De pastor en zijn identiteit
VLOOIEN
PLAAG?i_
Opofferingen van een arme kerk
Zevenhonderd miljoen
rooms-katholieken
i1
Uit brieven van lezers
ROXASECT
Lutherse ethiek van
de rechtvaardige
revolutie
LARVENDODER
Zending onder bosjesmannen:
VANDAAG
Voorbijgangers
Studentengemeente*
in conflict met
kerk in Hannover j>
WOENSDAG 22 JUNI 1977
KERK
Trouw/Kwartet
Onlangs promoveerde in Groningen T. Kruyne, wetenschappe
lijk medewerker aan de theologische faculteit en leider van
Klinische Pastorale trainingen, tot doctor in de theologie. Hij
deed dit met een proefschrift op pastoraal psychologisch terrein,
over „De pastor en zijn identiteit in het geding." Dit is wel een
vermelding waard, èn omdat er op het gebied van de pastorale
psychologie in ons land nog niet zo veel is gepubliceerd, èn omdat
de identiteitscrsis van predikanten van directe betekenis is voor
kerken en gemeenten. De eerste zin van het boek luidt: De
positie van de pastor is een afspiegeling van de crisis der kerk.
Aldus de Amsterdamse lutherse theoloog prof. dr. C. H. Lin-
dijer, die in bijgaand artikel het proefschrift van dr. Kruyne
bespreekt. „De pastor en zijn identiteit in het geding" is
uitgegeven door Wever. Franeker; de prijs is 32,50.
door prof. dr. C. H. Lindljer
Dr. Kruyne haalt op het omslag van zijn boek een grapje uit. De
titel luidt daar: de ?astor en zijn Identiteit In het geding. De
pastor ls voor een deel een vraagteken geworden! Hij vraagt zich
al wie hij eigenlijk ls, wat de zin is van zijn werk hij ls met zijn
Identiteit ln een crisis geraakt.
De tijd van de eerbiedwaardige, ge
ziene figuur van de dominee of pas
toor. de man van gezag en de behoe
der van een gewijde levensorde is
voorbij, de Idylle is verstoord. Het
werk van de pastor is vol spanningen
geworden. De pastor heeft proble
men op drieërlei niveau: in zijn be
roep (problemen t.a.v. gezag, leider
schap. omgaan met de tijd), in zijn
gelovig zijn (ls zijn geloofsbeleving
authentiek? kan hij als gelovige
zichzelf zijn?) en in zijn mens zijn
(hoe leeft hij met zijn gevoelens van
liefde, teleurstelling, boosheid, zijn
tekort aan privacy en intimiteit, zijn
persoonlijke problemen?). Er ls veel
problematiek, en toch zegt dr. Kruy
ne dat met het woord ..pastor" iets
wordt uitgedrukt waar ln onze tijd
enorme behoefte aan ls (verlangen
naar communicatie en nabijheid,
naar verstaan en aanvaard worden).
Daarom ls het van belang dat de
oorzaken van de identiteitscrisis van
de pastor onderzocht worden en dat
er middelen ter genezing worden ge
vonden.
Erikson
Dr. Kruyne gaat te rade bij de Ame
rikaanse psychiater Erik Erikson.
die zich veel heeft beziggehouden
met identiteit en identiteitscrises.
d w z. met de mens die in verwarring
bezig ls met de vraag wie hij eigen
lijk is. Erikson ziet ln het leven van
een mens acht fasen. Deze moet men
„doorwerken", iedere fase heeft zijn
eigen conflict en uitdaging. Steeds
gaat het in ons leven om óf verdere
rijping, óf stilstand en achteruit
gang. Erikson heeft zich vooral be
ziggehouden met de identiteitscrises
van de jonge mens: hij ontmoette
jonge mensen ln militaire dienst in
Wereldoorlog II ln hun identiteits
verwarring en Jonge mensen ln het
naoorlogse Amerika die dezelfde ver
schijnselen vertoonden. Hij schreef
ook zijn boek over de identiteitscri
sis van de jonge Luther. Kruyne con
centreert zich op een latere fase: die
van de generativiteit, dat is de perio
de waarin een mens zorg draagt voor
een volgende generatie, waarin hij er
behoefte aan heeft dat er een appèl
op hem wordt gedaan, waarin het er
om gaat zich over te geven en zich in
te zetten. Tot echte generativitelt
komt men pas als men de vorige
levensfasen goed heeft „doorge
werkt"; de kenmerkende kanten van
de vorige fasen (bijvoorbeeld ver
trouwen. Initiatief, intimiteit) wer
ken mee aan de opbouw van deze
generativitelt. Kruyne ziet deze ge-
nerativiteit juist als heel belangrijk
voor de pastor. Er is een frappante
overeenkomst tussen de pastorale
houding en de generatieve mens.
„De zorg en inzet voor de ander,
leiding geven aan de nieuwe genera
tie; leraar zijn, maar ook de uitda
ging en het appèl nodig hebben van
de jongeren; zichzelf kunnen inves
teren en dat ook onderbrengen in
een waardevol instituut al deze
aspecten zijn in het pastorale werk
aanwezig".
De pastor komt niet geheel tot deze
generativitelt. omdat er in vorige le
vensfasen een stagnatie is opgetre
den; een van de opbouwelementen is
niet voldoende tot zijn recht geko
men. Vanuit zijn onderzoek is dr.
Kruyne tot de stellige overtuiging
gekomen dat de oorzaken van de
crises liggen in de ontwikkeling van
de persoon van de pastor. Vanuit zijn
materiaal, afkomstig uit trainingen
van pastores, beschrijft hij nu twaalf
pastores; telkens geeft hij twee voor
beelden van stagnatie in een bepaal
de fase van Erikson.
Het is boeiend en overtuigend mate
riaal. dat ook getuigt van de capaci
teiten van de schrijver als man van
wetenschap en als supervisor. Wij
zien een aantal protestantse en r.k.
pastores voor ons oprijzen in hun
gebrek aan vertrouwen, hun twijfel,
hun inferioriteitsgevoelens, het niet
doorgewerkt hebben van adolescen-
tieproblematiek enz. En het gaat
hierbij niet om „mislukte domi
nees". maar om pastores met capaci
teiten en generatieve vermogens,
maar toch „ergens" gestagneerd en
tekortschietend.
Wegen ter genezing
Wat kan er gedaan worden om deze
pastorale crises op te lossen of te
voorkomen? Kruyne ziet m.i. te
recht als wegen: Klinische Pasto
rale Vorming, supervisie (op niet-
R.K. huwelijksrecht
Dominee Brink zal intussen wel zijn
gepromoveerd en dat gun lk hem
best. maar uit de bespreking van
zijn proefschrift ln TROUW 17 Juni
(waarvan ik mij overigens afvraag,
of deze wel recht doet aan zijn be
doeling) blijken enige misver
standen:
Het ls geen standpunt van de r.k.
kerk. dat huwelijken van haar leden
uitsluitend geldig zijn na kerkelijke
inzegening, en de priester brengt
geen huwelijksverbintenissen tot
stand. Ons kerkelijk wetboek kent
geen inzegening van het huwelijk, al
ls de laatste tijd deze protestante
term onder katholieken in zwang
geraakt. In de officiële taal van de
kerk is sprake van een „kerkelijk
geldige huwelijkssluiting" en deze
heeft doorgaans plaats binnen het
kader van een kerkdienst, dus niet
op het gemeentehuis.
De katholiek beschouwt het huwe
lijk als een gewoon aards gebeuren,
dat niettemin door Christus ls ver
heven tot de waardigheid van een
sacrament. Man en vrouw dienen
het elkander toe. Vraag: wat doet de
pastoor er dan bij? Antwoord: die ls
gequaliflceerd getuige. Vraag: moet
hij er per se bij zijn? Antwoord: niet
per se. maar meestal wel „per le
gem". d.L krachtens een wet, die de
kerk heeft gemaakt en kan afschaf
fen en waarop zij uitzonderingen
kan maken.
De r.k. kerk nu erkent in het alge
meen een huwelijk pas na sluiting
voor een pastoor en twee getuigen,
maar er zijn uitzonderingen. In mijn
studententijd verdiepten wij ons
graag ln de situatie van twee gelle
ven op een overigens onbewoond
eiland, zonder boot of vliegtuig naar
het vasteland; zij hoeven niet te
wachten met trouwen tot er een
pastoor met of zonder getuigen aan
spoelt. Maar ln 1970 opende de paus
een reëler perspectief door de bis
schoppen toe te staan voor gemeng
de huwelijken ln geval van ernstige
moeilijkheden een andere dan de
voorgeschreven vorm te erkennen,
bv. de huwelijkssluiting voor de
ambtenaar van de burgerlijke
stand. BIJ uitzondering is het dus
mogelijk om kerkelijk geldig te
trouwen buiten het kerkgebouw en
zonder priester.
UTRECHT
Mr. E. M. Vos de Wael-Smulders
Korte duidelijk geschreven, liefst aan één kant getypte, boeven kunnen worden
gestuurd naar: Secretins Hoofdredactie Trouw/Kwartet. Postbus 859. Amsterdam. Bi|
publikahe wordt de naam van de schrijver vermeid.
nen om lessen bij te wonen om tot
de conclusie te komen van wat hij
allang weet. Ik heb honderden les
sen ln mijn leven bijgewoond en als
leraar dezelfde illusie gehad als hij
om tot de ontdekking te komen, dat
men eenmaal bij het onderwijs aan
geland op de klassieke manier door
ging. Dat is ook het gemakkelijkst,
kost weinig voorbereiding en geeft
de minste weerstanden bij ouders,
die van al die „nieuwigheden ln de
theologie" doodsbang zijn. Je kunt
er toch geen leerlingen door kwijt
raken als je net beroerd voor een
teldatum zit. De oorzaak van de
malaise, die Venema dagelijks zal
constateren, ligt niet alleen aan de
soms geringe interesse. Bij de lera
ren aan het Mavo enz. ligt het veel-
zins aan hun neutrale opleidingen.
BIJ de onderwijzers aan de P A. is
het geen examenvak. Ook op de
meeste P.A.'s is van integratie wei
nig of geen sprake en staat het G.O.
geïsoleerd. Daarnaast is er bij hun
komst op de P.A. een ontstellend
gebrek aan gewone bijbelkennis. Ik
ben van mening dat mijn collega
eerst voor deze problemen komt te
staan. En nu die integratie! Ik heb in
een zogenaamd afscheidscollege een
pleidooi gehouden voor de ethiek op
de P.S. Daarbij heb lk er wel de
nadruk op gelegd, dat het om een
globaal overzicht van de geschiede
nis van de ethiek moet gaan en
daarnaast en vooral om de ethische
vragen, die in verschillende vakge
bieden aan de orde kunnen komen.
Zeker voor een christelijke P-A.
noodzakelijk. Men zou dit daar als
een verplicht onderdeel van de zoge
naamde maatschappijleer kunnen
doceren. De staat en de maatschap
pij komen ook voor een aantal ethi
sche vragen te staan. Natuurlijk zijn
er zeker nog andere mogelijkheden
tot integratie van het bijbelonder-
wljs op de PA. Dit was er alvast één.
DAR ES SALAAM De Ameri
kaanse theoloog William Lazareth
heeft op de lutherse wereldassem
blee ervoor gepleit, dat men naar
analogie van de ethiek van de recht
vaardige oorlog ook een ethiek van
de rechtvaardige revolutie gaat ont
wikkelen.
Wexep.
Aanleiding tot zijn voorstel ls de
situatie in zuidelijk Afrika, waar vol
gens Lazareth de regering in Zuid-'
Afrika in toenemende mate haar
aanspraak op wettig gezag verliest,
doordat zij het grootste deel van de
bevolking uitsluit van politieke ver-
ds. J. Hoeve, antwoordelijkheld.
(ADVERTENTIE)
'OXASEC
arvendode
Als u net thuis van vakantie niet
meteen besprongen wilt wor
den door hongerige honde- of
kattevlooien. moet u vlak vóór
de vakantie even spuiten met
Ook afdoende tegen mieren,
kakkerlakken en ander kruipend
ongedierte. Bij uw drogist.
(ffi PHILIPS-DUPHAR NEDERLAND B.V. AMSTERDAM
ROME Het aantal rooms-ka
tholieken in de wereld ls de zeven
honderd miljoen gepasseerd. Vol
gens het zojuist verschenen statis
tisch jaarboek der r.k. kerk voor 1975
zijn er 709.558.000 rooms-katholie-
ken op een wereldbevolking van bij
na vier miljard mensen. Een op de
zes mensen in de wereld is dus
rooms-katholiek.
NEW YORK Het verzet vanuit
Amerikaanse kerken tegen geweld
op de tv heeft tot enige succes geleid.
Procter en Gamble en de Pillsbury
maatschappij hebben beloofd, voort
aan af te zullen zien van sponsoring
van tv-programma's met overdadig
geweld.
BRASILIA In het grootste r.k.
land ter wereld, Brazilië, is echt
scheiding legaal geworden. Met 219
tegen 159 stemmen aanvaardde het
congres hiervoor een grondwetswij
ziging.
BRAUNSCHWEIG In het ka
der van het tweerichtingsverkeer in
de zending heeft het Westduitse
Braunschweig een lutherse dominee
uit Japan gekregen. Ds Horaki Tani-
guchi (47) is voor vijf jaar predikant
geworden in een nieuwbouwwijk.
ALICANTE Volledige gods
dienstvrijheid en afschaffing van het
katholicisme als staatsreligie heeft
de Spaanse lutherse kerk geëist op
haar laatste synodevergadering. In
een brief aan de koning vraagt de
synode volledige amnestie ais eerste
door Henk Verburg
Begeleiding
H« Eiuchedese mitlatltf om college
Venema de begeleiding le geven van
zo'n 200 leerkrachten bij het basis
onderwijs t a v het godsdienston
derwijs op de christelijke scholen is
toe te Juichen Ik wens hem van
harte sterkte toe met deze hoven-
menselijke opdracht. HIJ wil begln-
Eén van de grootste problemen van de (zwarte) Nederduits
Gereformeerde Kerk van AfriJca (NGKA) is het gebrek aan
financiële mogelijkheden. De Inkomens van de zwarte bevolking
van Zuid-Afrika zijn zo laag dat er voor de meeste kerkleden
maar weinig mogelijkheid is om aan bet kerkewerk bij te dragen.
De gemeenten van de NGKA kunnen dan ook niet dan met grote
inspanning de predlkantstractementen opbrengen. Zo bezien ls
het een grote opoffering van deze kerken om gezamenlijk een
zendingspredikant te onderhouden, die ln Botswana werkt onder
de daar levende bosjesmannen.
Onze adressen:
AMSTERDAM
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Postbus 948
Westttaak 9 Rotterdam
Tel 010-115588
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56 ZwoUe
Tel. 05200-17030
Enkele jaren geleden besloot het
centraal orgaan van de gereformeer
de zending om nlet-blanke Zuldafri-
kaanse predikanten in de gelegen
heid te stellen kennis te maken met
het kerkelijk leven in ons land. De
zendingspredikant van de NGKA,
ds. Lucius Rammala was daartoe
onlangs ln ons land te gast. De 54-
jarige ds. Rammala was Jarenlang
predikant van de kerk van Germis-
ton (bij Pretoria). Vier jaar geleden
werd hij als eerste zendingspredi
kant van de NGKA (tot nu toe bleef
hij dus de enige) uitgezonden door
de streeksynode van Zuid-Trans-
vaaL Zijn arbeidsterrein 150 km
Noord/Zuid en 300 km in West'ooste-
li jke richting het het westen van
de staat Botswana.
Ds. Rammala: „In dat gebied wonen
ongeveer drieduizend bosjesman
nen. ZIJ leven nog op vrijwel dezelfde
wijze als hun voorouders alle eeuwen
door. verjaagd van het ene gebied
naar het andere, hebben gedaan. Dat
betekent dat ze nog leven van de
jacht op alles wat hen in staat stelt
in leven te blijven. Dat dit niet lan
ger kan, beseffen ze zelf ook wel,
maar ze kunnen niet zonder mede
werking van buitenaf anders gaan
leven
Ds. Rammala weet van een enkeling
die heeft geprobeerd zich aan het
zwervend bestaan te ontworstelen
door ln de mijn te gaan werken.
Maar dat is mislukt, niet in de laat
ste plaats omdat de bosjesmannen
door geen enkele bevolkingsgroep
volledig geaccepteerd worden. Wel
heeft een deel een werkkring gevon
den bij blanke boeren en bij b.v. de
Herrero-stam ln Namibië, het land
waar ook veel bosjesmannen wonen.
Armoede
Het merendeel trekt echter nog door
onvruchtbare streken, op zoek naar
dieren die voor voedsel en kleding
kunnen zorgen. Zeer zwaar is de situ
atie voor de oudsten onder hen. die
met meer ln staat zijn zelf te jagen
en vooral als ze zelf geen kinderen
hebben maar moeten afwachten
wat er van de buit voor hen over
schiet
Ds. L. Rammala
Van de armoede en ellende onder de
in Botswana levende bosjesmannen
kan ds. Rammala veel voorbeelden
geven: „De kinderen die ter wereld
komen leven de eerste drie jaren van
moedermelk; tot voor kort beteken
de dit dat tussentijds geboren baby's
direct na de geboorte gedood wer
den." Wat de woonomstandigheden
betreft: „De door gebrek aan materi
aal soms maar half afgebouwde wo
ningen, bestaan merendeels uit kar
ton en papier."
Kostbare arbeid
Zendingsarbeld onder bosjesman
nen ts een kostbare zaak. Ten eerste
vanwege de grote afstanden. Voorts
omdat zij wonen in een gebied waar
men een toch oersterke Landrover
na dertig maanden moet vervangen.
Een rijdende kliniek voor medische
verzorging is onontbeerlijk, niet al
leen vanwege de afstanden maar ook
omdat de bosjesmannen dikwijls de
veertig cent registratie-kosten niet
kunnen opbrengen die door de offi
ciële klinieken worden berekend. En
dan is er nog dit: „Het water vormt
een groot probleem. Het boren naar
grondwater kost 75 gulden per me
ter. Vaak moet er zes. zeven keer
geboord worden eer er resultaat is."-
Vier jaar geleden zijn vrouw leefde
toen nog; vorig jaar overleed zij plot
seling en bleef de predikant achter
met zes kinderen zette ds. Ram
mala zich vooral in voor het onder
wijs, met name aan kinderen. Ook
hier vormen de grote afstanden een
probleem; kinderen moeten van huis
opgehaald worden, ook al omdat de
ouders uit zichzelf de kinderen niet
>01
EN
■h
pretentieuze wijze) en pastoraat aan
pastores. Bij dit laatste merkt hij op
dat het pastores vaak zo zwaar valt
om van elkaar hulp te willen ontvan
gen. Ook wijst hij op de zijns inziens
sterk toenemende huwelijksproble
matiek onder pastores. Kruyne
wijdt er niet over uit, maar het
spreekt wel vanzelf dat zijn studie
belangrijke vragen opwerpt ten aan
zien van de opleiding en de begelei
ding van predikanten.
Andere factoren
Dr. Kruyne ziet de oorzaken van de
crisis van de pastor vooral „intra-
psychisch", dus gelegen in de ziel.
het innerlijk, de levensgeschiedenis
van de pastor zelf. Hij noemt hier
naast ook andere factoren. Hij
spreekt ook over de identiteitscrisis
van de kerk en hij heeft aan het eind
van zijn boek een hoofdstuk over de
maatschappelijke en theologische
veranderingen die mede de identi
teitscrisis van de pastor bepalen. Hij
zegt ln dat hoofdstuk interessante
en vermoedelijk ook wel ware din
gen. Maar het is voor mij onbevredi
gend dat het hier geschrevene niet
voorkomt uit het onderzoeksmate
riaal. En het blijft ook onduidelijk
hoe de maatschappelijke en theolo
gische factoren zich nu verhouden
tot de intrapsychische.
Ondanks dit laatstgenoemde be
zwaar is de studie van Kruyne van
werkelijk belang voor pastores en
voor allen die zich interesseren voor
de crisis van pastores en kerk.
stap naar een echte verzoening van
alle Spanjaarden.
ATHENE Op het monniken
schiereiland Athos is het ook niet
meer wat het geweest is. Tussen de
twintig kloosters is moderne hoog
bouw gepland, die ruimte moet bie
den aan een Grieks ambtenarenkan-
toor en een byzantijns studiecen
trum. De kunsthistoricus professor
Pavlos Mylonas, die belast is met de
leiding van monumentenzorg voor
wat de Athos betreft, heeft uit pro
test zijn functie neergelegd.
VEENENDAAL De stichting
„Licht in het oosten" verleent al
sinds 1920 hulp aan christenen in
Oost-Europa, thans voornamelijk li
teratuur- en radiowerk. In het comi
té van aanbeveling zitten o.a. ds
Overduin, prof. dr K. Runia, ir J. Van
der Graaf, de baptist prof. dr. J.
Reiling en de vrijgemaakte ds C. Van
Ginkel. Het Juni-nummer van het
blad .Licht in het oosten" geeft een
volledig overzicht van het werk van
deze organisatie (aan te vragen post
bus 262, Veenendaal).
OEGSTGEEST Op 21 augus
tus ls het de hervormde „zendings-
bussenzondag". Aan predikanten en
voorgangers in het hele land wordt
gevraagd, op deze zondag extra aan
dacht te geven aan de zendingsbus
bij de uitgang van de kerk. Vorig jaar
was de opbrengst van de zendings
bussen voor het eerst meer dan een
miljoen gulden.
over Jakob
De dominee in ons dorp preekte t t
deze zondag over Jakob. En wel oveiuii
dat verhaal van die gespikkelde en k>i<
gestreepte schapen die hij
uiteindelijk van Laban meenam. Hifcs 1
had er al eens eerder over gepreekt r
en gaf wie dat wilde even de »n
gelegenheid om weg te gaan maar «d
waarschuwde toch dat hij dit ter
hoofdstuk. Genesis 30. nu van een >or
andere kant zou benaderen. En toen» s<
bleef natuurlijk iedereen zitten. Dit iat
alleen om even de gemoedelijke pk
sfeer te schetsen die in onze
dorpskerk heerst. Als de dominee
„goede morgen" zegt. heb ik grote r™
moeite om hem niet meteen te
antwoorden. Ik denk dat zoiets ook
de bedoeling is. Hij liet ons zien dat
Jakob ook in die hele
schapen-affaire dezelfde slimmerik
van altijd is. Hij toonde dat zelfs aar
met te beweren dat die droom
waarover Jakob het heeft wel uit z'n
duim gezogen zou zijn. Ik kon
daarin wel met hem meegaan. Hij
weigerde dan ook om aan het hele
verhaal een vrome draai te geven.
Jakob was geen held. ook al stond
hij in Hebreeën 11. Misschien stond
hij daar alleen maar in om ons een
beetje moed te geven, wanneer we
bezig waren vooral Jakobs
voorbeeld niet na te volgen. Want
dat laatste was niet eenvoudig. Wij
zijn ook de domsten niet en halen er
graag de Here God bij als dat zo
uitkomt. En als iemand het dan niet- 1
doet omdat hij aan Jakob denkt daiT"
is ook dat weer niet goed. Denk
maar aan minister Van Agt die zei
dat de natuur een handje geholpen
had in Bovensmilde. Je doet 't niet
gauw goed. Eén ding werd ons wel
duidelijk, dat het zaak is om niet te
veel te letten op wat de mensen er
wel van zeggen en zullen zeggen,
maar om je te houden aan dat wat je
zelf gehoord hebt. Dan heb je
trouwens al je handen vol.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Veenendaal: H. Binni
kamp te Maarssen; te Makkun
(toez.): C. W. Oppelaar te Nieuw
Amsterdam; te Hattum: E. J. Bos
Kamperveen.
Aangenomen naar Kruiningen: J. H
Dorgelo te Souburg; naar Rhenw I
(vac. P. L. J. Wapenaar): P. van Di!
te Wolphaartsdijk (verb. ber.).
n
Bedankt voor Klaaswaal: H. Harkt^
l
GEREF. KERKEN t€
Beroepen te Barendrecht: C. Zeef
man te Birdaard; te Goes: W. J^
roense te Zuidhom; te ScheveniiR,
gen: A. v. d. Zwaag te Heerde.
IC
GEREF. GEMEENTEN d
Beroepen te Almelo en te Lelystadcl
R. Kattenberg kand. te Krimpek
a.d. IJssel; te St. Philipsland, Hoofd
dorp, 's-Gravenpolder, Genemui
den. 's-Gravenzande, Enkhuize ri"
Dinteloord, Krimpen a.d.IJssel en t
Oudemirdum: C. Vogelaar, kand.
Mijdrecht j
Bedankt voor Clifton (VS): J. vaP'
Haaren te Amersfoort. ,d
ma te St Philipsland.
naar school zullen doen, daar im
mers „onderwijs" voor hen een
vreemd verschijnsel is.
Van het Nederlandse werelddiako-
naat ontving de NGKA-zending
vooral hulp voor dit deel van het
werk. De kinderen gaan op bestaan
de scholen waar de voertaal Engels
is. Dat kan ook niet anders, want
alleen onder de drieduizend bosjes
mannen die ds. Rammala bereikt
worden al vijf verschillende talen
gesproken.
Meetellen
Voor de mogelijke vestiging van een
vaste nederzetting voor een deel van
deze mensen een aanvraag daar
voor ligt bij de regering van Botswa
na is aan de NGKA-zending gelde
lijke steun toegezegd door doopsge
zinden in Noord-Araerika.
Hoewel de financiën een onafgebro
ken zorg moeten zijn voor de zwarte
NG-Kerk, aarzelt ds. Rammala niet
om te zeggen dat hij gebed, voor het
zendingswerk zowel als voor betere
rassenverhoudingen in Zuid-Afrika,
het belangrijkst vindt.
Dankzij de inzet van de jonge NG-
Kerk in Afrika kon het gebeuren dat
onlangs drie bosjesmannen op een
zendingscommissie van NGKA en
lutherse kerk (waarmee wordt sa
mengewerkt) toestapte om het vol
gende te zeggen: „Wij aanvaarden
het Evangelie van Jezus Christus.
Want nu er onder ons een kerk wordt
gesticht, blijkt dat wij meetellen, dat
wij door de christenen ook als men
sen beschouwd worden
Henk Verburg is verbonden aan de
Informatiedienst van de gereformeer
de kerken.
Pater Scholten
De Nederlandse pater DominiP
Scholten is telefonisch met de dool
bedreigd, wanneer hij niet binnen 2P
uur Zuid-Afrika verlaat. Pate*
Scholten is secretaris-generaal var'
de r.k. bisschoppenconferentie vai°
Zuid-Afrika. Hij had een belangrijk
aandeel in het besluit van de bir*
schoppen om tegen het beleid va?d
de regering in de r.k. scholen vod
blanken ook open te stellen voc|®
niet-blanke kinderen. Ib
Ds. Moen Ik Kwan
Na een bezoek van zijn 83-jarige iij
Canada levende moeder heeft dr1
gevangen zittende dominee Moei?
Ik-Kwan in Zuid-Korea zijn honger'
staking beëindigd. Met zijn actir.
demonstreerde hij voor het hersté1
van de mensenrechten en de demo
cratie in zijn land. De gezondheid^!
toestand van de 54-jarige is zea
slecht
It
HANNOVER. (EPD) - Tussen t
lutherse landskerk en de studente*!
gemeente in Hannover is een opdt
conflict losgebarsten. Begin de^d
maand liet de kerk het huis van
studentengemeente sluiten, nadL
de studenten het ondanks een ve
bod omgedoopt hadden in
mas-Münzer-huis". Thomas Mi
was een bekend christen-anare]
in de zestiende eeuw.
Het gebouw werd vervolgens
kraakt door studenten. Omdat
gesprekken met de bezetters
opgeleverd hebben, heeft de kerk
gerechtelijke stappen aangek!
digd wegens huisvredebreuk
inbraak.
Voor de kerk zijn de ontruiming
het gebouw en de verwijdering
de naam „Thomas-Münzer-h(
van de gevel voorwaarden daarv<
dat het werk van de studente]
meente kan worden voortgezet.
