelijk had gedood. De raads-
zei het zelf een onwaarschijnlijk
te vinden, maar hij stelde wel
dat ln deze gecompliceerde
van alles mogelijk was geweest
lat niet is nagegaan of het door
nnaar van mevrouw M. J.-S.
in en door haar zoon Jan klaar-
itte geweer ook niet een losse
had bevat.
td zou ln dat geval K. voor
n kunnen zijn geweest, maar
aantal ln het lichaam gevonden
iels zou geklopt hebben met de
ir K. geloste schoten. K. was op
idee gekomen, toen hij had ge-
d dat een schot van heel dicht-
'as gelost, terwijl hij staande bij
turopening van de kamer, waar-
ir op de bank lag, nog een keer
het raam af had geschoten.
leldkails
ze\ de raadsman van H. S„ de min-
ir van mevrouw J., mr. M. J. van
■itum, vond dat in deze zaak een
j Ital vragen onbeantwoord Is ge
ileden. De tweede zoon Arie heeft
lens het vooronderzoek verklaard
1st zijn moeder te hebben ge-
^toen die zijn vader dood-
t. Later meldde Arie zich bxj de
Itie als moordenaar van zijn va-
en a Hij bleek daarbij van zoveel
af te weten, dat het voor de
enkele dagen vaststond dat
dejde dader ook was. Maar hij trok
le dagen later zijn bekentenis
wordt aangedaan aan zichzelf, aan
hun familieleden en aan hun mede
mensen. Maar wij staan wel achter
het doel waarnaar gestreefd wordt."
De Jongeren die de acties hebben
uitgevoerd zijn, aldus ds. Metiary,
geen misdadigers maar welopgevoe
de Jongeren. Toch durven zij terwil-
len van onze strijd om het zelfbe
schikkingsrecht van de Zuidmoluk
kers zo'n grote verantwoordelijkheid
op zich te nemen, die ook voor mij
onbegrijpelijk is".
Over de toekomst zei ds. Metiary:
„Eén ding weet lk dat wij ondanks
het optreden van de Nederlandse
regering, waarbij deze Jongens de
Kao_ dood hebben gevonden, niet zijn ver-
de slotsom dat de haar aangewreven 2wakt, maar Juist gestimuleerd wor-
1 clde.neefimetlu maar hatrplrlfpllilr tc -
leidstersfunctie maar betrekkelijk is
geweest.
„Dit is geen zaak la Agatha Chris
tie, maar een Simenon-verhaal,
waarin alle omstandigheden, hoeda
nigheden, complexen en Invloeden
een rol spelen." Mr. Brinkman zei
dat ln het langzaam maar zeker naar
moord geleld hebbende proces min
naar 8. een kataliserende rol heeft
gespeeld. De vraag is, vond hij, of
mevrouw J. werkelijk zo ver geko
men zou zijn als hij haar niet steeds
sterker had aangemoedigd ln het ge
vecht tegen haar man.
Alle raadslieden vroegen voor hun
cliënten een lagere dan de geëiste
straf. Met veel klem deed dlt mr. E.
H. A. Schute voor Jan, wiens aandeel
het kleinst is geweest en die zich
heeft laten lelden door zijn verlan
gen naar liefde.
De rechtbank doet woensdag 29 Juni
uitspraak.
den. Ik geloof en wij eisen het ook
van onze Jongeren dai dergelijke
acties niet meer mogen gebeuren.
Maar de Nederlandse regering moet
vanaf nu een begin maken. Wij eisen
dit," aldus ds. Metiary in een voor de
radio voorgelezen verklaring.
Ten overstaan van burgemeester Vonhoff van Utrecht heeft
prinses Christina's echtenoot de heer Jorge Ouillermo op het
domstedelijke stadhuis de acte van aangifte van de geboorte
van zijn zoon Bernardo Frederico Tomas getekend. Het jongetje
dat de Amerikaanse nationaliteit krijgt, heeft als roepnaam
Bernardo.
,,Er is geen lol aan om tante een
geheim te vertellen. Ze vertelt het
toch aan niemand door
(ADVERTENTIE)
in. Hoe kon hij echter al die details
weten?
Als Van de K. niet de moordenaar is
en daar ging het mr. Van Bentum
om dan kan dus geen mededader
schap worden verweten. Volgens de
raadsman kan dit tóch niet, omdat
hij met het verschaffen van het wa
pen slechts heeft meegewerkt. „8.
geeft de door hem gespeelde rol vol
mondig toe. Hij wist wat er gaande
was, maar stond buiten het voor
mededaderschap vereiste gezamen
lijk overleg."
Onbewijsbaar
Mr. Van Bentum noemde de moge
lijkheden dat niet Van de K., maar
iemand anders Cor J. heeft doodge
schoten, onbewijsbare theorieën.
„Maar mevrouw J. wordt in het psy
chiatrisch rapport wel een zeer intel
ligente vrouw genoemd en hoe zij
alle figuren ln het drama aan een
draadje had is wel duidelijk ge
bleken."
De officier van Justitie zei in zijn
repliek dat dit ongetwijfeld waar
was, maar dat de afwikkeling van
deze zaak tijdens het vooronderzoek
geen enkele twijfel had laten be
staan over de gang van zaken zoals
deze tijdens de terechtzitting was
ontvouwd. Overigens gaf hij toe dat
er onbeantwoorde vragen waren.
„Misschien heeft nog niet ledereen in
deze zaak precies uit de doeken ge
daan wat hij weet."
Reagerend op een opmerking van
een der raadslieden dat de uitgebrei
de keuze aan schuldmogelijkheden
die hij de rechtbank in de tenlaste
leggingen had gelaten niet bepaald
van een voor het Openbaar Minis te-
voor Nederland een unieke zaak Is.
Vandaar dat ik niet enkele maar
verschillende ankers uitgegooid
heb."
Leidstersfunctie Van een onzer verslaggevers
Mr. Ch. Brinkman verdedigde me-
vroüw J. Hij begon met te zeggen dat GOEDEREEDE Ouddorp, gemeente Goedereede, op de kop van het Zuidhol-
hij niet alleen van de officier, maar landse eiland Goeree-Overflakkee, zit sinds vorige week vrijdag zonder vrijwilli-
?Zr LSJfhTJmi &e strandreddingbrigade. Die krijgt dit jaar geen extra-subsidie om de boten te
Kimt^tvoeriK^in^p^d^psychoiogi- repareren en om de nieuwe strandwachtcommandant, Walter Ouyt, te betalen,
sche kant van de zaak en kwam tot Guyt zal. als de zaak niet wordt opgelost, meteen weer moeten worden
ontslagen.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De 27-Jarige me
disch student Jaap van der
Laan uit Utrecht mag Grieken
land niet verlaten. Van der
Laan wordt beschuldigd van
belediging en verzet tegen de
politie. Hij moet zich sinds het
begin van deze maand ter be
schikking houden van de Jusi-
tie in afwachting van een hoge
re beroepszaak tegen hem.
Van der Laan werd ln eerste Instan
tie vrijgesproken, maar het open
baar ministerie tekende toen hoger
beroep aan. Het Is nog niet duidelijk
wanneer de zaak ln hoger beroep
tegen Van der Laan zal dienen.
Vrienden van Van der Laan, die zich
ln het comité „Jaaps vrienden" heb
ben verenigd vrezen dat het nog ge
ruime tijd zal duren voordat de zaak
opnieuw voor de rechter komt. Ook
hebben zij hun twijfels over de mo
tieven van zijn aanhouding.
Volgens het comité bezocht Van der
Laan rond 20 mei ln Athene een
bibliotheek in opdracht van het in
stituut voor sociale geschiedenis in
Amsterdam. Op de bibliotheek ont
moette hij enkele Grieken, die Van
der Laan meenamen naar hun huls.
De politie deed daar later op de
avond een Inval waarbij alle aanwe
zigen, drie Grieken, twee Fransen en
Van der Laan, werden gearresteerd.
Tijdens de arrestatie ontstond er een
handgemeen, waardoor de drie Grie
ken twee dagen in een ziekenhuis
hebben gelegen. Klachten over ge
luidsoverlast waren volgens de poli
tie aanleiding tot de Inval.
Twee weken na het Incident werden
alle verdachten tijdens een twee da
gen durend proces vrijgesproken.
Volgens het Utrechtse comité Is de
Griekse procureur-generaal toen di
rect in hoger beroep gegaan.
even zo vele factoren die ten gunste
van elektriciteitsopwekking uit wa
terkracht werken. Eerdere studies
die tot de onhaalbaarheid van zo'n
project concludeerden, zouden dus
verouderd kunnen zijn.
In de huidige situatie zou een getij
centrale een dubbelrol kunnen spe
len als afsluitbare doorlatende dam,
waarbij de turbines als afsluitmiddel
zouden dienen. In de normale, open
toestand, zouden de turbines door
eb- en vloedstroom ln beweging wor
den gehouden. Deze oplossing was ln
het verleden, bij de plannen voor een
volledig afgesloten Oosterschelde
niet mogelijk.
Volgens de nieuwe studie zouden in
de drie Stroomgeulen van de Ooster-
scheldemonding ongeveer driehon
derd turbines met een doorsnee van
zes tot tien meter kunnen worden
gebouwd ln speciaal te construeren
caissons. Het project zou ruim zeven
miljard gulden gaan kosten. Daar
van zou mogen worden afgetrokken
de ongeveer twee miljard voor de
pijlerdam die nu op stapel staat.
Maar de netto Investering van vijf
miljard voor een centrale met een
gemiddeld vermogen van 170 mega
watt zou tot volstrekt onaanvaard
bare stroomprljzen lelden. En het
mlljardenproject zou niet meer dan
1,3 procent bijdragen aan het vermo
gen van de gezamenlijke elektrici
teitscentrales die op dit moment ln
Nederland staan. In vergelijking met
bijvoorbeeld het streefcijfer van het
nationaal onderzoeksprogramma
windenergie 15 tot 20 procent
zou een Oosterscheldecentrale een
zeer minimale bijdrage aan de ener
gievoorziening betekenen.
ROTTERDAM (ANP) De officier
van Justitie ln Rotterdam mevrouw
mr. A. G. Korvinius heeft gisteren
acht jaar gevangenisstraf geëist te
gen de 33-Jarige Stanley S. De man
wordt ervan verdacht ln maart van
dit Jaar zijn 2&-Jaar oude vriendin
Vivian Johanna Pinas ln haar wo
ning in Rotterdam door messteken
om het leven te hebben gebracht.
Volgens het psychiatrisch rapport
was Stanley op het moment van het
misdrijf verminderd toereke
ningsvatbaar. De officier van Justi
tie hechtte weinig waarde aan de
bevindingen van de psychiater om
dat deze volgens haar te veel op de
verklaringen van de verdachte was
afgegaan. Wel geloofde zij dat de
verdachte een primitief reagerende
man was.
Hoewel de officier zei ervan overtui
gd te zijn dat het om moord met
voorbedachten rade ging, liet zij
deze tenlastelegging vallen omdat
zij vreesde dat de rechtbank dit niet
kon bewijzen. Doodslag achtte zij
wel bewezen. Jaloezie bleek de be
langrijkste oorzaak waardoor de
verhouding tussen Stanley en Vi
vian uiteindelijk uitliep op de steek
partij.
(ADVERTENTIE)
Hulp
Een woordvoerder van het mlniste-'
rie van Buitenlandse Zaken in Den
Haag heeft meegedeeld dat Van der
Laan hulp krijgt van de Nederlandse
ambassade ln Athene. Een woord
voerster van het Instiuut voor sociale
geschiedenis zei dat Van der Laan
naar Athene was gegaan om daar
materiaal voor het instituut te verza
melen. Volgens het instituut heeft
Van der Laan een aanbevelingsbrief
van het instituut meegekregen.
Geslaagd... zo'n bloemenatlentie.
Pluk uw keus uit het Fleurop ideeenboek
bij uw Fleuropbloemist.
Fleurop Interllora staat er
voorin. Koninginnegracht 135,
Den Haag.
Uw Fleuropbloemist accepteert
'n VW geschenkbon als
bloemencheque.
(ADVERTENTIE)
Zoals de zaak nu ligt, is er
weinig kans op een oplossing.
„Het gaat niet om een groot
bedrag," zegt wethouder L.
Visser, die behoort tot de
PCG-raadsfractie, „het gaat
maar om tienduizend gulden.
Kijk, na de afgelopen warme
zomer met veel stranddrukte
is, ook al misschien door on
ervarenheid van sommige
jongere vrijwilligers, het ma
teriaal danig aan onderhoud
toe. Boten moeten worden
gerepareerd, motoren moe
ten grondig worden nagelo
pen. De reddingbrigade heeft
de gemeente daarvoor vijf
tienduizend gulden ge
vraagd. Natuurlijk werd er in
de raad nogal wat gesput
terd, maar ik zei toen: geef
die Jongens nu een kans. ze
doen hun best."
Voorstel
„We hebben nagegaan wat er
nodig was, zijn gaan rekenen
en toen kwam ik met een
voorstel voor tienduizend
gulden. Dat was in het colle
ge van b. en w. een minder-
heldsvoorstel: mijn collega-
wethouder Voogd en burge
meester Van Velzen zijn lid
van de SGP. Wethouder
Voogd was tegen iedere vorm
van extra-subsidie. HIJ ging
ervan uit dat de reddingbri
gade ook op zondag optreedt,
en dat mag niet, meent hij.
Zondag Is niet bestemd voor
strandvermaak en als ie
mand de zondagsheiliging
toch wenst te overtreden,
moet hij dat dan maar hele
maal op eigen risico doen,
dan weet hij tevoren dat er
geen hulp voor hem is als hij
ln nood komt. Wij mogen,
meent wet
houder Voogd, geen geld uit
geven om daarmee Iemand te
dwingen voor anderen op
zondag te werken."
De heer Visser vervolgt:
„Goed, eerst ging burgemees
ter Van Velzen met mij mee.
Maar later weer niet. Mijn
voorstel werd verder door
kruist door een PvdA-voor-
stel, dat subsidie liever ver
vangen zag door een lening.
Dat voorstel kwam in de raad
met steun van de WD, werd
in de stemming echter ver
worpen. Ook mijn voorstel
werd in de raad afgestemd,
met een enkele stem verschil,
doordat een van de raadsle
den ziek was. Nu gebeurt er
dus helemaal niets."
Niet verantwoord
De vrijwillige Ouddorpse red
dingbrigade heeft daarna
vrijdag het gemeentebestuur
telefonisch laten weten, dat
zij zonder in goede staat ver
kerend materieel niet verant
woord kan werken en dat zij,
nu er geen geld komt om het
materiaal te herstellen en de
extra strandwacht comman
dant te betalen, er het bijltje
bij neer moet leggen Secre
taris Jan Flohil van de Oud-
dorpse reddingbrigade: „Tot
nu toe is er natuurlijk niets
aan de hand geweest, bij dit
weer is het strand volkomen
leeg, niemand gaat met de
kou het water in. Maar het
weer kan omslaan en als er
werkelijk moet worden aan
gepakt, moeten we weten
waar we aan toe zlJn."Gis
teravond heeft de Ouddorpse
reddingbrigade uitgebreid
over de situatie vergaderd
Bovendien is er overleg met
de KNBRD, de landelijke
bond waarin alle vrijwillige
strandreddlngbrigades zijn
verenigd.
De heer Visser: „In Goede
reede hebben we een protes
tants-christelijke raadsfrac
tie, een CDA ls hier nog niet.
Natuurlijk zijn ook wij in alle
opzichten voor de zondags
heiliging. Maar wij mogen
mensen die een andere over
tuiging dan wij hebben niet
onze levensstijl opdringen,
dat zien wij als niet passend
ln een democratische ge
meenschap. Klaarstaan voor
een mens ln nood, ook al
heeft die mens een andere
overtuiging en andere levens
stijl dan de onze, ls boven
dien iets heel anders Daar
voor mag onze levensstijl op
zij, dat zien we ook ln de
Bijbel. Denk maar aan de
priester, de leviet en de barm
hartige Samaritaan."
hits... r
